ထေနာ့တိုင္းရင္းသားတုိ႔အေၾကာင္း

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး မ်ားစြာျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ထားေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး မ်ားသည္ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ၊ ကိုယ္ပိုင္ စာေပ၊ ကိုယ္ပိုင္ဓေလ့ထုံးတမ္းမ်ား အသီးသီး ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္။ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ထိန္းသိမ္း ျမႇင့္တင္ႏိုင္ေသာ လူမ်ဳိးမ်ားရွိသကဲ့သို႔ ဓေလ့ ထုံးတမ္းမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္ေသာလူမ်ဳိးမ်ားလည္းရွိၾကသည္။ ေပ်ာက္ကြယ္လု နီးပါးျဖစ္ေသာ လူမ်ဳိးမ်ား၏ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထုံးတမ္းမ်ား မွတ္တမ္းတင္ ျပဳစု၍ ထိန္းသိမ္းသြားရန္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားေရးရာဝန္ႀကီးဌာနကို လမ္းၫႊန္မႈျပဳခဲ့သည္။ အဆိုပါ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ၫႊန္ၾကားခ်က္သည္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒအခန္း (၅)၊ ပုဒ္မ (၉)၊ အပိုဒ္ခြဲ (ည)တြင္ ျပ႒ာန္းပါရွိသည့္ လူနည္းစုျဖစ္ေသာ ကြယ္ေပ်ာက္လုနီးပါးျဖစ္ ေနေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား၏ စကား၊ စာေပ၊ အႏုပညာ၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ႐ိုးရာဓေလ့ ထုံးတမ္းတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈရွိ ျခင္းအျပင္ ဝန္ႀကီးဌာန၏ လုပ္ငန္းတာဝန္ လည္း ျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသားစာေပႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဦးစီးဌာနမွ ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရး မွဴးခ်ဳပ္ ဦးဝင္းႏိုင္ ဦးေဆာင္ေသာအဖြဲ႕သည္ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ထေနာ့တိုင္းရင္းသား တို႔၏ လူေနမႈဘဝႏွင့္ ဓေလ့ထုံးတမ္းမ်ားကို သြားေရာက္မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကသည္။

ထေနာ့လူမ်ဳိးမ်ား

ဆင္းသက္လာပုံႏွင့္ ေနထိုင္ရာေဒသ

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ မြန္-ခမာအုပ္စုတြင္ ပါဝင္ၿပီး ''ဝ''-ပေလာင္အုပ္စုခြဲ သံုးမ်ဳိးထဲမွ ရွမ္းပေလာင္ေသြးေႏွာသည့္ လူမ်ဳိးဟု ယူဆ သည္။ ¤င္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရွမ္း ျပည္နယ္တစ္ဝန္းတြင္ မြန္-ခမာမ်ဳိးႏြယ္တို႔ အေျခစိုက္ေနထိုင္ၾကရာမွ ရွမ္း-ျမန္မာတို႔ ဝင္ေရာက္သိမ္းပိုက္မႈေၾကာင့္ ေတာင္အရပ္ ျဖစ္ေသာ ရွမ္းျပည္(ေတာင္ပိုင္း)သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည့္ မြန္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ကြဲျပား ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္တစ္ဝန္း ၾကြင္းက်န္ရစ္ေသာ လူမ်ဳိးစုဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ ရွမ္းျပည္ (ေတာင္ပိုင္း) ကေလာၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေတာင္ပို႔လွရြာ (ထေနာ့ရြာ)ကို ထေနာ့ပင္ရင္းရြာအျဖစ္ ယူဆ ၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္ ေလးမိုင္ခန္႔က်ယ္ဝန္းၿပီး ေတာင္ ႏွင့္ ေျမာက္ ငါးမိုင္ခန္႔သာက်ယ္ဝန္းေသာ ေတာင္ပို႔လွရြာသည္ ထေနာ့လူမ်ဳိးမ်ား သီးသန္႔ေနထိုင္ေသာရြာျဖစ္သည္။ ေရွးယခင္ က ရြာ၏အေနာက္ေတာင္ဘက္တြင္ လွပ ေသာ ေတာင္ပို႔တစ္ခုရွိခဲ့သည္။ ယင္းေတာင္ပို႔ ရွိရာတြင္ ယခုအခါ ၄င္းတို႔ကိုးကြယ္ေသာ ရြာေစာင့္နတ္ေမာင္ႏွမကို နတ္ကြန္းမ်ားျဖင့္ ထားရွိကိုးကြယ္ၾကသည္။ လွပေသာေတာင္ပို႔ ကို အစြဲျပဳေခၚဆိုရာမွ ''ေတာင္ပို႔လွ''ဟု အမည္တြင္လာေၾကာင္း သိရသည္။

ယခုအခါ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ ေအးသာယာ ၿမိဳ႕အနီး ေနာင္အင္ရြာတြင္ အမ်ားဆုံး ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္လာၾကသည္။ ေနာင္အင္ရြာ သည္ ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔၏ မူရင္းေဒသမဟုတ္ ေသာေၾကာင့္ ႐ိုးရာအိမ္၊ ေရွးယခင္က ဓေလ့ ထုံးတမ္းမ်ားကိုလည္း အနည္းငယ္ျဖင့္သာ ေတြ႕ျမင္ရသည္။ ေနာင္အင္ရြာတြင္ ထေနာ့ လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ပအိုဝ္း၊ ေတာင္႐ိုး၊ ဓႏုလူမ်ဳိး မ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

အသြင္သဏၭာန္ႏွင့္ စိတ္ေနစိတ္ထား

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ အရပ္အေမာင္းမွာ ျမန္မာတို႔ႏွင့္ ျခားနားမႈမရွိ၊ အသားလတ္သူ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဆံပင္နက္၍ ေျဖာင့္သည္။ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အိမ္မွာ ေနထိုင္ၾကသည့္အခ်ိန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေတာင္ယာ၊ လယ္ယာသြားသည့္ အခ်ိန္ေသာ္ လည္းေကာင္း ေခါင္းေပါင္းေပါင္းေလ့ရွိၾက သည္။ ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ ဘာသာတရားကိုင္း႐ႈိင္းၾကသူမ်ားျဖစ္သကဲ့သို႔ စိတ္ေန စိတ္ထားမွာလည္း ႐ိုးသားျဖဴစင္ၾကသည္။ ဧည့္ဝတ္ေက်ပြန္ၿပီး ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနထိုင္လိုၾကသည္။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ၊

အသက္ႀကီးသူမ်ား၏ အဆုံးအမကိုလည္း တစ္သေဝမတိမ္းလိုက္နာခဲ့ၾကသည္။ ''ေလးလံ ထိုင္းမႈိင္း ကိုင္း႐ႈိင္း႐ိုေသမွတ္ေပ ထေနာ့ေတြ'' ဟူေသာ ယင္းတို႔၏ဆိုး႐ိုးႏွင့္အညီ ခပ္ေအးေအး ေနတတ္ၾကၿပီး ဘာသာေရးကို ႐ိုေသကိုင္း႐ႈိင္း ၾကသည္။

ဘာသာေရးႏွင့္ ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈ

ထေနာ့လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး အိမ္တိုင္းတြင္ ဘုရားစင္ရွိကာ ဗုဒၶဘုရားဆင္းတုေတာ္ကို ထားရွိကိုးကြယ္ သည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ဘာသာတရားကိုင္း႐ႈိင္းၿပီး ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕ ၾကသည္။ ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ နတ္ကိုးကြယ္ မႈလည္း ရွိၾကသည္။ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ နတ္စင္ ကုန္းသို႔ သြားေရာက္၍ ပူေဇာ္ပသေလ့ရွိသည္။

စာေပႏွင့္ ဘာသာစကား

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ ေရွးပေဝသဏီက ပင္ ဘာသာစကားရွိခဲ့သည္။ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၏သမိုင္းကို ေရးသားရာတြင္ ေရွးလူႀကီးသူမတို႔ ၏ စကားကိုမူတည္၍ သမိုင္းအျဖစ္ ေရးမွတ္ ၾကစၿမဲပင္ျဖစ္သည္။ ေရွးယခင္က ေရးမွတ္ စရာ၊ ေဝငွစရာပစၥည္းမ်ား မေပၚေပါက္ေသး သျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မိမိတို႔၏ ပုံျပင္၊ ဒ႑ာရီ၊ ေတး၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာတို႔ကိုသာ လက္ဆင့္ကမ္းေဝမွ်ခဲ့ၾကသည္။ထို႔ေၾကာင့္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၏ မူလအစႏွင့္ သမိုင္းေၾကာင္း အစဥ္အလာတို႔ကို မွတ္တမ္းျပဳစုရာတြင္ ထိုလူမ်ဳိးတို႔၏ စာေပမွတ္တမ္းႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္း လူမ်ဳိးတို႔၏ စာေပမွတ္တမ္းမ်ားကို အားကိုး အားထားျပဳ၍ ေလ့လာရမည္ျဖစ္သည္။

ထေနာ့တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ မူလက စာေပသမိုင္းမရွိေသာ လူမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ေရွး လူႀကီးမ်ား၏ ေျပာစကားအရ ယခင္က စာေပ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း လက္ဆင့္ကမ္းသင္ၾကားခဲ့ျခင္း မရွိသျဖင့္ ခိုင္လုံေသာ စာေပအေထာက္အထား မ်ားကို မေတြ႕ခဲ့ရေပ။ သို႔ရာတြင္ ထေနာ့လူမ်ဳိး တို႔သည္ ေရွးလူႀကီးတို႔၏ အဆို၊ အမိန္႔၊ ေတး၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာတို႔ကို လူငယ္လူရြယ္တို႔က စိတ္ဝင္စားစြာေလ့လာမွတ္သားလာခဲ့သည့္အေလ်ာက္ ယေန႔တိုင္ ဂုဏ္ယူဝင့္ၾ<ြကားစြာ သီဆိုရြတ္ျပ၊ ေျပာၾကားၾကသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔၏ လူမ်ဳိးအစ၊ လူမ်ဳိးဆက္ႏႊယ္မႈ၊ သမိုင္းေၾကာင္းအစဥ္အလာ မ်ားကို စာေပအေထာက္အထားျဖင့္ မတင္ျပ ႏိုင္ေသးေသာ္လည္း မိမိတို႔၏စာေပကို အိမ္နီးခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ား၏ နည္းပညာမ်ားကို ေလ့လာမွတ္သားၿပီး တီထြင္ဖန္တီးႏိုင္မည္ ဆိုပါက ေရွးလူႀကီးသူမတို႔၏ အဆိုအမိန္႔မ်ား၊ ေတး၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာမ်ားသည္ ေက်ာက္စာပမာ ခိုင္ၿမဲသည့္အတြက္ ယင္းအဆိုအမိန္႔၊ ေတး၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာတို႔ကို စနစ္တက်ေလ့လာ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ျခင္းျဖင့္ ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔၏ သမိုင္းေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔အျပင္ မိမိတို႔၏ စာေပသင္ၾကားျခင္း ျဖင့္ မိမိတို႔ဘာသာစကားကို အလြယ္တကူ သင္ၾကားႏိုင္ျခင္း၊ လက္ဆင့္ကမ္းထိန္းသိမ္း ႏိုင္ျခင္း၊ စာေပသင္ၾကားျခင္း၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရရွိႏိုင္ျခင္း၊ ေတးသီခ်င္း၊ ကဗ်ာလကၤာမ်ားဖန္တီးႏိုင္ျခင္း၊ ခိုင္လုံေသာ စာေပရွိသည့္လူမ်ဳိးအတြက္ျဖင့္ ဂုဏ္ယူႏိုင္ ျခင္း စသည့္အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔၏ ပညာေရး

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ ႐ိုးသားစြာေနထိုင္ ၾကသည့္အျပင္ အလုပ္ႀကိဳးစားေသာ လူမ်ဳိး မ်ားျဖစ္ၾကသည့္အေလ်ာက္ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီ ကာလပတ္လုံး ရာသီေပၚသီးႏွံမ်ားကို စိုက္ပ်ဳိး ၾကသျဖင့္ အလုပ္ႏွင့္လက္မျပတ္ အလုပ္လုပ္ ၾကသျဖင့္ ပညာသင္ၾကားေရးကို စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းပါးၾကသည္။ ထေနာ့လူမ်ဳိးအမ်ားစုသည္ မူလတန္းေအာင္ ေရးတတ္ဖတ္တတ္အရြယ္ ေရာက္လွ်င္ မိဘမ်ား၏အလုပ္ကိုဝိုင္းကူရန္ အတြက္ ေက်ာင္းဆက္မတက္ႏိုင္ၾကေတာ့ေပ။ပညာတတ္နည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ မိမိတို႔စာေပ ကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့ဘဲ ကြယ္ေပ်ာက္ ခဲ့ၿပီး ဘာသာစကားသာ က်န္ရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထေနာ့လူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင့္ ယခုထက္ ပို၍ ပညာေရးကို ပိုမိုအေလးထားသင္ယူႏိုင္ ပါက မိမိတို႔၏ ဘာသာစာေပကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး ေပ်ာက္ကြယ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။ ထေနာ့လူမ်ဳိး အမ်ားစုေနထိုင္ရာ ရွမ္းျပည္နယ္(ေတာင္ပိုင္း) ကေလာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေတာင္ပို႔လွရြာႏွင့္ အနီးတစ္ဝိုက္ရြာတို႔တြင္ လူဦးေရ ၄ဝဝဝ ေက်ာ္ရွိသည့္အနက္ ယခုအခ်ိန္အထိ ဒသမ တန္း ေအာင္ျမင္သူတစ္ဦးသာရွိေသးေၾကာင္း ႏွင့္ အမ်ားစုမွာ အေျခခံမူလတန္းအထိသာ သင္ၾကားခဲ့ၾကၿပီး တခ်ဳိ႕သာ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းမ်ားတြင္ ပညာဆက္လက္ သင္ယူၾကရာ အလယ္တန္းေအာင္သူႏွင့္ အထက္တန္းအဆင့္ တက္ေရာက္ေနသူ အနည္းငယ္သာရွိၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေတာင္ႀကီး ၿမိဳ႕နယ္ ေအးသာယာၿမိဳ႕အနီး ေနာင္အင္ရြာ တြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကေသာ ထေနာ့လူမ်ဳိး ၃ဝဝဝ ခန္႔ရွိရာတြင္ ဘြဲ႕ရပညာတတ္မ်ား အနည္းငယ္ရွိလာေသာ္လည္း ဘြဲ႕ရသူ အမ်ားစုမွာ မိ႐ိုးဖလာေတာင္ယာလုပ္ငန္း မ်ားကိုသာ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ၾကသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိရသည္။

ဝတ္စားဆင္ယင္မႈ

ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ ယေန႔အခ်ိန္ထိ ႐ိုးရာဝတ္စားဆင္ယင္မႈသည္ တိတိက်က် သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိေသးပါ။ ထေနာ့လူမ်ဳိး တို႔သည္ ေနထိုင္ရာေဒသတြင္လည္း အျခား လူမ်ဳိးႏွင့္ ေရာေႏွာေနထိုင္ၾကသည္။ ေတာင္႐ိုး လူမ်ဳိးႏွင့္ နီးစပ္ရာတြင္လည္း ေတာင္႐ိုး ဝတ္စုံကိုသာ ဝတ္ဆင္ၾကၿပီး ပအိုဝ္းႏွင့္ နီးစပ္ရာတြင္လည္း ပအိုဝ္းဝတ္စုံကိုသာ ဝတ္ဆင္ေလ့ရွိၾကသည္။ ယခုအမ်ဳိးသမီးဝတ္စုံ မွာ ယာယီဝတ္စုံသတ္မွတ္ၿပီး တူညီစြာ ဝတ္ဆင္ၾကသည့္ ဝတ္စံုျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသား မွာမူ ေတာင္႐ိုးဝတ္စုံႏွင့္ ပအိုဝ္းဝတ္စုံကိုသာ ဝတ္ဆင္ၾကသည္။ ထေနာ့လူမ်ဳိးတို႔သည္ ႐ိုးရာ ဝတ္စုံေပၚထြန္းဖို႔ရာ တတ္သိပညာရွင္မ်ား၏ အႀကံÓဏ္ေပးမႈကိုလည္း လက္ကမ္းႀကိဳဆို ေမွ်ာ္လင့္ေနခဲ့သည္။

အႏုပညာႏွင့္ တူရိယာ

ထေနာ့လူမ်ဳိးမ်ားသည္ အႏုပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတးဂီတႏွင့္ အကမ်ားမွာ ပအိုဝ္း လူမ်ဳိးမ်ားကဲ့သို႔ပင္ သီဆိုကၾကသည္။ တူရိယာ ပစၥည္းမ်ားမွာ ထေနာ့အိုးစည္ႀကီးရွိသည္။ အခါႀကီး၊ ရက္ႀကီးမ်ားတြင္ တီးေလ့ရွိၾကၿပီးဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ထားေလ့ရွိၾက သည္။ က်န္တူရိယာမ်ားမွာ ရွမ္းအိုးစည္ ဗုံရွည္၊ ေမာင္းဆိုင္း ငါးလုံး၊ ေျခာက္လုံး၊ ခုနစ္ လုံးႏွင့္ လင္းကြင္းတစ္စုံတို႔ ပါဝင္သည္။ ယခင္ က ပေလြ၊ ႏွဲမႈတ္ေလ့ရွိၾကၿပီး ယခုအခါ တူရိယာမ်ားျဖစ္သည့္ ေစာင္း၊ ပေလြ စသည္ မ်ား တီးမႈတ္ေလ့မရွိၾကေတာ့ေပ။ အျခား တူရိယာမ်ားသည္လည္း လက္ဆင့္ကမ္း ထိန္းသိမ္းျခင္းမရွိသည့္အတြက္ ေပ်ာက္ကြယ္ ခဲ့ၾကသည္။

ထေနာ့အိုးစည္ကို တီးေသာအခါ လက္ တြင္ အဝတ္စပတ္ၿပီး တီးရသည္။ ထေနာ့အက မွာ ေလးမ်ဳိးခန္႔ရွိသည္ဟု သိရသည္။ ယခုအခါ လူငယ္မ်ားမကၾကေတာ့သျဖင့္ တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရ သည္။ ထေနာ့အိုးစည္တီးေသာအခါ ''အိုးစည္ ဖင္ဖြာ တီးလို႔လာ၊ ဘယ္ရြာကလဲ၊ ေနာင္အင္ ရြာ၊ က်ီးျဖဴကန္ပိတ္၊ ဦးေဆြထိပ္''လို႔ သီဆိုခဲ့ ၾကသည္။ ထေနာ့ေမာ္ေအးဟုေခၚေသာ သီခ်င္းကိုလည္း သီဆိုၾကသည္။

လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း

လူပ်ဳိဘက္မွ အပ်ဳိဘက္ မိဘကို သြားေရာက္ေတာင္းရမ္းရာတြင္ လက္ခံ သေဘာတူပါက မဂၤလာရက္ေရြးၿပီး မဂၤလာ ေဆာင္ၾကသည္။ မဂၤလာေဆာင္ရာတြင္ ငွက္ေပ်ာ သံုးဖီး၊ လက္ဖက္စိုထုပ္၊ ကြမ္း၊ ေဆး ပါဝင္သည့္ ကန္ေတာ့ပြဲျဖင့္ မိဘႏွင့္ ရပ္မိရပ္ဖ မ်ားကို ဦးစြာကန္ေတာ့ရသည္။ လက္ဖက္စို အနည္းငယ္စီကို သတို႔သားက သတို႔သမီးကို လည္းေကာင္း၊ သတို႔သမီးက သတို႔သားကို လည္းေကာင္း ေကြၽးရသည္။ ထို႔ေနာက္ ငါးခ်ဥ္ အနည္းငယ္စီကို အျပန္အလွန္ခြံ႕ရသည္။ မဂၤလာလက္ဖြဲ႕၊ ေရႊ၊ ေငြ စသည္တို႔ကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ထည့္ဝင္ၾကသည္။ ဘုန္းႀကီးအား မဂၤလာဆြမ္းကပ္ေလ့မရွိေပ။ လက္ဖြဲ႕ခ်ည္မွ်င္စြပ္ေပးၿပီး အသက္ရွည္ၾက ပါေစ၊ စီးပြားတိုးတက္ပါေစဟု ရပ္ရြာလူႀကီး သူမမ်ားက ဆုမြန္ေကာင္း ေတာင္းေပးၾက သည္။ မဂၤလာေဆာင္ရက္တြင္ နံနက္ပိုင္း ခပ္ေစာေစာ ၈ နာရီ၊ ၉ နာရီတြင္ ထမင္းေကြၽး ၾကသည္။ ယခုေခတ္တြင္ လက္ဖက္ရည္ႏွင့္ မုန္႔မ်ား ေကြၽးေမြးဧည္ခံျခင္းကိုလည္းရွိသည္။ လက္ထပ္မဂၤလာျပဳျခင္းကို ဝါတြင္း သံုးလႏွင့္ သႀကၤန္ရက္အတြင္းတြင္ ေရွာင္ၾကဥ္ၾက သည္။

သတို႔သမီးကို သတို႔သားအိမ္သို႔ ေခၚေဆာင္ရာတြင္ နဂါးေခါင္းလွည့္သည့္ အရပ္ကိုၾကည့္ကာ ေရြးၾကသည္။ နဂါးေခါင္း လွည့္ေနလွ်င္ မေခၚေသးဘဲ သတို႔သမီးမိဘ အိမ္တြင္ ထားေလ့ရွိၾကသည္။ ျပန္ေခၚလာ လွ်င္လည္း သတို႔သား၏ အေဖႏွင့္ အေမက အိမ္ေပၚမွ ဆင္းလာကာ သတို႔သမီးယူလာ ေသာ အိတ္ကိုယူကာ အိမ္ေပၚသို႔ ေခၚလာ ရသည္။ သို႔မွသာ မဂၤလာေဆာင္ျခင္း အထ ေျမာက္သည္။

ေဆးမင္ေၾကာင္ ထိုးျခင္းဓေလ့

ထေနာ့႐ိုးရာေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးရာတြင္ ကန္ေတာ့ပြဲေပးရသည္။ ပြဲတစ္ပြဲတြင္ အုန္းသီး တစ္လုံး၊ ငွက္ေပ်ာ ႏွစ္ဖီးႏွင့္ ေဆး၊ ကြမ္း၊ လက္ဖက္တို႔ကို ကန္ေတာ့ထိုးထည့္ရၿပီး ပါဝင္ေသာပန္းမ်ားမွာ သေျပပန္း၊ မာလကာ ၫြန္႔၊ မုရားပန္း၊ ေျမစာ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ အဆိုပါ ကန္ေတာ့ပြဲေပးၿပီး မီးပူေဇာ္ကာ အထက္ ဂိုဏ္းဆရာမ်ားကိုပင့္ဖိတ္၍ ပြဲအပ္ၿပီး အကူ အညီ ေတာင္းရသည္။

ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးမည့္သူသည္ ေရခ်ဳိး၊ ေခါင္းေလွ်ာ္၍ ဘုရားစင္ေရွ႕တြင္ ငါးပါးသီလ ခံယူၿပီးပါမွ ေဆးထိုးရသည္။ ပြဲေပးရာတြင္ ကန္ေတာ့ပြဲကို တစ္ပြဲ၊ ႏွစ္ပြဲ၊ သုံးပြဲ၊ ငါးပြဲ၊ ခုနစ္ပြဲ၊ ကိုးပြဲ စသည္ျဖင့္ ေပးေလ့ရွိသည္။ တစ္ပြဲ၊ ႏွစ္ပြဲမွာ ႐ိုး႐ိုးသာမန္ေဆးမင္ေၾကာင္ ထိုးသူမ်ားအတြက္ျဖစ္ၿပီး သုံးပြဲမွ ငါးပြဲမွာ ဆရာျဖစ္ထိုးသူမ်ားအတြက္ ျဖစ္သည္။ ခုနစ္ပြဲ၊ ကိုးပြဲမွာ ဆရာႀကီးအဆင့္မ်ားအတြက္ ျဖစ္သည္။ ဆရာျဖစ္ပြဲေပးၿပီးသူမ်ားမွာ တိုင္းရင္းေဆးပညာျဖင့္ ေဆးကုသႏိုင္ၿပီး ပေယာဂေရာဂါမ်ားကိုလည္း ကုသႏိုင္သည္။

ထေနာ့တိုင္းရင္းသား ေယာက္်ားေလးမ်ား အားလုံးနီးပါး ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးေသာ ဓေလ့ရွိသည္။ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးမည့္ေဆး စီမံရာတြင္ မေကာင္းဆိုးဝါး၊ မိစၧာမ်ား မကပ္ ေအာင္ အကာအကြယ္ေဆး၊ အခ်စ္ေတာ္ေဆး (မ်က္ႏွာပြင့္လန္းေစရန္)ႏွင့္ ဟင္းခြက္ႏႈိက္ ေဆး (သူမ်ားမျပဳစားႏိုင္ရန္)ဟူ၍ သံုးမ်ဳိးရွိ သည္။ ထိုသို႔ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးရာတြင္ အနည္းဆုံး အခ်ိန္တစ္နာရီခန္႔ၾကာၿပီး ဆရာျဖစ္ ထိုးသူျဖစ္လွ်င္ ရာဇမတ္ကာၿပီး ရာဇမတ္ အတြင္း ဘုရားပြဲတြင္ ထီးသုံးပြင့္ေဆာင္းေပးရ သည္။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ေထာင့္တစ္ေထာင့္စီ တြင္ ထီးႏွစ္ပြင့္ေဆာင္းၿပီး ရာဇမတ္၏အလယ္ ဘုရားေနာက္တြင္ ထီးတစ္ပြင့္ေဆာင္းကာ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးမည့္သူႏွင့္ ထိုးမည့္ဆရာ တို႔ ႏွစ္ဦးသာရွိရသည္။ ထိုသို႔ ဘုရားပြဲေပးၿပီး အထက္ဂုိဏ္းဆရာမ်ားကို ပင့္ဖိတ္အပ္ႏွံ၍ သစၥာဆိုၿပီးမွသာ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးေလ့ရွိ သည္။ ထိုသို႔ ဆရာျဖစ္ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးၿပီး ပါက ေဆးပညာသင္ၾကား၍ ေဆးကုသႏိုင္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ယခုေခတ္တြင္ ေဆးမင္ေၾကာင္ ထိုးေသာဓေလ့မွာ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္ေန ေၾကာင္း သိရသည္။

မိုင္းေနာ္ရိန္း(လူမႈဘ၀)