ဟားဗတ္ဥပေဒေက်ာင္းရဲ႕ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္… [ျမန္မာျပည္က စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး (၃) ဦး… အရိုးတြန္သံမ်ား… ႏွင့္ ICC…]

..
ဟားဗတ္ဥပေဒဌာနရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးကြင္းဆင္းေလ့လာမႈ အစီရင္ခံစာက ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္း [သံေတာင္-ကရင္ျပည္ နယ္] မွာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ၂၀၀၅-၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း ျပဳခဲ့တဲ့ထိုးစစ္မွာ “စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားဆန္႔က်င္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ” ေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ႏို၀င္ဘာ ၂၀၁၄ မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ျပီး “Command Responsibility - အမိန္႔ေပး-တာ၀န္ရွိ” ပုဂၢိဳလ္ေတြအျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ကိုကို၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ခင္ေဇာ္ဦး၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ေအးတို႔ (၃) ဦးလို႔ ေထာက္ျပထားျပီး ၎ဌာနက စုေဆာင္းထားတဲ့ အေထာက္ အထားေတြက ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈခံုရံုးရဲ႕ ဥပေဒ အပိုဒ္ခြဲ (၅၈) နဲ႔ ကိုက္ညီတာမို႔ သူတို႔ကို ဖမ္း၀ရမ္းထုတ္ႏိုင္ေၾကာင္း အဆိုျပဳထား ပါတယ္။
..
အစီရင္ခံစာကို ျမန္မာနဲ့ ျမန္မာ-ထိုင္းနယ္စပ္ကို ခရီး (၁၁) ၾကိမ္၊ လူေပါင္း (၃၀၀) ေက်ာ္ေတြ႔ဆံုျပီး၊ အင္တာဗ်ဴး (၁၅၀) ျပဳလုပ္ျပီး- အင္တာဗ်ဴးမွာေတာ့ တပ္မေတာ္ထိုးစစ္ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာသူေတြ၊ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းခံရသူေတြ၊ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြ၊ ေပၚတာဆြဲခံရသူေတြ၊ တပ္မေတာ္အရာရွိေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိတဲ့ ေက်းရြာလူၾကီးေတြ၊ တပ္မေတာ္သားေဟာင္းေတြ၊ စစ္ေရး ကၽြမ္းက်င္သူေတြ၊ ဓါတ္ပံုအေထာက္အထားေတြ ပါ၀င္ျပီး၊ အျခားလူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ (၁၂) ေစာင္ရဲ႕ အေထာက္အထားေတြ ကို ေလ့လာျပီး ၂၀၀၅-၂၀၀၆ ခုႏွစ္အတြင္း တပ္မေတာ္ရဲ႕ လႈပ္ရွားျပဳမူပံုေတြကို တရား၀င္မွတ္တမ္းျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ အဆိုပါအစီရင္ခံစာကို “သံေတာင္ျမိဳ႕နယ္” အစီရင္ခံစာလို႔လဲ ရည္ညႊန္းျပီး မွတ္တမ္းအျပည့္အစံုမွာ စာမ်က္ႏွာ (၁၅၀၀) ပါ၀င္ပါတယ္။
..
အစီရင္ခံစာက တပ္မေတာ္ရဲ႕ ေတာင္ပိုင္းတိုင္းနဲ႔ တပ္မ (၆၆) ရဲ႕လုပ္ရပ္ [လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ] ေတြကို စံုစမ္းေလ့လာပါတယ္။ ႏို၀င္ဘာ ၂၀၀၅ မွာ ေတာင္ပိုင္းတိုင္းရဲ႕ အမိန္႔နဲ႔ စစ္သားေတြဟာ ကရင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း, သံေတာင္ျမိဳ႕နယ္, ဟီးေဒါေကာ [Hee Daw Kaw] ရြာကို လက္နက္ၾကီးနဲ႔ ပစ္တယ္။ ထြက္ေျပးတဲ့ ရြာသားေတြကိုပါ ပစ္တယ္။ ဖမ္းဆီးတယ္။ ရြာသားတစ္ဦးကို ပစ္သတ္ တယ္။ အိမ္ေျခအလံုး (၃၀) ဆယ္မီးရႈိ႕တယ္။ ရြာထဲမွာ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းေတြ ေထာင္တယ္။ “နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး” စီမံကိန္းေတြနဲ႔ အျခားရြာ သားေတြကို ထြက္ေျပး၊ ျပန္လာလို႔မရေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္။ သံေတာင္ျမိဳ႕နယ္အတြင္းက ေက်းရြာအားလံုးနီးပါး အဲဒီလို တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ ရတယ္။
..
သံုးႏွစ္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္းမွာ ရြာေပါင္း (၁၀၀) ေက်ာ္ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရတယ္။ ဟီးေဒါေကာရြာဟာ အဲဒါေတြထဲက တစ္ခု သာ ျဖစ္တယ္။ ၂၀၀၆ ေဖေဖၚ၀ါရီမွာ တပ္မ (၆၆) နဲ႔ အျခားတပ္ရင္း (၇) ရင္းပူးေပါင္းျပီး ကရင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ပဲခူးတိုင္း အေရွ႕ ျခမ္းကို ထိုးစစ္ျပဳခဲ့တယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔မူကေတာ့ အရပ္သားေတြကို Karen National Liberation Army [KNLA] ထိမ္းခ်ဳပ္နယ္ေျမထဲကေန တပ္မေတာ္ ထိမ္းခ်ဳပ္နယ္ေျမထဲေရာက္ဖို႔နဲ႔ ထိုင္းဘက္ကို တြန္းထုတ္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။ [စကားခ်ပ္-ပခံုးမွာ အပြင့္ေတြ၊ အခက္ေတြ ခ်ိပ္ဖို႔၊ သူရဘြဲ႔ေတြ ရဖို႔၊ ရာထူးတက္ဖို႔ဆိုရင္ တိုက္ပြဲေတြက လိုအပ္ေနမွာ ျဖစ္တယ္]။
..
ေဒသတြင္းအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ကုလသမဂၢ၊ အေမရိကန္၊ ႏိုင္ငံတကာၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔နဲ႔ အျခားအဖြဲ႔ေတြက ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ထိုးစစ္မ်ားကို မွတ္တမ္းတင္၊ ရႈတ္ခ်က်ျပီး အစီရင္ခံစာေတြက “clear” - နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးအတြင္းမွာ အရပ္သားမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ရျပီး၊ အရပ္သား (၄၂၀၀၀) ေက်ာ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခံခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဟားဗတ္ဥပေဒဌာနရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးကြင္းဆင္းေလ့လာစံုစမ္းမႈက ရရွိတဲ့ အေထာက္အထားေတြဟာ တပ္မ (၆၆) က စစ္သားေတြဟာ “စစ္ရာဇ၀တ္မႈ” ျဖစ္တဲ့ [အရပ္သားမ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ အရပ္သားမ်ားကို ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း၊ ေနအိမ္-အေဆာက္အအံုမ်ားကို သိမ္းျခင္း/ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္လုယက္ျခင္း၊ လူသတ္ျခင္း၊ တရားဆိုင္ခြင့္မေပးဘဲ သတ္ပစ္ျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းျခင္း၊ မဒိမ္းျပဳက်င့္ျခင္း၊ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ကို မငဲ့သည့္ အျခားျပဳမူမႈမ်ား] နဲ႔ “လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚဆန္႔က်င္တဲ့ရာဇ၀တ္မႈ” ျဖစ္တဲ့ [အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း၊ လူသတ္ျခင္း၊ ကၽြန္ျပဳျခင္း (ေပၚတာဆြဲျခင္း)၊ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းျခင္း၊ မဒိမ္းျပဳက်င့္ျခင္း၊ အျခားလူသားမဆန္သည့္ ျပဳမူမႈမ်ား] က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။
..
အဆုိပါအစီရင္ခံစာက - တပ္မေတာ္ရဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ “သူပုန္” အဖြဲ႔အစည္းေတြအေပၚ အစဥ္အဆက္က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ "ျဖတ္ေလးျဖတ္” – “ရိကၡာ၊ ေငြေၾကး၊ သတင္းအခ်က္အလက္၊လူအင္အားစုေဆာင္းမႈ” ျဖတ္ေတာက္ျခင္းစတဲ့ မူ၀ါဒဟာ “Crime against humanity” ေျမာက္တယ္လို႔လဲ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ “အနက္ေရာင္နယ္ေျမ” - ရန္သူနယ္ေျမလို႔ သတ္မွတ္တာေၾကာင့္ စစ္သားေတြက စစ္ဆင္ေရးမွာ " ေက်းရြားေတြကို လက္နက္ၾကီးနဲ႔ပစ္၊ အရပ္သားေတြကို တိုက္ခိုက္၊" ေတြ႔-ပစ္”၊ မိုင္းေထာင္ ႏိုင္တယ္၊ “အညိဳေရာင္နယ္ေျမ” မွာေတာ့ အရပ္သားေတြကို အဓမၼလုပ္အားေပး [စကားခ်ပ္ - လက္နက္-စစ္ပစၥည္း-ရိကၡာမ်ား သယ္ေဆာင္ေစ၍ စစ္ေၾကာင္း၏ ေရွ႕မွ တက္ခိုင္းျခင္း - “လူသားမိုင္းရွင္းလင္းေရး” ဟု လူသိမ်ား] ခိုင္းေစႏိုင္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပတယ္။
..
ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈခံုရံုးရဲ႕ ဥပေဒအပိုဒ္ခြဲ (၂၅) နဲ႔ (၂၈) တို႔အရ အဆိုပါရာဇ၀တ္မႈၾကီးေတြဟာ က်ဴးလြန္ခဲ့သူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီကို ခံုရံုးက စစ္ေဆးတရားစီရင္ဖို႔ လံုေလာက္တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ မိမိလက္ေအာက္ငယ္သားေတြက ျပဳမူခဲ့တာကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ျဖစ္၊ အဆိုပါရာဇ၀တ္မႈေတြကို ေမွးမွိန္ထိမ္ခ်န္ေစခဲ့တာျဖစ္ျဖစ္၊ အစီရင္ခံဖို႔ပ်က္ကြက္ခဲ့တာျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ခဲ့တာျဖစ္ျဖစ္၊ မတားဆီးခဲ့တာျဖစ္ျဖစ္ စစ္တပ္မွာ “chain of command” - အဆင့္ဆင့္အမိန္႔ေပးတဲ့ စနစ္အရ အထက္က အမိန္႔ေပးသူက အဆိုပါ ရာဇ၀တ္မႈၾကီးေတြအတြက္ တာ၀န္ရွိ-တာ၀န္ခံမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။
..
ဟားဗတ္ဥပေဒဌာနက ၂၀၀၅-၂၀၀၆ (၁) ႏွစ္ထဲအတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ “သံေတာင္ျမိဳ႕” ပရ၀ုဏ္ေလးအတြင္းမွာ တပ္မေတာ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းမွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ျပတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာတပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ အၾကားမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့-ျဖစ္ပြားေနဆဲ ျပည္တြင္းစစ္ၾကီးကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း (၇၀) ေက်ာ္ခဲ့ပါျပီ။ လူ႔အသက္ေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ဆံုးရႈံးခဲ့ျပီလဲ၊ လူေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ေရႊ႕ေျပာင္းခံခဲ့ရျပီးျပီလဲ၊ လူဂုဏ္သိကၡာမဲ့စြာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ဆက္ဆံျခင္းခံခဲ့ရျပီး လဲဆိုတာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားစရာပါ။
..
အဆိုပါ ဆိုးရြားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈမ်ိဳးေတြဟာ တိုင္းျပည္ထဲမွာ လူမသိသူမသိ ျဖစ္ေနခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာပါျပီ။ မီဒီယာေတြ ေခတ္မီလာတဲ့ ေခတ္မွသာ လူအမ်ားသတိထားမိလားျပီး မီဒီယာေတြက ထုတ္ေဖာ္ေရးသားတဲ့ အခါမ်ိဳးမွသာ တပ္မေတာ္က တစ္ ေယာက္စ-ႏွစ္ေယာက္စကို ထုတ္အေရးယူျပတာမ်ိဳးဘဲ ရွိပါတယ္။ တရားမွ်တမႈဆိုတာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့တာ ၾကာပါျပီ။ “7 ဇူလိုင္… ၈-၈-၈၈… ဒီပဲယင္း… ေရႊ၀ါေရာင္…” … လ်စ္လ်ဴရႈခံထားရတဲ့ တရားမွ်တမႈအတြက္... အရိုးေတြက တြန္က်ဴး ေနဦးမွာဘဲ… အဲဒီ “တရားမွ်တမႈ” ဟာ… ျမန္မာႏိုင္ငံ မေရးထိုးရေသးတဲ့ သမိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ က်န္ရွိေနဆဲ…။
..
ကိုးကား
Harvard Law School. Legal Memorandum: “War Crimes and Crimes against humanity in Eastern Myanmar,” November, 2014. International Human Rights Clinic, pp-1-78. Harvard Law School. http://hrp.law.harvard.edu/…/2014.11.05-IHRC-Legal-Memorand…
..
ကိုခ်မ္းမွိဳင္း
စက္တင္ဘာ ၂၀၁၈