စိတ္က်ေရာဂါ (Depression) ကို ပိုဆိုးေစေသာအရာမ်ား

စိတ္က်ေရာဂါ (Depression) ကို ပိုဆိုးေစေသာအရာမ်ား

လူေတြအားလံုးဟာ အၿမဲတမ္းေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနသြားခ်င္ေပမယ့္ တစ္ခါတရံမွာ စိတ္အားငယ္စရာ၊ စိတ္ဓာတ္က်စရာကိစၥေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ကိုယ့္ရဲ႕အျပဳအမူအေနအထိုင္တခ်ိဳ႕ က ကိုယ့္ရဲ႕စိတ္ခံစားခ်က္ကို ပိုၿပီးဆိုးသြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Depression ၀င္ေနခ်ိန္မွာ မျပဳလုပ္သင့္တဲ့ ေနထုိင္မႈပံုစံေလးေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

1.       အိပ္စက္ခ်ိန္နည္းျခင္း

        အိပ္ခ်ိန္နည္းတာနဲ႔ စိတ္က်ေရာဂါက အၿမဲတမ္းတြဲလ်က္ေတြ႕ရပါတယ္။ စိတ္က်ေရာဂါရလို႔ အိပ္ခ်ိန္နည္း သြားတာမ်ိဳးျဖစ္ႏုိင္သလို ညအိပ္မေပ်ာ္တာမ်ားလို႔ အိပ္ခ်ိန္နည္းၿပီး စိတ္က်ေရာဂါရသြားႏုိင္ေျခ ျမင့္လာတာမ်ိဳး လည္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အိပ္ခ်ိန္အရမ္းနည္းလြန္းရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အရမ္းမ်ားလြန္းရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္က်ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အိပ္ခ်ိန္နဲ႔ထခ်ိန္ကို အခ်ိန္မွန္ျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ထားသင့္ပါတယ္။

2.       စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း (Stress)

        လူတိုင္းဘ၀မွာ Stress တစ္ခါမက ရဖူးပါတယ္။ ဥပမာ - အလုပ္အသစ္စ၀င္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳး၊ မဂၤလာေဆာင္ ဖို႔ရက္နီးလာတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးေတြလို ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာေတာင္ စိတ္ဖိစီးမႈ အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ ရွိၾကစၿမဲပါဘဲ။ ဒီလို ေရတို Stress မ်ားတာ ကိစၥမရွိေပမယ့္ ကာလၾကာရွည္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ Stress Hormones လို႔ေခၚတဲ့ Cortisol ေဟာ္မုန္းေတြအထြက္မ်ားၿပီး Happy hormones လို႔ေခၚတဲ့ Serotonin ေဟာ္မုန္းေတြအထြက္ နည္းပါးလာပါတယ္။

3.       အစားအစာမ်ား စားသံုးမႈလြန္ကဲျခင္း

        ကဖင္းဓာတ္မ်ားတဲ့အစားအစာ၊ အရက္နဲ႔သန္႔စင္ၿပီးသားသၾကားစားသံုးမႈမ်ားပါက စိတ္က်ေရာဂါကို ပိုၿပီးဆိုး၀ါးေစႏုိင္သလို၊ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ကိုလည္း လႈံ႕ေဆာ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။

4.       အတိတ္ဆိုးကို ျပန္သတိရေနျခင္း

        အတိတ္ကျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ စိတ္ဒဏ္ရာရစရာကိစၥေတြကို ႀကိဳးစားၿပီးေမ့ထားခဲ့ရင္ေတာင္ ေနာင္တစ္ႀကိမ္ အလားတူကိစၥနဲ႔ၾကံဳေတြ႕ရတဲ့အခါ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခံစားခ်က္ေတြဟာ အရင္အတိုင္း ျပန္ေပၚလာတတ္ၿပီး စိတ္က်ေရာဂါကို ပိုဆုိးေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတိတ္က ျဖစ္ရပ္ဆုိးေတြကို လံုး၀ျပန္မစဥ္းစားမိေအာင္ အလားတူကိစၥ မ်ိဳးျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနတိုင္းကို အတတ္ႏုိင္ဆံုး ေရွာင္လႊဲသင့္ပါတယ္။

5.       လူ႔႔ဂြစာမ်ားႏွင့္ေပါင္းသင္းျခင္း

        ေသြးထိုးလႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့သူေတြ၊ ဆက္ဆံေရးေျပျပစ္မႈမရွိတဲ့ အိမ္နီးနားခ်င္းေတြ၊ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားေနတဲ့ အေပါင္းအေဖာ္ေတြေၾကာင့္ Depression  ကိုပိုဆိုးေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႐ိုးသားပြင့္လင္းၿပီး အေကာင္းဘက္ျမင္ေပးႏုိင္တဲ့ မိတ္ေဆြမ်ားနဲ႔သာ အခ်ိန္ကုန္ဆံုးသင့္ပါတယ္။

6.       လူမႈကြန္ရက္မ်ား အသံုးလြန္ျခင္း

        Facebook ကဲ့သို႔ေသာ လူမႈကြန္ယက္ေတြမွာ တင္ထားတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ ေပ်ာ္ရႊင္ေနတဲ့ပံုေတြ၊ သူတို႔မိသားစုေတြနဲ႔ အေပ်ာ္ခရီးသြားေနတဲ့ ဓာတ္ပံုေတြဟာ စိတ္က်ေ၀ဒနာရွင္ရဲ႕ေရာဂါကို ပိုတိုးလာေစပါတယ္။ ကိုယ့္ဘ၀ကို သူမ်ားေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္မိၿပီး အလိုမက်တာ၊ ေဒါသထြက္၊ ၀မ္းနည္းတာေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။

7.       အဆိုးျမင္သတင္းမ်ားအဖတ္မ်ားျခင္း

        စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာသတင္းေတြဟာ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ စိတ္အားငယ္ျခင္းကို ပိုၿပီးတိုးလာေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Depression ၀င္ေနခ်ိန္မွာ အဆိုးျမင္သတင္းေတြ၊ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္စရာပံုေတြကိုမၾကည့္ဘဲ ကိုယ္၀ါသနာပါရာ တစ္ခုခုကိုစိတ္ႏွစ္ၿပီး လုပ္ေနသင့္ပါတယ္။

CMS

DrMyanmar