Latest News

Saturday, December 23, 2017

အသဲကဲြ ျျျမဳိ႕ေတာ္

အသဲကဲြ  ျျမဳိ႕ေတာ္

အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား စံခ်ိန္ စံႏႈန္း ႏွင့္ တုိင္းတာမည္ ဆုိလွ်င္ပင္ ယခုအေနအထားက အေတာ္ကုိ႕ နိမ့္ပါး က်ဆင္းသြားခဲ့ရျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္အတြင္ သမၼတ ေဒၚနယ္ ထရန္႕၏ အၾကံေပးမ်ားက အစၥေရး ႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႕အၾကား လူးလားေခါက္ျပန္ သြားလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ထုိ႕အတြက္ အေမရိကန္ အစုိးရ အဖုိ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အစီအမံ အသစ္တရပ္ ထုတ္ေဖၚခင္းက်င္း ျပႏူိင္ဖုိ႕ အေတာ္ေလးကုိ နီးစပ္လာခဲ့ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္ အိမ္ျဖဴေတာ္မွ ယုံၾကည္မႈ ုျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး အတြက္ဆုိကာ ႏွစ္ဖက္အၾကား cooling-off period အျဖစ္ အခ်ိန္ယူရန္ ေျပာဆုိလာတဲ့ အတြက္ အဆုိပါ ၾကဳိးပမ္းမႈမ်ား လူမသိ သူမသိ ပ်က္ျပားသြားခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ထုိကိစၥအတြက္ အေမရိကန္ ဒုသမၼတ မုိက္ ပင့္စ္ အခုလာမယ့္ ဂ်န္န၀ါရီလမွာ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းကုိ ေရာက္ရွိလာတဲ့ အခါ ပါလက္စတုိင္းေခါင္းေဆာင္ တဦးတေလကမွ လက္ခံေတြ႕ဆုံဖုိ႕ မရွိေတာ့ပါဘူး၊ သုိ႕အတြက္ ေနာက္ဆုံး အၾကိမ္ အျပီးသတ္ ေဆြးေႏြးမယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥကလည္း မစမီကတင္ ျပီးဆုံးသြားခဲ့ရပါတယ္။

အေၾကာင္းကေတာ့ ဒီဇင္ဘာ ၆ ရက္ေန႕မွာ ေဒၚနယ္ ထရန္႕သည္ ေဂ်ရုစလင္းအား အစၥေရး ျမဳိ႕ေတာ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဴေၾကာင္း ေၾကျငာလုိက္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆုိပါ ေၾကျငာခ်က္သည္ ကာလၾကာျမင့္စြာကပင္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႕မွ မိမိတုိ႕ ျမဳိ႕ေတာ္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတာင္းဆုိေနမႈမ်ားကုိ လ်စ္လ်ဳ ရႈ႕လုိက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိေၾကျငာခ်က္ႏွင့္အတူ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ပဋိပကၡမ်ားတြင္ အေမရိကန္သည္ သမာသမတ္ က်စြာ ၾကား၀င္ျဖန္ေျဖေပးသူ ဟူေသာ ေျပာဆုိမႈမ်ား ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားခဲ့ရျပီလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိသုိ႕ ေဒၚနယ္ ထရန္႕မွ ေၾကျငာသည့္အထိ ျဖစ္လာရသည္မွာလည္း ပါလက္စတုိင္း အမ်ဳိးသား လႈပ္ရွားမႈ အဖဲြ႕ရဲ႕ ယုိ႕ယြင္း ပ်က္စီးလာေနတဲ့ အေနအထားကုိ မီးေမာင္းထုိးျပလုိက္သလုိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚနယ္ထရန္႕၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အား ကန္႕ကြက္ဆႏၵျပရန္ လမ္းေပၚေရာက္လာၾကေသာ ပါလက္စတုိင္းမ်ားသည္ အမ်ားဆုံး ေန႕တြင္ပင္ ေထာင္ဂဏန္း အနည္းငယ္မွ်သာ ရွိျပီး ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ရွစ္ေယာက္ ေသဆုံးသြားခဲ့ရပါတယ္။ ယခင္ ပါလက္စတုိင္း ပုန္ကန္မႈၾကီး ျဖစ္ေသာ အင္တီဖာဒါ ႏွင့္ ႏႈိင္္းစာလ်င္ မေျပာပေလာက္သည့္ အရည္အတြက္ဟုသာ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခုလုိ ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းသည္ ပါလက္စတုိင္း ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းရဲ႕ စံျပ ေခါင္းေဆာင္မႈ မေပးႏူိင္ခဲ့လုိ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၎တုိ႕ရဲ႕ အသက္အရြယ္ အုိမင္းေနျပီ ျဖစ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ မာမြတ္ အာဘတ္စ္ အဖုိ႕ မေအာင္ျမင္ေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ၾကဳိးပမ္းမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ျခင္း နဲ႕ ႏွစ္စဥ္ ကုလသမဂၢ တက္ျပီး အစၥေရးတုိ႕အား ျပစ္တင္ ၾကိမ္းေမာင္းျခင္း တုိ႕ႏွင့္ ပဲ အခ်ိန္ကုန္လြန္ေနခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ၎၏ ဖာတာ ပါတီကုိလည္း ဂါဇာကမ္းေျမွာင္ရွိ စစ္ေသြးၾကြ အစၥလာမ္၀ါဒီေတြ ျဖစ္တဲ့ ဟာမားက ဂါဇာကမ္းေျမွာင္ေဒသကေန ေမာင္းထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဟာမားတုိ႕က အေၾကာင္းမဲ့ လုပ္ခဲ့ျခင္းေတာ့မဟုတ္ေပ၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ပါလီမာန္တြင္ ၎တုိ႕အဖဲြ႕မွ လူမ်ားစု ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံခဲ့ရတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဟာမား ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႕အၾကား စစ္ပဲြ သုံးၾကိမ္တုိင္တုိင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႕ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀ခဲ့ၾကရျပီး လူဦးေရ၏ တ၀က္နီးပါး အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားခဲ့ရပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္မ်ားက ျပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလတြင္ တဖန္ ျပန္လင္းလက္လာခဲ့ရပါတယ္။ ဖာတာ ႏွင့္ ဟာမားတုိ႕အၾကား ျပန္လည္ေပါင္းထုတ္ရန္ သေဘာတူညီခဲ့ၾကလုိ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္ ယင္းသေဘာတူညီခ်က္သည္လည္း ယခင္ကအတုိင္းပင္ အေကာင္အထည္ေဖၚတဲ့ အဆင့္ ေရာက္မလာပဲ ေပ်ာက္ပ်က္သြားခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ယခုပါႏွင့္ဆုိ ထုိကဲ့သုိ႕ သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္မွာ ခုႏွစ္ၾကိမ္ ရွိသြားခဲ့ျပီလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ပါလက္စတုိင္း ျပည္သူမ်ားကေတာ့ အထီးက်န္ဆန္လာျပီး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ကုန္ခမ္းလာေနရျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းတြင္ ျဖစ္ပြားလာေနေသာ စစ္ပဲြၾကီးမ်ား ႏွင့္ အီရန္ႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီယား အၾကား အားျပဳိင္လာေနခဲ့ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ၎တူိ႕၏ အေရးေတာ္ပုံအားလည္း စိတ္၀င္စားမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားခဲ့ရပါတယ္။ အာရပ္ႏူိင္ငံမ်ားကလည္း ေဂ်ရုစလင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္အား ရႈတ္ခ်ေျပာဆုိျခင္းမွလဲြ၍ မည္သုိ႕မွ် အေရးတယူ ျပဳမူခဲ့ၾကျခင္း မရွိေပ။ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီယား ဆုိပါက အစၥေရး ႏွင့္ လူသိရွင္ၾကားမဟုတ္ေသာ နားလည္မႈ ယူကာ အီရန္အား ဆန္႕က်င္ေနသည့္အတြက္ အစၥေရး မေက်မနပ္ ျဖစ္မည့္အေရးကုိ ျပဳမူလုိစိတ္ မရွိေပ။ အေမရိကန္၏ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အစီအစဥ္မ်ားသည္ ၎တုိ႕အား ေစာ္ကားေမာ္ကား ျပဳမူျခင္းသာ ဟု ပါလက္စတုိင္း တုိ႕ဖက္မွ ေျပာဆုိေနၾကေသာ္လည္း ေဆာ္ဒီအာေရးဗီယားကမူ အဆုိပါ အစီအစဥ္ကုိ ေထာက္ခံမႈေပးရန္ ပါလက္စတုိင္းတုိ႕အား အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒၚနယ္ ထရန္ႈ၏ ေဂ်ရုစလင္အား မိန္႕ခြန္း ေျပာျပီးသည့္ေနာက္ပုိင္းတြင္ပင္ ေဆာ္ဒီ ႏူိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးက ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသည္ "ေလးနက္သည့္" အသြင္ ေဆာင္လာေနျပီဟု ေျပာဆုိခဲ့ျပန္ပါတယ္။

ပါလက္စတုိင္း ျပည္သူမ်ားကေတာ့ အဆုိပါ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုိသည္ကုိ စိတ္မ၀င္စားႏူိင္ၾကေတာ့၊ ၎တုိ႕အဖုိ႕ အစားအေသာက္၊ ေရ ႏွင့္ ခုိလႈံရာေနရာတခု ရရွိေရးသည္သာ လတ္တေလာ ပူပန္စရာမ်ား အျဖစ္ ယူဆလာေနခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္ဘက္ကမ္းရွိ လူငယ္မ်ားက အခြင့္အေရး ရလွ်င္ ဥေရာပ ႏွင့္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏူိင္ငံမ်ားသုိ႕ မိမိတုိ႕ ဘ၀ တုိးတက္ရာ တုိးတက္ေၾကာင္း အျဖစ္ ထြက္ခြာႏူိင္ဖုိ႕သာ အားသန္ေနၾကပါတယ္။ တခါက ဟာမားတုိ႕အား အၾကီးအက်ယ္ ေထာက္ခံမႈေပးခဲ့ၾကသည့္ ဂါဇာ ကမ္းေျမွာင္အရပ္ရွိ လမ္းမ်ားေပၚတြင္လည္း မေက်မနပ္ ေ၀ဖန္သံမ်ား ထြက္လာျပီး အစၥေရးတုိ႕ သိမ္းပုိက္ထားစဥ္ ကာလမ်ားကုိပင္ ျပန္လည္တမ္းတ ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။ ပါလက္စတုိင္း လူ႕ေဘာင္ အဖဲြ႕အစည္းအတြင္း အဓိက ျပႆနာသည္ ဘာလဲဟု စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့ရာ သုံးပုံတပုံ ခန္႕ကသာ အစၥေရးတုိ႕ သိမ္းပုိက္ထားမႈဟု ေျပာဆုိခဲ့ၾကျပီး အမ်ားစုကေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ၊ဆင္းရဲတြင္း နက္မႈ ႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈမ်ားကုိ လတ္တေလာ စိမ္ေခၚမႈမ်ား အျဖစ္ လက္ညဳိးထုိးျပခဲ့ၾကပါတယ္။

ေဒသအတြင္း ေရြးေကာက္ပဲြမ်ား မက်င္းပႏူိင္သည္မွာ ရွစ္ႏွစ္ခန္႕ရွိေနျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း မည္သူကမွ် ႏူိင္ငံေရးတြင္ စိတ္ပါ၀င္စားမႈ မျပၾကေတာ့ေပ။ ထုိ႕အျပင္ ႏွစ္ႏူိင္ငံ ယွဥ္တဲြေနထုိင္ေရး ဆုိသည္ကုိလည္း အေရးတယူ ေျပာဆုိၾကျခင္း မရွိၾကေတာ့၊ ၎တုိ႕၏ လက္ရွိ ေခါင္းေဆာင္ မာမြတ္ အာဘတ္စ္ ရွိေနျခင္းကုိပင္  အဓိက အခက္အခဲ တရပ္အျဖစ္ ရႈ႕ျမင္လာေနခဲ့ပါတယ္။ ၎တုိ႕အေပၚ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္အျဖစ္ကုိလည္း မလုိလားၾကေတာ့ပဲ စစ္တမ္းမ်ားအဆုိအရ သုံးပုံႏွစ္ပုံခန္႕က ၎အား ရာထူးမွ ႏႈတ္ထြက္သြားေစခ်င္ေနၾကပါတယ္။ ၎သည္ အစၥေရး သိမ္းပုိက္ထားသည့္အေရးထက္ အခ်င္းခ်င္း အျငင္းအခုံ ျဖစ္ေနမႈမ်ားကုိသာ ကုိင္တြယ္ရန္ အားသန္ေနတယ္လုိ႕ ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

ထုိ႕အတြက္ ေဂ်ရုဆလင္တြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ ပါလက္စတုိင္း အခ်ဳိ႕က အစၥေရးကုိ ဆန္႕က်င္ဖုိ႕ အားေလ်ာ့လာေနၾကျပီး ၂၀၁၄ မွ ၂၀၁၆ အတြင္း ပါလက္စတုိင္း ေလးေထာင္ခန္႕ အစၥေရး ႏူိင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ရေရး ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ယင္း အေရအတြက္သည္ ျပီးခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္ကႏွင့္ စာလ်င္ သုံးဆခန္႕ တုိးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ အစၥေရး သိမ္းပုိက္မႈကလည္း ဘယ္ေတာ့မွ အဆုံးသတ္မွာမဟုတ္ဖူး၊ အစၥေရးေတြကလည္း ထြက္သြားမွာ မဟုတ္ေတာ့တဲ့ အတြက္ ကုိယ့္အေရးသာ ကုိယ္ ဂရုစုိက္ရေတာ့မယ္လုိ႕ ေျပာဆုိမႈေတြ ရွိလာေနခဲ့ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
လွစိုးေဝ
ကုိးကား၊ ၊ "Capital Failure" from The Economist (Dec 19th 2017)

No comments:

Post a Comment