Mass hysteria အစုလိုက္အရူးထျခင္း

ဆရာရွင့္ Mass Hysteria ေရာဂါအေႀကာင္းေလးေရးတင္ေစျခင္းပါတယ္။ ျမန္ေအာင္ျမိဳ႕နယ္ ေက်ာင္းတေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းသူ ေလးငါးေယာက္ ႏွစ္ရက္ဆက္တိုက္ မူးေဝေအာ့အန္ရယ္ေမာေနတဲ့အျဖစ္
ပ်က္ေႀကာင့္ တိုက္နယ္ေဆးရုံကို တင္ရတဲ့အခါ ဆရာဝန္က Mass Hysteria ျဖစ္နိုင္ေႀကာင္း ေျဖရွင္းခ်က္ေပးေပမယ့္ မိဘအပါအဝင္ နယ္ခံအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ဘုန္ေတာ္ႀကီးအခ်ိဳ႕မွအပ ပေယာဂေႀကာင့္ျဖစ္ရျခင္း
ဆိုျပီး FB ေပၚတြင္ အျငင္းပြါးဖြယ္ျဖစ္ေနရပါသျဖင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ဗဟုသုတအျဖစ္ နားလည္
သေဘာေပါက္ေစရန္ ဆရာအေနျဖင့္ post တင္ရွင္းျပေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။
.........................
လူမႈေရးသိပၸံနဲ႔ စိတ္ပညာမွာ Mass hysteria အစုလိုက္အရူးထျခင္းဆိုတာရွိပါတယ္။ ေဆးပညာအရ Collective hysteria စုေပါင္းျဖစ္ျခင္း၊ Group hysteria အုပ္စုလိုက္ျဖစ္ျခင္းနဲ႔ Collective obsessional behavior လို႔ေခၚတယ္။ ျဖစ္တဲ့သူေတြ အားလံုးက တျပိဳင္တည္းမွာ Delusions of threats အႏၲရယ္က်ေရာက္ေတာ့မယ္လို႔ထင္ျမင္ၾကတယ္။ တကယ့္ အႏၲရယ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ မရွိတာကိုၾကံဆတဲ့အႏၲရာယ္လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္တဲ့အနီးအနားနဲ႔ ၾကားရသူေတြမွာ ေကာလဟဠနဲ႔ ထိတ္လန္႔မႈေတြဆက္ျဖစ္ေစတယ္။

Hysteria (ဟစ္စတီးရီးယား) ဆိုတာဘာလဲ
စိတ္ေဝဒနာတခုျဖစ္တယ္။ ျပင္းျပတဲ့စိုးရိမ္ေသာကကေနဆက္ျဖစ္တယ္။ လူနာဟာ သူ႔ကိုယ္သူ မထိန္းႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အမူအယာနဲ႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ (၂) မ်ိဳးကို မထိန္းႏိုင္တာပါ။ ရုတ္တရက္ တက္သလိုပါတြဲျဖစ္တယ္။ အဲတာမွာ သတိလစ္ျပီး စိတ္ခံစားမ႕အရ ငိုတာ ရီတာေတြပါတြဲေနတတ္တယ္။ တခါတေလမွာ ဖိႏွိမ္ထားတဲ့လိုအင္နဲ႔ ဝိေရာဓိျဖစ္ရာကေန ေပါက္ထြက္လာတယ္။
(ဟစ္စတီးရီးယား) ကိုယ္အမူအယာဆိုတာ ဆြဲေဆာင္မႈအမူအယာ (မာယာ) လို႔လည္းေျပာႏိုင္တယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားမႈအေပၚ မွီတည္မယ္၊ ဝိဥာဥ္လိုရင္းႏွီးမႈရွိမယ္၊ သည္းခံႏိုင္စြမ္းကင္းမယ္၊ အလိုမက်မႈရွိမယ္၊ လက္ေတြ႔ မက်တာနဲ႔ ေဒါသ၊ စိတ္တိုတာပါမယ္။ လူနာဟာ စိတ္လႈပ္ရွားမႈလြန္ကဲရာကေန တက္သလိုျဖစ္လာမယ္။ အေၾကာင္းမဲ့ ေအာ္မယ္။ ငိုယိုမယ္။ ရီမယ္။ ဗိုက္ေၾကာေတြတင္းေနမယ္။ ရင္ခုန္ေနမယ္။ ေခါင္းကိုပ္ျပီး ဆို႔ေနသလိုခံစားရမယ္။ သြားၾကိတ္ထားမယ္။ လည္ပင္းေၾကာေတြေထာင္ေနမယ္။ ဆိုးတဲ့အေျခအေနမွာ သတိလစ္သေလာက္ျဖစ္မယ္။ လႈပ္ရွားမႈေတြျပင္းထန္မယ္။ ၾကမ္းတမ္းမယ္။ တကယ္တက္သြားမယ္။

ဘာလို႔ျဖစ္သလည္း
တကိုယ္တည္းဆန္မႈ၊ လိင္ပိုင္းဖိႏွိပ္ထားမႈ၊ ေတြးေတာတာထူးျခားမႈ၊ မ်ိဳးဗီဇေတြကေနျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ငယ္စဥ္က ထိန္႔လန္႔မႈ၊ စိတ္ဓါတ္က်မႈ၊ စိတ္ဖိအားမ်ားမႈ၊ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ျဖစ္မႈေတြကေနလည္း ျဖစ္တယ္။ ခ်စ္ခင္သူ ေသဆံုးတာနဲ႔ ကြဲကြာလမ္းခြဲရတာကေနလည္းျဖစ္မယ္။
၁၉၆၂ မွာ တန္ဇန္နီးယားႏိုင္ငံမွာ Tanganyika laughter epidemic အုပ္စုလိုက္ရီေမာျခင္း ဟစ္တီးရီယား ျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၁၉၆၂ အေမရိကားမွာ June Bug Epidemic ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဝတ္ခ်ဳပ္စက္ရံုမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၁၉၇ဝ ေက်ာ္က လန္ဒန္မွာ ေက်ာင္းသူ (၈) ေယာက္နဲ႔ ဆရာမတေယာက္ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၁၉၇ဝ နဲ႔ ၁၉၈ဝ အတြင္း မေလးရွားမွာ ကေလးမေတြနဲ႔ အရြယ္ငယ္အမ်ိဳးသမီးေတြ ဝိဥာဥ္ဆိုျပီး ျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၁၉၈၃ မတ္လမွာ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္အေနာက္ဖက္ကမ္းေျခမွာ အစုလိုက္ (ဖိန္႔) ရၾကတယ္။
• ၁၉၈၈ အေမရိန္ကန္ျမိဳ႕ ဆန္ဒီယာဂိုျမိဳ႕ ေရတပ္စခန္းမွာ စစ္တန္းလ်ားမွာျဖစ္တယ္။
• ၂၁-၉-၁၉၉၅ တံုးက ေဒလီျမိဳ႕ေတာင္ပိုင္းမွာ Hindu Milk Miracle ဟိႏၵဴႏြားႏို႔ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယား ျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၂ဝဝ၁ ေမလထဲ ေဒလီမွာ The Monkey Man of Delhi ေမ်ာက္လူရွိတယ္ဆိုျပီး အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယား ျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၂ဝဝ၆ ေမလထဲ ေပၚတူကီမွာ Soap Opera Hysteria ဆုပ္ေအာ္ပရာ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၂ဝဝ၆ မွာ မြန္ဘိုင္းေခၚ ဘံုေဘမွာ Sweet Water ေရခ်ိဳ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားလို႔ေခၚတယ္။
• ၂ဝဝ၇ မက္ဆီကိုျမိဳ႕ေတာ္မွာ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၂ဝ၁ဝ ေအျပီလနဲ႔ ေမလထဲ ဘရူႏိုင္းလ္မွာ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၂ဝ၁၂ ႏိုဝဘၤာ ၁၅-၂ဝ သီရိလကၤာမွာ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၂ဝ၁၂ နယူးေယာက္က အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားျဖစ္ခဲ့တယ္။
• ၁၉-၄-၂ဝ၁၆ ေန႔က မေလးရွားေျမာက္ပိုင္းမွာျဖစ္ခဲ့တယ္။ Kota Bharu (ကိုတာ ဘာရူး) ျမိဳ႕မွာ သဘာဝမဟုတ္တဲ့ ဝိဥာဥ္ေတြျမင္တယ္ဆိုျပီး သတင္းထြက္လို႔ ေက်ာင္းခဏပိတ္လိုက္ရတယ္။

ေဆးပညာအရ လူတေယာက္ထက္မကမွာ ရုတ္တရက္ အတူတူ ဒါမွမဟုတ္ ဆင္ဆင္တူတဲ့ (ဟစ္စတီးရီးယား) ပံုစံနဲ႔ ရုပ္ပိုင္းလကၡဏာေတြျပဳမူၾကတာကိုေခၚတယ္။ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ လကၡဏာတခုကေတာ့ သူတို႔မွာ ေရာဂါတခုကို အတူခံစားေနၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ Mass psychogenic illness အစုလိုက္ စိတ္ေဝဒနာ (သို႔) Epidemic hysteria (ဟစ္စတီးရီးယား) ကပ္ေရာဂါလို႔လည္း သတ္မွတ္ပါေသးတယ္။

အုပ္စုလိုက္ဟစ္တီးရီယားဟာ ေယာက္်ား၊ မိန္းမ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာျဖစ္တယ္။ အရြယ္မၾကီးေသးတဲ့ မိန္းကေလးေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ၁၄ ႏွစ္ကေန ၂၅ ႏွစ္ၾကား အျဖစ္မ်ားတယ္။ ၄၅ ႏွစ္ေက်ာ္ေတြမွာ ျဖစ္တာရွားတယ္။ (ဟစ္စတီးရီးယား) က ေရွးကတည္းကေရာဂါျဖစ္တယ္။ Hystron ဂရိစကားလံုးကေနလာတယ္။ အဓိပၸါယ္က သားအိမ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၄-၇-၂ဝ၁၆