ARSA အုပ္စုကို ေခ်မႈန္းေရးမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရသာ အခရာပါ

ARSA အုပ္စုကို ေခ်မႈန္းေရးမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရသာ အခရာပါ

ဘာေတးလ္လင့္တ္နာေရးသားၿပီး ေဇဝင္းေနာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔မ်ား အားေကာင္းျခင္း၊ မေကာင္းျခင္းသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ ၎တို႔ကို အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳေသာ အစိုးရ အာဏာရ၊ မရ၊ ျပည္ပ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အဘယ္မွ် ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ မႏိုင္ အေပၚတြင္ အဓိက တည္မွီေနသည္။ ARSA သည္ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ေပၚေပါက္လာေသာ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေသာ္လည္း ယခင္ကတည္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ အေျခစိုက္ေသာ ျပည္ပ အေထာက္အပံ့ခံ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားစြာရွိခဲ့ဖူး သည္။

အကယ္၍မ်ား လာမည့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အမ်ိဳးသားပါတီ (BNP) သာ အာဏာရလာၿပီး အစြန္းေရာက္အုပ္စုမ်ား လႊမ္းမိုးလာလွ်င္ နယ္စပ္ေဒသတစ္ေလွ်ာက္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား  ခိုလံႈ အေျခစိုက္ျခင္းကို မ်က္ကြယ္ျပဳေပးျခင္းကဲ့သို႔ ေသာ ဘဂၤါလီမ်ားကို မ်က္ႏွာေပးသည့္ မူဝါဒမ်ား ခြင့္ျပဳေပးလာဖြယ္ရွိေနသည္ဟု ျမန္မာ့အေရး ကြ်မ္း က်င္သူ ဘာေတးလ္ လင့္တ္နာ က သံုးသပ္ထားသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ပထမဆံုး မြတ္ဆလင္လက္ နက္ကိုင္လႈပ္ရွားမႈမွာမူ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ၁၉၄၇ ကတည္းက ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုစဥ္က “႐ိုဟင္ဂ်ာ”ဟု သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ပင္ မေခၚခဲ့ၾကသလို၊ ထိုနာမည္ကို သိပင္မသိခဲ့ၾကဘဲ မူဂ်ာဟစ္မ်ားဆိုေသာ အမည္ျဖင့္သာ လႈပ္ရွားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ မူဂ်ာဟစ္တို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ မြတ္ဆလင္လႊမ္းမိုးသည့္ ေဒသမ်ားကို အသစ္ထူေထာင္လိုက္ေသာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ မြတ္ဆလင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ထိုလႈပ္ရွားမႈကို ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာနယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ ARSA အရင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီ စစ္ေသြးႂကြအဖြဲ႔မ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈ သမိုင္းေနာက္ခံေၾကာင့္ ARSA ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၏ လက္ရွိအဝါမီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အစိုးရက အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး ၿခိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ႐ႈျမင္ထားသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားမွ ကာလရွည္ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားအသြင္ တင္းျပည့္ က်ပ္ျပည့္ ပုန္ကန္ထႂကြမႈမ်ိဳးအျဖစ္ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလဲသြားမည္ေလာ။

ထိုအေျဖသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ မည္သူ အာဏာရေနသနည္းဆိုသည့္အခ်က္ႏွင့္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳး တိုက္တမ္းေျပးတမ္း လႈပ္ရွားမႈအေပၚ ျပည္ပ မဟာမိတ္မ်ားက အျပင္မွ မည္သည့္ အတိုင္းအတာအထိ ကူညီပံ့ပိုးႏိုင္မည္ဆိုသည့္ အခ်က္အေပၚ အဓိက မူတည္ေနသည္။ ARSA သည္ ယခုမွေပၚသည့္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ အေျခစိုက္ၿပီး ျပည္ပ ေထာက္ပံ့မႈျဖင့္ လႈပ္ရွားခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီစစ္ေသြးႂကြမ်ား လႈပ္ရွားမႈ သမိုင္းေၾကာင္းက ရွည္လ်ားစြာ ရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။

ဒါကာမွ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းသည္ ၎တို႔ နယ္ေျမတြင္းမွ အဆိုပါစစ္ေသြးႂကြသမိုင္းကို ေကာင္းေကာင္းႀကီး သိထားၾကမည္မွာ သံသယရွိစရာ မလိုေပ။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားၿပီး ေလးရက္အၾကာတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာစီနာ၏ ေလာကီသီးသန္႔ဝါဒီ အဝါမီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အစိုးရက ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ARSA အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ကို ႏွိမ္နင္းေရး ေဆာင္႐ြက္မည္ဟု အဆိုျပဳခဲ့သလို ဒုကၡသည္အားလံုးကိုလည္း ျပန္ပို႔မည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။

ရခိုင္မွ ဘဂၤါလီအေရး လႈပ္ရွားသည့္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ရခိုင္ႏွင့္ ထိစပ္ေနေသာ စစ္တေကာင္းေဒသတြင္ အားေကာင္းသည့္ အစြန္းေရာက္ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုျဖစ္သည့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဂ်ာမတ္ အီအစၥလာမီ (BJI) ႏွင့္ ေရရွည္ဆက္ဆံေရးရွိထားရာ အဝါမီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနႏွင့္ လံုၿခံဳေရး အႏၲရာယ္ရွိသည္ဟု မွတ္ယူထားသည္မွာ မဆန္းေပ။ ယင္း BJI မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အဓိက အတိုက္အခံ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အမ်ိဳးသားပါတီ (BNP) ၏ မဟာမိတ္လည္းျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ဒုကၡသည္မ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ ဝင္လာခ်ိန္တြင္ ဟာစီနာ၏ ပူးတြဲစစ္ဆင္ေရး မူဝါဒမွာ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့သည္။ နယ္စပ္ကို ေန႔စဥ္ အလံုးအရင္းႏွင့္ ဝင္လာေနေသာ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာ လူမ်ားကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားက အေသအေပ်ာက္ မရွိဘဲ ဟန္႔တားရန္မွာ ျဖစ္ႏိုင္သည့္ ကိစၥမဟုတ္ေပ။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ဘဂၤါလီအေရး ေထာက္ခံဆႏၵျပပြဲမ်ား ဆက္တိုက္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ဟာစီနာ ေလသံ ေျပာင္းသြားခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ သူကိုယ္တိုင္ နယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္း တစ္ခုကို သြားၾကည့္ခဲ့ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေနျဖင့္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ယာယီခိုလံႈခြင့္ႏွင့္ အကူအညီမ်ား ေပးသြားမည္ျဖစ္သည္ဟု ကတိျပဳခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာက ကိုယ့္လူမ်ား ကိုယ္ျပန္လက္ခံရမည္ဟုလည္း တိုက္တြန္းခဲ့သည္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ လာမည့္ႏွစ္တြင္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရမည္ျဖစ္ကာ ေနာက္တစ္ႏွစ္ကူးလွ်င္ပင္ ၂၀၁၉ ဇန္နဝါရီ ၂၈ ထက္ ပိုၿပီး ေနာက္ဆုတ္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ အကယ္၍မ်ား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အမ်ိဳးသားပါတီ (ႀၿဏ) ကသာ စစ္တေကာင္းမွ ႀဲႈ ႏွင့္ ေပါင္းၿပီး ၁၉၉၁ -၁၉၉၆  ႏွင့္ ၂၀ဝ၁-၂၀ဝ၆ တြင္ ကဲ့သို႔ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႕ႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ အေျခအေနမွာ လံုးဝေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ၿပီး နယ္စပ္ေဒသ တစ္ေလွ်ာက္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား ခိုလံႈအေျခစိုက္ ျခင္းကို မ်က္ကြယ္ျပဳေပးျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ဘဂၤါလီမ်ား ကို မ်က္ႏွာေပးသည့္ မူဝါဒမ်ား ခြင့္ျပဳေပးလာဖြယ္ ရွိေနသည္။

၂၀၁၃ တရား႐ံုးအမိန္႔အရ BJI ၏ ပါတီသေကၤတမ်ားသည္ ေဒသဥပေဒမ်ားႏွင့္ မညီညြတ္ေသာေၾကာင့္ လာမည့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္ အပိတ္ခံထားရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အကယ္၍ အဝါမီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သာ လာမည့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမႏိုင္လွ်င္ BNP အစိုးရသစ္တြင္ BJI ႏွင့္ အလားတူ အစြန္းေရာက္ အုပ္စုမ်ားမွာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ဩဇာလႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနႏိုင္သည္။

၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၏ စစ္ဆင္ေရးကို တံု႔ျပန္ရန္ Rohingya Solidarity Organization - RSO အမည္ျဖင့္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ ထူေထာင္ခဲ့ၿပီး ယင္းအဖြဲ႔မွာ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္ အုပ္စုမ်ားထဲတြင္ အားအေကာင္းဆံုးျဖစ္ခဲ့သည့္ အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ ထိုအဖြဲ႔သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္ ခိုလံႈရာေနရာ တစ္ခုအျဖစ္ ကာလရွည္ အသံုးခ်ႏိုင္ခဲ့သည္။ RSO သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း Ukhia ၿမိဳ႕အနီး စခန္းႀကီးတစ္ခု တည္ေဆာင္ထားႏိုင္သည္ဟု ထင္ရွားခဲ့ၿပီး ယခုအခါတြင္မူ အဆိုပါအဖြဲ႔မွာ ေပ်က္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္သြားၿပီျဖစ္သည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ပထမဆံုး မြတ္ဆလင္ လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈမွာမူ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ၁၉၄၇ ကတည္းက ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုစဥ္က “႐ိုဟင္ဂ်ာ”ဟု သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ပင္ မေခၚခဲ့ၾကသလို၊ ထိုနာမည္ကို သိပင္မသိခဲ့ၾကပဲ မူဂ်ာဟစ္မ်ား ဆိုေသာ အမည္ျဖင့္သာ လႈပ္ရွားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေဒသတြင္ ထင္ရွားသည့္ အဆိုေတာ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်ာဖာဟူစိန္ေခၚ ဂ်ာဖာေကာ္ဝဲလ္ ဦးေဆာင္ေသာ မူဂ်ာဟစ္တို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ မြတ္ဆလင္ လႊမ္းမိုးသည့္ ေဒသမ်ားကို အသစ္ထူေထာင္လိုက္ေသာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ ျဖစ္သည္။ ယေန႔ေခတ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သည္ ထိုစဥ္က ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံသစ္၏ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ မြတ္ဆလင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ထိုလႈပ္ရွားမႈကို ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ အေစာဆံုး ၁၉၄၆ ေမလ ဝန္းက်င္ကပင္ ခြဲထြက္ေရးအုပ္စုသည္ အင္အားေကာင္းေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္ေရး မဆံုးျဖတ္ခဲ့ရေသးေပ။ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ ၁၉၄၇ ၊ ဇူလိုင္ ၁၉ တြင္ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရေသာ မြတ္ဆလင္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္က ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ မြတ္ဆလင္မ်ားအေနႏွင့္ ပါကစၥတန္ ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ ပူးေပါင္းမည့္အေရးကို မေထာက္ခံၾကရန္ သတိေပးခ်က္ ထုတ္ျပန္ ဟန္႔တားခဲ့သည္။

ဦးရာဇတ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ မြတ္ဆလင္မ်ားကို ၎တို႔ေမြးရာေျမတြင္ပင္ အားေကာင္းၿပီး ေလးစားခံရေသာ အသိုင္းအဝိုင္းအျဖစ္ ရွိေစလိုခဲ့ၿပီး ယင္းမွာ ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ မြတ္ဆလင္မ်ား အစဥ္တစ္စိုက္ ရပ္တည္ခဲ့ေသာ မူဝါဒျဖစ္လာၿပီး လက္ရွိ ကာလအထိပင္ျဖစ္သည္။ စက္တင္ဘာလ ၉  ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အစၥလာမ္ သာသနာေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ARSA ကို ႐ႈတ္ခ်ၿပီး အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို ဟန္႔တားရန္ အစိုးရ၊ အျခားဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အမ်ားျပည္သူတို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္သြားမည္ဟု ကတိျပဳခဲ့သည္။

မူဂ်ာဟစ္ လႈပ္ရွားမႈမွာ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ အားေပ်ာ့လာခဲ့ၿပီး ၁၉၆၁ တြင္ အစိုးရႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္အရ ေနာက္ဆံုးက်န္သည့္ သူပုန္မ်ား လက္နက္ခ်ခဲ့ၾကကာ ရခိုင္ျပည္နယ္ အေနာက္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေမယုနယ္ျခားခ႐ိုင္အျဖစ္ ခဏတာ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၆၂ အာဏာသိမ္းအၿပီးတြင္ ယင္းခ႐ိုင္ကို ျပန္လည္ဖ်က္သိမ္းခဲ့ၿပီး အၾကားအလပ္မရွိ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ဘဂၤါလီ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားလံုး ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရသည္။

ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ မိုဟာမက္ ဂ်ာဖာ ဟာဘစ္ဆိုသူႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ မြတ္ဆလင္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားမွာ ၁၉၆၃ တြင္ ေတာခိုခဲ့ၿပီး Rohingya Independence Force အမည္ရအဖြဲ႔ကို ထူေထာင္ခဲ့ကာ ယင္းမွာ ၁၉၇၄ တြင္ Rohingya Patriotic Front (RPF) ဟူ၍ အမည္ေျပာင္းလာခဲ့ျပန္သည္။

ယင္းအဖြဲ႕မ်ားသည္ တကယ္တမ္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားစြာ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ အျဖစ္ဖြဲ႔ထားသည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္သည္ ျမန္မာနယ္စပ္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ေတာင္ဘက္အက်ဆံုးၿမိဳ႕ Teknaf တြင္ အေျခစိုက္ၿပီး ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာမူ စစ္တေကာင္းတြင္ အေျခစိုက္ကာ သတင္းလႊာမ်ား၊ ေၾကညာခ်က္မ်ား၊ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိမႈမ်ား လုပ္ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၇၈ တြင္ “တရားမဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်သူမ်ား” ရွင္းလင္းရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ တပ္မေတာ္က နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရး လုပ္ေဆာင္ခ်ိန္တြင္မွ ထိုကိစၥကို ႏိုင္ငံတကာက  သတိျပဳမိလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ ဒုကၡသည္ ၂ သိန္းခန္႔အထိ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ဆိုေသာ ကိစၥေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေဝဖန္မႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသလို အလြန္ ႂကြယ္ဝလွေသာ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ပရဟိတအဖြဲ႔ Rabitat-al-Alam-al-Islami ပါ နယ္စပ္တြင္ လာေရာက္ အေျခခ်ခဲ့သည္။ အဆိုပါ အဖြဲ႔သည္ ဒုကၡသည္မ်ားကို အကူအညီေပးသည့္အျပင္ Ukhia တြင္ ေဆး႐ံုတစ္႐ံု၊ ဗလီတစ္ခု၊ ဗလီေမွ်ာ္စင္တစ္ခု တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သည္။ ထိုေနရာမွာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေရာင္အေသြးစံု မြတ္ဆလင္စစ္ေသြးႂကြမ်ား စုေဝးတိုင္ပင္ရာ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။

အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ RPF မွ အစြန္းေရာက္သည့္ အုပ္စုမ်ားခြဲထြက္ၿပီး RSO ကို ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္မွ ဆရာဝန္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ မိုဟာမက္ယူ ႏြတ္ဆိုသူ ဦးေဆာင္ၿပီး ထူေထာင္ခဲ့ေသာ ွRSO သည္ ဘဂၤါလီစစ္ေသြးႂကြအုပ္စုမ်ားထဲတြင္ အဓိကႏွင့္ အားအေကာင္းဆံုး အုပ္စုျဖစ္လာသည္။ ယင္းအဖြဲ႔မွာ မြတ္ဆလင္ကမၻာမွာ သေဘာထားတူသည့္ အုပ္စုမ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းမိၿပီး ယင္းတို႔ထဲတြင္ BJI ပါသလို BJI ၏ ပိုစစ္ေသြးႂကြေသာ လူငယ္အဖြဲ႔ Islami Chhatra Shibir အဖြဲ႔လည္း ပါဝင္လာခဲ့သည္။

RSO သည္ အာဖဂန္နစၥတန္မွ Gulbuddin Hekmatyar’s Hizb-e-Islami အဖြဲ႔၊ ကက္ရွ္ မီးယားမွ Hizbe-ul-Mujahideen အဖြဲ႔မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈလည္း ရရွိခဲ့သည္။ အာဖဂန္မွ စစ္သင္တန္းမွဴးမ်ား RSO ၏ Ukhia စခန္းသို႔ ေစလႊတ္ၿပီး သင္တန္းေပးသလို RSO မွ အၾကမ္းဖက္သမား ၁၀ဝ နီးပါးကိုလည္း အာဖဂန္သို႔ေစလႊတ္ကာ Khost ျပည္နယ္တြင္ Hizbe-e-Islami အဖြဲ႔ႏွင့္ စစ္သင္တန္း အတူတက္ေစခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ RSO သည္ ေအာ္တိုမက္တစ္႐ိုင္ဖယ္မ်ား၊ စက္ေသနတ္မ်ား၊ ေရာ့ကတ္ေလာင္ခ်ာမ်ားကို ေဒသတြင္း ေမွာင္ခိုေဈးကြက္မွ ရရွိႏိုင္ခဲ့သည္။

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား အေစာပိုင္းတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မီဒီယာမ်ားက နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ RSO အၾကမ္း ဖက္အဖြဲ႕၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။ မၾကာမီ ရွင္းလင္းထင္ရွားလာသည့္ကိစၥမွာ RSO စခန္းမ်ားတြင္ ဘဂၤါလီမ်ားကိုသာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးေနျခင္း မဟုတ္ဘဲ စစ္တေကာင္းတကၠသိုလ္မွ Islami Chhatra Shibir အဖြဲ႔ဝင္မ်ားပါ RSO စခန္းမ်ားကို အကာအကြယ္ယူၿပီး ၎တို႔၏  စစ္ေသြးႂကြလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

တကယ္တမ္းတြင္ RSO သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တိုက္ခိုက္မႈ အနည္းငယ္ သို႔မဟုတ္ မရွိသေလာက္သာ ပတ္သက္မႈ ရွိခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ အာဖဂန္ နစၥတန္ႏိုင္ငံကို အေမရိကန္က က်ဴးေက်ာ္ၿပီးေနာက္ ကဘူးလ္ၿမိဳ႕ရွိ အယ္လ္ေကးဒါး အဖြဲ႔လက္မွ အေမရိကန္သတင္းဌာန CNN က ရရွိခဲ့ေသာ ဗီဒီယို တိပ္ေခြမ်ားထဲတြင္ အဆိုပါစခန္းမ်ားတြင္ RSO တို႔၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ပါရွိခဲ့သည္။ ယင္းတိပ္ေခြမ်ားတြင္ အာရဗီစကားျဖင့္ Burma ဟု ေရးထားၿပီး ၂၀ဝ၂ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လတြင္ တစ္ကမၻာလံုးသို႔ ျပသခဲ့သည္။ ယင္းဗီဒီယိုမ်ားမွာ နယ္ျခားအေက်ာ္ Ukhia တြင္ ႐ိုက္ကူးျခင္း မျဖစ္ႏိုင္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ႐ိုက္ကူးခဲ့သည္ဟု ယူဆရသည္။

RSO သည္ ယခုအခါ ပ်က္သေလာက္နီးပါးျဖစ္သြားၿပီျဖစ္သလို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာနယ္စပ္တြင္ ထင္ရွားသည့္စခန္းဟူ၍လည္း မက်န္ေတာ့ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း အေစာပိုင္း RPF မွ RSO ယခု ARSA အထိ ဘဂၤါလီအေရး လႈပ္ရွားသည့္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား တျဖည္းျဖည္း အစြန္းေရာက္ဘက္ ကူးလာသည္ကို ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႔ျမင္ႏိုင္သလို ယခု ARSA ဆိုလွ်င္ RSO ၏ ျပင္ပ အဆက္အသြယ္မ်ားထက္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ႏိုင္ငံတကာ အဆက္အသြယ္မ်ား ရရွိထားၿပီး သိမ္ေမြ႔နက္နဲေသာ လူထု ဆက္ဆံေရး ဝါဒျဖန္႔ခ်ိမႈ ယႏၲရားမ်ိဳး တည္ေဆာက္လာႏိုင္သည္ကို ေတြ႔ျမင္လာရသည္။

ယခုအခါ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား ေနာက္ပိုင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း မြတ္ဆလင္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက အႀကီးစား စုဖြဲ႔တိုက္ခိုက္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္းမ်ိဳး ႀကံဳလာရၿပီျဖစ္သည္။ ARSA မတိုင္မီက ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ Ukhia တြင္ စစ္ေရးျပဟန္ေရးျပျခင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ အျခားေသာ အစၥလာမၼစ္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္အတူ  စစ္တေကာင္း ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ျခင္းသာ အဓိက အလုပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။

ARSA  ၏ ပထမဆံုး စစ္ေျမျပင္စမ္းသပ္မႈမွာ ၎အဖြဲ႔၏ တစ္ဖက္သတ္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေၾကာင္း ေၾကညာထားမႈ ေအာက္တိုဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္တြင္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လက္နက္ အျပည့္အစံု စုေဆာင္းထားႏိုင္ျခင္း ရွိ မရွိကိုလည္း ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ARSA ၏ ကံၾကမၼာမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရ၏ ရပ္တည္ခ်က္ သေဘာထားအေပၚတြင္လည္း မူတည္ေနၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္း၏ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို စာနာမႈထားသည့္ ပါတီမ်ိဳး အာဏာရလာလွ်င္ ပိုစိုးရိမ္စရာ ျဖစ္လာမည္ျဖစ္သည္။

ေဇဝင္းေနာင္

Ref: Atimes, Bangladesh holds the key to Rohingya insurgency by Bertil Lintner

The Voice