Latest News

Monday, March 12, 2018

လစ္ဗ်ား- ဆီးရီးယား -ဘဂၤလား အေနာက္တံခါး နဲ႕ အာ-တူး- ပီ ( ၂ )



က်ေနာ္တုိ႔ ကေမ႔လြယ္ေပ်ာက္လြယ္ႏိုင္ၾကလုိ႔သာ။ အာတူးပီက ျမန္မာျပည္ကို အရင္တခါကလဲ လာမလုိလုိ ဘာလုိလုိ- ျဖစ္ေသးတယ္။ ၂၀၀၈ ေမ- ဆုိင္ကလုံးနာဂစ္ သဘာ၀ေဘးၾကီးဆုိက္တုန္းကေပါ႔။ အဲဒီတုန္းက အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ႔ စစ္အစုိးရက သူ႔ႏိုင္ငံသားေတြအၾကီးအက်ယ္ဒုကၡေရာက္ အၾကီးအက်ယ္ေသေၾကပ်က္စီးေနတာကို ကူညီကယ္ဆယ္ဖုိ႔ ေနာက္ေႏွးတုံ႕ဆုိင္းေနခဲ႔တယ္။စစ္အစုိးရေခါင္းထဲ သူ႕ဖြဲ႔စည္းပုံၾကီး ကို ျမန္ျမန္အတင္းအတည္ျပဳခ်င္ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာ နာဂစ္က ၀င္ေမႊတာကိုး ။ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျမန္ျမန္အတည္ျ႔ပဳျပီးဘုိ႔ လူထုဆႏၵခံယူပြဲလုပ္ဖုိ႔အစုိးရက အာရုံေရာက္ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာ နာဂစ္ေၾကာင္႔ လူေတြသိန္းခ်ီ အသက္ဆုံး ။ရြာေတြေထာင္ခ်ီပ်က္စီး။ အဲဒီသဘာ၀ကပ္ဆုိးၾကီးကို လူထု က တႏိုင္ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ကယ္ဆယ္ေရးေတြ သြားၾက။လာၾက မႏိုင္မနင္းၾကိဳးစားေနရတဲ႔ခ်ိန္- ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ုိင္းကလဲ လူသားခ်င္းစာနာစိတ္နဲ႔ အကူအညီေပးခ်င္ခဲ့တာကို အစုိးရ ဘက္က ႏိုင္ငံတကာကယ္ဆယ္ေရးေတြ ၀င္လာရင္အကုန္ရွဳပ္ကုန္မယ္ေတြးပုံရတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီမလုိဘူး။ အ၀င္မခံဘူးလုပ္တယ္။ ဒီလုိဒီအေၾကာင္းေတြ ျဖစ္ေနေတာ႔ အာတူးပီ နဲ႔ လွည္႕၀င္ရင္ ၀င္လုိ႔ရတယ္ ေျပာၾက၊အမွတ္၆ ေရတပ္မေတာ္ သေဘာၤၾကီးေတြ လာေန။ ပင္လယ္၀အထိေရာက္ေနျပီဆုိတဲ႔သတင္း။ ေနာက္မွ လွည္႔ျပန္သြားတာလို႔ ေကာလာဟလေတြ လူေတြၾကား ျဖစ္ေသးတယ္။ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ္တုိ႔ျပည္သူေတြက ကုလကယ္ဆယ္ေရးတပ္ေတြ၀င္လာရင္ ေကာင္းမယ္။ ဒီမုိကေရစီ လည္း ျမန္ျမန္ရမယ္ လုိ႔ ေမွ်ာ္ခဲ႔ၾကေသး။

-
၁၉၉၄ - ရ၀မ္ဒါဂ်ီႏိုဆုိဒ္ျပီးသြားေတာ႔ ကမာၻၾကီးမွာ လူသားေတြ အသိတရားဆုိက္သြားလားဆုိ- မဆုိက္ပါဘူး။ ယူဂိုစလားဗီးယားျပဳိကြဲရာက ျဖစ္လာတဲ႔ ၄ႏိုင္ငံ(ဆားဗီးယား-ေဘာ႕စနီးယား ဟာဇီဂုိးဗီးနား-ခရုိေအးရွား-မြန္ေတနီးဂရုိး )စစ္ပြဲေတြထဲ ၁၉၉၅ ဆဗရာနီကာ Srebrenica အရပ္မွာ ဆဗ္စစ္တပ္နဲ႔ျပည္သူ႔စစ္ေတြက ယူအန္ေစာင္႔ေရွာက္ထားတဲ႔ မူဆလင္အရပ္သား ၈၀၀၀ေက်ာ္ေလာက္ကို သတ္ပစ္လုိက္တယ္။ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီး ဥေရာပ တုိက္ မွာ လူအေသဆုံး ရာဇ၀တ္မွဳေပါ႔။
- (အခု၂၀၁၇ မွာေတာ႔ တာ၀န္ရွိတဲ႔ မလာဒစ္ တသက္တကြ်န္းအျပစ္ေပးတာကိုခံရ (On 22 November 2017, Ratko Mladić was convicted of various crimes at the UN tribunal, including genocide for his role at Srebrenica. He was sentenced to life imprisonment )

၁၉၉၅ ကိုဆုိဗို( Kosovo) အရပ္ မွာလည္း အယ္ေဗးနီးယန္းေတြကို အစုလုိက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မွဳနဲ႔ မီလုိစီဗစ္( Slobodan Milosevic )တာ၀န္ရွိတယ္ဆုိျပီး တရားရင္ဆုိင္ေနရတယ္ ။ ဂ်ီႏိုဆုိဒ္ မဆုိဒ္လဲ အျငင္းပြါးေနၾက ။

၂၀၀၆ မွာ ေျမာက္ပိုင္းအာဖရိက က ဆူဒန္ႏိုင္ငံ ဒါဖာအရပ္မွာ အရပ္သား ၄၀၀၀၀ေလာက္အထိေသတဲ႔ စစ္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီစစ္မွာ တာဝန္ရွိသူက လက္ရွိဆူဒန္သမတ အုိမာဘာရွား( Omar al-Bashir, ) ။ သူ႔ ကုိ အိုင္စီစီ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္တရားရုံးက အလုိရွိေနေပမယ္႔ ဘာရွားက လက္ရွိသမတ ဆိုေတာ့ ပန္းပန္လ်က္ပဲ။ အေရွ႕ဆူဒန္နဲ႔ စစ္ဆက္တုိက္ေနတယ္။
-
၂၀၀၇-၂၀၀၈ ကင္ညာ( Kenya )ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လူမ်ိဳးစုအခ်င္းခ်င္းသတ္လို႔ ေထာင္ခ်ီျပီး ေသေၾကပ်က္စီးတယ္။ေဒသဆုိင္ရာ အာဖရိကန္ေကာင္စီ ၾကား၀င္ေပးတယ္။ ေျပလည္သြားၾကေလရဲ႕။
-
၂၀၀၉ သီရိလကာၤ Sri Lanka မွာ တမီလ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးခြဲထြက္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို အစိုးရက ေခ်မႈန္းတယ္။( ၁၉၈၃ ကတည္းက စလာတဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္) တမီလ္ သူပုန္ေတြကို အျမစ္ျဖဳတ္ေခ်မွဳန္းတဲ့အခါ အရပ္သား ၄ ေသာင္းေလာက္စစ္ၾကားညပ္သြားျပီးအသတ္ခံရတယ္။ အဲဒီကိစၥ ကမာၻကအခု ေတာ႔ စိတ္သိတ္၀င္စားပုံမျပၾကဘူး။

အုိင္ဗရီကိုစ္( Ivory Coast )၂၀၁၁။
မာလီ Mali၂၀၁၂ ။
စင္ထရယ္အာဖရိကရီပတ္ပလစ္ (Central Africa Republic (၂၀၁၂-၁၃ )
လစ္ဗ်ား၂၀၁၁ ။
ဘူရြန္ဒီ Burundi ယီမင္ Yemen၂၀၁၁ ။
ဆီးရီးယား၂၀၁၁။
အီရတ္။ ျဖစ္လုိက္ၾကတဲ႔စစ္ေတြ ။ ေသလုိက္ရတဲ႔လူေတြ ။ ေျပးလုိက္ရတဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ။ သိန္းဂဏန္းသန္းဂဏန္းပါ။

အဲဒီစစ္ပြဲေတြအားလုံးျဖစ္ေနေတာ႕ ကုလသမဂၢ ညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြး အေျဖရွာ ညိွႏွိုင္းၾကပါတယ္။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ၾကပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ အာတူးပီ နဲ႔ တပ္ေတြ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းရတဲ႔ အဆင္႔ ကိုု မေရာက္ခဲ႔ပါဘူး။

စိတ္၀င္စားစရာပုံစံကေတာ႔ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံကို ကုလက ေျဖရွင္းခဲ႔တဲ႔ ပုံစံပါ။ အဲဒီမွာ အာတူးပီကို သုံးပါတယ္။ လစ္ဗ်ား လူထု အုံၾကြမွဳေတြျဖစ္လာေတာ႔ ကဒတ္ဖီက လူထုကိုေျခမွဳန္းဘုိ႔တပ္ေတြ ဘင္ဂါဇီျမိဳ႕ကို လႊတ္တယ္။ကဒတ္ဖီကို ေတာ္လွန္တဲ႔လူထုက ဘင္ဂါဇီၿမိဳ႕ကို အဓိက ခံတပ္လုပ္ ေနတဲ႔အခ်ိန္။ လူထုကို အၾကမ္းဖက္မေျဖရွင္းဘုိ႔ ကဒါဖီကို ကုလသမဂၢက သတိေပး ။ တား။ ကဒါဖီက အေရးမစိုက္ဘူး ။ မိုက္လုံးႀကီးတယ္။ ပထမေတာ့ ကဒတ္ဖီေလယာဥ္ေတြ ပ်ံတက္ ဗုံးမၾကဲႏိုင္ေအာင္ ေနတိုးက no fly zone ေတြ သတ္မွတ္အမိန္႔ေပးေနေသးတယ္။ ၃ပတ္အၾကာ -မွာ ကဒတ္ဖီတင္႔ကားတပ္ေတြ ဘင္ဂါဇီကို ခ်ီတက္လာ။ တအိမ္တက္ဆင္း ေတြ႕သမွ်ပိုးဟပ္ေတြကို သုတ္သင္ပစ္လုိ႔ ကဒတ္ဖီအမိန္႔ေပးေနတာကုိ ေနတိုးၾကားရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ NATO တပ္ေတြ လစ္ဗ်ားကို ၀င္တုိက္ေတာ႔တာပဲ။အာရပ္လိဒ္ကလည္းအဲလုိအေရးယူတာကိုေထာက္ခံတယ္။ တရုပ္ရုရွားကလည္း UNSC မွာဗီတုိမသုံး မဲမေပး ၾကားေန လုိက္တယ္။ ကဒတ္ဖီၾကာၾကာ မခံလုိက္ဘူးေပါ့။ ျပဳတ္။ေျပး။ အသတ္ခံရေတာ႔တယ္။

အဲဒီကိစၥ အခု အင္တာေနရွင္နယ္Law ပိုင္တဲ႕ ပညာရွင္ေတြ ျပန္ေဆြးေႏြးေနၾကတာ ကုလလုပ္ပိုင္ခြင့္ ( Mandate) ေပးခ်ိန္မွာ အစိုးရကုိ အေျပာင္းအလဲျဖစ္တဲ႔အထိ လုပ္ခြင္႔ ပါတယ္ မပါဘူး( regime change)ကိစၥပဲ။ ကုလပဋိဏ္ဉာဏ္မွာ ပါတဲ႔ အခ်က္ေတြအရ ႏိုင္ငံတခုအခ်ဳပ္အျခာကိုဘယ္အထိ ထိပါး ဘယ္အထိ စြက္ဖက္ႏိုင္သလဲေပါ႔။ ေနတိုး၀င္ေတာ႔ အေမရိကန္ အဂၤလိပ္နဲ႕ ျပင္သစ္က ကဒတ္ဖီျဖဳတ္ခ်ဘုိ႔အထိရည္ရြယ္လာျပီးသား။ ဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္သြားၾကတာမ်ိဳး။
အဲလုိ ကဒတ္ဖီကို ျဖဳတ္ခ်လိုက္ၾကတာဟာ အခု ဆီးရီးယားမွာ အာတူးပီ ၀င္မရျဖစ္ေနေစတဲ႔ အဓိက အေၾကာင္းရင္းလုိ႔ပဲ ေျပာေနၾကျပန္ပါေရာ။

ဆက္ပါဦးမယ္

ခြန္ဆိုင္း ( ၁၃-၃-၂၀၁၈)

No comments:

Post a Comment