ကုန္းေဘာင္ေခတ္လက္ရာ ရာမလကၡဏ ႐ုပ္ၾကြမ်ား

ကုန္းေဘာင္ေခတ္လက္ရာ ရာမလကၡဏ ႐ုပ္ၾကြမ်ား

သမိုင္းပညာရွင္ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ေရးသားခဲ့သည့္ 'သမိုင္းထဲက ဒီဇိုင္း' စာအုပ္တြင္ ပါရွိခဲ့ေသာ သခြတ္တနယ္ရာမ ေဆာင္းပါးကို ဖတ္႐ႈၿပီးေနာက္ သခြတ္တနယ္သို႔ သြားေရာက္ေလ့လာရန္  ရည္ရြယ္ခဲ့ရာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ  ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာ သင္တန္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေရာက္ရွိခဲ့ပါသည္။

ရာမလကၡဏဇာတ္လမ္းမွ ဇာတ္ကြက္မ်ားကို ထြင္းထုထားသည့္ သဲေက်ာက္ျပားမ်ားကို ထိန္းသိမ္းျပသထားေသာ သခြတ္တနယ္ဘုရားႀကီးသည္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနနယ္ပယ္တြင္ ထင္ရွားေသာ ေနရာတစ္ခု
ျဖစ္ကာ ဘုရားႀကီးဝင္းအတြင္းရွိ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ရာမဇာတ္ေတာ္ သဲေက်ာက္ထြင္း ႐ုပ္ၾကြျပတိုက္တြင္ ၁၉ ရာစုအလယ္ပိုင္း ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ပန္းပုလက္ရာ ႐ုပ္ၾကြ ၃၁၂ ခ်ပ္ကို ျပသထားသည္။

စာေပထဲမွ ရာမ၊ လကၡဏ

ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ရာစုတြင္ သကၠတဘာသာျဖင့္ ဝါလမိကိရေသ့ ေရးဖြဲ႕ခဲ့သည့္ ကဗ်ာရွည္တစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေသာ ရာမာယနသည္ ကမၻာ့စာေပသမိုင္းတြင္ အလြန္ထင္ရွားသည့္ ဂႏၳဝင္ စာတစ္ပုဒ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ရာမာယန
သည္ ရာမမင္းအတၴဳပၸတၱိပါဝင္သည့္ ဇာတ္လမ္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္ကာ ဟိႏၵဴဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ မ်ားစြာၾသဇာလႊမ္းမိုးခဲ့သည္။ လူႀကိဳက္မ်ားသည့္ ရာမ၊ လကၡဏ၊ သီတာ၊ ဟႏုမာန္၊ သုႀကိတ္ႏွင့္ ဘာလီတို႔ပါဝင္သည့္
ရာမာယနဇာတ္လမ္းသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ျမန္မာ၊ ထိုင္း၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ရာမဇာတ္ကို ဘာသာစကား အသီးသီးသို႔ ျပန္ဆို ေရးသားခဲ့ၾကသကဲ့သို႔ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္မ်ားျဖင့္ ကျပခဲ့ရာ ၾကည့္႐ႈၾကရသူမ်ား ႏွစ္ၿခိဳက္စြဲလမ္းခဲ့ၾကသည္။

ရာမဇာတ္လမ္းသည္   ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔  မည္သည့္အခ်ိန္တြင္   ေရာက္ရွိခဲ့သည္ဟု   တိက်စြာမသိေသာ္လည္း ဆရာေဇာ္ဂ်ီက ပုဂံေခတ္ကပင္ ရာမာယနကို ၾကားဖူးနားဝရွိခဲ့ေၾကာင္း   ေရးသားခဲ့သည္။  ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ပထမဆုံး ေတြ႕ရွိရသည့္ ရာမအေရးအသားသည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၇၇၅ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေအာင္ၿဖိဳး သီကုံး ဖြဲ႕ဆိုခဲ့သည္ဟုယူဆသည့္    ရာမသာခ်င္းျဖစ္သည္။ ဦးေအာင္ၿဖိဳးသည္ အင္းဝဆင္ျဖဴရွင္မင္း မကြယ္လြန္မီ တစ္ႏွစ္အလို ျမန္မာသကၠရာဇ္  ၁၁၃၇  ခုႏွစ္တြင္ ရာမသာခ်င္းကို  ေရးသားခဲ့သည္ဟု  ယူဆရေၾကာင္း ဆရာေဇာ္ဂ်ီက  ျမန္မာရာမ  နိဒါန္းေဆာင္းပါးတြင္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္တြင္ ဦးတိုး ေရးသားခဲ့သည့္ ရာမ ရကန္ သည္လည္း ျမန္မာစာေပနယ္တြင္ ထင္ရွားသည့္ ရာမႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေသာ စာေပတစ္ပုဒ္ျဖစ္ခဲ့သည္။

ျမန္မာစာေပတြင္ရာမအေၾကာင္း ေရးဖြဲ႕ထားသည့္ စကားေျပ သုံးပုဒ္၊ လကၤာ သုံးပုဒ္ႏွင့္ ျပဇာတ္သုံးပုဒ္ရွိခဲ့သည္။ ရာမ ဝတၴဳ (၁၇ ရာစု)၊ မဟာရာမ(၁၈ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း)ႏွင့္ ဆရာေထြး၏ ရာမသုံးမ်ဳိး (၁၉ဝ၄ ခုႏွစ္) တို႔သည္ စကားေျပအဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ၾက၍ ဦးေအာင္ၿဖိဳး၏ ရာမသာခ်င္း (၁၇၇၅ ခုႏွစ္)၊ ဦးတိုး၏ ရာမရကန္ (၁၇၈၄ ခုႏွစ္)ႏွင့္ ဆရာထြန္း(စစ္ေတြ)၏ အေလာင္းရာမသာခ်င္း (၁၉ဝ၅ ခုႏွစ္)တို႔သည္ လကၤာမ်ားျဖစ္ ၾကသည္။ေနမ်ိဳးနာဋက ေက်ာ္ေခါင္၏ သီရိရာမ (၁၈ ရာစုေနာက္ပိုင္း)၊ ဆရာကူး၏ ပုံေတာ္ ရာမ (၁၈ဝဝ ျပည့္ ႏွစ္)ႏွင့္ဒါးပိန္ ဦးေမာင္ႀကီး၏ ပုံေတာ္ရာမႏွင့္ လကၡဏ(၁၉၁ဝ ျပည့္ႏွစ္) တို႔သည္ ျပဇာတ္မ်ားျဖစ္ၾကေပသည္။

သို႔ေသာ္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ပုဂံေညာင္ဦးရွိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ေက်ာင္းႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ က်ဳိက္ဝိုင္းရွိ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွ ရာမအေၾကာင္းေရးသားထား သည့္ ေပစာထုပ္တစ္ခုစီကို ရရွိခဲ့ေၾကာင္း ဆရာေဇာ္ဂ်ီ
ႏွင့္   ဦးခင္ေဇာ္ျပဳစုသည့္  Ramayana in Burmese Literature and Arts စာတမ္း (JBRS, LIX, i & ii, Dec 1976) တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ဝါလမိကိ၏ ရာမဇာတ္လမ္းႏွင့္ မတူသည့္ ျမန္မာရာမဇာတ္ေတာ္သည္ ၅၅ဝ နိပါတ္ေတာ္၊ ဧကာဒသနိပါတ္၊ ဒသရထဇာတကတြင္ ပါရွိကာ ဗုဒၶဝင္ရာမသည္ ဗာရာဏသီျပည္မွ ဇာတ္လမ္းျဖစ္၍ ရာမာယန ကဗ်ာမွ ရာမသည္ အယုဒၶယမွျဖစ္သည္။ ျမန္မာရာမသည္ ေမ်ာက္မ်ား၊ ဘီလူးမ်ားမပါရွိဘဲ အနိစၥတရားကို ေဟာၾကားသည့္  ဇာတ္ေတာ္ျဖစ္ကာ ဝါလမိကိ
ရေသ့၏ ရာမာယနသည္ ဓမၼႏွင့္ အဓမၼတြင္ ဓမၼကသာ အႏိုင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ျပဆိုသည့္ ဇာတ္လမ္းျဖစ္ေပ သည္။

သခြတ္တနယ္ ဘုရားႀကီး

ရာမ ေက်ာက္ထြင္း႐ုပ္မ်ားေၾကာင့္ ထင္ရွားသည့္ သခြတ္တနယ္ေက်းရြာသည္ မုံရြာၿမိဳ႕မွ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္သို႔ ၃၆ မိုင္၊ ဘုတလင္ၿမိဳ႕မွ ေျမာက္ဘက္သို႔ ၁၅ မိုင္ခန္႔ ကြာေဝးၿပီး မုံရြာၿမိဳ႕မွ ေမာ္ေတာ္ကားျဖင့္ အလြယ္
တကူ သြားေရာက္ႏိုင္သည္။ သခြတ္တနယ္သည္ ယင္းေဒသတစ္ဝိုက္တြင္ အႀကီးဆုံး ရြာတစ္ရြာျဖစ္ၿပီး သံဃာေတာ္မ်ား ကိုင္ေဆာင္သည့္ ထန္းရြက္၊ ထန္းဖလတ္ ယပ္ေတာင္ႀကီးမ်ားကို ထုတ္လုပ္ျဖန္႕ျဖဴးသည့္ ေက်းရြာအျဖစ္လည္း ထင္ရွားခဲ့သည္။ သခြတ္တနယ္သည္ ၁၆ ခုတင္ဆံ့ တိုက္နယ္ေဆး႐ုံ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ရြာႀကီးျဖစ္ကာ ဘုရားႀကီးေက်းရြာသည္ သခြတ္တနယ္မွႏွစ္မိုင္ကြာေဝးၿပီး  အိမ္ေျခ ၂၄၇ အိမ္ရွိသည့္ ရြာသစ္ေက်းရြာအုပ္စုတြင္ပါဝင္သည္။ ဘုရားႀကီးေက်းရြာတြင္ သခြတ္တနယ္ဘုရားႀကီးဟု ထင္ရွားခဲ့သည့္ မဟာေလာ ကမာရဇိန္ ေစတီေတာ္ႀကီးႏွင့္ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအံုမ်ား တည္ရွိေနသည္။

ယင္းေစတီေတာ္ႀကီးကို ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယေမာင္းေထာင္သာသနာပိုင္ ဆရာေတာ္ ဦးေညယ်က တည္ထားခဲ့ကာ ရြာေတာင္ဘက္ရွိ နတ္ရဲေတာင္၏ ေတာင္စြယ္ႏွစ္ခုကို အစြဲျပဳ၍ နတ္ရဲေတာင္ ဘုရားႀကီးဟုလည္း ေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္။

သာယာဝတီမင္းလက္ထက္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၃၇-၁၈၄၆)၊ ၁၈၃၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၁ ရက္တြင္ သာယာဝတီမင္းက သဲအင္းဆရာေတာ္ကို သာသနာျပဳ သာသနာေစာင့္ တာဝန္ႏွင့္ ဦးေညယ်ကို ေညယ်ဓမၼ လကၤာရ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိရာဇဂု႐ု ဘြဲ႕တံဆိပ္ေတာ္ ဆက္ကပ္ခဲ့သည္။ ၁၈၃၉ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ သဲအင္းဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ရာ သာယာဝတီမင္းက ဦးေညယ်အား သာသနာျပဳ သာသနာေစာင့္ တာဝန္ဆက္ကပ္ခဲ့သည္။ သာသနာျပဳ သာသနာေစာင့္ ဟူသည္ ေခတ္သုံးေဝါဟာရအရ သာသနာပိုင္ဆရာေတာ္ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ထက္တြင္ သာသနာျပဳ
သာသနာေစာင့္ ဆရာေတာ္ကို ရွင္ဘုရင္က တိုက္႐ိုက္ေရြးခ်ယ္ေလ့ရွိခဲ့ၿပီး သာသနာပိုင္ဟူသည့္ အသုံးမရွိေသးေၾကာင္း သမိုင္းပညာရွင္ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္းက ေရးသားခဲ့သည္။

ဦးေညယ်သည္   သာသနာျပဳ   သာသနာေစာင့္ ဆရာေတာ္အျဖစ္ ေျခာက္ႏွစ္တာဝန္ယူခဲ့သည္။ ပုဂံမင္း(ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၄၆-၁၈၅၃) သည္ ၁၈၄၆ ခုႏွစ္တြင္ နန္းတက္ခဲ့ၿပီး ဗားကရာဆရာေတာ္ ဦးပညာေဇာတအား သာသနာျပဳ သာသနာေစာင့္တာဝန္ အပ္ႏွင္းခဲ့သျဖင့္ဦးေညယ်သည္ ဦးပညာေဇာတထံ တာဝန္မ်ား လႊဲေျပာင္းေပးၿပီးဘုရားႀကီးေက်းရြာသို႔ ၾကြေရာက္သီတင္းသုံးခဲ့ သည္။ ေဝးလံေခ်ာင္က်သည့္ ဘုရားႀကီးေက်းရြာတြင္ သီတင္းသုံးခဲ့စဥ္ ဆရာေတာ္သည္ သာသနိကလုပ္ငန္း မ်ားကို ထူးျခားစြာေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပသည္။

ဦးေညယ်သည္ ဥာဏ္ေတာ္ ၁ဝ၈ ေတာင္ရွိသည့္ ေစတီေတာ္ႀကီး တစ္ဆူႏွင့္ ေပ ၅ဝ ပတ္လည္ ရွိေသာ စတုရန္းပုံ တန္ေဆာင္းႀကီး တစ္ေဆာင္ကို ၁၈၄၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ  ၂၆  ရက္တြင္   စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ ၁၈၄၉ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးစီးခဲ့သည္။  ထိုႏွစ္ ေမ ၁ ရက္တြင္ေစတီေတာ္ႀကီးအား ထီးေတာ္တင္ခဲ့ၿပီး ေလာကႀကီး၏ ရန္သူမ်ားကို ေအာင္ေတာ္မူသည့္ ျမတ္စြာဘုရားဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ 'မဟာေလာကမာရဇိန' ဘြ႕ဲအမည္ေတာ္ေပးခဲ့သည္။ ဘုရားႀကီး၏ အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္မုခ္ ေစတီေတာ္ေျခရင္းတြင္ ႀကီးမားေသာ အနက္ေရာင္သပိတ္ႀကီး ႏွစ္လုံးစီကို ျမင္ၾကရသည္။ ေတာင္ဘက္မုခ္ႏွင့္ ေျမာက္ဘက္မုခ္ ေစတီေတာ္၏ ေအာက္
ေျခေနရာမ်ားတြင္ ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္မ်ားကို ေတြ႕ရွိၾကရေပသည္။

သခြတ္တနယ္ ရာမ

ဆရာေတာ္ ဦးေညယ်သည္ ၁၈ လက္မ ပတ္လည္၊ တစ္လက္မ အထူရွိေသာ သဲေက်ာက္ျပား ၃၄၇ ခ်ပ္ေပၚတြင္ ရာမဇာတ္မွ ဇာတ္ကြက္မ်ားကို ထြင္းထုေစခဲ့ၿပီး မဟာေလာကမာရဇိနေစတီေတာ္ႀကီး ပတ္လည္တြင္ ကပ္လွဴခဲ့သည္။ ေစတီေတာ္တြင္ ကပ္လွဴထားသည့္ ေက်ာက္ျပားမ်ားအနက္ ၃၅ ခ်ပ္ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဦးစီးဌာနက  ဘုရားႀကီးဝင္းအတြင္း၌ အေဆာက္အအုံတစ္ခု ေဆာက္
လုပ္ကာ က်န္ေက်ာက္ျပားမ်ားအား ေရႊ႕ေျပာင္းထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ အဆိုပါ အေဆာက္အအံု၏ မ်က္ႏွာစာတြင္ 'ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ရာမဇာတ္ေတာ္ သဲေက်ာက္ထြင္း ႐ုပ္ၾကြျပတိုက္' ဟု ဆိုင္းဘုတ္တင္ထားၿပီး
ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ပါဟု ႏိႈးေဆာ္ထားသည့္ စာတန္းတစ္ခုကိုလည္း ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။   

ရာမဇာတ္ေတာ္ သဲေက်ာက္ထြင္း ႐ုပ္ၾကြျပတိုက္တြင္ ေက်ာက္ထြင္း ႐ုပ္ၾကြမ်ားအား တစ္တန္းလွ်င္ ၂၈ ခ်ပ္စီရွိေသာ အတန္း ၁ဝ တန္း၊ တစ္တန္းလွ်င္ ၁၆ ခ်ပ္စီရွိေသာ အတန္းႏွစ္တန္း စုစုေပါင္း အတန္း  ၁၂ တန္း
တြင္ ႐ုပ္ၾကြ ၃၁၂ ခ်ပ္ ျပသထားသည္။ သဲေက်ာက္ျပား တစ္ခုစီ ေပၚတြင္ ထုလုပ္ထားသည့္ ေဖာင္းၾကြ႐ုပ္မ်ားသည္ လက္မဝက္ခန္႔ ၾကြတက္ေနေပသည္။

ေက်ာက္႐ုပ္ၾကြပုံမ်ား၏ ဒီဇိုင္းသည္ ၁၉ ရာစု အလယ္ လက္ရာမ်ားျဖစ္ၿပီး ႐ုပ္ၾကြအမ်ားစုသည္ မူလအေန အထားအတိုင္း ေကာင္းမြန္စြာရွိေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာက္ခ်ပ္အခ်ဳိ႕တြင္ ေဖာင္းၾကြ႐ုပ္မ်ားပဲ့ေနၾကၿပီး အခ်ဳိ႕မွာ ပတ္ၾကားမ်ား အက္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ေက်ာက္႐ုပ္ၾကြမ်ား၏  အေပၚရွိ  အဂၤေတနံရံေပၚ၌ အမွတ္စဥ္မ်ား ေရးထိုးထားၿပီး အခ်ဳိ႕ေက်ာက္ျပားမ်ားေပၚတြင္ ဇာတ္ကြက္အမည္မ်ားကို ေရးထိုးထားသည္။သီတာမိဖုရား၊  ဟႏုမာန္၊  ေမွာ္႐ုံဝင္၊ လက္စြပ္ဆက္ စသည္ျဖင့္  ေရးသားထားသည့္  စာလုံးဝိုင္းမ်ားကို ရွင္းလင္းပီသစြာ ျမင္ေတြ႕ၾကရေပသည္။

ေက်ာက္႐ုပ္ၾကြတြင္ ထုထားေသာ ရာမမင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာသန္းထြန္း က 'ရာမမင္းဟာ ပလႅင္ေပၚမွာ မင္းေျမာက္တန္ဆာ အျပည့္နဲ႔ ဒူးတစ္ဖက္ေထာင္ တစ္ဖက္ခ် ထိုင္ေနတယ္၊ ဘယ္လက္ထဲမွာ(စာမရီ) သားၿမီးယပ္ကို ကိုင္ထားတယ္၊ ဘယ္ဘက္မွာပဲ ဟသၤာကြမ္းအုပ္ခ်ထားတယ္၊ညာဘက္မွာေတာ့ ထီးသုံးလက္ေထာင္ထားပါတယ္၊
ထီးေတြဟာ ပိတ္ထားတယ္၊ စည္းထားတယ္။ထီးျဖဴဖြင့္ၿပီး ဘယ္ညာေထာင္ရင္ ထီးနန္းစိုးစံဆဲ ဘုရင္ရဲ႕ အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္တယ္၊ ခုေတာ့ ထီးကို ပိတ္ထားတာမို႔ ရာမဟာ အဲဒီအခ်ိန္က ထီးနန္းစိုးစံေနတဲ့ မင္းမဟုတ္ေသးဘူးလို႔ ယူဆပါမယ္' ဟု သုံးသပ္ခဲ့သည္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ရွိေနခဲ့သည့္ ရာမဇာတ္လမ္းမွဇာတ္ေကာင္မ်ား၏ ဆင္ယင္ထုံးဖြဲ႕မႈကို  ၁၉ ရာစု အလယ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ နန္းတြင္းအဝတ္အစားမ်ားျဖင့္ ထုလုပ္ခဲ့သျဖင့္ ထိုေခတ္ ယဥ္ေက်းမႈလကၡဏာမ်ား ကို ေလ့လာႏိုင္ၾကသည္။

သမိုင္းပညာရွင္ ဆရာႀကီးေဒါက္တာသန္းထြန္းက သခြတ္တနယ္ ေက်ာက္႐ုပ္ၾကြမ်ားတြင္ ၁၈ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း  လက္ရာမ်ားထဲမွ  မွတ္သားဖြယ္  ဒီဇိုင္းသုံးမ်ိဳး အျဖစ္   ရွင္ဥပဂုတၱ  ဒီဇိုင္း၊  ခဲျပားပုံသြင္းထားသည့္ ဘုရားဆင္းတု၊ ေက်ာဘက္ရွိ ပန္းတြင္ သစ္ပင္ကို ကြယ္၍ ပုန္းေနသည့္  ဘီလူးႀကီးဒီဇိုင္းႏွင့္  ခုတင္ႀကီးတစ္လုံး၊ ေသတၱာဒီဇိုင္းတို႔ကို ထုတ္ႏုတ္ျပခဲ့သည္။

ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအုံမ်ား

ဘုရားႀကီး၏ အေရွ႕ေတာင္ေထာင့္တြင္ ဆရာေတာ္ ဦးေညယ် တည္ထားခဲ့သည့္ ေရွးေဟာင္းတန္ေဆာင္းႀကီးကို ယေန႔တိုင္ျမင္ေတြ႕ႏိုင္သည္။ ယင္းတန္ေဆာင္းသည္ စာမ်ားတြင္ ေပ ၅ဝ ပတ္လည္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ေရွးေဟာင္းသုေတသန သင္တန္းသားမ်ားႏွင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ တိုင္းထြာခ်က္အရ အလ်ား ၄၂ ေပ ကိုး လက္မ၊ အနံ ေပ ၄ဝ ကိုးလက္မခန္႔ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ အမိုးမ်ားမရွိေတာ့သည့္ တန္ေဆာင္းေဟာင္းႀကီးသည္ မ်က္ႏွာစာ အုတ္နံရံမ်ား ကြဲအက္၍ အေနာက္ဘက္သို႔ အနည္းငယ္ ယိုင္ေနသည္။ ခမ္းနားစြာ တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ တန္ေဆာင္းႀကီး၏ ဝင္ေပါက္အမိုးခုံးမ်ား၊ အမိုးနဖူးစည္းတြင္ ထုလုပ္ထားေသာ ပန္းပု႐ုပ္မ်ား၊ အမိုးတန္းေအာက္ နဖူးစည္းအႏုလက္ရာမ်ား၊ ကႏုတ္ပန္းမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ၾကရသည္။ ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးအတြင္း ေခါင္းရင္းပိုင္း (ေတာင္ဘက္)တြင္ ပလႅင္ခုံ တစ္ခုရွိၿပီး ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို မေတြ႕ရပါေခ်။ တန္ေဆာင္းႀကီးသည္ တစ္ခ်ိန္က ႏွစ္ထပ္အေဆာက္အအံုတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ဟန္ရွိကာ အေပၚထပ္သို႔တက္သည့္ ေလွကားရာကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကရသည္။

ေက်ာင္းတိုက္အိုႀကီး၏ အတြင္းနံရံမ်ားေပၚတြင္  ေရာင္စုံေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ားကို ေတြ႕ရွိရကာ ပန္းခ်ီ႐ုပ္မ်ား ေရးဆြဲထားသည့္ အဂၤေတအခ်ဳိ႕မွာ ကြာက်ေနၿပီး ေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ားမွာ ပ်က္စီးေနၿပီျဖစ္သည္။ တန္ေဆာင္းႀကီး၏ အေနာက္ဘက္ နံရံေပၚရွိ ေဆးေရးပန္းခ်ီပုံတြင္ ပလႅင္ေပၚမွ မင္းသမီးကို မင္းသားျဖစ္ဟန္တူသူႏွင့္ ေနာက္ပါ တစ္ေယာက္က ပလႅင္ေပၚမွ ဆင္းရန္လက္ကမ္းေနသည့္ပုံကို ထင္ရွားစြာ ျမင္ေတြ႕ရသည္။ အေရွ႕ဘက္ နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီေအာက္တြင္ အနက္ေရာင္ စာလုံးဝိုင္းမ်ားျဖင့္ ေရးသားထားသည့္ မင္စာမ်ားတြင္ 'ဟိမဝႏၲာသို႔ လာသည္တြင္' ဟူသည့္ စာသားမွလြဲ၍ က်န္စာသားမ်ားသည္ သဲကြဲမႈ မရွိသျဖင့္ မဖတ္ႏိုင္ခဲ့ပါေခ်။

ဘုရားႀကီး၏ အေရွ႕ေျမာက္ေထာင့္တြင္ ျမင္ေတြ႕ရသည့္ အေဆာက္အအံုေဟာင္းသည္ မူလက ေျမစိုက္ အေဆာက္အအံုတစ္ခုဟု ယူဆရၿပီး ယခုအခါတြင္ အုတ္တံတိုင္းအသစ္ ကာရံထားသည္။ ႏွစ္ထပ္အမိုးသည္ မူလလက္ရာမ်ားျဖစ္ၿပီး အေဆာက္အအုံ၏ အတြင္းပိုင္း ေျမာက္ဘက္အဆုံးတြင္ ဘုရားေဆာင္ေနရာေဟာင္းကို ေတြ႕ရွိရသည္။ အေဆာက္အအံုအတြင္း၌ ပ်မ္းမွ် လုံးပတ္ ၆၃ လက္မရွိသည့္ တိုင္ ၂၈ တိုင္ရွိသည္။ တိုင္ေအာက္ေျခမွ ၄၃ လက္မ ျမင့္သည့္ေနရာ၌  ၁၃ လက္မ အျမင့္ရွိေသာ သဲပန္းပုခ်ပ္မ်ားကို တိုင္လုံးမ်ား ပတ္လည္တြင္ ကပ္ထားသည္။ အ႐ုပ္အမ်ားစုသည္ ရာမဇာတ္ေတာ္လာ ဇာတ္ကြက္မ်ားျဖစ္ၾကကာ အခ်ဳိ႕ေသာ ပန္းပု႐ုပ္မ်ားသည္ ေခါင္းက်ဳိး ေျချပတ္ပ်က္စီးေနၾကေသာ္လည္း အမ်ားစုကို မူလအေနအထားအတိုင္း ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္သည္ကို ေတြ႕ရေပသည္။

ယင္းအေဆာက္အအုံသည္ တစ္ခ်ိန္က တရားသဘင္မ်ား၊ အလွဴပြဲမ်ား က်င္းပခဲ့သည့္ ေနရာတစ္ခုဟု ယူဆရဖြယ္ရွိၿပီး ယခုအခါတြင္ အေဆာက္အအုံေအာက္ ၾကမ္းခင္းမ်ားကို ျပန္လည္ခင္းကာ အေဆာက္အအံု ၾကံ့ခိုင္မႈအတြက္ ေကာင္းစြာထိန္းသိမ္းထားသည္။

ယဥ္ေက်းမႈ ျမင့္မားခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ ျဒပ္ရွိျဒပ္မဲ့ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား က်န္ရွိၾကျမဲျဖစ္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း သခြတ္တနယ္ ရာမဇာတ္ ႐ုပ္ၾကြမ်ားကဲ့သို႔ေသာ ျဒပ္ရွိပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈအမ်ားအျပားကို ယေန႔တိုင္ ေတြ႕ျမင္ေနၾကရေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ကမၻာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္စာရင္း (World Heritage) တြင္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းမ်ားျဖစ္သည့္ သေရေခတၱရာ၊ ဗိႆႏိုးႏွင့္ ဟန္လင္းတို႔ ပါရွိခဲ့သကဲ့သို႔ မႏၲေလးကုသိုလ္ေတာ္ဘုရားရွိ ပိဋကတ္ေက်ာက္စာ  ၇၂၉ ခ်ပ္၊ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံရွိ   အေလာင္းမင္းတရားေရႊေပလႊာ၊ ပုဂံရွိ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာႏွင့္   ပုဂံ  ေရႊစည္းခုံေစတီရွိ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရား ေခါင္းေလာင္းစာတို႔ကို ယူနက္စ္ကို အဖြဲ႕က     ကမၻာ့မွတ္တမ္း   အေမြအႏွစ္မ်ားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္ကို ၾကြင္းက်န္ေန သည့္ ျဒပ္ရွိ ျဒပ္မဲ့ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားျဖင့္ ၫႊန္းဆိုၾကရသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေနရာအႏွံ႔  တည္ရွိေနသည့္  သခြတ္သနယ္ ရာမဇာတ္႐ုပ္ၾကြမ်ားအပါအဝင္   ျမန္မာ့ေရွးေဟာင္း
အေမြအႏွစ္မ်ားကို  ေရရွည္တည္တံ့ေစရန္    ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကရမည္သာ ျဖစ္ေပသည္။

ေကာင္းစည္သူ
ကိုးကား
သမိုင္းထဲက ဒီဇိုင္း(ေဒါက္တာသန္းထြန္း)
ျမန္မာရာမနိဒါန္း(ေဇာ္ဂ်ီ)
ေရွးဦး ျမန္မာရာမအဖြင့္ (ေဇာ္ဂ်ီ)
Ramayana in Burmese Literature and Arts(U Thein Han and U Khin Zaw)
Nyaung Kan Field Trip Report (Win Zaw)