ငပလီ ေရလုပ္သားေတြရဲ႕ ေမွးမွိန္ေနတဲ့ အိပ္မက္

ငပလီ ေရလုပ္သားေတြရဲ႕ ေမွးမွိန္ေနတဲ့ အိပ္မက္

ငပလီကမ္းေျခ၊ ဂ်ိေတၱာရပ္ကြက္ဟာ ပင္လယ္ထြက္ ငါးဖမ္းျပန္လာသူမ်ား၊ ငါးအျပည့္ ျဖည့္ထားတဲ့ ျခင္းေတာင္းႀကီးငယ္ေတြ ထမ္း႐ြက္သြားလာေနသူမ်ားနဲ႔ စည္ကားေနပါတယ္။ အေသးစား ငါးေတြကို ေနလွန္းၾကတဲ့  က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သဲေသာင္ျပင္ ဝန္းက်င္ရဲ႕ ေလထုထဲ ငါးညႇီနံ႔က အျပည့္ရွိေနပါတယ္။

အလုပ္သမားေတြ ၾကားထဲက မထူးျမစမ္းဟာ ေက်ာက္ေတာ္ၿမဳိ႕နယ္ ေက်းလက္ေဒသတစ္ခုက ျဖစ္ၿပီး ငပလီကို ေျပာင္းေရႊ႕လာတာ  သုံးႏွစ္ဝန္းက်င္ ရွိပါၿပီ။

“ဒီမွာက ငါးျခင္းေတာင္းေတြကို ပခုံးမွာ ထမ္းရတာဆိုေတာ့ ေက်ာကုန္းမွာ အဖုေတြ ထတာကလည္း အရမ္းပဲ ပင္ပန္းလြန္းလို႔ ႐ြာကို ျပန္ေျပးခ်င္တယ္” လို႔ ၂၃ ႏွစ္အ႐ြယ္ မထူးျမစမ္းက ေျပာပါတယ္။

ေနရပ္ရင္းမွာ အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးတာေၾကာင့္ မထူးျမစမ္းက ငပလီမွာပဲ ေသာင္တင္ေနရတာပါ။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္လက ပုဏၰားကြၽန္းၿမဳိ႕နယ္ ႐ြာေဟာင္း႐ြာကေန မိသားစုလိုက္ ထြက္လာတဲ့ ေဒၚလွျမင့္သိန္းကလည္း ငပလီၿမဳိ႕ ေရလုပ္ငန္းမွာ အသားက်ေနပါၿပီ။

“႐ြာမွာက အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးေတာ့ အလုပ္ကလည္း လုပ္ရတစ္လွည့္၊ မလုပ္ရတစ္လွည့္။ ဒီမွာက်ေတာ့ ေန႔တိုင္းအလုပ္ ရွိတယ္” လို႔ ငပလီလာဖို႔ လမ္းစရိတ္အတြက္ နားကပ္ျဖဳတ္ေရာင္းခဲ့ရတဲ့ ၄၅ ႏွစ္အ႐ြယ္ ေဒၚလွျမင့္သိန္းက ေျပာပါတယ္။

ေနရပ္ရင္းမွာ ေကာက္စိုက္၊ ေစ်းေရာင္းရတာေတြဟာ ဘယ္ဘက္မ်က္လုံး မေကာင္းတဲ့သူ႔အတြက္ အဆင္မေျပဘူး။ သံတြဲၿမဳိ႕နယ္ ငပလီမွာ ငါးလွန္းတဲ့အလုပ္ ဝင္လုပ္ရတာ ပိုအဆင္ေျပတယ္။ တစ္လဝင္ေငြ သုံးေသာင္း ပိုပိုေလးရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

သူတို႔ႏွစ္ဦးလိုပဲ ေရလုပ္သား အမ်ားစုဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကေန အလုပ္အကိုင္ေပါတဲ့ သံတြဲေဒသကို ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူေတြပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ဝင္ေငြအကန္႔အသတ္ ရွိတာေၾကာင့္ အေႂကြးသံသရာထဲက မထြက္ႏိုင္ၾကသူ မ်ားစြာ ရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ငပလီေရာက္ရင္ စုေဆာင္းမိမယ္ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ႀကီးပြားေရး အိပ္မက္ဟာ လုပ္သက္ရင့္လာခ်ိန္မွာေတာ့ ေမွးမွိန္လာပါတယ္။

အေႂကြးပိတဲ့ ဝင္ေငြနည္း ေရလုပ္သား

ႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈ အနည္းဆုံး နယ္ေျမတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ေနထိုင္သူ ေလးပုံသုံးပုံဟာ ဝင္ေငြနည္းသူမ်ား ျဖစ္တယ္လို႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔ဘဏ္ အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တစ္ရက္ ဝင္ေငြ ၁ ဒသမ ၂၅ ေဒၚလာေအာက္သာ ရွိေၾကာင္း ဆင္းရဲမႈကို အဆုံးသတ္ျခင္း၊ အကူးအေျပာင္း ကာလတြင္ ႀကီးပြားမႈကို မွ်ေဝျခင္းဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။

ၾသဂုတ္လထုတ္ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာ့သုေတသနဂ်ာနယ္ရဲ႕ စာတမ္းတစ္ေစာင္မွာေတာ့ ရခိုင္ေဒသ ေရလုပ္သားေတြရဲ႕ ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြဟာ တစ္ေန႔ကို ၁,၀၀၀ ကေန ၁,၅၀၀ ခန္႔ အထိပဲ ရွိတယ္လို႔ ေရးထားပါတယ္။

“ေရလုပ္သားမ်ား အေနႏွင့္ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ ကေလးမ်ား ပညာေရးအတြက္ အေရးေပၚ ေငြေခ်းယူႏိုင္ရန္ ေငြတိုးေခ်းစားသူမ်ားထံ မွီခိုအားထားျပဳၾကရသည္” လို႔ စာတမ္းရွင္ ေစာအယ္ထူးက ‘ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ေရလုပ္သားငယ္မ်ား’ စာတမ္းမွာ ေရးသားထားပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာ စီမံကိန္းတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလုံေရး ရန္ပုံေငြအဖြဲ႔ (LIFT) ရဲ႕ ၂၀၁၅ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ရခိုင္ေဒသ ေရလုပ္သားေတြ ဝင္ေငြနည္းပါးလာတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ရခိုင္ေဒသမွ လယ္မဲ့ေျမမဲ့ မိသားစုမ်ားအတြက္ ငါးဖမ္းျခင္းသည္ ပင္မဝင္ေငြရလမ္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အလြန္အကြၽံ ငါးဖမ္းမႈႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးလာမႈေၾကာင့္ ငါးေလ်ာ့နည္းလာသျဖင့္ ေရလုပ္သားမ်ားမွာ မိသားစုမ်ားကို ဝလင္ေအာင္ေကြၽးရန္ ခက္လာသည္” လို႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔က ႀကီးၾကပ္တဲ့ LIFT အဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေရလုပ္ငန္းဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဝင္ေငြ ဒုတိယ အမ်ားဆုံး ရွာေပးတဲ့ က႑ပါ။ ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးဌာနရဲ႕ စာရင္းအရဆိုရင္ သံတြဲခ႐ိုင္မွာ ကမ္းနီး၊ ကမ္းေဝး ငါးဖမ္းေလွ ၂,၀၀၀  ဝန္းက်င္၊ ေလွလိုက္ ေရလုပ္သား ၇,၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနတာပါ။  

သံတြဲငါးလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားအျပားက သူတို႔လိုအပ္တဲ့ ဝန္ထမ္းရရွိဖို႔အတြက္ ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းဘက္က အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြသူေတြကို  လမ္းစရိတ္ ထုတ္ေခ်းၿပီး ေခၚယူၾကပါတယ္။ ေရာက္လာတဲ့ အလုပ္သမားေတြဟာ အလုပ္ရွင္ေတြ စီစဥ္ေပးတဲ့ ေနရာမွာပဲ ေနထိုင္ၾက၊ ေပါေပါမ်ားမ်ား ဖမ္းဆီးရမိတဲ့ ငါးကိုလည္း အလုပ္သမားေတြက ဟင္းခ်က္စရာအျဖစ္ ရၾကပါတယ္။

မၾကာေသးခင္က ငပလီကမ္းေျခ ဂ်ိေတၱာ တံငါ႐ြာက ေရလုပ္သားေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံရာမွာ အမ်ဳိးသားေတြရဲ႕ လစဥ္ဝင္ေငြက တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္း ဝန္းက်င္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြကေတာ့ တစ္သိန္းမျပည့္ဘူးလို႔ ေျပာျပ ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဝင္ေငြက ႀကဳိတင္ခန္႔မွန္းလို႔ မရႏိုင္ဘဲ ဖမ္းဆီးရမိတဲ့ ငါးပမာဏေပၚမွာ အဓိက မူတည္ေနပါတယ္။

ေရလုပ္သားေတြထဲမွာ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ အမ်ဳိးသား ဝင္ေငြမညီမွ်မႈဟာ လုပ္ငန္းခြင္ အႏၲရာယ္ရွိျခင္း မရွိျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနဖြယ္ ရွိတယ္လို႔ သံတြဲခ႐ိုင္ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာန ဦးစီးမွဴး ဦးျမင့္သိန္းက သုံးသပ္ပါတယ္။
“အမ်ဳိးသမီးက်ေတာ့ (ေျမျပင္မွာ) ငါးလွန္း၊ အမ်ဳိးသားကေတာ့ ပင္လယ္ထဲကို ထြက္ၿပီး ငါးဖမ္းရတာ။ လုပ္ငန္းသဘာဝမတူ၊ လစာလည္း မတူညီဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီလိုပဲ ထင္ပါတယ္” လို႔ ဦးစီးမွဴးက ေျပာပါတယ္။

သံတြဲေဒသ ငါးလုပ္ငန္းရွင္ လူငယ္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကိုထြန္းထြန္းဦးက အလုပ္လုပ္ခ်င္သူအတြက္ ပင္လယ္က အလုပ္အကိုင္ ေပးထားတယ္။ လိုအပ္တာကေတာ့ ႀကဳိးစားဖို႔ပါပဲလို႔  ေျပာပါတယ္။
“ဒီေဒသ ေရာက္လာရင္ ေခြၽတာမယ္၊ စုေဆာင္းတတ္မယ္၊ အကြက္ျမင္တတ္တယ္ ဆိုရင္ ဘယ္သူမဆို ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းတစ္ခု ထူေထာင္ႏိုင္မယ္၊ ဒီနည္းနဲ႔ ႀကီးပြားတိုးတက္လာသူေတြ ရွိတယ္” လို႔ ကိုထြန္းထြန္းဦးက ေျပာပါတယ္။

ေရလုပ္သားေတြက ေငြေရးေၾကးေရး အခက္အခဲ ေပၚေပါက္လာရင္ ေငြတိုးေခ်းယူျခင္း၊ အျခားေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္း၊ အလုပ္ရွင္ထံ အကူအညီေတာင္းျခင္း စတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔  ေျဖရွင္းေနၾကတာပါ။

နည္းပညာနဲ႔ ေငြေၾကး

အစိုးရက ေရလုပ္ငန္းသုံး ပစၥည္းမ်ားကို ေစ်းႏႈန္းသက္သာစြာ ေရာင္းခ်မယ္၊ သို႔မဟုတ္ အတိုးႏႈန္းနည္းတဲ့ ေခ်းေငြပမာဏ မ်ားမ်ား ထုတ္ေခ်းမယ္ဆိုရင္ ေရလုပ္သားမ်ား အဆင္ေျပမယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးက သုံးသပ္ပါတယ္။

“အရင္းအႏွီး မရွိၾကေတာ့ တခ်ဳိ႕က အိမ္ေပါင္၊ ၿခံေပါင္ၿပီး ဝယ္တယ္။ ေပါင္စရာ မရွိရင္ ႏွစ္ဆယ္တိုးနဲ႔ ေခ်းၿပီးေတာ့ ဝယ္တယ္။ သူတို႔လုပ္ငန္းမွာ တကယ္ရရွိမယ့္ အက်ဳိးအျမတ္ေတြက အတိုးထဲမွာပဲ နစ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ ေရလုပ္သားေတြက ေလွဆိုးနဲ႔ ပက္ခြက္ေလာက္ပဲ က်န္တဲ့ဘဝကို ေရာက္တာ ေတြ႔ရတယ္” လို႔ သံတြဲၿမဳိ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ (၂) ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးႏိုင္ေႂကြေအးက ေျပာပါတယ္။

ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးဌာနက NGO အဖြဲ႔ တခ်ဳိ႕နဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ ေရလုပ္သားေတြ ဘဝတိုးတက္ေရး အတြက္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲ ဆိုတာကို ေက်းလက္ေဒသအထိ စစ္တမ္းလိုက္ေကာက္ေနၿပီး ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဆင္းရဲမြဲေတမႈပေပ်ာက္ေရး အတြက္ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမစိမ္းေရာင္ စီမံကိန္းအရ သံတြဲခ႐ိုင္ထဲက ရပ္ကြက္သုံးခုကို အရင္းမေပ်ာက္ မတည္ေငြအျဖစ္ သိန္း ၃၀၀ စီ ေထာက္ပံ့ထားတာပါ။

အိမ္၊ စက္ေလွ၊ ငါးဖမ္းပိုက္ ပိုင္ဆိုင္သူတို႔သာ အက်ဳံးဝင္တဲ့ ဒီစီမံခ်က္မွာ မိသားစုတစ္စု ေခ်းယူႏိုင္တဲ့ ပမာဏက က်ပ္ ၃ သိန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေရလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူ အမ်ားအျပားကေတာ့ ဒီစီမံကိန္းကို အားမရၾကပါဘူး။

ေဒသခံတို႔အတြက္ သတင္းေကာင္းတစ္ခုကေတာ့ LIFT အဖြဲ႔ရဲ႕ ေခ်းေငြအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။  ၂၀၁၆ မွာ LIFT ရဲ႕ အေသးစား ေငြေရးေၾကးေရး ႐ုံးခြဲမ်ားကို သံတြဲ အပါအဝင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၿမဳိ႕တခ်ဳိ႕မွာ ဖြင့္မယ္၊ ဒီစီမံခ်က္ကို ၂၀၁၇ အထိ တိုးခ်ဲ႕မယ္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ငပလီ၊ ဂ်ိေတၱာရပ္ကြက္မွ ဦးတင္ေမာင္လိႈင္က ငါးဖမ္းလုပ္သက္၂၈ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ လုပ္ငန္းအတြက္ လိုအပ္တာေတြ ဝယ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနရွိမယ္ ဆိုရင္ တင္ေနတဲ့အေႂကြး ဆပ္ႏိုင္မယ္လို႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။

“အခု ဒီအလုပ္က လုပ္ေနရင္းနဲ႔ကို အေႂကြးက နစ္ေနတာ။ ေရလုပ္ငန္းသုံး ပစၥည္းကိရိယာကလည္း မရွိေတာ့ ေန႔တိုင္း ငါးဖမ္းပိုက္ အေလးႀကီးကို အတင္အခ် လုပ္ရတာဆိုေတာ့ ခါးကလည္း ဒဏ္ျဖစ္ၿပီး နာလွၿပီ” လို႔ ဦးတင္ေမာင္လိႈင္က ေျပာပါတယ္။

ဂ်ိေတၱာက လုပ္ငန္းရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးေမာင္ႀကီးက ေရလုပ္ငန္းသုံး ပစၥည္းေတြကို  ပုဂၢလိကဆိုင္ကေန ဝယ္ယူအသုံးျပဳေနသူပါ။ အစိုးရ ဌာနေတြကသာ ငါးဖမ္းပိုက္၊ စက္ေလွ၊ ေမာ္တာတို႔ကို ေစ်းေလွ်ာ့ေရာင္းခ်မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ ပိုမိုအဆင္ေျပႏိုင္မယ္၊ အလုပ္သမား ၂၆ ေယာက္ ရွိတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းအတြက္ အရင္းအႏွီး အမ်ားအျပား စိုက္ထုတ္ထားရတယ္လို႔  ဦးေမာင္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။
“လုပ္ငန္းကို အရင္းနည္းနည္းနဲ႔ လည္ပတ္လို႔ရရင္ ေရလုပ္သားေတြကိုလည္း လစာမ်ားမ်ား တိုးေပးႏိုင္မွာပါ” လို႔ ဦးေမာင္ႀကီးက ရွင္းျပပါတယ္။

ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်တဲ့ ငါးနီတူ (ပင္လယ္ငါး အေသးစား) ကို အေျခာက္လွန္းၾကတဲ့ ေနရာအမ်ားအျပားကို ဦးေမာင္ႀကီးတို႔ ဂ်ိေတၱာရပ္ကြက္မွာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။

ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးမွဴး ဦးျမင့္သိန္းကေတာ့ နည္းပညာ အားေကာင္းရင္ ေရလုပ္ငန္းက႑မွာ ပါဝင္ေနသူ အားလုံး အက်ဳိးရွိမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ငါးနီတူ (ပင္လယ္ငါး အေသးစား) ကို ျပဳတ္ၿပီးေတာ့ လွန္းမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ေစ်းႏႈန္းပိုရလာမယ္။  ေစ်းႏႈန္းပိုရေတာ့ ေရလုပ္သားေတြ လုပ္ခလည္း မ်ားမ်ားေပးႏိုင္လိမ့္မယ္” လို႔ ဦးစီးမွဴးက သူ႔႐ုံးခန္းထဲမွာ ရွင္းျပပါတယ္။

ေရလုပ္သားေတြဟာ ေငြေၾကးအကူအညီကိုပဲ ေမွ်ာ္လင့္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ငါးထုတ္လုပ္ေရး နည္းပညာကို သိၿပီးသားလို႔ ထင္ေနတတ္ၾကတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

“ေငြေၾကးေပးတိုင္းလည္း အဆင္မေျပႏိုင္ဘူး၊ နည္းပညာ တိုးတက္လာမွ သူတို႔ အဆင္ေျပမယ္။  ဥပမာ- ငါးအတိုင္း ထုတ္လုပ္ဖို႔ထက္ ငါးမုန္႔ (ေျခာက္) လုပ္ၿပီး ထုတ္လုပ္မလား။ ငါးမုန္႔ (ေျခာက္) လုပ္တဲ့ နည္းပညာ သူတို႔တတ္ရင္ ငါးေရာင္းတာထက္ ပိုက္ဆံပိုရမယ္” လို႔ ဦးစီးမွဴးက ေျပာလိုက္ပါတယ္။          


Sources : အိခ်ယ္ရီေအာင္ M Now : Voice