ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျမန္မာ အစိုးရ လက္မခံ

ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျမန္မာ အစိုးရ လက္မခံ

ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္က မြတ္ဆလင္ေတြ အေပၚ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ စြတ္စြဲခ်က္ေတြ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး အဖြဲ႔ ေစလႊတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီက ဒီေန႔ ဆံုးျဖတ္ လိုက္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုလိုက္ေပမဲ့ ျမန္မာ အစိုးရ ဘက္ကေတာ့ ဒီ အခ်က္အလက္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ကို လာခြင့္ျပဳႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ဒီအေၾကာင္း ကိုဝင္းမင္းက ေမးျမန္း တင္ျပထားပါတယ္။

ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕က ဒီကေန႔ က်င္းပတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ေတြ အေပၚ သတ္ျဖတ္မႈေတြ အဓမၼ က်င့္မႈေတြနဲ႔ ႏွိပ္စက္ ညႇင္းပမ္းမႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စြပ္စြဲမႈေတြ ထြက္ေပၚေနတာ အတြက္ အခုလို စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ လႊတ္ဖို႔ ႏုိင္ငံအမ်ားစု မဲနဲ႔ တခဲနက္ ဆံုးျဖတ္ လိုက္တာပါ။ ႏိုင္ငံတကာမွာ စိုးရိမ္မႈ မ်ားလာေနတဲ့ ဒီျပသနာ အေပၚ အခုလို ဆံုးျဖတ္လုိက္တာဟာ အထူးအေရး ပါလို႔ ၾကိဳဆိုတယ္လို႔ HRW လို႔ အတိုေကာက္ ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ ဂ်နီဗာ အေျခစိုက္ John Fisherက ဆိုလိုက္ပါတယ္။

"ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထင္ပါတယ္၊ ဒီေန႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီက ဆံုးျဖတ္လိုက္တာက ထူးျခား အေရးပါတဲ့ အဆင့္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ ေဒသမွာ ျဖစ္ေနတာေတြ အတြက္ က်ဴးလြန္သူေတြမွာ တာဝန္ခံမႈ ရွိလာႏိုင္ေရး အတြက္ေပါ့၊ ႏိုင္ငံတကာ အခ်က္အလက္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္လႊတ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ လိုက္တာပါ။"

ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အျမဲတမ္း အတြင္းဝန္ ဦးေက်ာ္ေဇယ် ကေတာ့ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ သူတို႔မပါပဲ ထြက္ေနခဲ့ၿပီး လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုလိုက္ပါတယ္။

" ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ၿပီးကတည္းကေန က်ေနာ္တို႔ေတြ ကေန က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကို က်ေနာ္တို႔ ပီပီျပင္ျပင္ ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ကေန ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ ကေန dissociate ေပါ့ေလ က်ေနာ္တို႔ ေတြဟာ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ ပါဝင္ ပတ္သက္မႈရွိမွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုၿပီး ရပ္တည္ခ်က္ကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာထား ၿပီးပါၿပီ။ အလားတူ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကို ေထာက္ခံတဲ့ ႏုိင္ငံေတြလည္း ရွိပါတယ္။"

ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္န႔ဲ အိႏိၵယကပါ ေဘးထြက္ေနခဲ့တဲ့ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္မခံနိုင္တယ္ လို႔ေျပာတာက အခု လႊတ္မယ့္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ကို ျမန္မာျပည္ ဝင္ခြင့္ မျပဳႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုလိုပါသလားလို႔ ေမးရာမွာ ဦးေက်ာ္ေဇယ် က-

" အဲ့ဒီ့ေတာ့ အစကတည္းက ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို က်ေနာ္တို႔က ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ တိတိက်က် ေျပာထားၿပီးျဖစ္လို႔ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ ကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့ အက်ိဳးဆက္တစံုတရာကို က်ေနာ္တို႔ လက္ခံမွာမဟုတ္ပါဘူးခင္ဗ်။ အဲ့ေတာ့ ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေစလႊတ္မယ္ဆိုလည္း လက္ခံမွာမဟုတ္ပါဘူး။"

အဲ့ဒီ့ေတာ့ ဘာေၾကာင့္ လက္မခံရပါသလဲလို႔ ဆက္ၿပီး ေမးရာမွာ ဦးေက်ာ္ေဇယ် က ဆက္ၿပီးေတာ့-

"က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဆိုပါေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္က ဘာမွ မလုပ္ရေသးဘူး။ ဒါကို လက္မခံဘူး လို႔ ေျပာတဲ့ဟာမ်ိဳး။ က်ေနာ္တို႔မွာ လုပ္စရာ ရွိတာေတြက လုပ္တာကို လက္မခံတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ကလည္း သူတို႔ဘက္က တဘက္သတ္ လုပ္မယ့္ ဟာကို လက္မခံဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်တဲ့ သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။"

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ အစိုးရရဲ႕ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္ကို ထြက္ေျပး သြားတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က မူဆလင္ေတြကို ေမးျမန္း ၿပီးေတာ့ ၾသဂုတ္လမွာ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ဖို႔ ရွိေနတယ္လို႔ ဂ်နီဗာ အေျခစိုက္ ျမန္မာ သံအမတ္ၾကီး ဦးထင္လင္း က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔က John Fisherက သူတို႔မွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ စံုစမ္း သိရွိထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပို သမာသမတ္ က်တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ စံုစမ္းဖို႔ လိုေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

"လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ထဲမွာ အစီအစဥ္ ရွိရွိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြ ရွိေနတာကို အေထာက္အထားေတြ ရထားပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အိမ္ေတြ၊ ရြာေတြကို မီးရိႈ႕တာ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္တာနဲ႔ တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္ ေနတာေတြ ပါေနပါတယ္။"

ၿပီးခဲ့တဲ့လက ကုလသမဂၢ က ထုတ္တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲ မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္ကို ထြက္ေျပးသြားတဲ့ မူဆလင္ ခုႏွစ္ေသာင္း ငါးေထာင္ထဲက ႏွစ္ရာ့ႏွစ္ဆယ္ ကို ေမးျမန္းခဲ့ရာမွာ အမ်ားအျပား အဓမၼ အက်င့္ခံခဲ့ရတာ၊ အသတ္ခံခဲ့ရတာ ဒါေၾကာင့္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈနဲ႔ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈေတြ အဆင့္အထိ ေရာက္လာမွာကို စိုးရိမ္ေနရတယ္လို႔ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

အခုလို ႏုိင္ငံတကာမွာ အၾကီးအက်ယ္ စိုးရိမ္ လာတာေၾကာင့္ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ အခု စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ HRW က John Fisherက ဆက္ ေျပာပါတယ္။

"က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက အဓိက တာဝန္ရွိသူ ေတြကို ေတာင္းဆိုလိုပါတယ္။ အရပ္သား အစိုးရေရာ၊ တပ္မေတာ္ေရာ ေပါ့ေလ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ေပါ့၊ ဒီေန႔ ကုလသမဂၢက ရွင္းရွင္းေလးနဲ႔ တသံထဲ ေတာင္းဆို လိုက္တယ္ေလ။ အဲ့ဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ေရရွည္ ႀကံဳလာတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ဒီအခ်က္အလက္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွာလားဆိုတာ ျမန္မာ တာဝန္ရွိသူေတြ ဆံုးျဖတ္တဲ့ အေပၚ မူတည္ပါတယ္။"

အဲ့ဒီ့ေတာ့ အခုလို ႏိုင္ငံတကာ စိုးရိမ္မႈ အေပၚ ေျပာင္းလဲ လာတဲ့ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လို ေျဖရွင္း သြားဖို႔ ရွိပါသလဲလို႔ ေမးရာမွာ ဦးေက်ာ္ေဇယ်က-

" က်ေန္ာတို႔ လုပ္စရာရွိတာ လုပ္သြားမယ္။ ၿပီးခဲ့တုန္းက ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေဒါက္တာ ကိုဖီအာနန္ရဲ႕ အၾကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြလည္း ထြက္လာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တုိင္ ဒါေတြကို ၾကိဳဆိုတယ္ ဆိုတာ ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။"

တကယ္ေတာ့ ၄၇ ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ ဒီလူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ မပါပဲ ေဘးထြက္ေနခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကလည္း ဒီရခိုင္ျပည္က မူဆလင္ ျပသနာက အခ်ိန္ယူ ေျဖရွင္းရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
VOA