ခ်င္းတိုင္းရင္းသားတို့၏ ႐ိုးရာက်ားေအာင္ပြဲအက

ခ်င္းတိုင္းရင္းသားတို့၏ ႐ိုးရာက်ားေအာင္ပြဲအက

ေန႔ခင္းတြင္ သူမသည္ ကျပင္(thing thang)လူအမ်ား နားေနရာအတြက္    ပ်ဥ္မ်ားကို အိမ္ေရွ႕မ်က္ႏွာစာႏွင့္    တစ္ဆက္တည္း ခင္းထားေသာ   ကြပ္ပ်စ္က်ယ္က်ယ္ေပၚတြင္ ဂ်ပ္ခုတ္ေသာအခါ  မိမိေယာက္်ား မန္ဟာအိုး သည္ မိမိအနားတြင္ လာအိပ္မည္။ ထိုအခါ     ကျပင္ေအာက္မွ  လာေရာက္ေခ်ာင္းေျမာင္း ၾကည့္ရန္ ေျပာထားသည္။

ႏွမကေလးေျပာသည့္အတိုင္း  သြား ေရာက္ၾကည့္ၾကေသာအခါ ကျပင္၊ ပ်ဥ္ၾကား၏ ေအာက္ဘက္တြင္ မန္ဟာအိုးသည္ အၿမီးကို ခ်လ်က္အိပ္သည္ကို ေတြ႕ၾက၏။ ႏွမေျပာ သည့္အတိုင္း မွန္ကန္ေၾကာင္းသိရွိေသာအခါ ေမာင္တို႔က  မန္ဟာအိုးအား  တိတ္တဆိတ္ သတ္၍ ဦးေခါင္းကို ထရံ၌ ခ်ိတ္ကပ္ထား၏။

သြမ္ဆုံ၏ အိပ္မက္တြင္ မန္ဟာအိုးသည္ ေပၚလာတတ္၍ ''သြမ္ဆုံ ကြၽန္ေတာ့္ဦးေခါင္း ကို နံရံတြင္ မခ်ိတ္ပါႏွင့္။ သိပ္ပင္ပန္းပါသည္။ ရြာတိုင္းတြင္ ကရန္အတြက္ သတ္မွတ္သည့္ ေနရာကိုယ္စီရွိၾကသည့္ကြင္းတြင္ ဦးေခါင္းကို ကိုင္ရင္း   ကပြဲလုပ္ေပးပါ။   ထို႔ေနာက္ စမ္းေရအိုင္(cerh)တြင္    ျမႇဳပ္ေပးပါ''ဟု ေျပာ၏။ မၾကာခဏ ထိုအိပ္မက္ကို မက္တတ္ ေသာေၾကာင့္ မိမိ၏ေမာင္တို႔ကို ေျပာျပ၏။

ထိုအခါ ေမာင္တို႔ကလည္း အိပ္မက္ေပး သည့္အတိုင္း အမ်ားစုစည္း၊ အစည္းအေဝး ျပဳလုပ္သည့္ေနရာ (bual)တြင္ ဦးေခါင္းကို အကျဖင့္ ျပဳလုပ္ေပးၿပီး ညေနေစာင္းတြင္ စမ္းေရအိုင္သို႔    ျမႇဳပ္ႏွံ၏။   ထိုမွစ၍ က်ားေအာင္ပြဲ   ျပဳလုပ္ျခင္း    စတင္သည္ဟု ဆိုသည္။

ေဒါက္တာေရာဘတ္ရွန္လ်န္းဆိုသူက လည္း ေခါင္းကို ေကာင္းမြန္စြာ ထိန္းသိမ္းျခင္း ကို   ျပဳလုပ္ျခင္းသည္   အေၾကာင္းရွိ၏။ ေရွးေရွးတုန္းက လုံမေလးတစ္ဦးသည္ က်ား အျဖစ္သို႔  ေျပာင္းလဲသြား၏။  ထိုက်ားကို ပစ္သတ္ေသာအခါ က်ားႀကီး၏႐ုပ္အေလာင္း လက္တစ္ဖက္တြင္ ေငြလက္ေကာက္တစ္ကြင္း ကို ေတြ႕ရွိရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ဤပြဲစတင္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးဟရဲမန္း က ေရးသားရာတြင္ ေလတပ္ရြာ မ်ဳိးဆက္ (၁၃)ေျမာက္က မန္ႏွင္းတို႔ မိသားစုႏြယ္ျဖစ္ ေသာ ေလွာန္က်ဲအိုအ႐ိုးမ်ဳိးစုမွ က်ားေအာင္ပြဲ ကို စတင္ေၾကာင္းဆိုသည္။

ေလတပ္ရြာတြင္ အစ္ကိုေမာင္ ကိုးဦးရွိ ေသာ ႏွစ္မေလးတစ္ဦးသည္ ဂ်ပ္ခုတ္ေန၏။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေတာထဲမွ က်ားႀကီးတစ္ေကာင္ ေရာက္ရွိလာ၍ ထိုအပ်ဳိကေလးကို ေတာသို႔ ထမ္းပိုးသြား၏။ ထိုအခါ ကိုးဦးေသာ အစ္ကို ေမာင္မ်ားသည္ စိတ္ဆိုး၍ က်ားကို မမွီမခ်င္း လိုက္မည္ဟု သႏိၷ႒ာန္ခ်၏။ ေျပာင္းေစ့ကို ေလွာ္၍ေထာင္းကာ အမႈန္႔ကိုယူသြား၏။ ေလးႏွင့္ျမား၊ လွံကိုယူ၍ ေန႔ေရာညပါလိုက္ၾက ၏။ ယခုဆတၱာရြာ၏ ေအာက္တြင္ရွိေသာ ရီေခ်ာင္းတြင္ က်ားႀကီးကို မွီၾက၏။ က်ားႀကီး က  မည္သို႔ျပဳလုပ္သည္ကို  ေခ်ာင္းၾကည့္ ၾက၏။

က်ားႀကီးသည္ လုံမပ်ဳိေလး၏အေလာင္း ကို  သစ္ပင္အရင္းတြင္ ထိုင္ေစၿပီး အင္တိုက္ အားတိုက္ကရင္း အေလာင္းႏွင့္ သစ္ပင္ကို ကိုးႀကိမ္ပတ္၏။ ထို႔ေနာက္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္ပတ္ၿပီး စားမည္အျပဳ၌ အစ္ကိုေမာင္ ငါးေယာက္က တစ္ၿပိဳင္တည္းျမားႏွင့္ပစ္ၾက သျဖင့္ က်ားႀကီးေသဆုံးသြား၏။

က်ား၏အသားမ်ားကို   စိတ္နာနာျဖင့္ လွီးျဖတ္ကာ မီးကင္၍ စားၾက၏။ တခ်ဳိ႕က ေရႏွင့္ေသာက္စားသည္။ တခ်ဳိ႕က အသားကို သာ   စားသည္။   ႏွမေလးပါသြားေသာ လက္ဝတ္တန္ဆာမ်ားကိုမူ ညီအေထြးဆုံး ကိုေပး၏။ ႏွမေလးအေလာင္းႏွင့္ က်ားေခါင္း ကိုယူ၍ အိမ္ျပန္လာၾက၏။

အစ္ကိုေမာင္အားလုံးသည္   က်ား၏ ဦးေခါင္းကိုျဖတ္၍ ေလတပ္ရြာသို႔ ေရာက္ေသာ အခါ က်ားႀကီးက ျပဳသည့္အတိုင္း ေအာင္ပြဲခံ ၍ လက္ဆန္႔တန္းကရင္း က်ား၏ ဦးေခါင္းကို ကိုးပတ္ပတ္၍ ကၾက၏။ ဤကား က်ား ေအာင္ပြဲျပဳလုပ္ျခင္းတစ္ခုဟု ဆိုျပန္သည္။

က်ားေအာင္ပြဲဆိုသည္မွာ   က်ားကို သိမ္းဆည္းျခင္း သို႔မဟုတ္ က်ားကိုလိမ္ျခင္း ဟူ၍ အမ်ဳိးမ်ဳိးေခၚဆိုသည္။ ခ်င္းတို႔၏ အယူအဆတြင္ က်ားကို ပစ္သတ္သူသည္ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္လွ်င္    ျပႆနာမဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ အမ်ဳိးသားျဖစ္လွ်င္မူ တစ္ေန႔တြင္ အျခားေသာက်ားက  ကလဲ့စားေခ်မည္ျဖစ္ သည္။  ထို႔ေၾကာင့္  က်ားပစ္သတ္သူသည္ ေယာက္်ားမဟုတ္   မိန္းကေလးသာျဖစ္ ေၾကာင္း သက္ေသျပႏိုင္ရန္အတြက္ မျဖစ္ မေန  ေအာင္ပြဲကိုက်င္းပရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကြင္း၌ ကေသာအခါ အမ်ဳိးသမီး ကဲ့သို႔      ဝတ္စားဆင္ယင္ရျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

ေခါင္ကြၽဲပြဲမက်င္းပသူသည္   က်ား ေအာင္ပြဲကို ျပဳလုပ္ခြင့္မရွိ။ အနည္းဆုံးေဘြသဲပြဲ (တစ္ရြာလုံးစားေသာက္ပြဲ  အလွဴေပးျခင္း) ကို မက်င္းပႏိုင္လွ်င္ က်ားသစ္ႏွင့္အျခားေသာ က်ားကို ပစ္သတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ေအာင္ပြဲ မက်င္းပႏိုင္ေပ။ ေခါင္ကြၽဲပြဲက ေဘြသဲပြဲထက္ ပို၍ ႀကီးျမတ္ေသာ ပြဲေတာ္ျဖစ္သည္။

ေခါင္ကြၽဲပြဲႏွင့္ ေဘြသဲပြဲက်င္းပႏိုင္သူမ်ား သည္ က်ားကိုမပစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း  က်ား ေအာင္ပြဲကို က်င္းပႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်ားေအာင္ပြဲျပဳလုပ္သူသည္    က်ားကို ပစ္သတ္ႏိုင္သူအျဖစ္   သေဘာတူထားႏိုင္ သည္။ ဆန္ပီးမ်ဳိး႐ိုးက က်ားကို ပစ္သတ္ႏိုင္ လွ်င္ ဆန္ပီးမ်ဳိးႏြယ္က ေအာင္ပြဲျပဳလုပ္ရ သည္။ ထိုမ်ဳိး႐ိုးစုအတြင္းမွ က်င္းပႏိုင္သူမရွိ ေသာအခါမွသာ အျခားမ်ဳိး႐ိုးစုမ်ားက က်င္းပ ရသည္။ ထိုသို႔က်ားကို ပစ္သတ္ေသာ္လည္း ေခါင္ကြၽဲပြဲက်င္းပလိုသူက  ေခါင္အိုးႏွင့္ ပုတီးလုံးယူလာ၍ လာေတာင္းရသည္။

က်ားေအာင္ပြဲက်င္းပေသာကြင္း(Bual)သည္ ရြာတိုင္း၌ ကြင္းကိုယ္စီရွိၾကသည္။ ထိုေအာင္ပြဲ    က်င္းပသည့္ေန႔ႀကီးတြင္ အမ်ဳိးသားဟူသမွ်  နံနက္က ထမင္းစားၿပီး ေသာအခါ  က်င္းပရာကြင္းတြင္    ေရာက္ရွိၾက သည္။ ေကာက္ညႇင္းဆန္ႏွင့္ အသားကို စားၾကသည္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္  သီးသန္႔ထား ေသာအသား(Nusa)ကို အိမ္၌ စားၿပီးေသာ အခါ ေအာင္ပြဲက်င္းပရာကြင္းသို႔ ေရာက္ရွိလာ ၾကၿပီး ကြင္း၏အျပင္ဘက္တြင္ ေနရာယူၾက ၏။ ကိုယ္အဂၤါမစုံေသာ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ လည္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားနည္းတူ ကြင္းတြင္း၌ ဝင္ခြင့္ မရွိပါ။

ေအာင္ပြဲက်င္းပရာ   ကြင္း(Bual)ေအာက္ဘက္တြင္ ခါးလယ္အထိျမင့္ေသာ စင္ကို ျပဳလုပ္ထား၏။ တစ္လံ အက်ယ္ႏွင့္ ေလွကားကို ခင္းသည္။ စင္၏အေပၚတံစို႔တြင္  က်ားသားေရကို   ေမွာက္လ်က္ၿခံဳရာတြင္ ေျခေလးေခ်ာင္းႏွင့္ အၿမီးက ခင္းထားေသာ ၾကမ္းျပင္ကို မထိတထိအျမင့္ျဖင့္ ခင္းထား၏။ စင္၏ေျခရင္း ေျမတစ္ေနရာတြင္ ေခြးငယ္ေလး တစ္ေကာင္ကို ပူေဇာ္ရန္အတြက္ ခ်ည္ထား သည္။

ပိုက္ပြဲ(နပန္းလုံးပြဲ)  အရင္စ၍   ညေန ေစာင္းသည္အထိ နပန္းလုံးပြဲ မၿပီးလွ်င္လည္း စ၍ကၾကသည္။ အမ်ဳိးသမီးေရာ အမ်ဳိးသား မ်ားပါ ပါဝင္လ်က္ ဆြန္လာမ္႐ိုးရာအကကို ကၾကသည္။ က်င္းပသူက ေရွ႕ေဆာင္၍ သူ၏ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အျခားသူမ်ားက ဝိုင္း၍ ကၾက၏။ လက္ႏွစ္ခုကို ဆန္႔တန္းကာ တံေတာင္ ဆစ္ကိုေကြး၍ လက္ႏွစ္ဖက္ကို အတက္၊ အက် တစ္လွည့္စီ အနိမ့္အျမင့္ျပဳလုပ္၍ ကၾက၏။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္၍လည္းေကာင္း၊ စီတန္း၍   ေရွ႕ေနာက္ျဖင့္လည္းေကာင္း အားလုံးပါဝင္၍ ကၾကရသည္။ ေခါင္ရည္ကို ေလာင္းထည့္သည့္ စင္ေပၚမွ ဆင္းသည္အထိ ေအာက္တြင္ရွိေသာသူမ်ားသည္  ကလ်က္ ေစာင့္ဆိုင္းၾကသည္။ ထိုသို႔ ဆက္၍ဆက္၍ ကၾကရာ ကိုးပတ္ျပည့္ေသာအခါ ခ်ည္ထား ေသာေခြးငယ္ေလးကို ေစခိုင္းေသာသူတစ္ဦး က  ဓားျဖင့္ခုတ္သတ္သည္။  ထိုေခြးေလး အေလာင္းျဖင့္  ကြင္း၏ေအာက္ဘက္တြင္ ပူေဇာ္ၾက၏။  ထိုခိုင္း၍  သတ္ေသာသူကို အဖိုးအခေပးရ၏။ အမ်ားအားျဖင့္ က်ပ္မျပည့္ သူအား ခိုင္းရတတ္၏။

ေနဝင္ရီတေရာ အခ်ိန္ေရာက္ေသာအခါ က်ား၏အ႐ိုးႏွင့္ ေခါင္းကို တူရိယာမ်ား တီးမႈတ္ရင္း    ရြာ၏အျပင္ဘက္စိမ့္စမ္းရွိ ရႊံ႕ၫြန္တြင္ သြားေရာက္ျမႇဳပ္ႏွံရ၏။   က်ား ဟူသမွ်ကို ပစ္သတ္ေသာအခါ တံစို႔တြင္ထိုး၍ ပခုံးေပၚတင္ကာ     မည္သည့္ရြာထဲတြင္မွ် ဝင္ေရာက္ျဖတ္သန္းျခင္းမျပဳလုပ္ရပါ။

က်ားမ်ားစိတ္ဆိုး၍ ရြာရွိတိရစၧာန္မ်ားကို ကိုက္ၾကမည္ျဖစ္သည္ဟူေသာ အယူအဆရွိ၍ ျဖစ္သည္။

ခ်င္းေစာ္ဘြား(Phun bawi)မ်ားသည္ လည္း က်ားေအာင္ပြဲကို က်င္းပေလ့ရွိသည္။  က်ားေအာင္ပြဲကို က်င္းပလိုသူ မ်ားျပားေသာ ရြာတြင္ က်ားပစ္သတ္သူရွိပါက က်ားေအာင္ပြဲ ကို   သူက်င္းပမည္၊   ငါက်င္းပမည္ဟု   ေတာင္းဆိုၾကသည္။   က်ား၏ကိုယ္ေပၚတြင္ ေမွာက္လ်က္  မိမိကက်င္းပပါမည္ဟု ေမတၱာ ရပ္ခံေသာ ဓေလ့ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ကြၽဲ၊ ဝက္သတ္၍ ေကြၽးေမြး၏။ ညလုံးေပါက္ ကခုန္ၾကသည္။ ႐ိုးရာေခါင္ရည္မ်ားကလည္း ေသာက္မကုန္ေအာင္ မ်ားျပားလွသည္။ သို႔ေသာ္ ေဘြသဲပြဲ (တစ္ရြာလုံး စားေသာက္ပြဲ အလွဴေပးျခင္း)    က်င္းပျခင္းမရွိသူက က်ားေအာင္ပြဲ  က်င္းပခြင့္မရွိေပ။  က်ား ေအာင္ပြဲအား  ႏွစ္ရက္မွ  ငါးရက္ခန္႔အထိ ျပဳလုပ္လ်က္ရွိသည္။

ပထမေန႔

ႏြားေနာက္၊ ကြၽဲ၊ ဝက္မ်ားကို သတ္၍ ရြာလုံးကြၽတ္(tlangzamာ)ေဝေပးၾကသည္။  ရြာလုံးကြၽတ္ပါဝင္ဆင္ႏႊဲ၍ ေသာက္၊ စား၊ ကၾက၏။    လူမ်ားျပားတက္ေရာက္ေသာေၾကာင့္  လူဦးေရအမွန္ကို   သိရွိႏိုင္ရန္အတြက္ လူ တစ္ဦးေအာင္ေလာက္ တစ္ေစ့ကို ေတာင္းထဲ ထည့္၍ ထိုဦးေရအလိုက္ အသားကို လွီးျဖတ္ ရသည္။ စားၾ<ြကင္း၊  စားက်န္မ်ားသည္  အိမ္ သို႔ ယူေဆာင္ႏိုင္ေသာ္လည္း    အိမ္တြင္းသို႔ ယူေဆာင္ခြင့္မရွိေသာေၾကာင့္   အျပင္တြင္ အားလုံးစားရ၏။

ဒုတိယေန႔

ထိုေန႔သည္ ပြဲႀကီး (nipi ni) ေန႔ျဖစ္သည့္ ဆရဲအိုး (sareu)  က်ားေအာင္ပြဲျပဳလုပ္သူ မ်ားအတြက္ ႏြားေနာက္ႏွင့္ ဝက္ထီးကို သတ္၍ေပးေဝျခင္း၊ စားေသာက္ျခင္းျပဳလုပ္ ပါသည္။  ဆရဲအိုးဆိုသည္မွာ ေခါင္ကြၽဲပြဲ၊ ေဘြသဲပြဲ မျပဳလုပ္ႏိုင္သူမ်ားက က်င္းပသည့္ ပြဲျဖစ္ပါသည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ေက်းရြာမ်ားသည္ ေဘြသဲပြဲက်င္းပသူအဆင့္ျဖင့္ သတ္မွတ္သူမ်ား လည္း ရွိၾကသည္။ က်င္းပပုံသည္ ဇိန္ဝက္ (နံနက္ပိုင္းတြင္ သတ္ေသာဝက္သား) သတ္ပြဲ မွစ၍ အားလုံးအတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ဇန္ခြၽန္႔ (ညတြင္စားေသာက္ရန္ သတ္ေသာဝက္သား) ျပဳလုပ္ၿပီးစီးေသာအခါ က်င္းပသူ၏ ႏွမ၊ အေဒၚမ်ားက ဝက္ကိုသတ္၍ ယူလာၾက၏။ ယင္းကို  အာရ္ဆာထ(arsa thah)ဟု  ေခၚ သည္။ ယင္းပြဲၿပီးလွ်င္ အဝတ္အထည္မ်ား ရရွိႏိုင္ရန္ ျပဳလုပ္ရျခင္းဟု ယူဆၾကသည္။

ညတြင္  ဇန္ခြၽန္႔(zan chumh)ပြဲကို စတင္က်င္းပ၍ ဝတ္ထီးသုံးေကာင္ကို သတ္ကာ ေျခေလးေခ်ာင္းသတၱဝါကိုလည္း သတ္ၾက၏။ အမ်ဳိးသားအားလုံးဝက္သား ဆဆီရ္ (sasir) စားသုံးၾက၏။ ေျခေလးေခ်ာင္းသတၱဝါမ်ား၏ အသားမ်ားကို ရြာလုံးကြၽတ္ေပးေဝရေသး၏။ ထိုအထိ ျပဳလုပ္ျခင္းကို ဆရဲအိုးဟု ေခၚဆို သည္။

ေဘြသဲပြဲျပဳလုပ္ေသာ   အခ်ိန္အတြင္း ဆရဲအိုးကိုလည္း ျပဳလုပ္ၾကသည္။ နံနက္ခင္း တြင္ ႏြားေနာက္အထီးကိုသတ္၍ ဝက္ထီး တစ္ေကာင္ကိုလည္း သတ္ရ၏။ စားသုံးသူမ်ား အတြက္ စင္တစ္ခုကို ေဆာက္လုပ္ေပးရ၏။ လိုအပ္သည္မ်ားကို    စင္ေပၚသို႔  တင္ထား ၾက၏။     ဝက္ေျခာက္ဆုပ္တစ္ေကာင္ကို သတ္၍ တခ်ဳိ႕ကိုေပးေဝၿပီး က်န္တစ္ဝက္ကို စင္ေပၚအဖြဲ႕မ်ား(အေရးပါအရာေရာက္သူ မ်ား)က စင္ေပၚတြင္ စားသုံးၾက၏။

ထို႔ျပင္ ခြၽမ္ခ်န္(Chuanchang)ေခၚ ပြဲက်င္းပေသာ သူမ်ားအား သီးသန္႔ထားေပးရ ေသာ အသားတုံးစားခြင့္ရွိသူမ်ားအတြက္  ေျခေလးေခ်ာင္းသတၱဝါတစ္ေကာင္ႏွင့္ ဝက္ထီးတစ္ေကာင္ကို သတ္၍ ေဝစားျခင္းပြဲ တည္ခင္းစားသုံးၾကသည္။ အမ်ားအတြက္မူ ဝက္ထီးတစ္ေကာင္ကို သတ္၍ ထမင္းမပါ စားရ၏။

ထိုေန႔တြင္ က်ားေအာင္ပြဲ က်င္းပသည့္ ကြင္းထဲတြင္ ကေသာေန႔ဟု ေခၚဆိုသကဲ့သို႔ ကြင္းတြင္ ျပဳလုပ္ေသာ စင္ေပၚတြင္လည္း ကရမည့္ေန႔ျဖစ္သည္။ ထိုစင္ေပၚတြင္ က်ား၏အေလာင္းကို ထမ္းစင္(laang) တံစို႔ျဖင့္ ခြႏွစ္ခုၾကားတြင္ထားကာ   က်န္လိုေစာင္ (ခ်င္းအေခၚ)ကိုၿခံဳၿပီး    လက္ႏွင့္ေျခမ်ားတြင္  ေငြလက္ေကာက္မ်ား (banhrolh, ngunkhi- khiang)မ်ားႏွင့္ အလွဆင္ကာ စြပ္၍ ဝတ္ေစ သည္။

ကြင္းထဲတြင္ ကၾကေသာအခါ စင္ကို တစ္ပတ္ပတ္ၿပီးတိုင္း စင္ေပၚသို႔ အမ်ဳိးသား က တက္၍ က်ား၏မ်က္လုံးကို ခ်ည္ဒလက္ (ရက္ကန္းရက္ရန္ ခ်ည္ျဖင့္ ပတ္ထားေသာ တုတ္ျဖင့္)ထိုးၿပီး ေခါင္ရည္ကိုငုံ၍ မႈတ္ထုတ္ သည္။  မႈတ္ထုတ္ေသာေနရာကို   ဇနီးက ဆန္မႈန္႔ဆုပ္ကို ေခ်မြလ်က္ျဖဴးရသည္။ ထိုကဲ့သို႔ စင္ကို ကိုးပတ္ၿပီးေသာအခါ အမ်ဳိးသားမ်ား သည္ က်ား၏ ေခါင္းကို စမ္းေရရႊံ႕ၫြန္(cerh)တြင္ သြားေရာက္ျမႇဳပ္ႏွံၾကေလသည္။ ထို႔ေန႔ မ်ားတြင္ က်ားကို ပူေဇာ္ေသာသူမ်ား (kei dang) သည္ အိမ္ျပင္မထြက္ဘဲ  အိမ္ထဲတြင္ ေအာင္း၍ေနရ၏။

ထိုသို႔ အဓိပၸာယ္ေလးနက္၍ ထူးဆန္း အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေသာ က်ားေအာင္ပြဲအက အား ထန္တလန္ၿမိဳ႕နယ္ ေလတပ္ရြာ၌ အၿမဲ က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးတို႔၏ ခ်စ္စရာ ေကာင္းေသာ ႐ိုးသားျခင္း၊ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း အက်င့္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္းအျပင္ ခ်င္း လူမ်ဳိးတို႔သည္    မ်ဳိးႏြယ္စုကြဲျပားေစကာမူ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားကို မေပ်ာက္ ကြယ္ေစရန္အတြက္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ျခင္း၊ ရွင္သန္ႀကီးထြားေစရန္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ လာျခင္း ဓေလ့႐ိုးရာမ်ားရွိသကဲ့သို႔ က်ား ေအာင္ပြဲအကအား    ယေန႔လူႀကီးမ်ားက ေနာင္လူငယ္မ်ားထံသို႔ အေမြခံေကာင္းမ်ား အား လက္ဆင့္ကမ္း ရွင္သန္ေပးေဝေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေတာ့သည္။      ။

ကိုးကား

စတီဗင္နီကီယို၏ ခ်င္း႐ိုးရာဓေလ့ထုံးတမ္း

ဟင္နရီရွန္ကုန္း(ျပည္ေတာ္သာရပ္ကြက္)၊ ဟားခါးၿမိဳ႕

ဦးငြန္ဖူး၊ ေက်ာဘုတ္ရပ္ကြက္၊ ဟားခါးၿမိဳ႕

မင္းလျပည့္(ဟားခါး)