တပ္မေတာ္မွ တုန္႕ျပန္လာႏူိင္ေသာ ကုလ ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္

ဗုဒၶဟူးေန႕က အစုိးရမွ ကုလသမဂၢ ေအဂ်င္စီ ႏွစ္ခု နဲ႕ နားလည္မႈ စာခၽြႏ္လႊာ လက္မွတ္ေရးထုိးပဲြ အခမ္းအနား က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အဆုိပါ သေဘာတူဘညီခ်က္အရ ကုလသမဂၢ အေနနဲ႕ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ပထမဆုံးအၾကိမ္ ၀င္ထြက္ခြင့္ ရရွိသြားခဲ့ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပတဲ့ အဆုိပါ အခမ္းအနားကုိ ရန္ကုန္ရွိ သံတမန္ အၾကီးအကဲ မ်ား ႏွင့္ လက္မွတ္ေရးထုိးမယ့္ UNHCR. UNDP ကုိယ္စားလွယ္မ်ား စုံညီစြာ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အဆုိပါ စာခၽြန္လႊာ မွာ ပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အေသးစိတ္ကုိ ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသာ္လည္း ယခင္ ဘဂၤါလီမ်ား ေနထုိင္ သြားခဲ့သည့္ေနရာမ်ားရွိ အေျခအေနမ်ားကုိ ကုလ အေနနဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ၾကည့္ရႈ႕စစ္ေဆးခြင့္ ရရွိသြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႕ ဆုိပါတယ္။

UNHCR အေနနဲ႕ ေနရပ္စြန္႕ခြာသူမ်ား မိမိတုိ႕ သေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္လာေရး နဲ႕ ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာသူမ်ား ေနထုိင္ေရး ကုိ တာ၀န္ယူမွာ ျဖစ္ျပီး UNDP အေနနဲ႕ ၎တုိ႕ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေပးေရး အစီအစဥ္မ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္တယ္လုိ႕ သိရပါတယ္။

အဆုိပါ လက္မွတ္ ေရးထုိး ျဖစ္မႈအေပၚ ျပင္သစ္ မွ စကာ ႏူိင္ငံတကာ က ၾကဳိဆုိလာေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

တပ္မေတာ္ အေနနဲ႕ ယခုထက္ထိ အဆုိပါ ေဒသ အေရးသည္ သူတုိ႕ ႏွင့္ သာ ဆုိင္ျပီး ထိမ္းခ်ဳပ္ထားဆဲလုိ႕ ယူဆေနတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ႏူိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံ အေနနဲ႕ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္လုိက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ထုိ႕အတြက္ နဂုိကတည္းကမွ လႈပ္လွီလႈပ္လွဲ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ စစ္တပ္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးသည္ ပိုမုိ ရႈပ္ေထြးႏူိင္ဖြယ္ ရွိတယ္လုိ႕ သုံးသပ္ေနၾကပါတယ္။ တဖက္ကလည္း စစ္တပ္မွ ကုလ အဖဲြ႕မ်ား ၀င္ေရာက္မႈကုိ ခြင့္မျပဳပါက စီးပြာေရး ဒဏ္ခတ္မႈ ေတြ ပုိမုိ တုိးျမွင္လာဖြယ္ ရွိေနျပန္ပါတယ္။

ယခုကဲ့သုိ႕ ကုလနဲ႕ လက္မွတ္ထုိးျဖစ္ေအာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္သည္ စစ္တပ္မွ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အေရးအရာမ်ားကုိ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္လာေနျခင္းကုိ တြန္းထုတ္ျပစ္တဲ့ လုပ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ႕အျပင္ လြတ္လပ္ေသာ စုံစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ ဖဲြ႕စည္းျခင္းျဖင့္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ စုံစမ္း စစ္ေဆးခ်က္အရ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈ မရွိဟူေသာ ေျပာဆုိခ်က္မ်ား အတြက္ ေမးခြန္းထုတ္လာႏူိင္စရာ ရွိေနျပန္ပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဖက္ကလည္း မၾကာမီက ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အစုိးရ အဖဲြ႕၀င္ အေျပာင္းအလဲေတြကုိ ၾကည့္ရင္ သူမရဲ႕ ေျခတံလက္တံမ်ားကုိ ပုိမုိဆန္႕ထုတ္လာေနတာ ျဖစ္ျပီး စစ္တပ္ကလည္း ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပုံထက္ေက်ာ္လြန္ျပီး ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရး မ်ား ပုိမုိ ရရွိလာမွာကုိ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။

ယခုအေရးကိစၥမွာလည္း စစ္တပ္ရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိပဲ ေအာင္ျမင္ႏူိင္မွာ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အဖုိ႕ ျပည္တြင္းေရးရာမ်ားကုိ ပုိမုိထိမ္းခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိေရး ၾကဳိးပမ္းလာခဲ့သလုိ တဖက္ကလည္း စစ္တပ္နဲ႕ ဆက္ဆံေရး မပ်က္ျပားေအာင္ ထိမ္းခ်ဳပ္ေနရတဲ့ အတြက္ ၾကဳိးတန္း လမ္းေလွ်ာက္သလုိ အင္မတန္ သတိၾကီးစြာ ထားျပီး ကုိင္တြယ္ေနရပါတယ္။

ထုိကဲ့သုိ႕ ျဖစ္လာရျခင္းမွာလည္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ အႏူိင္ရရွိခဲ့ျပီး ေနာက္ တရုတ္ အပါအ၀င္ ႏူိင္ငံတကာ ရဲ႕ အၾကီးအက်ယ္ ေထာက္ခံမႈ ရေနျခင္း နဲ႕ လူငါးသိန္း ေလာက္ကုိ နာရီ၀က္အတြင္း ရန္ကုန္ လမ္းမ်ားေပၚ ထြက္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏူိင္မႈ ေတြ အသုံးခ်ျပီး ဖဲြ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး ကုိ ၾကဳိးပမ္းႏူိင္တဲ့ အခြင့္အေရးကုိ လက္လႊတ္ခံျပီး အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကုိ ဦးစားေပးခဲ့လုိ႕ ျဖစ္တယ္ဟု သူမအား ေ၀ဖန္သူမ်ား က ေထာက္ျပခဲ့ေၾကာင္း နယူးစ္၀ိခ္ မဂၢဇင္းမွာ ေဖၚျပထားခဲ့ပါတယ္။
လွစိုးေ၀

ကုိးကား။ ။ Nikkei Asia Review