ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တိုက္ဖ်က္ၾကစို႔

ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တိုက္ဖ်က္ၾကစို႔

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔(ယေန႔)ဟာ ႏွစ္စဥ္က်င္းပၿမဲျဖစ္တဲ့ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔မွာ ကုလသမဂၢက ႀကီးမွဴးၿပီး ဆြီဒင္ႏိုင္ငံ စေတာ့ဟုမ္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးအႀကိမ္ လူသားပတ္ဝန္းက်င္ညီလာခံႀကီးက ႏွစ္စဥ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔ကို ကမၻာ့လူသားအားလုံးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာသူ ကမၻာသားအားလုံး တစ္ေယာက္မက်န္ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းေတြကို အေလးထား ဂ႐ုျပဳတက္ၾကြစြာ ပူးေပါင္း ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္လာၾကေစဖို႔ တြန္းအားေပးတဲ့အေနနဲ႔ ရည္ရြယ္ကာ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ ရာမွာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြ အားလုံးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ညႇိႏႈိင္းေပးႏိုင္ဖို႔၊ လိုအပ္တဲ့နည္းပညာအကူအညီ ေပးႏိုင္ဖို႔စတဲ့ အခ်က္ေတြ အေပၚအေျခခံၿပီး ကုလသမဂၢ ပတ္ဝန္းက်င္အစီအစဥ္ (United Nations Environment Programme, UNEP) ကိုလည္း ထိုညီလာခံႀကီး အၿပီးမွာပဲ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ကစၿပီး UNEP က ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္း ေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေဆာင္ပုဒ္ေတြကို သတ္မွတ္ေပးခဲ့ၿပီး ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွစတင္ကာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အခမ္းအနားေတြကို ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးက ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ႏွစ္စဥ္လွည့္လည္က်င္းပခဲ့ရာ ယခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ က်င္းပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔နဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအဝင္ ကမၻာ့ ႏိုင္ငံမ်ား ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ျပႆနာတစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တင္ျပလိုပါတယ္။

ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈဆိုသည္မွာ

ယေန႔ကမၻာမွာ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ျပႆနာအမ်ားစုဟာ သဘာဝ အေၾကာင္း တရားထက္ လူေတြရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပြား ေနရျခင္းျဖစ္ၿပီး ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ အဓိကျပႆနာရပ္ ေတြထဲမွာ ပလတ္စတစ္ေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈလည္း တစ္ခုအပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔ေခတ္ရဲ႕ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား၊ သြားသြားလာလာ ဘဝလူေနမႈပုံစံမ်ား အရ လူသားေတြဟာ အခ်ဳိရည္ဘူး၊ ေသာက္ေရသန္႔ဘူး၊ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ စတာေတြ အပါအဝင္ အလြယ္တကူသုံးစြဲ၊ စြန္႔ပစ္ႏိုင္တဲ့ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ ထုတ္ကုန္ေတြကို ပိုမိုသုံးစြဲလာၾကပါတယ္။ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ ေတြ၊ ပလတ္ စတစ္ လူသုံးကုန္ပစၥည္းေတြ၊ ပလတ္စတစ္ ကေလးကစား စရာပစၥည္းေတြနဲ႔ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ စြန္႔ပစ္အမႈိက္ေတြကို စာေရးသူတို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ေနရာအႏွံ႔မွာ အလြယ္တကူ ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္။ ေန႔စဥ္ စြန္႔ပစ္တဲ့ အမႈိက္ေတြမွာ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ ပစၥည္းေတြဟာ အမ်ားဆုံးျဖစ္လာပါတယ္။ ကုလသမဂၢ ပတ္ဝန္းက်င္ အစီအစဥ္ရဲ႕ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ စစ္တမ္းမ်ားအရ ''ယေန႔ကမၻာမွာ တစ္ႏွစ္ကို ပလတ္စတစ္အိတ္ ဘီလီယံ ၅ဝဝ ခန္႔ ႏွစ္စဥ္ အသုံးျပဳလ်က္ရွိေၾကာင္း၊ အသုံးျပဳမႈရဲ႕ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ဟာ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ အိတ္ေတြျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပင္လယ္သမုဒၵရာမ်ားအတြင္းကို ႏွစ္စဥ္ ေရာက္ရွိသြားတဲ့ ပလတ္စတစ္ပမာဏဟာ အနည္းဆုံး တန္ခ်ိန္ ရွစ္သန္းခန္႔ ရွိေၾကာင္း၊ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ားအတြင္း စြန္႔ပစ္ပလတ္စတစ္ ေရာက္ရွိမႈကို ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ ၂ဝ၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ဝန္းက်င္ခန္႔တြင္ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ားအတြင္း ေရေနသတၱဝါမ်ဳိးစိတ္ ပမာဏမ်ားထက္ ပလတ္စတစ္ ပမာဏက ပိုမိုရွိေနလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း'' သိရွိရပါတယ္။ ကမၻာ့လူဦးေရ တိုးတက္မ်ားျပားလာတာနဲ႔အမွ် လူသားေတြ စြန္႔ပစ္တဲ့ အမႈိက္ပမာဏလည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာၿပီး စုၿပံဳမ်ားျပားလာတဲ့ ပလတ္စတစ္အမႈိက္ေတြဟာ ကမၻာ တစ္ဝန္းလုံးက ႏိုင္ငံေတြမွာ ပလတ္စတစ္အသုံးျပဳမႈေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈေတြကို ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရပါတယ္။

ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈ၏ ဆိုးက်ဳိးမ်ား

ပလတ္စတစ္မွာ ေျမထု၊ ေလထု၊ ေရထု ညစ္ညမ္းမႈ ကို အဓိကျဖစ္ေစၿပီး သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ဆိုးရြားစြာ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြ ေပါင္းစပ္ ပါဝင္ပါတယ္။ ပလတ္စတစ္ ညစ္ညမ္းမႈ ျပႆနာရဲ႕ အဓိက ဇာစ္ျမစ္ဟာ ေျမႀကီးထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝ ကေန ၁ဝဝဝ ခန္႔အထိ မပ်က္မစီးဘဲ တာရွည္ခံ တည္ရွိေနႏိုင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အဲဒီပလတ္စတစ္အိတ္၊ ၾကြပ္ၾကြပ္ အိတ္အပါအဝင္ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္အမႈိက္ေတြကို ေျမနိမ့္ပိုင္းျဖစ္တဲ့ တြင္းေတြ၊ ခ်ဳိင့္ေတြအတြင္း စုပုံကာ ဖို႔ေျမအျဖစ္ အသုံးျပဳပါကလည္း ေျမႀကီးထဲေရာက္ရွိသြားတဲ့ ပလတ္စတစ္ အမႈိက္ေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မပ်က္ မစီးဘဲ ရွိေနႏိုင္တာေၾကာင့္ ေျမဆီလႊာပ်က္စီးျခင္း၊ ေျမဆီ လႊာအတြင္းရွိ အပင္မ်ဳိးေစ့၊ သစ္ေစ့မ်ား အေညႇာင့္ မထြက္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ေသေက်ပ်က္စီးၾကရတဲ့ အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိခိုက္ျခင္းစတဲ့ ဆိုးက်ဳိးေတြကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးပါကလည္း အီသိုင္းလင္း ေအာက္ဆိုက္နဲ႔ ဒိုင္ေအာက္စင္ ထြက္ရွိတဲ့အတြက္ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့အျပင္ အေငြ႕ကို ႐ွဴ႐ႈိက္မိတဲ့ လူေတြရဲ႕ ေသြးနဲ႔ ဆီးတုိ႔ထဲေရာက္ရွိကာ ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပလတ္စတစ္ပစၥည္း ေတြကို ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းျဖစ္တဲ့ ေကာ္ေစ့ဟာ သဘာဝသယံဇာတျဖစ္တဲ့ ေရနံစိမ္းကေန ထုတ္ယူတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပလတ္စတစ္အိတ္ေတြ၊ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ပစၥည္းေတြကို အလြယ္တကူ ပမာဏ မ်ားျပားစြာ ထုတ္လုပ္၊ သုံးစြဲ၊ စြန္႔ပစ္ေနျခင္းဟာ တစ္နည္း အားျဖင့္ သဘာဝသယံဇာတကို ျဖဳန္းတီးေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိုမိုဆိုးရြားတဲ့ ဆိုးက်ဳိးကြင္းဆက္အေနနဲ႔ မိုးရြာခ်တဲ့အခါ အဲဒီပလတ္စတစ္အမႈိက္ေတြဟာ ေရေျမာင္းေတြအတြင္း ေမ်ာပါသြားၿပီး ေရထြက္ေပါက္ ေတြကို ပိတ္ဆို႔ေစတာေၾကာင့္ ေရစီးေရလာမေကာင္းဘဲ ေရႀကီးေရလွ်ံျခင္းေတြ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ တစ္ခါ ေရေျမာင္းေတြ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြကတစ္ဆင့္ ပင္လယ္ သမုဒၵရာထဲကိုေရာက္ရွိသြားကာ ကမၻာ့ေရထုကို ညစ္ညမ္း ေစတဲ့အျပင္ ေရသတၱဝါေတြရဲ႕ ေနထိုင္က်က္စားတဲ့ ေဂဟ စနစ္ကိုပါ ပ်က္စီးေစကာ ေရသတၱဝါမ်ားလည္း ေသေက် ပ်က္စီးၾကရပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မ်ားစြာက လူေတြ အသုံးျပဳၿပီး စြန္႔ပစ္လိုက္တဲ့ ပလတ္စတစ္အမႈိက္ေတြဟာ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ တျဖည္းျဖည္း ပမာဏမ်ားျပား ႀကီးမား လာၿပီး ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ားအတြင္း ေရာက္ရွိစီးေမ်ာ ေနကာ ေရသတၱဝါေတြအတြက္ ေဘးအႏၲရာယ္ ႀကံဳေတြ႕ ေနရတဲ့အေျခအေနျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ သုေတသနမွတ္တမ္းမ်ားအရ မက္ထရစ္ တန္ခ်ိန္ေပါင္း ၄ ဒသမ ၈ သန္းနဲ႔ ၁၂ ဒသမ ၇ သန္းၾကားခန္႔ ပမာဏ ရွိတဲ့ ပလတ္စတစ္စြန္႔ပစ္အမႈိက္ေတြဟာ သမုဒၵရာအတြင္း ေမ်ာပါလ်က္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

ယခုဆိုလွ်င္ ပလတ္စတစ္စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို အျခားအမႈိက္ေတြနဲ႔အတူ ေရာေႏွာစြန္႔ပစ္ျခင္းေၾကာင့္ အမႈိက္ပုံေတြမွာသာမက ၿမိဳ႕တြင္း၊ ၿမိဳ႕ျပင္ လမ္းမေဘးမွာပါ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္အမႈိက္ေတြ ႐ႈျမင္လို႔ မေကာင္း ေလာက္ေအာင္ ျပန္႔က်ဲေနၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ကို ညစ္ညမ္း ေစ႐ုံသာမက သဘာဝျမင္ကြင္း၊ ႐ႈခင္းေတြကိုပါ အက်ည္းတန္ေစကာ ၿမိဳ႕ရဲ႕ အဂၤါရပ္ကိုပါ ထိခိုက္ေစပါ တယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းအေပၚ တစ္နည္းတစ္ဖုံအားျဖင့္ ဆြဲေဆာင္မႈေလ်ာ့က်ေစၿပီး ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား မိမိတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ပုံရိပ္ကိုလည္း ထိခိုက္မႈမျဖစ္ေစဖို႔ အတြက္ အေလးထား ဂ႐ုျပဳေျဖရွင္းဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အမႈိက္ကင္းစင္တယ္ဆိုတာ အမွန္တကယ္ကို ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းၿပီး ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ား အၾကား ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းက်န ျမင့္မားျခင္းကိုပါ ေဖာ္က်ဴးျပသႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေျဖရွင္းရမည့္နည္းလမ္းမ်ား

ဗုဒၶရဲ႕အဆုံးအမျဖစ္တဲ့ ''ေရေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ရႊံ႕ၫြန္ကို ေရျဖင့္ပင္ သန္႔စင္ရသကဲ့သို႔ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အကုသိုလ္အညစ္အေၾကးမ်ားကို စိတ္ျဖင့္ပင္ သန္႔စင္ ေဆးေၾကာရ၏'' ဆိုသကဲ့သို႔ လူေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ပ်က္ယြင္းမႈကို လူေတြကပင္ ျပန္လည္ကုစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ အပါအဝင္ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္အိတ္၊ ပလတ္စတစ္ ပစၥည္းေတြဟာ ေစ်း သက္သာတယ္၊ သုံးစြဲရလြယ္ကူတယ္၊ ေပါ့ပါးတယ္၊ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ခိုင္ခံ့တယ္၊ စြန္႔ပစ္ရလြယ္ကူတယ္ဆိုေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီဆိုးက်ဳိးေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ (၁) ေလွ်ာ့သုံး မယ္၊ (၂) တစ္ခါသုံးမဟုတ္ဘဲ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္လည္ အသုံးျပဳမယ္၊ (၃) ကုန္ၾကမ္းအျဖစ္သုံးၿပီး အသစ္ျပန္လည္ ျပဳျပင္သုံးစြဲမယ္ စတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ မိမိတို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ညစ္ညမ္းေစတဲ့ ''ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တိုက္ဖ်က္ၾက'' ဖို႔ လိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တိုက္ဖ်က္ၾကဖို႔ဆိုရင္ မိမိတို႔ ေန႔စဥ္ လူေနမႈဘဝရဲ႕ အမူအက်င့္ေလးေတြကို ေျပာင္းလဲ ပစ္ဖို႔လိုပါမယ္။ စာေရးသူတို႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ လူေနမႈဘဝမွာ တစ္ခါသုံး ေသာက္ေရသန္႔ဘူး၊ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ ပစၥည္းေတြကို မသုံးဖို႔၊ အတတ္ႏိုင္ဆုံး ေလွ်ာ့ခ်သုံးစြဲဖို႔၊ ပလတ္စတစ္အိတ္ေတြအစား ၾကာရွည္သုံးစြဲႏိုင္တဲ့ အဝတ္အိတ္စတဲ့ အိတ္ေတြကို ပိုမိုထုတ္လုပ္သုံးစြဲဖို႔၊ စားေသာက္ကုန္၊ လူသုံးကုန္ပစၥည္းေတြကို ပလတ္စတစ္ဘူးေတြနဲ႔ ထုတ္လုပ္မယ့္အစား စကၠဴဘူးေတြနဲ႔ ေျပာင္းလဲ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲၾကဖို႔၊ ျပန္လည္အသုံးျပဳႏိုင္တဲ့ ဖန္ပုလင္း၊ ဖန္ခြက္ေတြကို သုံးဖို႔၊ ေစ်းဝယ္သြားရင္ မိမိအိမ္က ထည့္စရာ အိတ္၊ ျခင္းေတာင္းစတာေတြကို ယူေဆာင္သြား ျခင္းျဖင့္ တစ္ခုခ်င္းစီတိုင္း အတြက္ ပလတ္စတစ္အိတ္ တစ္အိတ္စီ သုံးစြဲမႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖို႔၊ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္မီးသီး၊ မီးေခ်ာင္းေတြကို ေလွ်ာ့သုံးၾကဖို႔၊ ပလတ္စတစ္ ေရခြက္၊ ပလတ္စတစ္ ဇြန္း၊ ပလတ္စတစ္ ခက္ရင္း၊ ပလတ္စတစ္ ဓားစတဲ့မီးဖိုေခ်ာင္သုံး ပလတ္စတစ္ ပစၥည္းေတြအသုံးျပဳမႈကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔၊ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ပစၥည္းေတြကို အသုံးျပဳမယ့္အစား အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္လည္ အသုံးျပဳႏိုင္တဲ့ ထမင္းခ်ဳိင့္၊ ထမင္း ဘူး၊ မုန္႔ဘူး စတာေတြကို သုံးဖို႔၊ ပလတ္စတစ္စြန္႔ပစ္ အမႈိက္ေတြကို စနစ္က်တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ခြဲျခားစြန္႔ပစ္ဖုိ႔ စတဲ့နည္းလမ္းေတြကို အသုံးျပဳၿပီး ပလတ္စတစ္ ညစ္ညမ္းမႈကို ထိေရာက္စြာ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

အားလုံးအေလးထားပူးေပါင္းတိုက္ဖ်က္ရန္လို

တကယ္ေတာ့ အစိုးရေတြ၊ စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ပုဂၢလိကေတြ၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ တစ္ဦးခ်င္း၊ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ အပါအဝင္ ကမၻာတစ္ဝန္းလုံးမွာရွိတဲ့ ကမၻာသူ ကမၻာသားအားလုံးအေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္ကို ဝိုင္းဝန္းထိန္းသိမ္းလိုစိတ္ရွိၿပီး တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲမႈကို ဂ႐ုျပဳေလွ်ာ့ခ်ၾကဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ သုံးစြဲသူေတြေရာ ထုတ္လုပ္သူေတြပါ တစ္ဦးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ ပတ္ဝန္းက်င္အသိ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ သတိရွိၾကၿပီး တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ထုတ္လုပ္မႈ၊ သုံးစြဲမႈ ေတြကို ထိေရာက္စြာ ေလွ်ာ့ခ်ၾကျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အစိုးရမ်ားဘက္ကလည္း အခ်ဳိ႕ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြ က်င့္သုံးေနသလို အခြန္ေကာက္ခံျခင္း၊ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္း မ်ားခ်မွတ္ၿပီး တားျမစ္ပိတ္ပင္ျခင္းတို႔ျဖင့္လည္းေကာင္း ပလတ္စတစ္ ညစ္ညမ္းမႈကို ထိေရာက္စြာ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈဟာ သဘာဝ႐ႈျမင္ကြင္းေတြကို အ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ေစၿပီး ကမ္းေျခနဲ႔ သမုဒၵရာေတြကို ဖ်က္ဆီးတဲ့ အျပင္ ေရသတၱဝါ ေတြကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစပါတယ္။ စားသုံးေနတဲ့ အစားအစာမ်ားထဲအထိ ဝင္ေရာက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈဟာ စာေရးသူတို႔ လူသားအားလုံးရဲ႕ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ အေရးတႀကီး ပူးေပါင္းေျဖရွင္းရမယ့္ ကိစၥရပ္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား

မိမိတို႔ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာနေအာက္ရွိ ပတ္ဝန္း က်င္ထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာနနဲ႔ ကုလသမဂၢ ပတ္ဝန္းက်င္အစီအစဥ္တို႔ရဲ႕ နည္းပညာ အကူအညီျဖင့္ အျခားဆက္စပ္ဌာနမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ပူးေပါင္း၍ ထာဝစဥ္စိမ္းလန္း သန္႔ရွင္းၿပီး ေကာင္းမြန္မွ်တတဲ့ ျမန္မာ့ပတ္ဝန္းက်င္ကို ေဖာ္ေဆာင္သြားႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းၿပီး အမ်ဳိးသားအဆင့္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္း စီမံခန္႔ခြဲမႈ မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ လုပ္ငန္း အစီအစဥ္(၂ဝ၁၇-၂ဝ၃ဝ)ကို ေရးဆြဲထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အမ်ဳိးသားအဆင့္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္း စီမံခန္႔ခြဲမႈမူဝါဒ၊ မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ (၂ဝ၁၇-၂ဝ၃ဝ) ဟာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား စနစ္တက် ေရရွည္စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္မယ့္ လမ္းျပ ေျမပုံပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္အရ ထိေရာက္တဲ့ အမႈိက္သိမ္းဆည္းျခင္း ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ေဘးအႏၲရာယ္ရွိ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားမွ ထြက္ရွိလာတဲ့ စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းမ်ားအတြက္ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ သဟဇာတ ျဖစ္ေစတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္ကို တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ထြက္ရွိမႈေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ျပန္လည္သုံးစြဲျခင္း၊ ျပန္လည္ ျပဳျပင္သုံးစြဲျခင္း(3R)ျဖင့္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ် ရန္၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းစီမံခန္႔ခြဲမႈအတြက္ အစဥ္လည္ပတ္ ေနမယ့္ ရန္ပုံေငြထားရွိေစရန္၊ စြမ္းေဆာင္ရည္နဲ႔ အသိပညာျမႇင့္တင္ရန္၊ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားနဲ႔အညီ ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးျခင္း၊ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ေစရန္ စတဲ့ ပန္းတိုင္မ်ားရရွိေအာင္ အမ်ဳိးသားအဆင့္မွသည္ တိုင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ဆင့္အထိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေဆာင္ပုဒ္

ႏွစ္အလိုက္ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အေရးႀကီး ျပႆနာရပ္ေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြ၊ ကမၻာသူ ကမၻာသားေတြ သိရွိအေလးထား ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ေလထု၊ ေျမထု၊ ေရထုညစ္ညမ္းမႈ ကင္းစင္ေရးနဲ႔ သန္႔ရွင္းတဲ့ပတ္ဝန္းက်င္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေဆာင္ပုဒ္ ကေတာ့ ''ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တိုက္ဖ်က္ၾကစို႔ - Beat Plastic Pollution'' ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ပစၥည္းသုံးစြဲမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း ျဖင့္ ''ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို ဖယ္ရွားတိုက္ဖ်က္ၾကစို႔'' ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ထင္ဟပ္ေစလိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္ပစၥည္းေတြ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔၊ ေရရွည္စဥ္ဆက္မျပတ္တဲ့ အျခားနည္းလမ္း ေတြနဲ႔ ပလတ္စတစ္အစားထိုးပစၥည္းေတြ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ ျခင္းေတြကို အတူတကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔၊ ကမၻာ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တစ္ခါသုံးပလတ္စတစ္အိတ္ ညစ္ညမ္းမႈကို ဝိုင္းဝန္းတြန္းလွန္ တိုက္ဖ်က္ၾကဖို႔ အစိုးရေတြ၊ စက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံသားအားလုံး တစ္ဦးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းစီကို တိုက္တြန္းလိုတဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ တစ္ဦးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ ပတ္ဝန္း က်င္ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အားလုံးပူးေပါင္း ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ၾကျခင္းျဖင့္ ''ေကာင္းမြန္တဲ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္အေမြအႏွစ္''ကို ကြၽႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ အနာဂတ္ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ ''ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို တိုက္ဖ်က္ျခင္း''၊ တစ္ခါသုံး ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈကို အားလုံးကာကြယ္ျခင္းျဖင့္ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ကို စိမ္းလန္းက်န္းမာ သာယာဝေျပာ ေသာ ကမၻာႀကီးအျဖစ္သို႔ အားလုံးဝိုင္းဝန္းထိန္းသိမ္း ၾကပါစို႔လို႔ တိုက္တြန္းေရးသားလိုက္ရပါတယ္။ ။

ကုိးကား-
(၁) www.wikipedia.com
(၂) vietnamnews.vn (21.4.2018)
(၃) ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပညာေပး (ဝန္ထမ္းလက္စြဲ)
(၄) ၂ဝ၁၃၊ ၂ဝ၁၄၊ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လထုတ္ ေၾကးမုံႏွင့္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမ်ား၏ ေခါင္းႀကီးပိုင္းမ်ား

ဇာျခည္လွသန္း