လက္ရွိ အစုိးရ အေပၚ တင္က်န္ခဲ့သည့္ ယုိ႕ယြင္း ပ်က္စီးေနေသာ ႏူိင္ငံပုိင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး

ဂ်ဳလုိင္ လ (၁၀) ရက္ေန႕က သဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ား စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ အင္စတီက်ဳ (Natural Resource Governance Institute, NRGI )ႏွင့္ NLD ပါ၀င္ေနသည့္ ေတြးေခၚေမွ်ာ္ျမင္ေရး အဖဲြ႕ တေခတ္ဆန္းေရး အင္စတီက်ဳ (Renaissance Institute) တုိ႕မွ ႏူိင္ငံပုိင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား (SOE လုိ႕ေခၚတဲ့ State Owned Enterprise) ျပန္လည္ ဦးေမာ့ေရး အတြက္ အေျခခံ က်တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ား ျပဳလုပ္ေရး အစီရင္ခံစာ ကုိ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။

အဆုိပါ အစီရင္ ခံ စာ ျဖစ္ေပၚေရး အတြက္ NRGI ၏ အတုိင္ပင္ခံ နဲ႕ စီးပြားေရး ေလ့လာသုံသပ္သူ ပညာရွင္ မစၥတာ အင္ဒရုး ေဘာင္၀ါ အား စီမံဘ႑ာ ၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ အစီအစဥ္ နဲ႕ ႏူိင္ငံတ၀ွမ္းရွိ လုပ္ငန္းမ်ား ကုိ ထဲထဲ၀င္၀င္ ေလ့လာသုံးသပ္ခုိင္းျပီး လုိအပ္တဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ေတြ ျပဳလုပ္ရန္ ျပိးခဲ့တဲ့ ၁၈ လ က အစီရင္ခံစာ ျပဳစုခုိင္းခဲ့ရာမွ အခုလုိ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေဘာင္၀ါ စတင္ သိရွိလာခဲ့ရတာကေတာ့ SOE ေတြ ရဲ႕ ေငြစု စာရင္းမွာ စုစုေပါင္း က်ပ္ ၁၁.၅ ၾတီလီယံ ရွိေနတယ္ ဆုိတာ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္လည္း SOE ေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏူိင္မႈ သည္ ႏူိင္ငံံတကာ အဆင့္အတန္းမ်ား နဲ႕ ႏႈိင္းယွဥ္လ်င္ေသာ္၎၊ အိမ္နီးခ်င္း ႏူိ္င္ငံမ်ား ျဖစ္တဲ့ ထုိင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ တရုတ္ နဲ႕ အျခား အာဆီယံ ႏူိင္ငံမ်ား နဲ႕ ယွဥ္လ်င္ေတာင္ အေတာ္ကု နိမ့္က်ေနပါတယ္။ ဒီလုိ ျဖစ္ေနတာကလည္း ၁၉၉၀ ေနာက္ပုိင္းေလာက္ကထဲက စတင္ခဲ့ျပီး ယခုထိ လည္း ျဖစ္ေနဆဲ ဆုိတာ ပါ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ၀င္ေငြ ေတြ၊ အခြန္ေကာက္လုိ႕ရတဲ့ ဌာနေတြကလည္း ရသင့္ရထုိက္တာထက္ ေလ်ာ့နည္း ရရွိေနတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ပထမဆုံး လုပ္ရမွာကေတာ့ oversight ေခၚတဲ့ ၾကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႕ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကန္ထရုိက္လုပ္ငန္း ခ်ေပးရင္ လည္း သုံးဦးပါတဲ့ ေကာ္မီတီ နဲ႕တင္ ဆုံးျဖတ္လုိ႕ မရေတာ့ပါဖူး။ ဒီကန္ထရုိက္ အတြက္ လုပ္ငန္းတန္ဖုိးက အခြန္ထမ္း ျပည္သူမ်ားရဲ႕ ေငြေတြ ျဖစ္ေနလုိ႕ပါပဲ။ အခုေတြ႕ေနရတာက သူတုိ႕ လုပ္ခ်င္တာလုပ္ဖုိ႕ ခြင့္ေပးေနသလုိ ျဖစ္ေနျပီး ႏူိင္ငံေတာ္ စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ရုံးကေန ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ထိမ္းကြပ္ စစ္ေဆးေပးဖုိ႕ လုိပါတယ္။ ၾကပ္မတ္တဲ့ ေနရာမွာလည္း သာမန္ကာလ်ံကာ သေဘာ အစိရင္ခံစာ ကုိ လက္မွတ္ထုိးျပီး အထက္ကုိ တင္ျပဖုိ႕ မဟုတ္္ပဲ၊ ဒီအစီရင္ခံစာ က အက်ဳိး ရွိမရွိ ေသခ်ာစြာ ဆန္းစစ္ဖုိ႕ လုိပါတယ္။

ဒီလုိ လုပ္ဖုိ႕ကလည္း သူတုိ႕ဆီမွာ စြမ္းေဆာင္ရည္ျပည့္၀တဲ့ လူေတြ၊ လုိအပ္တဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြ မရွိၾကတဲ့ အျပင္ အုိမင္းေဟာင္းႏြမ္းေနျပီ ျဖစ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြကလည္း ဟန္႕တားထားခဲ့ျပန္ပါတယ္။ လုပ္ထားတဲ့ စနစ္ကုိက မေအာင္ျမင္ေအာင္ တမင္ ဖန္တီးေပးထားသလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအတြက္ အစုိးရ အေနနဲ႕ ဒါေတြကုိ မျဖစ္မေန ျပဳျပင္ ေပးရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလုိ ျဖစ္ေအာင္ အစုိးရ အေနနဲ႕ ကုိယ္တုိင္ ၀င္ၾကီးၾကပ္ျပီး မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရပါမယ္၊ ေအာက္ေျခ ၀န္ထမ္းေတြ အဖုိ႕က လစာေလး မျဖစ္စေလာက္ပဲ ရေနၾကတာမုိ႕ သူတုိ႕ အတြက္ လုပ္ခ်င္ကုိင္ခ်င္စိတ္ နည္းပါးေနတာလဲ သဘာ၀ က်ပါတယ္။

လက္ရွိ အစုိးရ အဖုိ႕ အတိတ္ကာလ ရဲ႕ အေမြဆုိးၾကီး က်န္ရစ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ပထမ ၂ ႏွစ္အတြင္း ဘာေတြ ျဖစ္ေနလဲ ဘာေၾကာင္လဲ ဆုိတာ ဆန္းစစ္ဖုိ႕ အခ်ိန္ယူခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၎တုိ႕ အေမြဆက္ခံခဲ့တဲ့ အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ စနစ္က ကမၻာေပၚ မွာ နားလည္ရ အခက္ဆုံး၊ အလြယ္တကူ သိသာ ျမင္ႏူိင္မႈ မရွိုဆုံး ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အခု ဒါေတြ အားလုံးကုိ သိရွိ နားလည္လာတဲ့ အဆင့္ကုိ ေရာက္လာခဲ့ပါျပီ၊

လတ္တေလာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ လုိအပ္ေနတာက SOE ေတြအေနနဲ႕ သူတုိ႕ရရွိတဲ့ အျမတ္ေငြ ရဲ႕ ၅၅% ကုိ Union Financial Account လုိ႕ေခၚတဲ့ Other Account ေတြမွာ စုေဆာင္းခြင့္ရရွိေနတာကုိပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီေငြေတြ ကုိ ျမန္မာစီးပြားေရး ဘဏ္မွာ စုေဆာင္းအပ္ႏွံထားၾကမယ့္အစား တုိင္းျပည္ရဲ႕ ဘ႑ာေငြထဲ ျပန္ေရာက္လာရင္ အက်ဳိးရွိရာ ရွိေၾကာင္း ပညာေရး က်န္းမာေရး နဲ႕ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ ဖြံ႕ျဖဳိးေရး ေတြမွာ အသုံးခ်ရင္ေကာ မျဖစ္ဖူးလား။

ရရွိထားတဲ့ ေနာက္ဆုံး စာရင္းဇယား မ်ာအရ ၂၀၁၇ ဇန္န၀ါရီလ က စျပီး ျမန္မာ ေရနံ နဲ႕ သဘာ၀ ဓါတ္ေငြ႕ လုပ္ငန္းမွာ ေငြပမာဏ က်ပ္ ၅.၄ ၾတီလီယံ ရွိေနပါတယ္။ အတုိးေတြ မပါေသးပါဖူး။ ဒီေငြေတြကုိ ဘယ္လုိ အက်ဳိးရွိရွိ နဲ႕ အသုံးျပဳမလဲ ဆုိတာ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ယူျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာ ျပီူ တာ၀န္ခံေစတဲ့ နည္းလမ္းမ်ဳိး ေတြနဲ႕ မလုပ္သင့္ေပဖူးေလာ။

စီမံဘ႑ ၀န္ၾကီးဌာနအေနနဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ျမန္မာစီးပြားေရး ဘဏ္ေတြမွာရွိေနတဲ့ ဒီေငြေတြကုိ အျခား ၀န္ၾကီးဌာနေတြဆီ ျပန္လည္ ခဲြေ၀သုံးစဲြခြင့္ ေပးရင္ ဘတ္ဂ်က္လုိေငြျပမႈ မွာ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းမသြားေပမယ့္ လူထုရဲ႕ လူေနမႈ ဘ၀ကုိ ၾကီးမားတဲ့ အရွိန္အဟုန္နဲ႕ ခ်က္ျခင္းလက္ငင္းကို ေျပာင္းလဲသြားေစႏူိင္ပါတယ္။

ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရက ၂၀၁၂ ခုစတင္ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ အရ အခုလုိ Other Account ကုိ ဖန္တီးခြင့္ ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ SOE ေတြအဖုိ႕ ဘ႑ာေရး အရ ကုိယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကုိယ္ရပ္ႏူိင္ဖုိ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္လည္း SOE ေတြက ဒီေငြေတြကုိ အလြယ္တကူပဲ ေငြစုစာအုပ္ေတြထဲ ထည့္လုိက္တာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဘာမွ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္မလာခဲ့ပါဖူး။

ဒါ့အျပင္ ၂၀၁၂ ေနာက္ပုိင္း နဲ႕ NLD အာဏာ ရမလာခင္ စပ္ၾကားမွာ SOE အမ်ားအျပားမွာ တာ၀န္ခံယူမႈ မရွိတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

ဆုိလုိတာကေတာ့ သေဘၤာက်င္းလုပ္ငန္း၊ မီးရထား၊ ေလေၾကာင္းလုိင္း၊ ရန္ကုနလ မႏၱေလး ဓါတ္အားေပဒ လုပ္ငန္းေတြက သူတုိ႕ ရဲ႕ ပုိင္ဆုိင္မႈ ေတြ လက္၀ယ္ ကုိင္ထားၾကေပမယ့္ ၎တုိ႕နဲ႕ ပါတ္သက္ရင္ အစုိရဲ႕ ေငြေပးေငြယူ ရွင္းတမ္းမွာ လာ ပါတ္သက္ေနပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ လႊဲေျပာင္းရဖုိက ရွိေနတဲ့ ပမာဏ က ေဒၚလာ ဘီလီယံ ေပါင္း မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။

စုိးရိမ္စရာ ေကာင္းေနတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ SOE ေတြက အစုိးရ ရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ထဲမွာ ပါေနေပမယ့္ သူတုိ႕ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆုိတာကုိ ၾကီးၾကပ္မႈ မရွိပဲ သြားေနတာ ၾကာျမင့္ေနျပီး မန္ေနဂ်ာ ေတြ အေနနဲ႕ လုပ္ခ်င္တာကုိ လုပ္ႏူိင္တဲ့ အခြင့္အေရး ရွိေနတာ ေတြ႕ေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဤသည္က မစၥတာ ေဘာင္၀ါ ရဲ႕ သုံးသပ္ခ်က္ ျဖစ္ျပီး လက္ရွိ စီမံဘ႑ာ ၀န္ၾကီး အသစ္ ျဖစ္သူ ဦးစုိး၀င္းကလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႕ လြန္စြာ စိတ္အားထက္သန္ေနတယ္လုိ႕လည္း ဆုိပါတယ္။ ၎ကုိယ္တုိင္လည္း ျဖစ္ပ်က္ေနသမွ် ကုိ ေကာင္းစြာ သိရွိနားလည္ထားသူလုိ႕လည္း ေျပာပါတယ္။
လွစိုးေ၀

ကုိးကား။ ။ Frontier Myanmar