အပိုင္း [၃]
ICC ~ အနီးၾကည့္
[ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္ျပစ္မႈခံုရံုးက ကိုင္တြယ္သည့္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈၾကီး (၄) မ်ိဳး...]
..
(1) Genocide (လူမ်ိဳးတစ္စုအား မ်ိဳးျပဳတ္ရန္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္း)
..
a. လူမ်ိဳးတစ္စု၏ လူပုဂၢိလ္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း
b. လူမ်ိဳးတစ္စု၏ လူပုဂၢိလ္မ်ား၌ ၾကီးေလးသည့္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစျခင္း
c. ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ လူမ်ိဳးတစ္စု၏ ဘ၀ေနထိုင္မႈအေျခအေနမ်ားကို တစိတ္တပိုင္းေသာ္၎၊ တစံုလံုးေသာ္၎ ပ်က္ျပားေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ ပ်က္ဆီးဆံုးရႈံးေအာင္လုပ္ျခင္း
d. ထိုလူမ်ိဳးစုအတြင္း၌ မီးဖြားမႈကိုတားဆီးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ေဆာင္ရြက္ျခင္း
e. လူမ်ိဳးတစ္စုမွ ကေလးငယ္မ်ားကို အဓမၼျဖင့္ အျခားအုပ္စုတစ္ခုသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း
..
(2) Crimes against humanity (လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားဆန္႔က်င္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈ)
{အရပ္သားလူထုကို ဆန္႔က်င္ျပီး ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္မ်ားကို သိသိျဖင့္ခြင့္ျပဳျခင္း၊ တိုက္ရိုက္ညႊန္ၾကား၊ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစျခင္း၊ စနစ္တက် စီစဥ္တိုက္ခိုက္ျခင္း}
..
a. လူသတ္ျခင္း (မည္သည့္အရပ္သားကိုမဆို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ျခင္း)
b. မ်ိဳးျဖဳတ္ျခင္း (ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လူဦးေရ၏ တစိတ္တေဒကို ထိခိုက္ေစရန္ အစားအေသာက္၊ ေဆး၀ါးစသည္တို႔ မေရာက္ရွိရန္ေဆာင္ရြက္ျခင္း)
c. ကြ်န္ျပဳျခင္း (လူတဦးတေယာက္အားျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္ျခင္း, အထူးသျဖင့္ ကေလး၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို လူကုန္ကူးျခင္း)
d. အဓမၼျဖင့္ ေနထိုင္သူလူဦးေရအား ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း (သို႔) ႏိုင္ငံမွ ႏွင္ထုတ္ျခင္း
e. ေထာင္းသြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္း (သို႔) ႏိုင္ငံတကာအေျခခံဥပေဒကိုဆန္႔က်င္လ်က္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ၾကံခိုင္မႈကို ယုတ္ေလ်ာ့ ယိုယြင္းေအာင္ျပဳျခင္း
f. ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းျခင္း (ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္းထန္းသည့္ နာက်င္မႈ (သို႔) ဒုကၡျဖစ္ေစျခင္း)
g. မဒိမ္းျပဳက်င့္ျခင္း၊ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာကြ်န္ျပဳျခင္း၊ အဓမၼျပည့္တန္ဆာလုပ္ေစျခင္း၊ အဓမၼကိုယ္၀န္ရေစျခင္း၊ အဓမၼသား ေၾကာျဖတ္ျခင္း၊ သိကၡာထိခိုက္ေစသည့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အျခားအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျပဳျခင္း။
h. လူမ်ိဳးအုပ္စုတစ္ခုအား ႏိုင္ငံေရး၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေရး၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ လူမ်ိဳးစုေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လိင္ စသည္မ်ားအေပၚအေျခခံ၍ ႏိုင္ငံတကာက အသိမွတ္ျပဳထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကိုေက်ာ္လြန္ျပီး လူသားမဆန္စြာ ႏွိပ္စက္ ညႇင္းပန္းျခင္း။
i. လူပုဂၢိဳအား ေပ်ာက္ကြယ္သြားေအာင္ ဖိအားေပးေဆာင္ရြက္ျခင္း (ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ထိမ္းသိမ္းထားျခင္း၊ ျပန္ေပးဆြဲျခင္း၊ စသည္မ်ားကို ခြင့္ျပဳျခင္း၊ ေထာက္ပံ့ျခင္း၊ ၾကံရာပါျခင္း-ႏႈတ္စိတ္ျခင္း…)
j. လူမ်ိဳးခြဲျခားမႈက်ဴးလြန္ျခင္း
..
(3) War crimes – စစ္ရာဇဝတ္ျပစ္မႈမ်ား
{၁၉၄၉ မွာ ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံ ၁၉၆ ႏိုင္ငံသေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ ဂ်ီနီဘာစာခ်ဳပ္မွာပါတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ စစ္အတြင္းလိုက္နာရမယ့္ က်င့္ထံုးေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအား အေျခခံတယ္…}
..
a. တမင္-က်ဴးလြန္လူသတ္ျခင္း
b. ကိုယ္လက္အဂၤါမ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း
c. လုယက္ဖ်က္ဆီးျခင္း
d. စစ္မက္ျပဳျခင္း
e. ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းျခင္း၊ လူမဆန္စြာဆက္ဆံျခင္း၊ ေရာဂါပိုးမႊားမ်ားကိုလက္နက္အျဖစ္သံုးျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ က်န္းမာ ေရးကို ထိခိုက္ေစျခင္း (သို႔) ၾကီးစြာေသာ ဒုကၡဆင္းရဲ တမင္ျဖစ္ေစျခင္း
f. ပိုင္ဆိုင္မႈကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ သိမ္းျမန္းျခင္း (စစ္ေရးအရလိုအပ္မႈမဟုတ္ဘဲ၊ ဥပေဒႏွင့္အညီမဟုတ္ဘဲ၊ လိုခ်င္မႈျဖင့္)
g. ဖမ္းဆီးထားေသာစစ္အက်ဥ္းသား (သို႔) ထိမ္းသိမ္းထားသူအား အာဏာသံုး၍ စစ္မက္အတြင္း၌ ေက်းရြာ၊ ျမိဳ႕၊ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ဗံုးေထာင္ေစျခင္း၊ ဗံုးျဖင့္တိုက္ခိုက္ေစျခင္း
h. ဖမ္းဆီးထားေသာစစ္အက်ဥ္းသား (သို႔) ထိမ္းသိမ္းထားသူအား မွ်တ-ေပးထိုက္သည့္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားမေပးျခင္း၊ တရားရင္ဆိုင္ခြင့္မေပးျခင္း
i. ဥပေဒႏွင့္မညီဘဲ အက်ဥ္းခ်ျခင္း၊ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း၊ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးျခင္း
j. ဓါးစာခံမ်ားအျဖစ္ေခၚေဆာင္ျခင္း…
..
{စတဲ့အခ်က္ေတြအျပင္…}
..
k. အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားကို စစ္သားအျဖစ္စုေဆာင္းျခင္း၊ စစ္၌အသံုးျပဳျခင္း
l. အရပ္သားမ်ားကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ရန္ ညႊန္ၾကားျခင္း… စသျဖင့္ Rome Statute က ‘War crimes’ ကို Article 8, အပိုင္း ၂ မွာ ဖြင့္ဆိုခ်က္ သတ္မွတ္ခ်က္ အခု ၅၀ ေက်ာ္နဲ႔ အေသးစိတ္ရွင္းျပထားပါ။ ယခု a မွ j ႏွင့္ k နဲ႔ I တို႔ဟာ ထို ၅၀ ေက်ာ္ထဲက တစိတ္တေဒသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
..
(4) Crime of aggression - က်ဴးေက်ာ္ရန္စသည့္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ
..
a. လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားအသံုးျပဳ၍ အျခားႏိုင္ငံတစ္ခု၏နယ္ေျမအား တိုက္ခိုက္ျခင္း က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ျခင္း
b. အျခားႏိုင္ငံတစ္ခုအား ဗံုးျဖင့္တိုက္ခိုက္ျခင္း (သို႔) မည္သည့္လက္နက္မဆိုအသံုးျပဳ၍ နယ္ေျမအား တိုက္ခိုက္သိမ္း ပိုက္ျခင္း
c. လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားအသံုးျပဳ၍ အျခားႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ဆိပ္ကမ္း (သို႔) ပင္လယ္ကမ္းေျခအားပိတ္ဆို႔ျခင္း
d. လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားအသံုးျပဳ၍ အျခားႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ေျမ၊ ပင္လယ္၊ ေလေၾကာင္း၊ ကမ္း၊ ေလတပ္တို႔ကို တိုက္ခိုက္ျခင္း
e. အျခားႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ပိုက္နက္၌ သေဘာတူညီထားသည္ထက္ ေက်ာ္လြန္ျပီး တပ္အင္အားမ်ား အသံုးျပဳျခင္း၊ ခ်ဲ႕ထြင္ ျခင္း။
f. ႏိုင္ငံတစ္ခုမွ အျခားႏိုင္ငံတစ္ခုက တတိယႏိုင္ငံတစ္ခုအား ဆန္႔က်င္ရန္က်ဴးေက်ာ္ရန္ မိမိ၏ နယ္ေျမကို အသံုးျပဳမႈအား ခြင့္ျပဳျခင္း
g. ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ကိုယ္စား (သို႔) ထိုႏိုင္ငံ၏လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔အစား အျခားအဖြဲ႔မ်ား၊ အုပ္စုမ်ား၊ ယာယီတပ္ဖြဲ႔၊ ေၾကးစားစစ္ သားမ်ား အျခားႏိုင္ငံတစ္ခုအားဆန္႔က်င္ရန္ ပို႔ေဆာင္ျခင္း
..
Ref:
1. https://www.icc-cpi.int/…/official-journ…/rome-statute.aspx… မွ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ထုတ္ႏုတ္ျပန္ဆိုသည္။
2. ဓါတ္ပံုမ်ားကိုေတာ့ Google search မွာ ရွာေဖြပါတယ္။
..
ကိုခ်မ္းမွိဳင္း
ၾသဂုတ္ ၂၀၁၈
No comments:
Post a Comment