ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စု ေပါင္းမ်ားစြာ မွီတင္းေနထုိင္ၾကၿပီး မိမိတို႔ ႐ိုးရာဓေလ့ႏွင့္ ဘာသာအယူမ်ားႏွင့္အတူ ေအးခ်မ္းစြာေနထိုင္ခဲ့သည္မွာ ေရွးႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုမ်ားလွစြာေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားထဲမွ ကမၻာ့အလယ္တြင္ အံ့ဖြယ္တစ္ရပ္ျဖစ္ေနေသာ ကယန္း(ပေဒါင္)တိုင္းရင္းသားတို႔၏ လည္တိုင္၊ လက္ေကာက္ ဝတ္မွ တံေတာင္ဆစ္၊ ေျခမ်က္စိမွ ဒူးဆစ္မ်ား တြင္ ေၾကး၊ ေငြမ်ား ရစ္ပတ္ကာ အလွဆင္ထား မႈကို ေတြ႕ျမင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
စာေရးသူ ကယားျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ သို႔ ဘုရားဖူးခရီးေရာက္ခဲ့စဥ္ ေဒသခံမ်ားထံ ေမးျမန္းစံုစမ္းရာမွသိခဲ့ရေသာ ေဒသေန မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား၏ ႐ိုးရာဓေလ့၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ကို သိခဲ့ျမင္ခဲ့ရသည္။ ခရီးစဥ္အရ လြိဳင္ေကာ္ ၿမိဳ႕မွ ေတာင္ကြဲေစတီသို႔ ဘုရားဖူးေရာက္ခဲ့ၿပီး ဘီလူးေခ်ာင္းအလွကို ေငးေမာရင္း မွတ္တမ္း ဓာတ္ပံု႐ိုက္ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ေငြေတာင္ ဆည္တြင္ အခ်ိန္မ်ားစြာနားၾက၊ ေလ့လာၾက သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေငြေတာင္ဆည္ႏွင့္ မေဝးလွေသာ ပန္ပက္ေက်းရြာသို႔ သြားခဲ့ သည္။
ေက်းရြာအတြင္းမွ အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစု သည္ လည္ပင္းတြင္ ေၾကးကြင္းမ်ားစြပ္ထားၾက ၿပီး အခ်ဳိ႕အသက္အရြယ္ရသည့္ အမ်ဳိးသမီး ႀကီးမ်ားသည္ ေၾကးကြင္းမ်ား ထပ္ထပ္စြပ္ထား သည့္ ပံုဟန္မွာ လည္တံမ်ားပင္ ရွည္ေနသည္။ ေျခမ်ားတြင္လည္း ေၾကးကြင္းမ်ားစြပ္ထား ေသာေၾကာင့္ လည္တံႏွင့္ ေျခမ်ားမွာ ေၾကးကြင္းမ်ားႏွင့္ဟု ၾကည့္မိေနဆဲ လက္မ်ား တြင္လည္း ေၾကးကြင္းမ်ားစြပ္ထားၾကသည္။ထို႔ေၾကာင့္ ရင္းႏွီးမႈရရန္မိတ္ဆက္ၿပီး ေမးျမန္း မိသည္။
ကယန္းတိုင္းရင္းသူမ်ားသည္ အသက္ ငါးႏွစ္အရြယ္မွစ၍ ေၾကးကြင္းစြပ္ရၿပီး စတင္္ ၍ စြပ္ရေသာ ေၾကးကြင္းမွာ ႏွစ္ေခြ၊ သံုးေခြမွ စခဲ့ၿပီး အသက္ ၁ဝ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ပထမ ေၾကးေခြကို ျဖဳတ္ၿပီး ယခင္ ယခု ႏွစ္မ်ဳိးေပါင္း ၁ဝ ကြင္းအထိ ရစ္ပတ္ခဲ့ရ၏။ အသက္ ၂ဝ အရြယ္တြင္ ပထမဆယ္ကြင္းကို ျဖဳတ္ၿပီး ႏွစ္ခု ေပါင္း ကြင္းဆယ့္ငါးရစ္၊ ႏွစ္ဆယ္ရစ္ရွိ ေၾကးကြင္းကို ရစ္ပတ္၍ စြပ္ၾကရ၏။ ထိုသို႔ ေၾကးကြင္းမ်ား မ်ားလာေသာေၾကာင့္ ေၾကး ကြင္းမ်ား ၿငိမ္ေနေစရန္ လည္ပင္းေအာက္ခံ အျဖစ္ အဝတ္အညိဳ၊ အမည္း ပိတ္စမ်ားျဖင့္ ခံထားရ၏။ သီးျခားရစ္ပတ္ထားေသာ အေခြ မ်ားကိုလည္း စြပ္ထားေလ့ရွိသည္။
ေၾကးေခြမ်ားသည္ တစ္ကြင္းစီမဟုတ္ဘဲ ''ကိြဳင္''ပတ္သကဲ့သို႔ ရစ္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ေၾကးလံုးမွာလည္း ေၾကးကြင္းပတ္မည့္ မိန္းကေလး၏ လက္သန္းလံုးခန္႔ထက္ ေသးေသာ အရြယ္အလံုးေခ်ာျဖစ္၏။ အသက္ အရြယ္ကိုလိုက္၍ ေၾကးကြင္းစြပ္ရမႈမွာလည္း အကြင္းေရမ်ားတိုးလာမည္ျဖစ္၏။ ေၾကးလံုး သည္ အေခါင္းပိတ္ျဖစ္၏။ ပံုသဏၭာန္မွာ အထက္ကား၍ အလယ္သိမ္ ေအာက္သို႔က်ယ္ ေသာပံုျဖင့္ ရစ္ပတ္ဝတ္ဆင္ၾကရ၏။ လည္တိုင္တြင္သာမက ေျခႏွစ္ဖက္တြင္ ဒူးဆစ္မွ ေျခသလံုး၊ ေျခသလံုးမွ ေျခမ်က္စိ အထိ ေၾကးေခြေလးေခြ ငါးေခြျဖင့္ ပတ္၍ ဝတ္ဆင္ၾကရ၏။ လက္ႏွစ္ဖက္တြင္လည္း ေျခကဲ့သို႔ပင္ ဝတ္ဆင္ထားတတ္ၾက၏။ ဤသို႔ ေၾကးကြင္းမ်ား စြပ္ထားရျခင္းျဖစ္ေသာ ထံုးတမ္းဓေလ့ကိုလည္း ဤသို႔ သိရွိခဲ့ရသည္။
ကယန္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ေၾကးကြင္း မ်ား ဝတ္ဆင္ရျခင္းမွာ အမိနဂါး၊ အဖဘုရား ဟု အယူအဆရွိၿပီး မိခင္နဂါး၏ ပံုသဏၭာန္ႏွင့္ တူေစရန္ လည္ပင္းတြင္ ေၾကးကြင္းစြပ္ဝတ္ဆင္ရေၾကာင္းႏွင့္ အျခားေသာ အေၾကာင္း အရာမ်ားလည္းရွိေၾကာင္း ေျပာျပသည္။
ေရွးအခါက အမ်ဳိးအႏြယ္ခုိင္မာၾကေသာ ကယန္း(ပေဒါင္)မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားသည္ ရန္ကုန္ သို႔ ေရာက္ခဲ့စဥ္ ေရႊပင္၊ ေငြပင္ အႏြယ္မ်ားကို ေတြ႕၍ ''မုန္းမူဂုတ္'' အမည္ရွိ အဘြားအိုႀကီးက ထိုေရႊပင္ကိုခ်ဳိး၍ လည္ပင္းတြင္ ရစ္ပတ္ခဲ့ရာမွ ေၾကးကြင္းဝတ္ဆင္ၾကေသာ ဓေလ့ျဖစ္ခဲ့ရ ေၾကာင္းႏွင့္ အခ်ဳိ႕သက္ရြယ္ႀကီးသူမ်ား စကား အရ မွတ္သားခဲ့ရသည္က ကယန္းမ်ဳိးႏြယ္ မိန္းကေလးမ်ားသည္ အလြန္ေခ်ာလွၾက ေသာေၾကာင့္ ေစာ္ဘြားမ်ား၊ ဘုရင္မ်ားက ေတာ္ေကာက္ျခင္းခံရဖူးသည္ကို ေၾကာက္ရြ႕ံ စိုးရိမ္ၾကေသာေၾကာင့္ အက်ည္းတန္ အ႐ုပ္ဆိုးသြားေစရန္ လည္ပင္း၊ လက္၊ ေျခတုိ႔တြင္ ေၾကးကြင္းမ်ား စြပ္ၾကေၾကာင္းျဖစ္ ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ကယန္းမ်ဳိးႏြယ္ဝင္ လံုမပ်ိဳမ်ား ျမတ္ႏိုးစြာ ဝတ္ဆင္၍ မိမိတို႔ဓေလ့ထံုးတမ္းဟူ၍ လက္ခံ ဝတ္ဆင္ခဲ့သည္မွာ ယေန႔တိုင္ဟု ဆုိၾကသည္။
ေက်းရြာအတြင္းမွ ေၾကးကြင္းစြပ္၍ ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈႏွင့္အတူ စကားဝိုင္းသို႔ ေရာက္လာေသာ မိန္းကေလး မ်ား၏ တစ္စံုစာေၾကးကြင္းမ်ား စြပ္ထားမႈကို ၾကည့္လိုက္ေသာအခါ လည္ရစ္တြင္ ပတ္ထား ေသာ ေၾကးေခြမ်ားမွာ အေခါင္းပိတ္ျဖစ္ၿပီး ၁၈ ေခြႏွင့္ ေခြ ၂ဝအထိရွိၾက၏။ လက္ႏွစ္ဖက္ တြင္လည္း ေလးေခြစီ၊ ေျခႏွစ္ဖက္တြင္ ၁၅ ေခြမွ ေခြ ၃ဝ အထိရွိၾက၏။ ဒူးဆစ္ေအာက္ ေၾကးေခြေပၚတြင္ စပရိန္ေၾကးေခြ ေလးေခြ ထပ္ဆင့္ရစ္ပတ္ထားျပန္၏။ ေၾကးေခြမ်ား၏ ပြတ္တိုက္မႈကိုခံႏိုင္ရန္ ေၾကးေခြႏွင့္ လည္ပင္း ၾကား၌ ခ်ည္စတစ္ခုခံ၍ ရစ္ပတ္ထား၏။ သူတို႔ ဝတ္ဆင္ထားၾကေသာ ေၾကးကြင္းစုစုေပါင္း အေလးခ်ိန္သည္ ေပါင္ ၆ဝ အထက္ ပိႆာခ်ိန္အားျဖင့္ ၁၇ ပိႆာခန္႔ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ေၾကးေခြမ်ားစတင္ဝတ္ဆင္ရန္ အရြယ္ ေရာက္လာေသာ ငါးႏွစ္သမီးေလးကို ကြၽမ္းက်င္ေသာ နတ္ဆရာထံေခၚသြားၿပီး ၾကက္ပ်ိဳမေလးတစ္ေကာင္လက္ေဆာင္ေပး အပ္ႏွံရ၏။ ေၾကးေခြပတ္ရန္ ေန႔ေကာင္း
ကို ေတာင္းခံၿပီး လျပည့္၊ လဆန္းရက္ ကိုသာေရြး၍ ေၾကးေခြကို စတင္ပတ္ရၿပီး လဆုတ္၊ လကြယ္ရက္မ်ားသည္ ရက္ဆိုးမ်ား ျဖစ္၍ ဒုကၡေရာက္တတ္သည္ဟု အယူရွိၾက၏။
ၾကာရွည္ဝတ္ဆင္ရမည့္ ေၾကးေခြျပဳလုပ္မႈ တြင္ ေၾကးေခြကို အလံုးညီေအာင္ႏွင့္ ေခ်ာေမြ႕ ေစရန္ ပံုသြင္းရာတြင္ ဝါးကိုမီးၿမႇိဳက္ၿပီး ပံုသြင္း ၾကရ၏။ ေၾကးေခြပတ္မည့္ေန႔တြင္ အနီးအနား မွ မိတ္ေဆြမ်ားဖိတ္၍ဧည့္ခံကာ နတ္ဆရာက ဂါထာမႏၲာန္မ်ားရြတ္၍ လည္ပင္းကို စတင္ ပတ္ၿပီးမွ ညာဘက္ေျခကို ႏွစ္ပတ္ပတ္ၿပီး အသက္အရြယ္အလိုက္ ေၾကးကြင္းကို တုိး၍ ပတ္သြားၾကရသည္။
႐ိုးရာဓေလ့ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေၾကးကြင္း ပတ္ျခင္းကို အေလးထားၾက၏။ ကယန္းပ်ိဳျဖဴ မ်ားသည္ အရြယ္ေရာက္စမွ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး အခ်ိန္တြင္ ေငြေၾကးခ်မ္းသာမႈအရ ေၾကးေခြ မ်ားကို ထပ္မံတိုး၍ ပတ္ၾကရ၏။ ေၾကးေခြမ်ား ခြၽတ္လွ်င္လည္း သတိထားရသည္မွာ ဦးေခါင္း ေအာက္၌ ေစာင္၊ ေခါင္းအံုးကို ခုခံထားၿပီးမွ ခြၽတ္ရမည္။ ထိုသို႔ မခံမိပါက ဇက္လိမ္၊ ဇက္က်ဳိးျခင္းမ်ားျဖစ္ႏိုင္၏။ ေၾကးေခြမ်ား ျပန္ပတ္မည္ဆိုလွ်င္ မူလေၾကးေခြႏွင့္ အသစ္ ေရာ၍ ပတ္ႏိုင္သည္။ ေၾကးေခြမ်ား လင္းလက္ ဝင္းပေနေစရန္ ေကာက္႐ိုးျဖင့္ ပြတ္တုိက္ေပး ရ၏။ ကယန္း(ပေဒါင္) မ်ဳိးႏြယ္မိန္းကေလးမ်ား သည္ ေရွးယခင္အခါမွစ၍ ယေန႔တိုင္လည္း ေၾကးကြင္းစြပ္ရစ္ပတ္ၾကသည့္ ႐ိုးရာဓေလ့ကို အလြန္တန္ဖိုးထား ဂုဏ္ယူလ်က္လည္းရွိၾက သည္။
ကယန္း(ပေဒါင္)မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရနည္းပါးၾကေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ႐ိုးရာဝတ္ စားဆင္ယင္မႈမ်ား၊ ဆန္းၾကယ္မႈမ်ားေၾကာင့္ အမ်ားထဲမွာ ေနရာရထင္ရွားၾကသည္။ အမ်ဳိးသမီးတိုင္း နားေပါက္မ်ားက်ယ္မႈေၾကာင့္ ပံုဟန္ကလည္း ထူးျခားေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၏ ထင္း႐ွဴးရိပ္မ်ားေပါေသာ ေဒသေနသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး ႐ိုးရာလုပ္ငန္းအေနျဖင့္ ေတာင္သူ ယာလုပ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးအေျခခံမ်ားကို ဦးစားေပး လုပ္ကိုင္ၾကရင္း ေဒသထြက္ဝါးႏွင့္ ပစၥည္းမ်ဳိးစံု ယက္လုပ္ျခင္း၊ ခ်ည္ထည္ရက္ကန္းယက္လုပ္ ျခင္းမ်ားႏွင့္အတူ ေတာင္ေစာင္းေတာင္ေပၚ မ်ားတြင္ လက္ဖက္ခင္းမ်ား စိုက္ပ်ိဳးၾကျခင္းကို လည္း စီးပြားျဖစ္အထိ စိုက္ပ်ဳိးၾက၏။ ဂုဏ္ယူ ဖြယ္ေကာင္းေသာ ကယန္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားသည္ ေန႔တြင္ ေနဝင္မနားရေအာင္ အလုပ္ႏွင့္လက္ မျပတ္ေအာင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား အျဖစ္လည္း ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရသည္။
မ်ဳိးႏြယ္စုအမည္ေပၚထြန္းခဲ့မႈကိုလည္း ေက်းရြာလူႀကီးတစ္ဦးက ဤသို႔ ဆုိပါသည္။ ေရွးအခါက''ကန္ယန္''ဟုေခၚခဲ့ၿပီး ''ကန္''မွာ ပိုင္နက္ နယ္ေျမဟုလည္းေကာင္း၊ ''ယန္''မွာ စြဲစြဲၿမဲၿမဲေနတတ္ေသာ လူမ်ဳိးဟုဆိုေသာေၾကာင့္ ''ကန္ယန္''၏ အဓိပၸာယ္မွာ နယ္ေျမတစ္ခုတြင္ အတည္တက် စြဲၿမဲစြာေနတတ္ၾကသူမ်ားဟု ဆုိရမွာျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ကာလၾကာလာေသာ အခါ ကန္ယန္မွ ကယန္းဟုေခၚခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္၏ ဆိုၿပီး မ်ဳိးႏြယ္စုအေနျဖင့္လည္း ေလးမ်ဳိးရွိ ေၾကာင္း ဆိုသည္။
၁။ ကယန္း(ပေဒါင္)
မိမိတို႔ ကိုယ္ကိုေတာင္ေပၚေဒသ အရွင္ သခင္ဟု အယူအစြဲရွိၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ လည္ပင္း၊ ေျခေထာက္ႏွင့္ လက္တို႔တြင္ ေၾကးေခြမ်ားရစ္ပတ္ေသာ ဓေလ့ရွိသူမ်ား ျဖစ္၏။
၂။ ယင္းေဘာ္(ေခၚ) ကယန္း(ကငံ)
ေျမျပန္႔လြင္ျပင္တြင္ အေနမ်ားၿပီး လည္ပင္းတြင္ ေငြျပားမ်ား ခ်ိတ္ဆြဲဝတ္ဆင္ ေလ့ရွိေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားျဖစ္၏။
၃။ ေကခို၊ ေကဘား၊ ကယန္း(ေကခို)
ေတာင္ေပၚေဒသတြင္ အေနမ်ားၿပီး ကယန္း(ပေဒါင္)တို႔ႏွင့္ ဘာသာစကား အလြန္ နီးစပ္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုၾကသူမ်ားျဖစ္၏။
၄။ ဇယိမ္(ေခၚ) ကယန္း(လထ)
ေတာင္ေပၚေဒသေက်ာက္တံုး၊ ေက်ာက္ တုိင္မ်ားၾကားတြင္ အိမ္မ်ား ေဆာက္ကာ ေနၾကၿပီး အမ်ဳိးသားမ်ားက ေခါင္းတံုးတံုးထား သည့္ ဓေလ့မ်ားရွိေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားျဖစ္၏။
ကယန္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားတြင္ ထူးျခားေသာ ပြဲတစ္ခုကိုလည္း က်င္းပေလ့ရွိ၏။ ထိုပြဲကား ''သြား''အနက္ဆိုးပြဲျဖစ္၏။ ဤသို႔ျပဳလုပ္ၾက ျခင္းကို မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားက အတင္း အက်ပ္တိုက္တြန္းျခင္းမရွိ မိမိတို႔ဆႏၵျဖင့္သာ ျပဳလုပ္ၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး အပ်ဳိ၊ လူပ်ဳိတို႔၏ သြားနက္ဆိုးပြဲသည္ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားက လည္းအားေပးကာ ေခါင္ရည္တိုက္ ထမင္း ေကြၽး၍ ေပ်ာ္ပါးစြာ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ပြဲတစ္မ်ဳိး သည္ ကယန္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား၏ အစဥ္အလာ ႐ိုးရာပြဲျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ဆိုသည္။
ကယန္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား အားလံုးနီးပါးသည္ နတ္ကိုးကြယ္ျခင္း၊ နတ္ပသျခင္း၊ ၾကက္႐ိုး ေဗဒင္၊ ႏွီးေဗဒင္၊ သက္ငယ္႐ိုးခ်ိဳးေဗဒင္တို႔ကို ယံုၾကည္ေလးစားစြာျဖင့္ ယေန႔တိုင္ လက္ခံေန ၾက၏။ စာေပအေနျဖင့္လည္း ကယန္းစာေပ ဟူ၍ သီးျခားရွိကာ သင္ယူေနေသာ ဓေလ့ လည္း ရွိေနၿပီး အခ်ဳိ႕ ျမန္မာစာေပတတ္ကြၽမ္း သူမ်ားႏွင့္ ျမန္မာစကားေကာင္းစြာေျပာႏိုင္သူလည္းမ်ားသည္။
ဧည့္သည္အတြက္ ခရီးဦးႀကိဳျပဳသူမ်ား ေနရာထိုင္ခင္းေပး၍ သူတို႔ေဒသမွာ နာမည္ ေက်ာ္ေသာ ေခါင္ရည္ႏွင့္ ဝါးပိုးေကာင္ဟင္း၊ ခါခ်ဥ္ဥေက်ာ္၊ အမဲေက်ာ္မ်ားႏွင့္ ထမင္းပြဲျပင္ ဧည့္ခံၾကသည္။ ေဒသအစားအစာမို႔ စားဖူး သည္ရွိရေလေအာင္အားနာေသာ္လည္း စားခဲ့ မိသည္။ ေဖာ္ေရြပ်ဴငွာၾကသူမ်ားႏွင့္ ထမင္း စားခဲ့ရသည္ကိုလည္း ထာဝရအမွတ္ရေန မွာျဖစ္ၿပီး အမ်ဳိးဂုဏ္ဇာတိဂုဏ္ကို ျမင့္မား ေစရန္ မိ႐ိုးဖလာ႐ိုးရာအေမြအႏွစ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းၾကသူမ်ားအျဖစ္ အစဥ္ထာဝရ ဂုဏ္ယူေနမွာလည္းျဖစ္ပါေၾကာင္း ေက်းဇူး စကားဆိုရင္း ျပန္ခဲ့ရပါသည္။ ေနာက္တစ္ခါ ေရာက္ရန္လည္း ႀကိဳးစားရပါဦးမည္။အျခား ေသာေဒသအတြင္း ေလ့လာစရာေတြကို ေလ့လာခ်င္ေသး၍ ျဖစ္သည္။ ။
ျမမဥၨဴေဝ(က်ဳံမေငး)
No comments:
Post a Comment