စစ္ေတြ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈ သည္ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာျခင္းေလာ

စစ္ေတြ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈ သည္ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာျခင္းေလာ

စေနေန႕ မနက္ ၄ နရီ ခန္႕က ရခုိင္ျပည္နယ္ အစုိးရ အတြင္းေရးမႈး ဦးတင္ေမာင္ေဆြ ၏ အိမ္ျခံ၀င္း၊ တရားရုံး အနီး ႏွင့္ ေျမတုိင္းရုံး အနီးတ၀ုိက္တြင္ ဗုံးမ်ား ေပါက္ကဲြခဲ့ပါတယ္။

စစ္ေတြ ျမဳိ႕သည္ ေအးခ်မ္းသာယာစြာ တည္ရွိေနေသာ ျမဳိ႕ မဟုတ္ပဲ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား နဲ႕ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ခဲ့ျပီး ဟု ေျပာလုိကရပါတယ္။ ၂၀၁၂ အတြင္း လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းေၾကာင့္ မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ ၉၅,၀၀၀ ခန္႕ အုိးအိမ္ စြန္႕ခြာခဲ့ရျပီး စစ္ေတြ ျမဳိ႕ေပၚရွိ အစုိးရ ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့တဲ့ ယာယီ စခန္းမ်ား အတြင္း ယခုထက္ထိ ေနထုိင္လ်က္ပင္ ရွိေနဆဲ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အဆုိပါ စခန္ဒမ်ားအတြင္း ေနထုိင္သူမ်ားရဲ႕ လႈပ္ရွားသြားလာမႈအား ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႕ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းအား ARSA အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႕ရဲ႕ ၀င္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ျခင္း ခံရျပီးတဲ့ေနာက္ လုံျခဳံေရး တပ္ဖဲြ႕၀င္မ်ားက ပုိမုိ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

၂၀၁၄ မတ္လတြင္ လူအုပ္ုစုၾကီး ဖဲြ႕ကာ စစ္ေတြရွိ အေနာက္တုိင္း ကယ္ဆယ္ေရး ေအဂ်င္စီ ရုံးမ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ရဲအဖဲြ႕မွ ေခါင္းေပၚေက်ာ္ကာ ေသနတ္ျဖင့္ ျပစ္ခတ္လူစုခဲြခဲ့ပါတယ္။ (ထုိ႕အတြက္ ေစ်းထဲရွိ ရခုိင္အမ်ဳိးသမီး ငယ္တဦး က်ည္ဆံထိမွန္ ေသဆုံးသြားခဲ့ရပါတယ္)၊ ၂၀၁၇ အကုန္ပုိင္းေလာက္တြင္လည္း လူအုပ္ၾကီးက စစ္ေတြ ဆိပ္ကမ္းရွိ ႏူိင္ငံတကာ ကယ္ဆယ္ေရး အေထာက္အပ့ံမ်ား ပုိ႕ေဆာင္ေပးျခင္းကုိ ၀င္ေရာက္ ေႏွာက္ယွက္ခဲ့ၾကျပန္တဲ့ အတြက္ ရဲအဖဲြ႕က အေျခအေန ကုိ ထိမ္းခ်ဳပ္ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္ ယခုလုိ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈက အင္မတန္ မွ ရွားပါးလွတဲ့ ျဖစ္စဥ္တခု အျဖစ္ မေန႕ကအထိ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

စစ္ေတြသည္ ႏူိင္ငံတကာ ကယ္ဆယ္ေရး ေအဂ်င္စီမ်ား၊ ကုလသမဂၢ ရုံးမ်ား ဌာနခ်ဳပ္အျဖစ္ ဖြင့္လွစ္ထားယုံမက ျပည္ပမွ အေရးၾကီး ပုဂၢိဳလ္မ်ား လာေရာက္ရာ ျမဳိ႕လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဂ်န္န၀ါရီ ၁၆ ရက္ေန႕က ေျမာက္ဦးျမဳိ႕တြင္ ရဲအဖဲြ႕၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ဆႏၵျပသူ ခုႏွစ္ဦး ေသဆုံးခဲ့ရမႈအား လက္တုန္႕ျပန္ျခင္းလည္း ျဖစ္ႏူိင္တယ္လုိ႕ ယူဆရပါတယ္။ ထုိျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ျပီး အယူအဆ တင္းမာသူ ရခုိင္အမ်ဳိးသား ပါတီ မွ ဦးေအးေမာင္ႏွင့္ စာေရးဆရာ တဦး ျဖစ္သူ ေ၀ဟင္ေအာင္အားလည္း မတရား အသင္းမ်ား ႏွင္ံ ဆက္သြယ္မႈ ပုဒ္မ ၁၂ (၁) ၊ ႏူိင္ငံေတာ္ ပုန္ကန္မႈ ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ) ႏွင့္ (ဂ) ၾကီးတုိ႕ ျဖင့္ ဖမ္းဆီး အေရးယူျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

ထုိ႕အတြက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းတြင္ ဖဲြ႕စည္း ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ အာရကန္ တပ္မေတာ္ Arakan Army (AA) ရဲ႕ အင္အား နဲ႕ ၾသဇာ အာဏာ ၾကီးထြားလာမႈကုိ ေမ့ေလ်ာ့ထားလုိ႕ မရတဲ့ အေနအထား ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ယခုအခါ AA သည္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္း၊ အလယ္ပုိင္း ႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္း ခ်င္းျပည္နယ္ေတြမွာ ေျခကုပ္ယူဖုိ႕ ၾကဳိးစားလာေနပါတယ္။

ျပီးခဲ့သည့္ ႏူိ၀င္ဘာ ႏွင့္ ဒီဇင္ဘာ လမ်ား အတြင္း အစုိးရတပ္မ်ား နဲ႕ ဘူးသီးေတာင္ ျမဳိ႕နယ္တ၀ုိက္ ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္မ်ား အတြင္း တုိက္ပဲြမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ တပ္မေတာ္ဖက္မွ အက်အဆုံး မ်ားလာခဲ့တဲ့ အတြက္ ဟယ္လီေကာ္ပတာ နဲ႕ ျပစ္ကူ ေခၚခဲ့ရသည့္အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ယခင္လ မ်ား အတြင္း ရန္ကုန္-စစ္ေတြ သြား ကားလမ္းတေလ်ာက္တြင္ ေပါက္ကဲြမႈ အေသးစား ေလးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တဲ့ အတြက္ AA မွ ရခုိင္ျပည္ပၾကီးအထိ ေျခကုတ္ယူလာမယ့္ အေရး ကုိ စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈေတြ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

ျပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ႏွစ္ အတြင္း AA ႏွင့္ ပါတ္သက္ျပီး ေထာက္ခံ ဆႏၵျပမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ လူ အေတာ္မ်ားမ်ား ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရပါတယ္။

ဂ်န္န၀ါရီ လ ၁၇ ရက္ေန႕က AA ၏ ႏူိင္ငံေရး အဖဲြ႕ ျဖစ္ေသာ United League of Arakan (ULA) က ေျမာက္ဦး လူသတ္ပဲြၾကီးအား လူမ်ဳိးေရး မုန္တီးမႈ ကုိ အေျခခံကာ ျမန္မာလက္နက္ကုိင္ တပ္ဖဲြ႕၀င္မ်ားက က်ဳးလြန္ခဲ့ၾကသည့္အတြက္ လက္ရွိ အစုိးရ ႏွင့္ ျပည္နယ္ အစုိးရမ်ား တြင္ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း ႏွင့္ အဆုိပါ လူသတ္မႈကုိ က်ဳးလြန္ခဲ့ၾကသူမ်ားအား ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လက္တုန္႕ျပန္သြားမယ္လုိ႕ ေၾကျငာခ်က္ တရပ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ေျမာက္ဦး ျမဳိ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးေဟာင္း ဦးဘုိဘုိမင္းသုိက္ အသတ္ခံရမႈ အတြက္ အစုိးရမွ ကနဦးတြင္ AA ကုိ လက္ညဳိးထုိးလာခဲ့ပါတယ္။

စစ္ေတြ ဗုံးခဲြမႈတြင္ ARSA အဖဲြ႕၏ ပါ၀င္ပါတ္သက္ႏူိင္မႈ အလားအလာ ကုိလည္း ဖယ္ထုတ္ထားလုိ႕ မျဖစ္ျပန္ေပ။ ၎တုိ႕မွ မၾကာေသးမီက လက္လုပ္ဗုံးမ်ား သုံး၍ အစုိးရ တပ္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ လုံျခဳံေရး တပ္ဖဲြ႕မ်ားက အဆုိပါ ဗုံးမ်ား ျပဳလုပ္ေရး သင္ၾကားေပးရာ စခန္းမ်ားနဲ႕ဗုံးလုပ္ရာတြင္ ပါ၀င္သည့္ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္လုိ႕ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။

ဇန္န၀ါရီလ ၅ ရက္ေန႕က အစုိးရတပ္မ်ားကုိ ARSA မွ ျခံဳခုိတုိက္ခုိက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ငါဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ျပီး ေမာင္းေတာျမဳိ႕ ေျမာက္ဖက္ တူရိန္ ေက်းရြာ အနီးတြင္ ဗုံးခဲြမႈတြင္လည္း ပါ၀င္ပါတ္သက္ခဲ့တယ္လုိ႕ တုိက္ခုိက္မႈအျပီး ႏွစ္ရက္အၾကာမွ ARSA အဖဲြ႕ရဲ႕ Twitter မွ ၎တုိ႕ လက္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း  သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ယခု ျဖစ္ရပ္တြင္ ARSA လက္ခ်က္သာ ျဖစ္ခဲ့လ်င္ အစုိးရ အခုိင္အမာ ထိမ္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ျပည္နယ္ ျမဳိ႕ေတာ္အထိ ေျခဆန္႕လာျပီလုိ႕ ယူဆႏူိင္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္ ယခုအခါ မွာ “အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႕” လုိ႕ သတ္မွတ္ ခံထားရတဲ့ ၎တို႕အေပၚ ထပ္မံ၍ အယုံအၾကည္ မဲ့ေစရန္ ၾကဳိးပမ္းမႈတရပ္လုိ႕လည္း ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။

ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႕က ARSA မွ လက္ေတြ႕ မဆန္တဲံ ေၾကျငာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိေၾကျငာခ်က္မ်ားထဲတြင္ အျခားေသာ လက္နက္ကုိင္မ်ား၊ ဓါးျပမ်ား၊ လူကုန္ကူးအဖဲြ႕မ်ား၊၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေမွာင္ခုိအဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ ျမန္မာ အစုိးရ ေစခုိင္းထားေသာ အုပ္စုမ်ားက ARSA အျဖစ္ အေယာင္ေဆာင္ လႈပိရွားလ်က္ရွိေနတယ္လုိ႕ ေဖၚျပထားျပန္ပါတယ္။  ထုိ႕အတြက္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္ျခား ေဒသမွာ အေျခအေနေတြ ရႈပ္ေထြးလာေနပါတယ္။

စစ္ေတြ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈတြင္ ေနာက္ထပ္ သံသယရွိစရာ ေကာင္းေသာ အဖဲြ႕က မူးယစ္ေဆး၀ါး သမားမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အဆုိပါ ေဒသရွိ မူးယစ္ေဆး၀ါး လုပ္ငန္းမ်ားက ရွင္သန္ လႈပ္ရွားေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင္ေနျပီ ျဖစ္ျပီး လက္နက္ကုိင္ အဖဲြ႕အစည္းအသီးသီး၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားေသာ ေဒသခံ အစုိးရ အရာရွိမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး သမားမ်ား ပါ၀င္ပါတ္သက္ေနတယ္လုိ႕ ေကာလဟာသ ေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ေမာင္းေတာေဒသတြင္းမွာပင္ Meth ေဆးျပားမ်ားက  ၁၁.၁ သန္း ခန္႕ ဖမ္းဆီးသိမ္းဆည္းရမိတယ္လုိ႕ သိရပါတယ္။

ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ ရက္ေန႕မွာ လာရႈိးရွိ ဘဏ္တြင္ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ပထမဦးစြာ သံသယ ရွိျခင္း ခံရသူမ်ားက အဆုိပါ နယ္ေျမအတြင္း လႈပ္ရွားေနၾကေသာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕မ်ားပဲ ျဖစ္ျပီး စစ္တပ္မွ အၾကမ္းဖက္ ဗုံးခဲြ တုိက္ခုိက္လာႏူိင္မည့္ အလားအလာမ်ား ရွိေနတယ္လုိ႕ လေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ၾကဳိတင္ သတိေပးမႈေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။

သုိ႕ေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕မ်ားက လူေနထူထပ္တဲ့ ျမဳိ႕ျပမ်ားကုိ ျပစ္မွတ္ထားျပီး တုိက္ခုိက္တာ အင္မတန္ မွ နည္းပါးတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အဆုိပါ ေဒသတြင္ စစ္တပ္၏ စီမံခန္႕ခဲြမႈ ေအာက္တြင္ လႈပ္ရွားေနၾကေသာ ျပည္သူ႕စစ္ အဖဲြ႕မ်ား ရွိေနျပီး အခ်ဳိ႕က မူးယစ္ေဆး၀ါး ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈမ်ား နဲ႕ နက္နက္ရႈိင္းရႈိင္း ပါ၀င္  ပါတ္သက္ေနပါတယ္။ သုိ႕အတြက္ မၾကာမီက အၾကီးအက်ယ္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ေသာ မူးယစ္ေဆး၀ါး မ်ား ႏွင့္ ပါတ္သက္၍ ၎၊ အခ်င္းခ်င္း မလုိမုန္းထား ရန္ညဳိးထားျခင္းေၾကာင့္ ၎ ျဖစ္ႏူိင္ျပီး ႏူိင္ငံေရး ထပ္ စီးပြားေရး နဲ႕ ပုိမုိ ပါတ္သက္ေနတယ္လုိ႕ ယူဆစရာ ရွိေနပါတယ္။

စစ္ေတြ တြင္ စေနေန႕က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈ နဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး အသိသာ အထင္ရွားဆုံး အခ်က္ကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေရွ႕ေလွ်ာက္ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡမ်ား တုိးျမွင့္လာေစေရး ဦးတည္ေနတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ျဖစ္လာေနတယ္ဆုိတာ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အရပ္ဖက္ -စစ္ဖက္မွ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ကုိ ေဖၚေဆာင္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ ႏူိင္ငံတ၀ွမ္း စစ္မ်က္ႏွာ ေတြ ပုိမုိ ဖြင့္လာေနရျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

လွစိုး​ေ၀

(ရန္ကုန္ အေျခစုိက္ ျမန္မာေရးရာ ေလ့လာေရးသားသူ David Scott Mathieson မွ Asia Times တြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ Rakhine Bombings spread Myanmar’s ethnic conflict ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါတယ္)