သမၼတသက္တမ္း ဒုတိယႏွစ္ဝက္ ေဒၚနယ္ထရန္႔၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား

သမၼတသက္တမ္း ဒုတိယႏွစ္ဝက္ ေဒၚနယ္ထရန္႔၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား

ၿပီးခဲ့တဲ့   ႏွစ္ႏွစ္ကို    ျပန္ၾကည့္လိုက္ရင္ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ  ႏိုင္ငံေရးျမင္ကြင္းကို ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတည္းကပဲ   လႊမ္းမိုး ထားပါတယ္။ သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြၾကား ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္သူ ေတြ ဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းကြဲျပားေစခဲ့သလို မ်က္ေမွာက္ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးမ်က္ႏွာစာကို ေဒၚနယ္ ထရန္႔ ေလာက္ လႊမ္းမိုးႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္သမၼတဆိုတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ေျပာရရင္ ဒါကတစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္စတိုင္နဲ႔  သက္ဆိုင္ေနပါတယ္။

(ယခင္အပတ္မွအဆက္)
ေျပာရရင္ ထရန္႔ဝါဒဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး  စနစ္ကို ၿဖိဳဖ်က္မယ္ဆိုတဲ့  သေဘာသက္သက္ေတာ့   မဟုတ္ပါဘူး။  မူလသေဘာတူညီခ်က္တစ္ခုလုံးအစား   သေဘာတူညီခ်က္   အေသးေလးေတြ   အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေအာင္ လုပ္လိုက္တာဟာ   ကိုယ့္ဘက္ အသာရ     ေအာင္လုပ္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာရဲ႕    သက္ေသအေထာက္ အထားပါပဲ။ ဒီလိုအသာရတာေတြကို  ေအာင္ပြဲအျဖစ္ ေၾကညာၿပီး  ေရွ႕ဆက္ခ်ီတက္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဒီယူဆခ်က္သာ မွန္တယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဒီမဟာဗ်ဴဟာရဲ႕ အႀကီးမားဆုံး စိန္ေခၚခ်က္ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီမဟာဗ်ဴဟာရလဒ္က ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ   ထြက္ေပၚ လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ထပ္ေျပာရရင္ အဲဒီမဟာဗ်ဴဟာ   ရလဒ္က ထရန္႔လုပ္ရပ္ေတြဟာ ဖ်က္ဆီးေရးသက္သက္ ထက္ပိုတယ္၊ မပိုဘူးဆိုတာကို သက္ေသထူမယ့္  တစ္ခုတည္းေသာ အေကာင္းဆုံးအေထာက္အထားလို႔ ေျပာရ မွာပါ။
အသစ္အသစ္ေသာ ေ႐ႊ႕ကြက္မ်ား
အေျခအေန၊ အေနအထားေတြကေတာ့ ေျပာင္းလဲ သြားမွာပါ။ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ  ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ  ပိုႀကီး မားတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရဖို႔ရွိပါတယ္။ ေဒၚနယ္ ထရန္႔အတြက္ ကံေဖးမလို႔သက္သာရာရတယ္ဆိုတဲ့ အေန အထားမ်ိဳးကလည္း ပိုပိုနည္းလာဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။
ဒီမိုကရက္ေတြက ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ သြားႏိုင္တဲ့အတြက္ အစပိုင္းမွာကို သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ အစိုးရအဖြဲ႕ဟာ  သမၼန္စာဆင့္ေခၚႏိုင္တဲ့  ပါဝါရွိတဲ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ေကာ္မတီေတြရဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ စစ္ေဆးေမးျမန္းတာကို ခံရေတာ့မွာပါ။ ေဒၚနယ္ ထရန္႔ဟာ မီဒီယာနဲ႔  ျပည္သူလူထုက သူ႕ရဲ႕ အခြန္ ထမ္းေဆာင္ ေငြအေပၚ  အာ႐ုံစိုက္လာမွာကို ကိုယ္တိုင္ ႀကဳံေတြ႕ရမွာပါ   (အခြန္အျပည့္အဝ မေဆာင္တဲ့ကိစၥ လည္း ပူးတြဲပါလာမွာ)။  သမၼတလုပ္ပိုင္ခြင့္ကိုသုံးၿပီး ထရန္႔မိသားစုလုပ္ငန္းေတြ   အက်ိဳးအျမတ္ရွိေအာင္ လုပ္ေနတာ က ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ ညီၫြတ္မႈ    ရွိ၊ မရွိဆိုတာကိုလည္း  ေဒၚနယ္ထရန္႔က ရွင္းရမွာပါ။ ေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္အဖြဲ႕နဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြင္း ႐ုရွားစြက္ဖက္မႈၾကား က ဆက္စပ္မႈကို စုံစမ္းစစ္ေဆးေနရတဲ့ အထူးစစ္ေဆး ေရးမႉး ေရာဘတ္မူလာ (Robert Mueller)ကသာ ကိုင္လႈပ္ႏိုင္ ေလာက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရမလာ ခဲ့ရင္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ သမၼတ ကို စြပ္စြဲျပစ္တင္မယ္   တကဲကဲလုပ္ေနတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို ဟန္႔တားဖို႔ပဲရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လည္း ေအာက္ လႊတ္ေတာ္က ထရန္႔အစိုးရအဖြဲ႕ကို တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈအျပည့္ရွိေအာင္ သႏၷိ႒ာန္ခ်ထိုးစစ္ဆင္ ေဆာင္႐ြက္မယ္ဆိုတာကေတာ့ သံသယရွိ စရာ မလိုပါဘူး။
အဲဒါေတြအျပင္  သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ စံေပတံ တစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ စေတာ့ေဈးႏႈန္းေတြဟာ က်ဆင္းလာၿပီး ၂၀၁၉  ခုႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဟာ စၿပီး အားနည္းလာမွာပါ။ ဒီလိုစီးပြားေရး အားနည္းလာ တယ္ဆို တာကလည္း အခြန္ျဖတ္ေတာက္ၿပီး ဖန္တီးေပး ထားတဲ့  မက္လုံးရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကစၿပီး အား ေပ်ာ့လာမွာေၾကာင့္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမင့္မားတဲ့ အေကာက္ခြန္ႏႈန္းထားနဲ႔  အတိုးႏႈန္း ေတြက စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို  ဆုတ္ယုတ္ေစမွာပါ။ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔ကစၿပီး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၅၀ ဘီလီယံတန္ဖိုးရွိတဲ့ တ႐ုတ္ပို႔ကုန္ပစၥည္းေတြအေပၚ  ေကာက္ခံ မယ့္အေကာက္ခြန္ႏႈန္းထားကို ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ကေန ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေဒၚနယ္ထရန္႔အစိုးရအဖြဲ႕က တိုးျမႇင့္ ေကာက္ေတာ့မွာပါ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဗဟိုဘဏ္ကလည္း ေငြေၾကးကို  တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သူ႕မူဝါဒကို   ဆက္လက္က်င့္သုံးဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။  ၂၀၁၉ ခုႏွစ္အလယ္ေလာက္မွာ အတိုးႏႈန္းကို သုည ဒသမ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းစီ ႏွစ္ႀကိမ္ ေလာက္တိုးတာမ်ိဳး လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္အထိေတာ့ အေမရိကန္အတိုးႏႈန္း ျမင့္မားတဲ့ဒဏ္ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြပဲ ခံရတာပါ။ လာမယ့္ႏွစ္မွာေတာ့ အတိုးႏႈန္းျမင့္မားတဲ့ဒဏ္ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ပိုၿပီးခံစားလာရဖို႔ ရွိပါတယ္။
ေဒၚနယ္ထရန္႔က ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္မလဲ။ ဆိုးက်ိဳးဒုကၡ ေတြကို ဖန္တီးတတ္တဲ့ ေဒၚနယ္ထရန္႔ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရ သာမွန္ခဲ့ရင္ ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ ဒီျပႆနာေတြကေန အာ႐ုံလႊဲႏိုင္ေအာင္ ထိုးႏွက္ေဝဖန္တဲ့ ေျခလွမ္းမ်ိဳးကိုပဲ လွမ္းလာမွာပါ။ ရလဒ္ကေတာ့ ဒီမိုကရက္ေတြကို ပစ္မွတ္ ထားတဲ့ စာတိုေတြ၊ တြစ္တာစာမ်က္ႏွာမွာ မေရမတြက္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ထြက္ေပၚလာမွာပါ။ ဗဟိုဘဏ္အေပၚေတာ့ ပိုၿပီးျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္တိုက္ခိုက္ဖို႔ ရွိပါ တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရလည္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူမႈေတြ ျပဳလုပ္လာမွာပါ။  အထူးသျဖင့္   အေမရိ ကန္လူထုက သူ႕ကိုင္တြယ္ပုံအေပၚ ေထာက္ခံေနတဲ့ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးလို ကိစၥမ်ိဳးမွာ ဒီလိုျပင္း ျပင္းထန္ထန္  အေရးယူမႈေတြက ပိုသိသာမွာပါ။ တိုင္းျပည္အတြင္း တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ ေဒါသ မုန္တိုင္းဟာ ပိုပိုျပင္းထန္လာဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ ပိုဆိုးတာက စီးပြားေရးကလည္း  တစ္စက္ကေလးေတာင္ အေထာက္ အပံ့ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဒီလိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ အံ့အားသင့္တုန္လႈပ္စရာ ကြက္ေက်ာ္ေ႐ႊ႕ေလ့ရွိတဲ့    ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ  မတူကြဲ ျပားတဲ့  ခ်ဥ္းကပ္ပုံမ်ိဳးကို   က်င့္သုံးလာစရာ ရွိပါတယ္။ ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ ဒီမိုကရက္ေတြနဲ႔ အေပးအယူလုပ္ၿပီး အခြန္ေလၽွာ႔တဲ့ မက္လုံးကို သက္တမ္းတိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ေအာင္ ကုလားဖန္ထိုးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ စီးပြားေရးကို က်ားကန္ ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားမွာပါ။ သူေဌးေတြထက္ အလုပ္သမား ေတြအေပၚ ေကာက္မယ့္အခြန္အေကာက္ကို  ေလၽွာ႔ခ်မယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းတစ္ခုပါ။ ပိုျဖစ္ႏိုင္တာက အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံအ ေဆာက္ အအုံကို ျမႇင့္တင္ ေပးမယ့္ ဘက္စုံစီမံကိန္းတစ္ခုကို ခ်မွတ္တာမ်ိဳးပါ။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕     စီးပြားေရးဘယ္ေလာက္ ဆုတ္ယုတ္မယ္ဆိုတာကလည္း သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ အေရး အႀကီးဆုံး ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒဆိုင္ရာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ အေပၚ မူတည္ေနပါတယ္။ ဒါက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ဘယ္လို ဆက္ဆံမလဲဆိုတဲ့ မူဝါဒဟာ ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေဒၚနယ္ထရန္႔က အခိုင္အမာအားသာတဲ့ အေနအထား မ်ိဳးရွိေနပါတယ္။ အေကာက္ခြန္အၿပိဳင္အဆိုင္တိုးျမႇင့္ ေကာက္တဲ့တိုက္ပြဲမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ေလာက္ အထိမနာပါဘူး။  ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ တ႐ုတ္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို အငိုက္ဖမ္းတိုက္ခိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက အေကာက္ခြန္တိုက္ပြဲကို    ဒီေလာက္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္ခိုက္လိမ့္မယ္လို႔     ေမၽွာ္လင့္မထားခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္   ေဒၚနယ္ထရန္႔ကလည္း  သူ႕အားနည္းခ်က္နဲ႔ သူ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အေကာက္ခြန္ေတြကို တိုးျမႇင့္လိုက္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြဟာ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ျဖစ္လာႏိုင္ ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္ေတြဟာ ျပင္းထန္လာႏိုင္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး အက်င့္စ႐ိုက္ေတြကို မဆိုစေလာက္သာ ေျပာင္းလဲေစတဲ့ ၿပီးစလြယ္သေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳး   ေဒၚနယ္ထရန္႔က ခ်ဳပ္လာခဲ့ရင္ အေမရိကန္ျပည္တြင္းမွာ ေဒၚနယ္ထရန္႔ အေပၚမဟာရန္သူတ႐ုတ္ကို ဒူး ေထာက္အေလၽွာ႔ေပး တယ္ဆိုၿပီး ေဝဖန္တိုက္ခိုက္လာၾကမွာပါ။
တည္ေဆာက္သူအျဖစ္ ပုံေဖာ္ဖန္တီးပါ
ေဒၚနယ္ထရန္႔က ဘယ္လိုအေပးအယူ အေလၽွာ႔ အတင္းလုပ္မလဲဆိုတာက    သူ႕ရဲ႕  သမၼတအျဖစ္ စြမ္းေဆာင္မႈကို ပိုင္းျဖတ္သြားမွာပါ။ အျမင္က်ယ္တဲ့ သမၼတဆိုရင္ေတာ့ ဒီအေျခအေနကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ကမၻာႀကီးအၾကား ဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္ပုံေဖာ္ေပးႏိုင္ မယ့္ သမိုင္းဝင္အခြင့္အလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ ႐ႈျမင္မွာပါ။ ဒီလိုသမၼတမ်ိဳးက   ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕အစည္း (WTO) ရဲ႕   ေဘာင္အတြင္းက ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို   ျပန္လည္ပုံေဖာ္ေပးမယ့္ မဟာမိတ္ေတြကို စု႐ုံးဖြဲ႕စည္းမွာပါ။ တစ္ဖက္မွာလည္း မသိမသာနယ္ခ်ဲ႕ဖို႔   ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့  တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ရင္ဆိုင္ဖို႔ အာရွေဒသမွာ စစ္ေရးမဟာမိတ္ကို ခိုင္မာလာ ေအာင္ တည္ေဆာက္ရမွာပါ။ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ဖ်က္ဆီးေရး မဟာဗ်ဴဟာ  က်င့္သုံးရာကေန ကမၻာ့စနစ္သစ္ဖန္တီး ႏိုင္ေရးကို ဦးတည္ႀကိဳးပမ္းရမွာပါ။  ဒီကမၻာ့စနစ္သစ္ဟာ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ပကတိအေျခအေနေတြကို ပိုမိုထင္ဟပ္ ႏိုင္စြမ္းရွိရမွာျဖစ္ၿပီး ဒီရာစုကို ပုံေဖာ္သတ္မွတ္ေပးမယ့္ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံၾကားက အားၿပိဳင္မႈကိုလည္း  စီမံခန္႔ခြဲေပးႏိုင္စြမ္းရွိရမွာပါ။    ဒီလိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေဒၚနယ္ထရန္႔က    ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ဆိုတာကေတာ့ မလြယ္လွပါဘူး။ စိတ္မေကာင္းစရာေကာင္းတာကေတာ့ ဒီလိုျဖည့္ဆည္းႏိုင္စြမ္းရွိ၊   မရွိဆိုတဲ့ အခ်က္အေပၚ မူတည္ၿပီး သမိုင္းက ေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ အခန္းက႑ကို သုံးသပ္ဆုံးျဖတ္ေပးသြားမွာပါ။
REF: The Trump show, Season Two By Zanny Minton Beddoes

ရဲရင့္လင္းလက္