ေျမာက္ကုိရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံ အန္းဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ၿပီး ေနာက္မွာေတာ့ အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယား ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္စြန္႔လႊတ္ေရး ဟာ ႐ုပ္လံုးေပၚလာေတာ့မယ္လုိ႔ ယူဆ ရေၾကာင္း the Financial Times မွ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူတစ္ဦးက ဆုိ ပါတယ္။
ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
႐ုပ္လံုးေပၚလာၿပီ
အခုေတာ့ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းဖုိ႔ တကယ္ပဲ႐ုပ္လံုး ေပၚလာခဲ့ၿပီလုိ႔ ေျပာရေတာ့မွာပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။
ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံအတြက္ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ နည္းဗ်ဴဟာေတြဟာ တကယ္ပဲ အလုပ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ေျမာက္ကုိရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအန္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကုိ သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ မွာ အခုလုိ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေျခအေန ေတြ ျဖစ္ေပၚတုိးတက္လာခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္သမၼတအျဖစ္ တာဝန္ ယူခ်ိန္ကတည္းက ေဒၚနယ္ထရန္႔ရဲ႕ ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံဆုိင္ရာ နည္းဗ်ဴ ဟာေတြဟာ တျဖည္းျဖည္းသိသာ ထင္ရွားလာတယ္လုိ႔ ေျပာရပါမယ္။ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ သူ႔ႏုိင္ငံကုိ တုိက္႐ုိက္ၿခိမ္းေျခာက္လာတဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္စြန္႔လႊတ္ဖုိ႔ အေလးအနက္ တုိက္တြန္းခဲ့တာေတြကုိ ယခင္က သတင္းေတြမွာ ခဏခဏ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဓာတ္မတည့္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြ
ေျမာက္ကုိရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအန္းနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔တုိ႔ဟာ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ လအေတာ္ၾကာ က်ီစယ္မႈေတြ၊ အျပန္အလွန္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ၊ စကား လံုးစစ္ထုိးမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲလုိ ဓာတ္မတည့္တဲ့ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ဟာ အခုေတာ့ ေမလမွာ အစည္းအေဝး တစ္ရပ္က်င္းပဖုိ႔ သေဘာတူညီခ်က္ တစ္ရပ္ ရရွိခဲ့ပါၿပီ။ အေမရိကန္နဲ႔ ေျမာက္ ကုိရီးယားတုိ႔ရဲ႕ ႏွစ္ႏုိင္ငံေတြ႔ဆံုမႈ ထိပ္သီး အစည္းအေဝးကုိ ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ စင္ကာပူမွာ က်င္းပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အသိအမွတ္ျပဳ ေျခလွမ္းတစ္ခု
ဒါကုိၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေျမာက္ကုိ ရီးယားဟာ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ ႏ်ဴက လီးယားကင္းစင္ဖုိ႔ သူ႔ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ရပ္တန္႔ေရး အသိအမွတ္ျပဳ ေျခလွမ္းတစ္ခု စတင္ေလွ်ာက္လွမ္းေနၿပီ လုိ႔ ဆုိရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ယခင္က အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ ႏ်ဴကလီးယားကင္းစင္ဖုိ႔ ေနာက္ဆံုး မတတ္သာတဲ့အဆံုးမွာ စစ္ေရးဆုိင္ရာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ဳိးကုိေတာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါ တယ္။ ဒါတင္ပဲလားဆုိေတာ့ မဟုတ္ပါ ဘူး။ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ ဟာ ေျမာက္ကုိရီးယားရဲ႕ အနီးစပ္ဆံုး မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိေတာင္ ပါဝင္ေစခ်င္တဲ့သေဘာရွိတာကုိ ေတြ႕ရပါ တယ္။
ထုိ႔အျပင္ သံတမန္ေရးရာနဲ႔ စီးပြား ေရးဆုိင္ရာေတြမွာလည္း ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ေတြ လုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ေျမာက္ကုိရီး ယားဟာ သူ႔ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ႏ်ဴက လီးယားႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး ေပၚေပါက္လာေရး အစီအစဥ္ကုိ ဘယ္ေတာ့မွ လက္ေလွ်ာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားအစီ အစဥ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးစရာေတြ မရွိဘူးလုိ႔ တစ္ခ်ိန္က မေလွ်ာ့တမ္းေျပာခဲ့ ေပမယ့္ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ မည္သုိ႔ပင္ ဆုိခဲ့ဆုိခဲ့ အခုေတာ့ ကုိရီးယားကြၽန္း ဆြယ္ ႏ်ဴကလီးယားကင္းစင္ေရးအတြက္ မတူတာေတြေဘးဖယ္ၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအေန နဲ႔ ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ စင္ကာပူႏုိင္ငံမွာ ေတြ႔ဆံုမယ္ဆိုတဲ့သတင္းကုိ ၾကားသိရတာ အတုိင္းမသိဝမ္းသာရမယ့္ ကိစၥတစ္ခုပါပဲ။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ေျမာက္ကုိရီးယား ကုိ ႏ်ဴကလီးယားကင္းစင္ဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။
ေျဖရွင္းလုိ႔ရတဲ့ ကိစၥ
အႏွစ္ႏွစ္အလလက ရည္မွန္းခဲ့တဲ့ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္း ေရးရည္မွန္းခ်က္ဟာ အခုေတာ့ အေကာင္ အထည္ေပၚလာပါၿပီ။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကို ေျမာက္ကုိရီးယားေခါင္းေဆာင္ သြား ေရာက္ၿပီး ျပန္လာခါနီး ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ခ်က္မွာ ဘာေျပာခဲ့သလဲဆုိရင္ ကုိရီးယား ကြၽန္းဆြယ္ ႏ်ဴကလီးယားကင္းစင္ေရး ကိစၥဟာ ေျဖရွင္းလုိ႔ရတဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အခုလုိမ်ဳိး ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ မွာ ေျပာခဲ့တာကုိၾကည့္ရင္ ႏ်ဴကလီးယား ကင္းစင္ဖုိ႔ စကားဦးသမ္းခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း တကယ့္လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ေတာ္ေတာ့္ကုိ ေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ ကုိရီးယားေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ေၾက ညာခ်က္မွာ ေျပာသြားခဲ့တာဟာ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးအတြက္ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ကုိရီးယား ကြၽန္းဆြယ္မွာ ျဖန္႔ၾကက္ထားတဲ့ အေမရိ ကန္တပ္ဖဲြ႕ေတြကုိ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းေစ ခ်င္တဲ့သေဘာလည္း ပါဝင္လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။
အခုအခ်ိန္အထိ ဘယ္အေမရိကန္ အစုိးရတပ္ေတြမွ ႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ မစဥ္းစား ေသးပါဘူး။ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ ထရန္႔ဟာ ဒီကိစၥကုိ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ေဆာင္သင့္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ သမား႐ုိးက် မဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးရာမူဝါဒကလည္း စဥ္းစားရက်ပ္ေစတဲ့ အေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။
သံခင္းတမန္ခင္း ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈ
အေမရိကန္- ေျမာက္ကုိရီးယား ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပဲြရဲ႕ အလားအလာဟာ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကား ေအးခဲေနတဲ့ အေျခအေန ေတြကုိ ေကာင္းမြန္တဲ့ဘက္ကုိ စတင္ ေရာက္ရွိေစမယ့္ အေနအထားကုိ ျဖစ္ေပၚ ေစမယ္လုိ႔ ယူဆရပါတယ္။ ကုိရီးယား ကြၽန္းဆြယ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကုိ ရွာေဖြတဲ့ ေနရာမွာ တကယ့္ သံခင္းတမန္ခင္း ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈကုိလည္း မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏွစ္ႏုိင္ငံ တကယ့္ေတြ႕ဆံုညႇိႏိႈင္းမယ့္ ရလဒ္ဟာ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ႏ်ဴကလီး ယားကင္းစင္ဖုိ႔၊ ေနာက္ထပ္ ႏ်ဴကလီး ယားထိပ္ဖူးတပ္ တာေဝးပစ္ဒံုးက်ည္ လက္နက္ဆုိင္ရာ နည္းဗ်ဴဟာ စမ္းသပ္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကုိ အဆံုးသတ္ဖုိ႔၊ အေမ ရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ကၻာ့ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံတုိ႔ၾကား ရန္လုိ တင္းမာမႈေတြအေပၚ နိဂံုးခ်ဳပ္ဖုိ႔ကုိ အဓိက ဦးစားေပး ေဆြးေႏြးသြားရမွာပဲ ျဖစ္တယ္ လုိ႔ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ႏ်ဴကလီးယားပဋိပကၡ အတြင္း ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းမႈလုပ္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ ညိႇႏိႈင္း ေဆြးေႏြးေရးအႀကီးအကဲျဖစ္သူ ေရာ ဘတ္ကေလာ့စီက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
သမုိင္းအလွည့္အေျပာင္းတစ္ခု
စစ္ေအးေခတ္ထဲက အေပါက္ အလမ္းမတည့္ခဲ့တဲ့ ဒီႏွစ္ႏုိင္ငံ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အခုေတာ့ ႏွစ္ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ ေတြအေနနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာ အနည္းဆံုး ေတာ့ အေပါက္လမ္းတည့္ၿပီး အေစးကပ္ တဲ့အခြင့္အေရးေတာ့ ရရွိလာခဲ့ၾကတာပဲ ဆုိတာ အသိအမွတ္ျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ကၻာ့သမုိင္းစာမ်က္ႏွာရဲ႕ ကံၾကမၼာ အဆုိးအေကာင္းကုိ ေဝဖန္ပုိင္းျခားမယ့္ အလွည့္အေျပာင္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္လာ ႏုိင္တယ္ဆုိတာလည္း ျငင္းမရပါဘူး။
၁၉၅ဝ ျပည့္ အေစာပုိင္းႏွစ္မ်ားက ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စစ္ပဲြဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ စစ္ပဲြရပ္ဆုိင္း ေရး နားလည္မႈစာခ်ဳပ္နဲ႔ ၿပီးဆံုးခဲ့ ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုိလားတဲ့ ေတာင္ကုိရီးယားသမၼတ မြန္ဂ်ယ္အင္း ဦးေဆာင္တဲ့ ေတာင္ကုိရီးယားအစုိးရ ဟာ ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံနဲ႔ စီးပြား ေရးဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္မႈ ေတြ၊ လူလူခ်င္းဆက္ဆံမႈေတြကုိ အာသီ သျပင္းျပစြာနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ စိတ္အား ထက္သန္လ်က္ရွိပါတယ္။
ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ ႏ်ဴကလီး ယားကင္းစင္ေရးမွာ အဓိကေနရာက ပါဝင္ခဲ့တဲ့ သမၼတရွီက်င့္ဖ်င္ဦးေဆာင္တဲ့ တ႐ုတ္အစုိးရကလည္း ေျမာက္ကုိရီး ယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအန္းရဲ႕ တ႐ုတ္ ခရီးစဥ္အေပၚ သေဘာက် ေက်နပ္ခဲ့ပါ တယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ေျမာက္ကုိရီး ယားနဲ႔ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္လ်က္ရွိ တာေၾကာင့္ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္မွာ စစ္ပဲြျဖစ္ပြားခဲ့ပါက အဲဒါဟာ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံကို အဓိကၿခိမ္းေျခာက္လာမယ့္ အေရးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိရီးယားကြၽန္းဆြယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖုိ႔ အေရးမွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကလည္း လံု႔လ ျပဳေပးရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့လည္း ေျမာက္ကုိရီးယား ႏုိင္ငံကုိ ဝင္လာတဲ့ ကုန္သြယ္မႈ စီးဆင္း မႈ ၉ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ဝင္လာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံအတြက္ အဓိက အေရးပါတဲ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္တာ ေၾကာင့္ ေျမာက္ကုိရီးယားေခါင္ေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအန္းဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ အရင္ ဆံုး သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီး တ႐ုတ္ သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့တယ္လုိ႔ သံုးသပ္ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစ အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ဟာ သူ႔အေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံ အန္းနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားကင္းစင္ေရးကိစၥ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ တစ္ရပ္ ရရွိေတာ့မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါ တယ္။ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ သေဘာ တူညီခ်က္ဟာ အမွန္တကယ္ကုိ အက်ဳိး ရွိလာမွာျဖစ္လုိ႔ အကယ္၍ ေအာင္ျမင္ စြာၿပီးဆံုးခဲ့မယ္ဆုိပါက ကၻာႀကီး အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ လာမွာျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ။
တင္လင္းေအာင္(ျမန္မာ့အလင္း)
ကုိးကား- ခ်န္နယ္နယူးေအးရွ
No comments:
Post a Comment