” ဥပုသ္ေ စာင့္ျခ င္း ၏ အ ဓိ ပၸာယ္ “

” ဥပုသ္ေ စာင့္ျခ င္း ၏ အ ဓိ ပၸာယ္ “

ဗုဒၶဘာသာမွာ ဘာသာေရးကိစၥတစ္ခုျဖစ္တဲ့ “ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္း” ဆိုတာ ရွိတယ္။

ဘာသာေရးက်င့္စဥ္တစ္ခုအေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္ေတြဟာ ဥပုသ္ေန႔ ေရာက္လာၿပီးဆိုရင္ ဥပုသ္ေစာင့္ၾကတယ္။
ဥပုသ္ေစာင့္တယ္ ဆိုတာ ဘာလုပ္တာလဲလုိ႔ သိရေအာင္ဗုဒၶျမတ္စြာေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ သုတၱန္ေတြကေန ထုတ္ႏွဳတ္ၿပီး ရွင္းျပမယ္။ဗုဒၶ ျမတ္စြာရဲ႕ မူရင္းရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဥပုသ္ေစာင့္သံုးျခင္းရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို က်က်နန သိထားဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။

မိရိုးဖလာ မိဘေတြ ဥပုသ္ေစာင့္လုိ႔ လိုက္ၿပီး ေစာင့္ရာကေန ဥပုသ္ေစာင့္တယ္လုိ႔ သိေနၾကေသာ္လည္း ဥပုသ္ ေစာင့္သံုးျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ဥပုသ္ဆိုတဲ့စကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကစၿပီး အေလးအနက္ သိဖုိ႔ လိုတယ္။
ဘာျဖစ္လုိ႔တုန္း ဆိုလုိ႔ရွိရင္ ဥပုသ္ေစာင့္တယ္ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ဗုဒၶဘာသာတင္မကဘူး။အျခားဘာသာေတြကလည္း ဥပုသ္ေစာင့္တယ္ဆိုတာ ရွိတယ္။ဒီေတာ့ သူတုိ႔ဥပုသ္နဲ႔ ကိုယ့္ဥပုသ္အတူတူပဲလုိ႔ ထင္ေနတတ္ၾကတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းရဲ႕ အႏွစ္သာရပိုင္းကိုၾကည့္ရမယ္။တစ္ခါတစ္ရံက်ေတာ့ “အသံတူေသာ္လည္း အဆံမတူဘူး” ဆိုတာလို အႏွစ္သာရပိုင္းမွာ ကြာျခားမႈေတြအမ်ားႀကီး ရွိတတ္တယ္။အျခားဘာသာဝင္ေတြလည္း ဥပုသ္ေစာင့္တယ္။သူတုိ႔မွာလည္း သူတုိ႔ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဥပုသ္ေစာင့္တယ္ဆိုတာ ရွိမယ္ေပါ့။
“ရက္သတ္မွတ္ပံု”
ဥပုသ္ေစာင့္တာ ေရွးအစဥ္အလာအရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္လဆန္း၈ရက္၊ လဆုတ္ ၈-ရက္၊ လျပည့္၊လကြယ္လုိ႔တစ္လမွာေလး သီတင္းသတ္မွတ္ၿပီး ဥပုသ္ေစာင့္ေလ့ ရွိၾကတယ္။အဲဒီ တစ္လေလးသီတင္း ဥပုသ္ေစာင့္ရံုမွ် မကဘူး။“ပဋိဇာဂရဥပုသ္” ဆိုတာ ရွိေသးတယ္။အႀကိဳနဲ႔ အပိုေစာင့္တာ။ဆိုပါစုိ႔- ဥပုသ္ေန႔ မေရာက္ခင္ တစ္ရက္က ႀကိဳၿပီးေတာ့ေစာင့္တယ္။
ဥပုသ္ထြက္ တစ္ရက္ အပုိေစာင့္တယ္။အႀကိဳအပုိႏွင့္တကြ ဆုိေတာ့ လဆန္း ၇ ရက္၊ လဆန္း၈ရက္၊လဆန္း၉ရက္ သံုးရက္။လျပည့္ေန႔မွာဆိုရင္ အဖိတ္ေန႔၊လျပည့္ေန႔၊လျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ သံုးရက္။ထုိ႔အတူပဲ လျပည့္ေက်ာ္ ၈-ရက္မွာလွည္း သံုးရက္။
လကြယ္ေန႔မွာလည္း သံုးရက္ဆိုေတာ့ တစ္လတစ္လမွာ၁၂ရက္ေစာင့္တာကို “ပဋိဇာဂရဥပုသ္” လုိ႔ ေခၚတယ္။ေရွးသူေတာ္စင္ေတြက အဲဒီလို ဥပုသ္ကို ေစာင့္ေလ့ ရွိၾကတယ္။ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္းပဲ ေရွ႕ပိုင္းေခတ္ကာလေတြမွာ ဝါတြင္းကာလ ၃-လလံုးလံုး ဥပုသ္ေစာင့္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးေတြ လုပ္ၾကတယ္။
ေရွးသူေတာ္စင္ေတြ ဝါတြင္း ၃-လမွာ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် သီလေဆာက္ၿပီးဥပုသ္ ေစာင့္ၾကတယ္။“ပါဋိဟာရိယပကၡဥပုသ္” တုိ႔ ၊ “ပဋိဇာဂရဥပုသ္” တုိ႔ – ဒီဥပုသ္ေတြဟာ သာမန္ရက္မွ်သာမကဘဲနဲ႔ တိုခ်ဲ႕ၿပီးေတာ့ ေစာင့္တဲ့ဥပုသ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ဒါက ရက္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ရမယ္။
ေရွးကထံုးစံ အနည္းဆံုးေတာ့ တစ္လ ၄သီတင္း ဥပုသ္ေစာင့္ေလ့ ရွိၾကတယ္။ဥပုသ္ေစာင့္တယ္ဆိုတာ ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္ေတြမွ ဥပုသ္ေစာင့္တာ မဟုတ္ဘူး။ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္ အခါကာလတုန္းက ေသာတာပန္ျဖစ္တဲ့ ဝိသာခါ ေက်ာင္းအမႀကီးတုိ႔လို ေသာတၱာပန္ပုဂၢိဳလ္ေတြလည္းပဲ ဥပုသ္ေစာင့္တယ္။ဥပုသ္ကိစၥကို ျမတ္ျမတ္ႏုိးႏုိးထားၿပီးေတာ့ သီတင္းေန႔ဆို ဥပုသ္ေစာင့္ေလ့ရွိၾကတယ္။
“ဥပုသ္ ဆုိတာ ဘာကုိ ေျပာတာလဲ။”
ဥပုသ္ဆိုတဲ႔ စကားလံုးက ျမန္မာစကားစစ္စစ္ မဟုတ္ဘူး။ပါဠိ “ဥေပါသထ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးက လာတာ။ “ဥေပါသထ” ဆိုတာ ပုဒ္ခြဲလိုက္ေတာ့ “ဥပ” နဲ႔ “ဝသထ”။“ဥပ” ဆိုတာ – က်င့္စဥ္တစ္ရပ္နဲ႔ ျပည့္စံုၿပီး၊“ဝသထ”- က်င့္သံုးေနထိုင္ျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရတယ္။
ဆိုပါစုိ႔။ ရွစ္ပါးသီလ ေဆာက္ဆည္ၿပီးေတာ့ ေနတယ္ဆိုတာ က်င့္စဥ္တစ္ခု အဓိ႒ာန္ၿပီးေတာ့ေနတာပဲ။ဒီဥပုသ္ေစာင့္တဲ့
အတြင္းမွာ ဒီအဂၤါရွစ္ပါးထဲမွာပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္မယ္။ မလြန္က်ဴးေအာင္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မယ္ ဆိုတဲ့မြန္ျမတ္တဲ့စိတ္ထားနဲ႔ဒီလိုေစာင့္သံုးတာ။
ကိုယ္က်င့္သီလနဲ႔ က်င့္သံုးေနထိုင္ျခင္းလို႔ ဒီလိုအဓိပၸါယ္ ရတယ္ေနာ္။“ဥေပါသထ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ျမန္မာမွဳျပဳလိုက္ေတာ့ “ဥပုသ္” ဆိုတဲ့ စကားလံုး ျဖစ္လာတယ္။ဥပုသ္ဆိုတဲ့စကားလံုးကို မွန္ေအာင္ ေရးရမယ္ဆိုရင္ အကၡရာ “ဥ” ၊ ပေစာက္ တစ္ေခ်ာင္းငင္ “ပု” နဲ႔ “သ”ကေလး ေနာက္က သတ္ၿပီးေတာ့ ေရးရတယ္။
“ဥပုသ္” ။
“ဥပုသ္ ေစာင့္တယ္” ဆိုတာ ကိုယ္က်င့္တရားေတြနဲ႔ ေနတာ။ကိုယ္က်င့္တရားေတြ၊ ကိုယ္က်င့္သီလေတြကို“ဥပုသ္” လို႔ ေခၚတယ္။ “ေစာင့္တယ္” ဆိုတာ အဲဒီကိုယ္က်င့္သီလေတြကို ထိန္းသိမ္းတာ။မက်ဳိး မေပါက္ မေပ်ာက္ မက်ားေအာင္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တာ။ဒီလို အဓိပၸါယ္ ရတယ္။ဒီေတာ့ နံနက္အခ်ိန္မွာ ရွစ္ပါးသီလကိုခံယူေဆာက္တည္လိုက္ၾကတယ္။ေဆာက္တည္တယ္ ဆိုတာ ဒီအတိုင္း လိုက္နာမယ္လို႔ စိတ္ကို ဒုန္းဒုန္းခ်ၿပီးေတာ့ သတ္မွတ္တာ။
ဒီကေန႔ ဒီရက္မွာ ဒီအဂၤါရွစ္ပါးအတိုင္း ဒီစည္းကမ္းခ်က္အတိုင္း ငါလိုက္နာမယ္လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စည္းကမ္းခ်ၿပီးေတာ့ ကိုယ္၊ႏွဳတ္၊ႏွလံုး သံုးပါးလံုး ခ်ဳပ္တည္းၿပီးေတာ့ ေစာင့္စည္းတဲ့သေဘာျဖစ္တယ္။
အဓိကအားျဖင့္ ကာယကံႏွင့္ ဝစီကံ ႏွစ္ခုကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့သေဘာ။ဘာျဖစ္လို႔ ဒီလို လုပ္ရတုန္းဆိုေတာ့ ကာယကံမွဳ၊ဝစီကံမွဳ ဆိုတာ သာမန္အားျဖင့္ ေနလိုက္လို႔ရွိရင္ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔က်ဴးလြန္မိတတ္ၾကတယ္။အဲဒီလြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔က်ဴးလြန္မိတတ
္တာေတြကို မက်ဴးလြန္ရေအာင္လို႔ စည္းကမ္းခ်ၿပီးေတာ့ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္
ၿပီးေတာ့ ေနတာမ်ဳိး၊ဒီလိုဆိုလိုတာ။
ဥပုသ္ေစာင့္သံုးျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့-
ေလာဘေတြ ေလ်ာ့က်ဖို႔၊
ေဒါသေတြ ေလ်ာ့က်ဖို႔၊
ေမာဟေတြ ေလ်ာ့က်ဖို႔။
ဆိုလိုတာက အကုသိုလ္ေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားၿပီးေတာ့ ကုသိုလ္ဘက္က တိုးပြားေအာင္ အက်င့္တရားတစ္ခုကို ဒီေန႔၊ဒီရက္ အခ်ိန္ကန္႔သတ္ၿပီးေတာ့ ေစာင့္သံုးၾကတာ။အဲဒီလို ေစာင့္သံုးတဲ့ ဥပုသ္ရဲ႕ အက်ိဳးကလည္းပဲ အင္မတန္မွ ႀကီးမားတယ္။မွန္မွန္ကန္ကန္ေစာင့္သံုးလို႔ ရွိရင္ ရရွိအပ္တဲ့အက်ိဳးက အင္မတန္မွ ႀကီးမားတယ္။
တျခားဘာသာေတြမွာလည္း သူတို႔နည္း၊သူတို႔ဟန္နဲ႔ ဥပုသ္ေစာင့္ၾကတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ဥပုသ္လို႔ ဆိုလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲလို႔ ဒီလိုေတာ့ မေအာက္ေမ့နဲ႔။

ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ေဒါက္တာ အရွင္နႏၵမာလာဘိဝံသ

Uploaded on 22.4.2018
11:56pm