ကြၽန္မတို႔ငယ္ငယ္က ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္ ဆုိရင္ အလြန္ေပ်ာ္ပါတယ္။ ေမာင္ႏွမတစ္ေတြ သစ္ပင္ေပၚတက္လုိက္၊ သဲထဲလူးလိုက္၊ ရႊံ႕ထဲလူးလိုက္နဲ႔ျဖစ္ေနတာ၊ ေႏြေက်ာင္းပိတ္ရက္ တုိေတာင္းတယ္လုိ႔ပဲထင္မိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူႀကီးေတြ စိတ္ပူတာကေတာ့ ေခြးကိုက္ခံရမွာ စိုးတာပါပဲ။ သူတုိ႔ေျပာေနၾကတာေတာ့ ''လက္ပံပြင့္ခ်ိန္ ေခြး႐ူးခ်ိန္''တဲ့။ ''လက္ပံေတြ ပြင့္လိုက္တာနဲ႔ ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး ေျမႀကီးေပၚမွာေနတဲ့ ေခြးေတြက ႐ူးကုန္တာလဲ''လုိ႔ ကေလးဘဝက ေတြးမိပါတယ္။ ႐ူးေနတဲ့ေခြးကိုက္ရင္ ကုိယ္လည္း႐ူးသြားမွာ ၿပီးေတာ့ သြားရည္ေတြ ထြက္လာၿပီး လူေတြအခ်င္းခ်င္းကိုလည္း လုိက္ကိုက္တတ္တယ္လုိ႔ လူႀကီးေတြက ေျပာျပတာ။ ဘယ္လုိပဲေျပာေျပာ ေခြး႐ူးကိုေတာ့ ေၾကာက္ပါတယ္။
ရပ္ကြက္ထဲမွာ သြားရည္ေတြထြက္၊ ေခါင္းငိုက္စိုက္က်ၿပီး ဒယိမ္းဒယိုင္သြားေနတဲ့ ေခြးကိုက်န္တဲ့ ေခြးအမ်ားစုက ဝုိင္းၿပီးေဟာင္၊ ေနာက္က လုိက္ေမာင္းသလုိ ကိုက္သလုိ လုပ္ေနတာ ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ လူႀကီးေတြကေတာ့ အဲဒါေခြး႐ူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းေရာက္ေတာ့ ေခြး႐ူးေရာဂါ အေၾကာင္း စာသင္ရတာေပါ့။ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ လူနာကုိေတာ့ အလုပ္သင္ ဆရာဝန္ဘဝမွာ ပထမဆံုး ေတြ႕ဖူးတာပါ။ လူနာက အသက္က ၁၄ ႏွစ္အရြယ္။ ဖ်ားတယ္။ ေမာတယ္။ အစားလည္း မဝင္ဘူးလုိ႔ေျပာတယ္။ ေမာတယ္ဆုိေတာ့ အဆုတ္ကုိ စမ္းၾကည့္ေတာ့ ပံုမွန္ပဲ။ ႏွလံုးကလည္း ႏွလံုးခုန္နည္းနည္းျမန္တာက လြဲလုိ႔ ေကာင္းသားပဲ။ ၾကည့္ရတာ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနတဲ့ပံုပဲ။ ကြၽန္မက တုပ္ေကြးေရာဂါ ျပင္းျပင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္တာေလ။
သမားေတာ္ႀကီး လွည့္တဲ့အခါက်မွ အဲဒါေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါ ျဖစ္ေနမွန္းသိသြားတာ။ သမားေတာ္ႀကီးက ဆရာႀကီး ဦးမင္းႏုိင္ေလ။ ဒီမွာၾကည့္ဆိုၿပီး ဆရာႀကီးက လူနာကို ေရတစ္ငံုေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ေရပါးစပ္ထဲ ေရာက္တာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္ထဲ လည္ပင္းထဲကအသံတစ္ခုျမည္လာၿပီး ေထြးထုတ္လုိက္ပါတယ္။ မ်ဳိလုိ႔မရပါ။ ဒါတင္မကေသးဘူး။ဆရာႀကီးက လူနာရဲ႕မ်က္ႏွာကို ေရနဲ႔ေတာက္လုိက္တာ မ်က္ႏွာေနာက္ကို ေရႊ႕သြားၿပီး လည္ပင္းက အသံျမည္လာတယ္။ ေရကိုေၾကာက္တာေလ။ ဒါ့ျပင္ယပ္ေတာင္ေလးနဲ႔ ယပ္ခပ္လိုက္ရင္ လူနာက တုန္လႈပ္သြားၿပီး မ်က္ႏွာကို ေရွာင္လႊဲသြားတယ္ေလ။ ေလကိုပါေၾကာက္တာေပါ့။ အဲဒီျမင္ကြင္းကုိ မ်က္စိထဲမွာ ယခုအခ်ိန္အထိ စြဲေနတယ္ေလ။
ဆရာႀကီးက ေတာ္လုိက္တာေနာ္ ဆုိၿပီး စိတ္ထဲကေတြးမိတယ္။ ေက်းဇူးလည္း အလြန္တင္သြားတယ္။ အခုအခ်ိန္ ကိုယ့္တပည့္ေတြကို ဒီလုိမ်ဳိး ျပန္လည္သင္ၾကားေပး ေနရတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့မွလူနာကုိ ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ ရာဇဝင္ေမးေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္ရင္းနဲ႔ လမ္းေဘးကေခြးကိုက္ခံရတာ။ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ရွိၿပီလုိ႔ ေျပာတယ္။ ေခြး႐ူးလား၊ ေခြးေကာင္းလားလည္း မသိဘူး။ ေခြးပိုင္ရွင္လည္း မရွိဘူးေပါ့။ ေခြးကိုက္တဲ့ဒဏ္ရာကျဖင့္ က်က္ေတာင္ေနၿပီ။ အဲ့ဒီလူနာ ေဆး႐ံုေပၚေရာက္ၿပီး သံုး၊ ေလးရက္ေလာက္မွာ ဆံုးသြားတယ္ေလ။ေခြး႐ူးျပန္လကၡဏာေပၚၿပီးရင္ ကုစရာေဆးမရွိဘူး။ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေသမွာပဲလုိ႔ ဆရာႀကီးကေျပာျပပါတယ္။ ကြၽန္မတုိ႔အားလံုး လူနာကိုလည္း သနားတယ္။ စိတ္ထဲလည္း မေကာင္းဘူးေပါ့။ အေတာ္ေၾကာက္စရာေကာင္းသား။ ေနာက္ထပ္ ေတြ႕ရတဲ့လူနာေတြထဲက ထူးထူးျခားျခား ေတြ႕ရတာက်ေတာ့ ျပင္ဦးလြင္ေဆး႐ံုမွာ ေတြ႕တာ။ အဲဒီဦးေလးႀကီးက အသက္ ၅ဝ ေလာက္ပဲ။ သူကေနာက္ေက်ာေတြ တအားယားတယ္ ဆုိၿပီးလာတာ။
အက်ႌမ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေက်ာမွာ ကုပ္ထားတာ အသားနီေတာင္ လန္ေနၿပီေလ။ က်န္ေနတဲ့ ေနရာေတြမယားဘူး။ထူးဆန္းသား။ ေဆး႐ံုေပၚေရာက္ၿပီး ေလး၊ ငါးရက္ေလာက္ေနေတာ့ ဒီလူနာကေျပာတယ္။ သူမ်က္ႏွာသစ္လုိ႔ မရဘူးတဲ့။ လက္ေတြလည္း သန္တာပဲေလ။ ကြၽန္မကမယံုလို႔ ''ကဲ မ်က္ႏွာသစ္တာျပန္လုပ္ျပပါလုိ႔'' ေျပာရတယ္။ ေရထည့္ထားတဲ့ ဖလားကို ဘယ္လက္ကကိုင္ၿပီး ညာလက္နဲ႔ ေရကို မ်က္ႏွာကုိပက္မယ္ လုပ္လုိက္ေတာ့ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ေခြးကိုက္ခံရတဲ့လူနာလုိပဲ သူ႔မ်က္ႏွာက ေၾကာက္လန္႔ၿပီး ေနာက္ဆုတ္သြားတယ္။ သူ႔စိတ္ထဲမွာလည္း မြန္းက်ပ္သြားတယ္လို႔ေျပာတယ္။
ဒီတစ္ခါက်ေတာ့ ကြၽန္မက အလုပ္ဝင္စ ေဆးမွဴးျဖစ္ေပမယ့္ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါဆိုတာ သိသြားၿပီေလ။ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါဆိုတာ မျဖစ္ေအာင္ဘဲ အဓိက ကာကြယ္ရတာ။ ကာကြယ္ေဆး ထုိးရတာေပါ့။ ေခြးေတြကိုလည္း ကာကြယ္ေဆး ထိုးရမယ္။ ေခြးကိုက္မခံရေအာင္လည္း ဂ႐ုစိုက္ရမယ္ေပါ့။ ကုိယ့္လက္မွာ ပြန္းပဲ့ဒဏ္ရာရွိရင္ ေရာဂါရွိတဲ့ေခြးက လွ်ာနဲ႔လ်က္လိုက္ရင္လည္း ေရာဂါျဖစ္ႏုိင္တာေပါ့။ ေခြးကိုက္ခံရၿပီဆုိရင္ ကာကြယ္ေဆး ထုိးျဖစ္ေအာင္ထုိးပါ။ ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာကိုလည္း သန္႔ရွင္းေအာင္ ဆပ္ျပာနဲ႔ေရနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆးသင့္တယ္ေလ။ ဒဏ္ရာအေနအထားေပၚ မူတည္ၿပီး ေဆးထုိးရမယ္။ ေခြး႐ူးျပန္ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ရယ္ဒီမိတ္ ေဆးဆိုတဲ့ ေဆးႏွစ္မ်ဳိးကုိ ေခြးကိုက္ခံရၿပီးတဲ့ အခါမွာ ဒဏ္ရာအျပင္းအထန္ အတိမ္အနက္ေပၚ မူတည္ၿပီး ထုိးရပါမယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ဒဏ္ရာေလးက တိမ္တိမ္ေလး တစ္ေနရာေလာက္ပဲဆုိရင္ ေခြး႐ူးျပန္ကာကြယ္ေဆး တစ္မ်ဳိးတည္းနဲ႔ပဲ လံုေလာက္ပါတယ္။
ဒီလုိမဟုတ္ဘဲ ဒဏ္ရာက အရမ္းနက္တယ္။ႏွစ္ေနရာ သံုးေနရာေလာက္ျဖစ္တယ္။ ကုိက္တဲ့ေခြးကလည္း ႐ူးေနတယ္။ မိမိကုိယ္တုိင္ကလည္း ကိုယ္ခံအားနည္းေနတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေခြး႐ူးျပန္ ကာကြယ္ေဆးေရာ ရယ္ဒီမိတ္ေဆးေရာ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး ထိုးရပါမယ္။ ေခြး႐ူးျပန္ ကာကြယ္ေဆးကို အေရျပား အတြင္းထိုးျခင္း သို႔မဟုတ္ အသားေဆးထုိးျခင္း ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ ေပါင္၊ ဝမ္းဗိုက္၊ ပခံုးၾကြက္သားမ်ားတြင္ ထိုးႏုိင္ပါတယ္။ ရယ္ဒီမိတ္ေဆးကို ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာအနားမွာ ထုိးရပါမယ္။ ေဆးပတ္လည္ေအာင္ ေဆးၫႊန္းျပည့္ေအာင္ ထုိးရပါမယ္။ အဲဒါ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ထုတ္ ၫႊန္ၾကားခ်က္ပါ။ ဒီလုိဆိုရင္ ေခြးကိုက္ခံရၿပီး ေခြး႐ူးကာကြယ္ေဆးကုိ အခ်ိန္မီေဆးပတ္လည္ေအာင္ ထုိးရင္ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါျဖစ္ျခင္းမွ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ကာကြယ္ႏုိင္ၿပီလား။
ဒီအေျဖကို ကြၽန္မဘဲြ႕လြန္ သင္တန္းတက္စဥ္တုန္းက ဂ်ပန္ေဆး႐ံု (ရန္ကုန္ေဆး႐ံုသစ္ႀကီး)မွာ ေတြ႕ခဲ့တဲ့ လူနာေလးျဖစ္စဥ္နဲ႔ ေျပာျပပါမယ္။ အဲဒီလူနာက ေခြးကိုက္ခံရခ်င္းပဲ ေခြး႐ူးကာကြယ္ ေဆးထုိးပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ေလာက္ကေပါ့။ ဒဏ္ရာကလည္း မနက္ဘူး။ က်က္ေနၿပီ။ေျခေထာက္မွာေလ။ သူကေဆး႐ံုကုိ လာတာ လမ္းေလွ်ာက္လို႔ မရလို႔လာတာ။ ေရေတြေသာက္လုိ႔ရတယ္။စမ္းၾကည့္ေတာ့ ေျခေထာက္ႏွစ္ဖက္စလံုး အာ႐ံုေၾကာအားနည္းေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါဟာ ေခြး႐ူးျပန္ ကာကြယ္ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သလုိ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါလကၡဏာလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆး႐ံုေပၚေရာက္ၿပီး တစ္ပတ္ေလာက္ၾကာေတာ့မွ ေရမ်ဳိလုိ႔မရတာေတြ၊ ေလေၾကာက္တာေတြ ျဖစ္လာတာ။ ေခြး႐ူးျပန္ ေရာဂါပဲေပါ့။ ကာကြယ္ေဆး အခ်ိန္မီထုိးတယ္ေလ။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ကာကြယ္ေဆးေတြဟာ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္း မကာကြယ္ႏုိင္ဘူး။
ဒါ့အျပင္ ဒီေဆးေတြ စထုတ္တဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္း၊ စက္႐ံုမွသည္ လူနာကို ေဆးထုိးသည္အထိ အေအးခန္းစနစ္ဟာလည္း ကာကြယ္ေဆး ရဲ႕အာနိသင္ျပဖုိ႔ အင္မတန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလူနာဟာ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါျဖစ္သြားတာေပါ့။ ဒီေဆာင္းပါးေရးမယ္ဆုိေတာ့ ကမၻာေပၚမွာရွိခဲ့တဲ့ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို လုိက္ၿပီး သံုးသပ္ၾကည့္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္မွ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္အထိ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါ လူနာေပါင္း ၂ဝဝဝဝ ကုိ ေလ့လာခဲ့တာ ေဖေဖာ္ဝါရီလမွာ ေရာဂါျဖစ္တာ အနည္းဆံုးတဲ့။ ေနာက္ၿပီး ဘူတန္ႏုိင္ငံမွာ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အထိ ေလ့လာထားတာကေတာ့ ေႏြဦးေပါက္နဲ႔ ေႏြရာသီမွာ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါျဖစ္တာ အမ်ားဆံုးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔လိုမ်ဳိး လက္ပံပြင့္ခ်ိန္ျဖစ္မွာေပါ့။ ခ်ီလီႏုိင္ငံ သုေတသီေတြကေတာ့ သူတုိ႔တုိင္းျပည္မွာ ႏုိဝင္ဘာနဲ႔ ဒီဇင္ဘာမွာျဖစ္တာ အမ်ားဆံုးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္ဟာ ပူျပင္းတဲ့ကာလ၊ ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ဥတုမွာ ပြားႏႈန္း၊ ပ်ံ႕ႏႈန္းအမ်ားဆံုးျဖစ္တာပါ။ ဒီဗိုင္းရပ္ႀကိဳက္တဲ့ ဥတုေပါ့။
ဥပမာ- တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္ဆုိရင္ ေဆာင္းဥတုႀကိဳက္ပါတယ္။ ဒီလုိေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါ လကၡဏာျပၿပီဆုိရင္ လံုးဝႀကိမ္းေသ ေသရမယ့္ ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ျပည္သူ အားလံုး ဝိုင္းဝန္း လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ ေခြးေလေခြးလြင့္ မရွိေစေရး၊ ေခြးတုိင္းကို ကာကြယ္ေဆးထိုးေရး ဆုိတာေတြဟာ ဝန္ႀကီးဌာန တစ္ခုတည္းနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူးဆုိတာ ျပတာေလ။ ျပည္သူေတြအားလံုး အသိရွိရမယ္ေပါ့။ လက္ပံပြင့္ခ်ိန္တစ္ခုထဲမွာပဲ ဆင္ျခင္ၾကမွာလား။
ေႏြ၊ မုိး၊ ေဆာင္း ၁၂ ရာသီ ဂ႐ုျပဳရမွာပါ။ ေခြး၊ ေၾကာင္၊ လင္းႏို႔အစရွိေသာ သတၱဝါမ်ား အကိုက္ခံရပါက ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းသို႔ အျမန္ဆံုးေျပးၿပီး ကာကြယ္ေဆးထိုးပါ။ ေၾကာင္ကိုက္ၿပီး ေခြး႐ူးျပန္ျဖစ္တဲ့ လူနာေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ။ မေပ့ါဆၾကပါနဲ႔။ လက္ပံပြင့္ခ်ိန္တစ္ခုတည္း မဟုတ္ပါ။ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး သတိရွိၾကပါ။ ။
MWD
No comments:
Post a Comment