ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေဒါက္တိုင္ႀကီးမ်ား ၿပိဳလဲကုန္ၿပီလားတဲ့

( ကိုတာရဲ႕ ႏွစ္သစ္အတြက္ ဒီမိုကေရစီခရီး အနီးအေဝး သံုးသပ္ခ်က္ )
In no way should the struggle for democracy be
reduced to arithmetic electionism,
and in no way would one scoff at elections free and fair.
ဒီမိုကေရစီကို ဂဏန္းတြက္တြက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲပဲလို႔ မယူ သင့္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိုလည္း အထင္အျမင္မေသးသင့္ဘူး။
စံေတာ္ခ်ိန္သတင္းစာ (၂၃၊ ၁၂၊ ၂၀၁၇) မွာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အဓိကေဒါက္တိုင္မ်ား ၿပိဳလဲကုန္ၿပီလားလို႔ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဒီခ်ဳပ္ဗဟိုျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီအတြင္းေရးမွဴး မုံရြာေအာင္ရွင္၊ တမၸဒီပအင္စတီက်ဴ႕ဒါ႐ိုက္တာ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္၀င္းနဲ႔ စာေရးဆရာ ေက်ာ္၀င္းတို႔ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္တဲ့အေၾကာင္း ပါလာတယ္။
ေဆြးေႏြးတဲ့သူေတြက ဆရာႀကီးေတြပဲ။
မုံရြာေအာင္ရွင္က၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အဓိက
ေဒါက္တိုင္ေတြ ၿပိဳလဲကုန္ၿပီလားဆိုရင္ သူတဦးခ်င္းအရေတာ့ မၿပိဳလဲေသးပါဘူးတဲ့။
ဘာေၾကာင့္ မၿပိဳလဲေသးဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခု သို႔မဟုတ္
ႏိုင္ငံေရးပါတီက ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရမွာ ခိုင္မာတဲ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ေထာက္ခံမွဳ ရွိေနလို႔တဲ့။
ျပည္သူမ်ားက အစိုးရနဲ႔ပါတီအေပၚ အျပင္းအထန္ ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ေသာလုပ္ရပ္မ်ား မေပၚေသးသေရြ႕ အစိုးရႏွင့္ ပါတီသည္ မက်ဆုံး။
ဒါေၾကာင့္ အဓိကေဒါက္တိုင္မ်ား ၿပိဳလဲေနၿပီဆုိျခင္း
ကို သူက လက္မခံတဲ့။
ဒါေပတဲ့ တမၸဒီပအင္စတီက်ဴ႕ဒါ႐ုိက္တာ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္
၀င္းကေတာ့၊ လက္ခံသတဲ့။
လက္ရွိအစိုးရဟာ လူထုက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ အစိုးရ။
တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ မီဒီယာမ်ား ဖမ္းဆီး တရားစြဲဆိုခံရျခင္းကို မေျပာလို။
လက္ရွိအစိုးရက မီဒီယာမ်ားအား ဖမ္းဆီးျခင္း၊ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းအၾကား၊ အရပ္ဘက္ႏွင့္ စစ္ဘက္အၾကား ယုံၾကည္မႈဟာလည္း ၂၀၁၀ ထက္ပင္ က်ဆင္းေနလို႔ လက္ခံသတဲ့။
စာေရးဆရာေက်ာ္၀င္းကေတာ့၊ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းကိုေျပာ
တယ္။
ႏိုင္ငံတကာမွာ ဒီမိုကေရစီေဒါက္တိုင္ေတြကို အခ်က္ ေျခာက္ခ်က္နဲ႔ တိုင္းတယ္။
ျမန္မာကိုလည္း အဆိုပါအခ်က္ေတြနဲ႔ တိုင္းရမယ္။
အဲဒီအခ်က္ေတြကေတာ့
(၁) စီပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအေျခအေန
(၂) သယံဇာတက်ိန္စာသင့္မႈအေျခအေန
(၃) လူမ်ဳိးစုကြဲျပားမႈအေျခအေန
(၄) လြတ္လပ္ေရးရရွိမႈအေျခအေန
(၅) လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုေရးသားခြင့္အေျခအေန
(၆) စာတတ္ေျမာက္မႈအေျခအေနတဲ့။
ဒီေျခာက္ခ်က္ကိုၾကည့္ရမယ္။
ဒီေျခာက္ခ်က္က အေျခအေနမေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုရင္ ၿပိဳစျပဳၿပီ။
ေတာ္ေတာ္ဆိုးၿပီဆိုရင္ ၿပိဳၿပီလို႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္
လုိ႔ ဆက္လက္ေျပာတယ္လု႔ိ ဆိုတယ္။
***
ကိုရင္တာဟာ အေရွ႕ဘက္ေတာင္ကုန္းေတြဆီ ခရီးထြက္သြားတာေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပဲြကို မတက္လိုက္ရဘူး။ သတင္းစာကပဲ ဖတ္ရတယ္။
ဖတ္လိုက္ရတာမွာေတာ့ ဆရာႀကီးတဦးနဲ႔ ေနာက္ဆရာႀကီးႏွစ္ဦးရဲ႕ဒီမိုကေရစီဆိုတာအေပၚ အျမင္ဟာ သိပ္မတူဘူးပဲ။
ဒီမိုကေရစီဆိုတာကိုပထမဆရာႀကီး မုံရြာေအာင္ရွင္က လူထုလက္ခံမႈနဲ႔ တုိင္းတယ္။
က်န္ဆရာႀကီးမ်ားက တျခားအခ်က္အလက္မ်ား ထည့္တိုင္းတယ္။
လူထုေထာက္ခံလို႔ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္လို႔ အစိုးရျဖစ္တာက
ဟုတ္ပါၿပီ။
သို႔ေသာ္ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အႏွစ္သာရမ်ားမွာက ေနာက္ထပ္
အႏွစ္သာရမ်ားလည္း ရွိေသးတယ္။
လူထုေထာက္ခံ၊ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္ၿပီးအစိုးရျဖစ္တာက၊
ဒီမိုကေရစီ၏ အႏွစ္သာရနံပါတ္တစ္
အုပ္ခ်ဳပ္ခံတို႔၏ ဆႏၵႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း (Rule by the Consent of the Ruled)ပဲ ရွိေသးတယ္။
ဒီမိုကေရစီမွာ အႏွစ္သာရ ႏွစ္နဲ႔ သုံးလို႔ ရွိေသးတယ္။
အႏွစ္သာရ ႏွစ္က ပဋိပကၡမ်ားကို အၾကမ္းမဲ့ အႏိုင္အထက္
မလုပ္ဘဲ ေျဖရွင္းျခင္း (Non–violent Conflict Resolution)။
အႏွစ္သာရ သုံးက အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရး လူ႔ရပိုင္ခြင့္မ်ား ရျခင္း ( Basic Human Right)၊ အေျခခံလူ႔လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရျခင္း (Basic Human Needs)။
ဒါေတြရွိဖို႔လိုတယ္။ ရွင္းျပပါရေစ။
***
(၁) အခ်က္က ရွင္းျပဖို႔ မလုိလွဘူး။
သုိ႔ေသာ္ နည္းနည္းရွင္းျပပါရေစ။
အုပ္ခ်ဳပ္ခံဟာ demos လို႔ေခၚတဲ “ျပည္သူအေပါင္း”
(Citizens လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံသားအားလုံး) ျဖစ္ပါတယ္။
ethnos လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ဳိးတခုခု မဟုတ္ဘူး။
ျပည္သူအေပါင္းဟာ ၅ ႏွစ္ၾကာမွ တႀကိမ္မဲေပးခြင့္ ရတယ္။ ၈–၁၂ နာရီ အခ်ိန္ရတယ္။
က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွန္သမွ် ေရြးေကာက္ခံအစုိးရက လုပ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္
ဒီမိုကေရစီမွာ သီအုိရီအရ အုပ္ခ်ဳပ္သူနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခံၾကားမွာ အတုံ႔အျပန္ရွိရတယ္။
ဒီမိုကေရစီဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခံၾကားက အတု႔ံအျပန္
ရွိတဲ့ကြင္း (Feedback loop) ပဲ။
အတုံ႔အျပန္ႀကိဳးကြင္း ေကာင္းမွ
ဒီမိုကေရစီေကာင္းေကာင္း ရွိတယ္။
ေအာ္တိုကေရစီ (တဦးတေယာက္ရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း) ကေတာ့ တလမ္းသြားပဲ။
အုပ္ခ်ဳပ္ခံေတြမွ အုပ္ခ်ဳပ္သူထံ အတုံ႔အျပန္ရယ္လို႔ မရွိဘူး။
(ေဒါက္တာခင္ေဇာ္၀င္းက ဒီအခ်က္ကို သတိထားတယ္ရယ္လို႔ ထင္တယ္။
မီဒီယာနဲ႔ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ
ဟာ အတုံ႔အျပန္ျပဳတဲ့ ကြင္းေတြကိုး။
သူတုိ႔ကိုႏွိမ္ရင္ ကြင္းျပတ္တာပဲ။)
အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ (Legitimacy) ဟာ တာ၀န္ခံမႈ (Accountability) နဲ႔လဲမွ ရတဲ့အရာသာျဖစ္တယ္။
***
ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အႏွစ္သာရ ေနာက္တခုက ပဋိပကၡမ်ားကို
အၾကမ္းမဲ့ အႏိုင္အထက္မလုပ္ဘဲ ေျဖရွင္းျခင္းပဲ။
ပဋိပကၡဆိုတာက ရည္ရြယ္တာေတြ မတူလုိ႔ မလိုက္ေလ်ာႏိုင္တာ။ အဲသလိုဆိုရင္ ဘယ္လို
လုပ္မလဲ။
ဒီမိုကေရစီမွာေတာ့ အားလုံးလက္ခံႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို
ရွာတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္ကာလတခုမွာေတာ့ တည္တံ့ႏိုင္တဲ့ သေဘာတူညီမႈကို ရတာ။
ဥပမာေပးပါရေစ။
အဖြဲ႕အစည္း A နဲ႔ B ၾကားမွာ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး လုပ္တဲ့အခါ ေအာက္ပါရလဒ္မ်ား ရႏိုင္တယ္။
(၁) A ႏိုင္တယ္။ A အကုန္ယူတယ္။ တိုက္ခုိက္ျခင္း
(၂) B ႏိုင္တယ္။ B အကုန္ယူတယ္။ တိုက္ခုိက္ျခင္း
(၃) ဘယ္သူမွမႏိုင္ဘူး။ သို႔ေသာ္ မေက်လည္ဘူး။ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္း
(၄) A, B တ၀က္စီ ရတယ္။ အေလ်ာ့အတင္းလုပ္တယ္။ ၫႇိႏိႈင္းျခင္း (negotiation)
(၅) A, B ႏိုင္တယ္။ ေျပလည္တယ္။ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္း

(၃)၊ (၄)၊ (၅) ဟာ
အၾကမ္းမဲ့ ႏိုင္လိုမင္းထက္မလုပ္တဲ့ နည္းေတြပဲ။
ေဆြးေႏြးႏွီးေႏွာဖလွယ္ (dialogue) ၿပီး ေျဖရွင္းတယ္။
စစ္ကေတာ့ ရွင္းတယ္။ စစ္ဟာ ပဋိပကၡမွာသုံးေသာ ဆုံးျဖတ္တဲ့စနစ္ (decision mechanism) တခုပဲ။
တကယ္ေတာ့ မဲေရြးတာလည္းဆုံးျဖတ္တဲ့စနစ္ပဲ။
စစ္က အေလာင္းေတြကိုေရတြက္တယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ ဦးေႏွာက္ေတြကို ေရတြက္တယ္။ ဒါပဲ။
(လက္နက္၊ ေငြ၊ ေနရာဟာ စစ္တုိက္တာနဲ႔ မဲေရြးတာလိုပဲ ဆုံးျဖတ္တဲ့စနစ္ေတြ။)
ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက (၁) နဲ႔ (၂) ဟာ ဒီဘိတ္–ေရြးေကာက္ပြဲဒီမိုကေရစီ (debate–voting democracy)။
(၄) ကေတာ့ ၫႇိႏႈိင္း အေလ်ာ့အတင္းလုပ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ။
" ဘယ္ပါတီမွ အမွန္တရားသစၥာကို မပိုင္ဘူး။ "
" ဒါေၾကာင့္ အေလ်ာ့အတင္းအေပးအယူ လုပ္ၾကစုိ႔ရဲ႕။
အျခားပါတီရဲ႕အေနအထား အယူအဆကို အေလးအနက္ရွိတယ္။"
(၁) နဲ႔ (၂) မွာေတာ့ လူမ်ားစုက လူနည္းစုကို အႏုိင္က်င့္မယ့္
အႏၲရာယ္ရွိမယ္။
အႏုိင္ယူတယ္။
"( Cultural violence လို႔ေခၚတယ္။)"
(၃) နဲ႔ (၅) က ဒုိင္ယာေလာ့–သေဘာတူညီ ဒီမိုကေရစီ
(dialogue–consensus democracy)။
" သူက ပါတီေတြကို ေက်ာ္တယ္။"
" ( သူ႔ပါတီ ကိုယ့္ပါတီ၊ သူ႔ဘက္ ကိုယ့္ဘက္ကို) ေက်ာ္လြန္တဲ့ရလဒ္ ရတယ္။"
အေကာင္းဆုံးပဲ။
" ဒီမိုကေရစီဟာ ေကာင္းေသာ က်င့္၀တ္တဲ့။"
အရင္းရွင္စနစ္ဟာ လာဘ္ေပးတယ္။
ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ဟာ အင္အားသုံးတယ္။
" ဒီမိုကေရစီက လဇၨီတဲ့။" အဲသလိုစကား ရွိတယ္။
" အၾကမ္းမဲ့နည္းျဖစ္စဥ္ (ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ ဖလွယ္ ၫႇိႏႈိင္း) ဟာဒီမုိကေရစီရဲ႕ မပါမၿပီးတဲ့ အပိုင္းပဲ။ "
ဒီအပိုင္းရဲ႕ အေျခအေနဟာ ကေန႔ကာလမွာ ဘယ္ေရာက္ေနသလဲ။
ႏုိင္လုိမင္းထက္ လုပ္ေနၾကတာကမ်ားတယ္လုိ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ္ျဖင့္ ယူဆတယ္။
" ဂႏၶီႀကီးက ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ၅၁ %ရဲ႕ အာဏာရွင္စနစ္လို႔ ေျပာဖူးတယ္။"
အာဏာပိုင္ေတြဟာ ဒီမုိကေရစီရဲ႕ အႏွစ္သာရတခုကို မသိမ္းပိုက္ၾကဘူး။
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြကိစၥကို ၾကည့္ပါ။
***
ဒီမိုကေရစီရဲ႕ တတိယေျမာက္ အႏွစ္သာရကေတာ့ " အၾကင္
လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဟာ အေျခခံလူ႔လိုအပ္ခ်က္၊ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး (ရပိုင္ခြင့္) ေတြ ရသလား၊ မရသလားပဲ။"
ဒီမိုကေရစီဆိုတာက ႏိုင္ငံေရးရာ ပုံသဏၭာန္တခု (political
formation) ပဲ။
" အားလုံးအတြက္ အေျခခံလူ႔လိုအပ္ခ်က္ေတြ စား၀တ္
ေနေရး ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔က ထုိႏိုင္ငံေရးရာပုံသဏၭာန္ရဲ႕ အႏၲိမ ရည္ရြယ္ခ်က္။ "
" အထူးသျဖင့္ အလိုအပ္ဆုံးသူေတြအတြက္။ "
အေျခခံလူ႔ရပိုင္ခြင့္ေတြ ( Basic Human Right) နဲ႔လည္း အားလုံးကို ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ပဲ။
" အထူးသျဖင့္ အကာအကြယ္မဲ့သူေတြ အင္အားမရွိသူေတြအတြက္။"
ဒီမိုကေရစီဟာ လူတန္းစားပုံဖြဲ႕မႈ (class formation) မဟုတ္ဘူး။
" လူတန္းစားပုံဖြဲ႕မႈကို ေလ်ာ့ပစ္တာ။"
ဒီေနရာမွာ လူတန္းစားဆိုတာ အာဏာပါ၀ါျဖန္႔ေ၀မႈ တန္းတူရည္တူမျဖစ္ျခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္။
ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား လုပ္ႏုိင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါ၊
စီးပြားေရးပါ၀ါ (၀ါ) မုန္႔ေပးတဲ့ပါ၀ါ (carrot–Power) ၊
စစ္ေရးပါ၀ါ (၀ါ) တုတ္ေပးတဲ့ပါ၀ါ (stick–power)၊
ဘာသာေရး၊ သေဘာတရားေရးပါ၀ါ (၀ါ) သိမ္းသြင္းတဲ့ ဆြယ္တဲ့ပါ၀ါ (persuasion–power)။
ထုိပါ၀ါေတြအေလ်ာက္ လူတန္းစားေတြရွိတယ္။
ဒီမိုကေရစီကေတာ့ ထိုပါ၀ါေတြေနာက္ မလုိက္ဘူး။
" ပါ၀ါမရွိသူေတြ (powerless) ေတြကို ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရာေတြမွာ ေနရာေပးဖို႔ လုပ္တယ္။"
" လူထုဟာ သူ႔ူလိုအပ္ခ်က္ကိုသူ အသိဆံုးပဲ။
သူ႔လိုအပ္ခ်က္အတြက္ သူဆံုးျဖတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္က ယူဆတာကိုး။ "
" ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္စဥ္က လူတူတန္းစားမဲ့ဲ့လူ႔ူ႔ေဘာင္ (classless society) မဟုတ္ဘူး။"
" တန္းၫႇိႇိတတ္တဲ့ဲ့ တန္းတူေအာင္လုပ္တတ္တဲ့ဲ့ လူ႔ူ႔ေဘာင္ (egalitanian society) မဟုတ္ဘူး။ "
" ေအာက္ေျခအဆင့္က လူေတြမွာ အေျခခံလူ႔လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပည့္စံုတဲ့လူ႔ေဘာင္၊ "
" ဘယ္အထိျပည့္စံုရမလဲဆိုရင္ လူေတြကဂုဏ္သိကၡၡာနဲ႔ေနႏိုင္တဲ့ အေျခအေနထိ ေရာက္တဲ့ လူ႔ေဘာင္ပဲ။ "
အေျခခံလူ႔လိုအပ္ခ်က္ေတြ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးေတြရဖို႔ ဒီမိုကေရစီဟာ အတိုိုင္းထက္အလြန္ ေမွ်ာ္မွန္းတယ္လိုို႔ု႔ ေျပာလိုိတာပါ။
***
ကြၽန္ေတာ္နားလည္တဲ့ ဒီမိုကေရစီဟာ အထက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ားကလည္း အဲသလိုသာ နားလည္ၾကမွာပါ။
ဖြင့္ဟမေျပာသာလို႔၊ မေျပာတတ္လို႔ပါ။
လမ္းေပၚက လူေတြဟာ တခါတေလမွာ ဖြင့္ဟမေျပာတတ္ဘူး။
ေရြးေကာက္ပြဲ ႏိုင္တယ္။
ေသာင္ၿပိဳ ကမ္းၿပိဳပဲႏိုင္ႏိုင္၊
၅၁ % ပဲႏိုင္ႏိုင္၊ ဒါကိုပဲ ေက်နပ္ေနလို႔ မသင့္ဘူး။
ဒါကိုပဲ သာယာေနလို႔ မသင့္ဘူး။
ဒီအခ်က္ကိုအေျခခံၿပီး ကာကြယ္ေနရင္ျဖင့္ မေလ်ာ္ဘူး။
ေနာက္ႏွစ္မ်ားမွာ အစုိးရဟာ ႀကိဳးစားမယ္ဆိုတာကို ယုံပါ
တယ္။
ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီရဲ႕ေဒါက္တိုင္မ်ား ၿပိဳလဲကုန္ၿပီလားတဲ့။
ေဒါက္တိုင္ေတြဟာ ဘာေတြလဲလို႔ ဆင္ျခင္ေအာက္ေမ့ၿပီး
ေဒါက္တိုင္ေတြကို “တည္”ရမွာ။
ခုျဖင့္ ေကာင္းစြာတည္ေတာင္ မတည္ရေသးဘူး။
ေရြးေကာက္ပြဲမွာႏိုင္ျခင္းဆိုတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္ရမယ္အယူ၀ါဒ (electionism) ဟာ အစိတ္အပိုင္းတခုျဖစ္တာေတာ့ မွန္ပါတယ္။
ကိုတာ