ႏွလံုးသားတိုင္း က်န္းမာေစခ်င္

ႏွလံုးသားတိုင္း က်န္းမာေစခ်င္

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔သည္ ကမၻာ့ႏွလုံးက်န္းမာေရးေန႔ ျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္ ကမၻာ့ႏွလုံးက်န္းမာေရးေန႔၏ ေဆာင္ပုဒ္မွာ အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္ “My Heart, Your Heart”  ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္လည္း ကမၻာႏွင့္တစ္ဝန္း ႏွလုံးက်န္းမာေရးလႈပ္ရွားမႈႏွင့္အညီ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ လ်က္ရွိပါသည္။ ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူဦးေရ ၁၇ ဒသမ ၅ သန္း   အခ်ိန္မတိုင္မီ   အသက္ဆုံး႐ႈံးၾကရၿပီး  ၂ဝ၃ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္မူ ေသဆုံးမႈဦးေရ ၂၃ သန္းအထိ ျမင့္တက္သြားႏိုင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ အသက္ ၃ဝ မွ ၇ဝ ႏွစ္အၾကားရွိ လူမ်ား၏ေသဆုံးမႈတြင္ ဆယ္ဦးလွ်င္ တစ္ဦးမွာ ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါေၾကာင့္ အသက္ဆုံး႐ႈံးေနရၿပီး ေသဆုံးမႈ အားလုံး၏ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ယခုႏွစ္ ၂ဝ၁၈ သည္ ကမၻာ့ႏွလုံးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(World Heart Federation) တည္ေထာင္သည့္ သက္တမ္းႏွစ္(၄ဝ)ျပည့္ ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ႏွလုံးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ ကမၻာေပၚတြင္ ႏွလုံးႏွင့္ ေလျဖတ္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အဖြဲ႕ဝင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂ဝဝ ေက်ာ္၏ ညီၫြတ္ေသာအင္အားျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာအလိုက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ထိုလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အနက္မွ  ေဆးလိပ္ႏွင့္  ေဆးရြက္ႀကီးသုံးစြဲမႈပေပ်ာက္ေရး၊  ေဆးကုသမႈ လုံေလာက္စြာမရရွိမႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရးႏွင့္ အမ်ားသတိမျပဳမိေသာ၊ ႏွစ္စဥ္ ကေလးငယ္မ်ား သိန္းခ်ီ  အသက္ဆုံး႐ႈံးေနရသည့္အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခု  ျဖစ္ေသာ ေလးဖက္နာႏွလုံးေရာဂါပေပ်ာက္ေရးတို႔အေပၚတြင္ အေလးထား ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။

ကမၻာ့ႏွလုံးက်န္းမာေရးေန႔ က်င္းပရျခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကမၻာတစ္ဝန္းတြင္ ႏွလုံးေရာဂါေၾကာင့္ အသက္ဆုံး႐ႈံးေနရေသာ လူဦးေရ ေလွ်ာ့ခ်လိုျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါႏွင့္ ေလျဖတ္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအေၾကာင္းအရင္းမ်ားတြင္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ မထိန္းႏိုင္ ျခင္း၊ ေသြးတြင္း အဆီဓာတ္မ်ားျခင္း၊ ေသြးတြင္း အခ်ဳိဓာတ္မ်ားျခင္း၊ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္း၊ အာဟာရျပည့္ဝေသာ အစားအစာမ်ားကို မစားသုံးျခင္း၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ သစ္သီးဝလံမ်ား စားသုံးမႈနည္းပါးျခင္း၊ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ျမင့္တက္ျခင္းႏွင့္ အဝလြန္ျခင္းတို႔သည္ အႏၲရာယ္အရွိဆုံး အေၾကာင္းအရင္း မ်ား ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ႏွလုံးက်န္းမာေရးေန႔သည္ ကမၻာတစ္ဝန္းရွိ လူမ်ားအား ''ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါသည္ ေသဆုံးမႈအမ်ားစု၏ အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္ေၾကာင္း'' သတိထားမိေစရန္ ထိေရာက္စြာ သတိေပးသည့္ ေန႔တစ္ေန႔လည္းျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္းအပါအဝင္ျဖစ္ၿပီးကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္ေသာ ၂ဝ၂၅ တြင္ ႏွလုံးေသြးေၾကာ ေရာဂါေၾကာင့္ အရြယ္မတိုင္မီ အသက္ဆုံး႐ႈံးရျခင္းကို ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။

ကြၽႏ္ုပ္တို႔၏ ႏွလုံးက်န္းမာေရးအတြက္ မိမိတို႔ ေန႔စဥ္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ ေနသည္မ်ားကို အနည္းငယ္မွ်  ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုက္ျခင္းျဖင့္ အသက္ရွည္၍ ပိုၿပီး က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ေသာဘဝကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

''သို႔ျဖစ္ပါ၍ ႏွလုံးက်န္းမာေစရန္အတြက္ ႐ိုးရွင္းေသာ အမူအက်င့္မ်ားကို ယခုႏွစ္ ကမၻာ့ႏွလုံးက်န္းမာေရးေန႔မွစ၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ ကတိျပဳၾကပါစို႔''

 က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ အစားအစာမ်ားကိုသာ စားေသာက္ရန္

- အခ်ဳိဓာတ္မ်ားေသာ ေဖ်ာ္ရည္မ်ားႏွင့္ အသီးေဖ်ာ္ရည္မ်ားအစား ႐ိုး႐ိုးေရႏွင့္    အခ်ဳိဓာတ္နည္းေသာ  ေဖ်ာ္ရည္မ်ားကို  ေရြးခ်ယ္ ေသာက္သုံးပါ။

- အခ်ဳိဓာတ္မ်ားေသာ သေရစာမ်ားအစား လတ္ဆတ္ေသာ အသီး အႏွံမ်ားကို အစားထိုးစားသုံးပါ။

- လက္တစ္ဆုပ္စာ အသီးအႏွံ သို႔မဟုတ္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို တစ္ေန႔ ငါးႀကိမ္ စားသုံးပါ။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ သို႔မဟုတ္ အေအးခံထားေသာ အသီးအႏွံမ်ားႏွင့္ စည္သြတ္ဘူးမ်ား၊ အေျခာက္ ခံထားေသာ အသီးအႏွံမ်ားကိုလည္း စားသုံးႏိုင္ပါသည္။

- အရက္ေသစာမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါသည္။ ေသာက္သုံးပါက ခ်င့္ခ်ိန္၍ ေသာက္သုံးပါ။

- သၾကား၊ ဆားႏွင့္ အဆီဓာတ္မ်ားစြာ ပါဝင္သည့္ အသင့္စားသုံးရန္ ျပင္ဆင္ထားေသာ အစားအစာမ်ား စားသုံးျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ။

- ေက်ာင္း (သို႔မဟုတ္)  အလုပ္တြင္  စားသုံးမည့္  ေန႔လယ္စာကို က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ခ်က္ျပဳတ္ပါ။

  ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ရန္

- တစ္ေန႔လွ်င္ နာရီဝက္၊ တစ္ပတ္လွ်င္ ငါးရက္၊ အသင့္အတင့္ ျပင္းထန္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ျပဳလုပ္ပါ။ သို႔မဟုတ္ ျပင္းထန္ေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါက တစ္ပတ္လွ်င္ ၇၅ မိနစ္ခန္႔ ၾကာေအာင္ အခ်ိန္ခြဲ၍ ျပဳလုပ္ပါ။

- ေျပးလႊားကစားျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ အိမ္မႈကိစၥမ်ား ျပဳလုပ္ ျခင္းႏွင့္ ကခုန္ျခင္းမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။

- ေန႔စဥ္ ေန႔တိုင္း တက္ၾကြစြာ ေနထိုင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အလုပ္ခြင္ တြင္ ဓာတ္ေလွကားအစား ေလွကားကို အသုံးျပဳပါ။  ကားေမာင္းသြား မည့္အစား လမ္းေလွ်ာက္သြားပါ။ စက္ဘီးစီးပါ။

- သူငယ္ခ်င္းမ်ား၊ မိသားစုဝင္မ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္ခန္း အတူတူလုပ္ျခင္း သည္ သင့္ကို ပိုမိုတက္ၾကြေပ်ာ္ရႊင္ေစပါသည္။

- ေလ့က်င့္ခန္းအစီအစဥ္မ်ား၊ လမ္းေလွ်ာက္ႏႈန္းတိုင္းတာေသာ မီတာ မ်ားကို အင္တာနက္မွ ၾကည့္႐ႈ အသုံးျပဳျခင္းျဖင့္ မိမိ၏ ေလ့က်င့္မႈ အတိုင္းအတာတိုးတက္မႈကို သိရွိႏိုင္ပါသည္။

- ကေလးမ်ားကိုလည္း တက္ၾကြလႈပ္ရွားစြာ ေနထိုင္ရန္ တိုက္တြန္းပါ။

 ေဆးလိပ္မေသာက္ရန္

- ေဆးလိပ္မေသာက္ျခင္းသည္ သင့္က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္ေစရန္ အေထာက္အကူျပဳသည္။

- ေဆးလိပ္ျဖတ္ၿပီး   ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းတြင္  ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခသည္ သိသာစြာ  က်ဆင္းႏိုင္ပါသည္။

- ေဆးလိပ္ျဖတ္ၿပီး ၁၅ ႏွစ္အၾကာတြင္ ေဆးလိပ္ မေသာက္သုံးသူမ်ားႏွင့္ တန္းတူျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။

- တစ္ဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႕ ႐ွဴ႐ႈိက္မိေသာသူမ်ားတြင္လည္း ႏွလုံး ေသြးေၾကာေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

- ထို႔ေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျခင္း (ေဆးလိပ္စမေသာက္ျခင္း)သည္ သင့္က်န္းမာေရးအတြက္သာမက  သင့္ပတ္ဝန္းက်င္ရွိ  လူမ်ား၏ က်န္းမာေရးအတြက္ပါ အေထာက္အကူျဖစ္ေစပါသည္။

- လိုအပ္ပါက ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္အတြက္ ကြၽမ္းက်င္ေသာ ဆရာဝန္ မ်ားထံမွ အႀကံဥာဏ္ေကာင္းမ်ား ရယူသင့္ပါသည္။

- သင္ခ်စ္ေသာသူမ်ားအားလည္း ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္ တိုက္တြန္းသင့္ ပါသည္။

- မိမိ၏   ပတ္ဝန္းက်င္ကို    ေဆးလိပ္ကင္းစင္နယ္ေျမျဖစ္ေစရန္ ေဆာင္ၾကဥ္းပါ။

ထို႔အျပင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ ျမင့္တက္ေနျခင္းသည္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရွိေနေၾကာင္း ၫႊန္းဆိုသည္။ ထိုေရာဂါရွင္အမ်ားစုသည္ ႏွလုံးေသြး ေၾကာေရာဂါျဖင့္ အသက္ဆုံး႐ႈံးၾကရသည္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိေၾကာင္း မသိလွ်င္၊ သိၿပီး မကုဘဲထားမိလွ်င္ ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါႏွင့္ ဦးေႏွာက္ေလျဖတ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။

''ေသြးတိုးျခင္းသည္လည္း ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါျဖစ္ေစေသာ အဓိက တရားခံ''  ျဖစ္သည္။ ေသြးတိုးျခင္းသည္ ေရာဂါလကၡဏာမျပသည့္အတြက္ သင့္တြင္ ေသြးတိုးေရာဂါရွိေနေၾကာင္းကို သတိမထားမိဘဲ ျဖစ္ေနတတ္သည္။

ေသြးတိုးေရာဂါကို  မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါက (သို႔) မကုသဘဲထားပါက ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါမ်ားျဖစ္ေသာ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္း၊ ႏွလုံးအေမာ ေဖာက္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ေလျဖတ္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ အျမင္ အာ႐ုံခြၽတ္ယြင္းျခင္း စသည့္ေရာဂါမ်ားကို ခံစားရႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါရွိေနပါက ဆရာဝန္ႏွင့္ ပုံမွန္ေဆြးေႏြး၍ ၫႊန္ၾကားသည့္ ေဆးဝါးမ်ားကို မွန္မွန္မွီဝဲသုံးစြဲသင့္ပါသည္။

ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္(ကိုလက္စထေရာ)မ်ားျခင္းေၾကာင့္လည္း တစ္ႏွစ္ လွ်င္ လူ ေလးသန္းခန္႔ အသက္ဆုံး႐ႈံးၾကရသည္။ မိမိ၏ ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ အၫႊန္းကိန္းတို႔ကို စစ္ေဆး၍ သိရွိထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ သို႔မွသာ သင့္တြင္ ႏွလုံးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိ၊ မရွိကို သိရွိ ႏိုင္ၿပီး  လိုအပ္ပါက  တတ္ကြၽမ္းေသာ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ရယူသင့္ပါသည္။

သို႔ျဖစ္ပါ၍ ယခုႏွစ္ ကမၻာ့ႏွလုံးက်န္းမာေရးေန႔ကို ႀကိဳဆိုေသာအားျဖင့္ ႏွလုံးသားတိုင္း က်န္းမာေစျခင္းအတြက္ လိုအပ္ေသာနည္းလမ္းမ်ားကို ထိထိမိမိလိုက္နာၾကရန္ႏွင့္ ဆင့္ပြားပညာေပးျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ၾကရန္ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္အပ္ပါသည္။ လူသားတိုင္း ႏွလုံးက်န္းမာမႈ ရရွိႏိုင္ပါေစ။

ပါေမာကၡႏြယ္ႏြယ္