မိုးကုတ္ ပတၱျမား

မိုးကုတ္ ပတၱျမား

ပတၱျမားဆန္က်ိဳး၊ အဖိုးျပည္တန္ဟူသည့္ ဆို႐ိုးစကားအတိုင္း ပတၱျမားေက်ာက္မ်ားသည္ အလြန္အရည္အေသြး ေကာင္းမြန္ပါက ေသးငယ္သည့္တိုင္ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ဘဲ ကမာၻ႔ေက်ာက္မ်က္ရတနာေလာက တြင္ ထိပ္တန္းမွ ရပ္တည္လ်က္ရွိသည္။

ပတၱျမားကို ႏိုင္ငံအနည္းငယ္တြင္သာ တူးေဖာ္ရရွိႏိုင္သည့္အနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မိုးကုတ္မွထြက္ရွိသည့္ ပတၱျမားမ်ားသည္ ကမာၻ႔ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ေစ်းကြက္တြင္ အရည္အေသြးအေကာင္းမြန္ဆုံးႏွင့္ အထင္ရွားဆုံး ျဖစ္ေပသည္။

ပတၱျမားကို အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတို႔တြင္ အနည္းအက်ဥ္း တူးေဖာ္ရရွိႏိုင္ကာ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတြင္ ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏွင့္ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံတို႔တြင္သာ တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။ မိုးကုတ္သည္ ပတၱျမားေျမဟု ဆိုရေလာက္ေအာင္ပင္ ပတၱျမားႏွင့္ နီလာတို႔ အမ်ားဆုံးထြက္ရွိသည့္ ေဒသျဖစ္ၿပီး တစ္ခ်ိန္က အိမ္တံစက္ၿမိတ္မွ ေရက်ဆင္းလာသည့္ေျမေနရာမွာပင္ ပတၱျမားမ်ားကို ေတြ႕ရွိႏိုင္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုခဲ့ၾကသည္။ မိုးကုတ္ပတၱျမားေျမဟု ဆိုရာတြင္ ပတၱျမား အဓိကထြက္ရွိသည့္အရပ္သည္ မိုးကုတ္ႏွင့္ က်ပ္ျပင္ျဖစ္သည္။
မိုးကုတ္ေဒသသည္ ပတၱျမား၊ နီလာ၊ ေျပာင္ေခါင္းစိမ္းႏွင့္ သလင္းေက်ာက္မ်ား အဓိကထြက္ရွိသည့္ လိပ္သည္းေက်ာက္ႏွင့္ ပုံေဆာင္ထုံးေက်ာက္ေျမျဖစ္သည္။ တြင္းထြက္ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား ေပါမ်ားလွသျဖင့္ မိုးကုတ္တြင္ ေပါက္တူးတစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ ဒယ္အိုးတစ္လုံးရွိလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး ခ်မ္းသာသြားႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာစမွတ္ ျပဳခဲ့ၾကရသည္။ မိုးကုတ္ပတၱျမားထြက္ရွိသည့္ ေျမေၾကာသည္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွ မိုးမိတ္၊ တေကာင္း၊ သပိတ္က်င္းအထိ က်ယ္ျပန္႔ကာ ၁၉၁၆ စတုရန္းမိုင္က်ယ္ဝန္းသည္ဟု ဆိုသည္။

▲▲ေက်ာက္မ်က္ေဗဒ▲▲

အဖိုးတန္ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားကို ေလ့လာသည့္ ပညာရပ္တြင္ မီးသင့္ေက်ာက္၊ အနည္က်ေက်ာက္ႏွင့္ အသြင္ေျပာင္းေက်ာက္တို႔ကို ဘာသာခြဲမ်ားအျဖစ္ ေလ့လာႏိုင္ၾကသည္။ မီးသင့္ေက်ာက္မ်ားသည္ ကမာၻေျမထု၏အတြင္းပိုင္းရွိေက်ာက္ရည္ပူမ်ား ေအးခဲရာမွ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ အနည္က်ေက်ာက္မ်ားသည္ ကမာၻေျမ၏သဘာဝအင္အားမ်ားေၾကာင့္ တိုက္စားခံရသည့္ မီးသင့္ေက်ာက္မ်ား၏ တိုက္စားစာမ်ား ပို႔ခ်ရာမွ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ အသြင္ေျပာင္းေက်ာက္မ်ားသည္ ေျမတြင္းအပူခ်ိန္ႏွင့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္ အနည္က် ေက်ာက္မ်ားမွ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ၾကသကဲ့သို႔ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ မီးသင့္ေက်ာက္မွလည္း ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္။

မီးသင့္ေက်ာက္မ်ားကို အမ်ားအားျဖင့္ ပုံေဆာင္ခဲမ်ားအျဖစ္ ေတြ႕ရေလ့ရွိကာ အနည္က်ေက်ာက္မ်ားကို က်ိဳးပဲ့စေက်ာက္မ်ားအျဖစ္ ျမင္ေတြ႕ရေလ့ရွိသည္။ ယင္းေက်ာက္မ်ားမွေတြ႕ရွိရသည့္ ေက်ာက္မ်ားအနက္ လွပျခင္း၊ တာရွည္ခံျခင္းႏွင့္ ရွားပါးျခင္းဟူသည့္ အဂၤါသုံးရပ္ႏွင့္ျပည့္စုံေသာ ေက်ာက္မ်ားကိုသာ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ရွစ္ရာစုဝန္းက်င္မွစတင္၍ တန္ဖိုးထားသုံးစြဲခဲ့သည့္ ပတၱျမား၊ စိန္၊ နီလာစသည့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားကို သန္႔စင္ၾကည္လင္ျခင္း၊ အေရာင္ညီၫြတ္လွပျခင္း၊ အျပစ္ အနာအဆာ ကင္းျခင္း၊ အသားေကာင္းျခင္းႏွင့္ အရြယ္အစားႀကီးျခင္းဟူသည့္ အခ်က္မ်ားအေပၚ မူတည္လ်က္ တန္ဖိုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္မူ ေက်ာက္မ်က္တစ္ခု၏တန္ဖိုးကို အဂၤလိပ္အကၡရာ စီ ငါးလုံးျဖင့္ တန္ဖိုးျဖတ္ေၾကာင္း မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွ နီလာလုပ္ငန္းရွင္ ဦးေမာင္သင္းကရွင္းျပခဲ့သည္။ အဆုိပါ စီငါးလုံးမွာ ထြက္ရွိသည့္ႏိုင္ငံ (Country)၊ ေက်ာက္သား ၾကည္လင္မႈ  (Clearness)၊ ေက်ာက္အေလးခ်ိန္ (Carat)၊ ေက်ာက္ေသြးထားပုံ  (Cutting) ႏွင့္ ေက်ာက္အေရာင္အေသြး (Colour) တို႔ျဖစ္ကာ ယင္း အခ်က္ငါးခ်က္ ေကာင္းမြန္သည့္ေက်ာက္သည္ ေစ်းေကာင္းရျမဲျဖစ္ေပသည္။

▲▲တြင္းထြက္ပတၱျမား▲▲

ပတၱျမားသည္ ေအာက္ဆိုဒ္တြင္းထြက္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္ကာ မာဆင့္ (Mohs scale) ၉ ရွိသည္။ (စိန္၏ မာဆင့္သည္ ၁၀ ျဖစ္၍ ေက်ာက္စိမ္း၏ မာဆင့္သည္ ၇ ျဖစ္သည္)။ ထို႔အတူ ပတၱျမား၏ သိပ္သည္းဆသည္ ၄ ျဖစ္၍ စိန္၏သိပ္သည္းဆသည္ ၃ ဒသမ ၅ ျဖစ္သည္။ ပတၱျမားႏွင့္ နီလာသည္ ဖြဲ႕စည္းပုံခ်င္းတူညီၾကကာ အေရာင္အေသြးသာ ကြာျခားလ်က္ အမ်ားအားျဖင့္ ပတၱျမားက အနီေရာင္ႏွင့္ နီလာက အျပာေရာင္ရွိသည္။
မိုးကုတ္၌ ပတၱျမားကိုတူးေဖာ္ၾကရာတြင္ မိ႐ိုးဖလာအစဥ္အဆက္ လက္ျဖင့္တူးေဖာ္ခဲ့ၾကၿပီး စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာခ်ိန္တြင္ စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ တူးေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။ ပတၱျမားေက်ာက္မ်ားသည္ ျဗဳန္းဟုေခၚဆိုသည့္ ေျမသားႏွင့္ ေက်ာက္သားေရာေနသည့္ေျမတြင္ ရွိသျဖင့္ ျဗဳန္းမ်ားကိုတူးယူကာ ေရႊက်င္သကဲ့သို႔ ေရျဖင့္ေဆးျခင္း ျဖင့္ ပတၱျမားကို ထုတ္ယူရရွိသည္။

ေရွးယခင္က လက္တူးတြင္းမ်ားကို တူးသည့္ပုံစံအေပၚမူတည္လ်က္ အင္းၿပဲ၊ လူးတြင္း၊ တြင္းလုံး၊ ေလးပင္လိမ္ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားခဲ့ၾကသည္။ ေျမျပန္႔မ်ားႏွင့္ ေတာင္ေစာင္းမ်ားတြင္ ေရကန္မ်ားကဲ့သို႔ မ်က္ႏွာျပင္ က်ယ္က်ယ္တူးေဖာ္သည့္ တြင္းမ်ားသည္ အင္းၿပဲေခၚ တြင္းၿပဲမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အင္းၿပဲမ်ားကိုတူးရာတြင္ ေျမမ်က္ျပင္အေပၚပိုင္းရွိ ေက်ာက္တုံး၊ ေက်ာက္စရစ္မ်ားကို ဖယ္ရွားလ်က္ ျဗဳန္းေျမသားေပၚသည္အထိ တူးၾကကာ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ေရအိုင္မ်ားကိုတမံပိတ္လ်က္ ေရမ်ားကိုပက္ထုတ္ၿပီး တူးၾကျခင္းမ်ားလည္းရွိသည္။

သဘာဝအတိုင္း တည္ရွိေနသည့္ ေတာင္ေစာင္းကိုေဖာက္၍ ေက်ာက္လႊာအထပ္မ်ားအတြင္း လူးလွိမ့္ဝင္ေရာက္ ရသည့္ တြင္းမ်ားသည္ လူးတြင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔တူးၾကရာတြင္ ျဗဳန္းေျမေတြ႕သည္အထိ တူးၾကရသျဖင့္ ဥမင္ငယ္ တစ္ခု ပုံစံျဖစ္လာကာ တူးေဖာ္မႈအေပၚမူတည္လ်က္ အက်ဥ္းအက်ယ္ ကြာျခားၾကသည္။ ေတာင္အတြင္းပိုင္းသို႔ ေရာက္လွ်င္ ေအာက္ဆီဂ်င္နည္းပါးလာသျဖင့္ လူးတြင္းတူးသူမ်ားသည္ အသက္ေသဆုံးႏိုင္သည္အထိ အႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရေလ့ရွိသည္။

ေျမျပင္မွ ေအာက္သို႔ ေရတြင္းတစ္ခုတူးေဖာ္သည့္အတိုင္း အဝိုင္းပုံစံ တူးေဖာ္သည့္တြင္းသည္ တြင္းဝိုင္းျဖစ္ကာ တြင္းမ်က္ႏွာဝသည္ လူတစ္ကုိယ္ဝင္ႏိုင္႐ံု လက္မ ၃၀ ဝန္းက်င္သာရွိသည္။ တြင္းဝိုင္းကို လူႏွစ္ဦးမွ သုံးဦးအထိ တူးေဖာ္ၾကၿပီး တြင္းႏႈတ္ခမ္းဝတြင္ ဝါးပိုးဝါးကို ကန္႔လန္႔ျဖတ္တန္းထိုး၍ တြင္းထဲမွျဗဳန္းေျမမ်ားကို စက္သီးျဖင့္ အေပၚသို႔ဆြဲတင္ကာ ယူေဆာင္ၾကသည္။ တြင္းလုံးကို ျဗဳန္းေျမေတြ႕သည္အထိ တူးေဖာ္ၾကရသျဖင့္ ေပ ၆၀ ေက်ာ္အထိ တူးရသည္မ်ားလည္းရွိေပသည္။

တြင္းလုံးတူးသူမ်ားသည္ ေျမၿပိဳက်ႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္ကို ရင္ဆိုင္ၾကရသည္။ ေလးပင္လိမ္တြင္းသည္ စတုရန္းပုံတြင္းျဖစ္ၿပီး ေျမၿပိဳျခင္းမျဖစ္ေစရန္ တြင္းနံရံေလးဘက္ကို ေဘာင္ခတ္ထားေလ့ရွိၾကသည္။ ေဘာင္ေလးဖက္ရွိသျဖင့္ ေလးပင္လိမ္တြင္းဟုေခၚ ၾကကာ အနက္ေပ ၁၀၀ အထိ တူးၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ေလးပင္လိမ္တြင္းမ်ားကို ႏွစ္တြင္းယွဥ္တူးကာ တြင္းႏွစ္တြင္းကို ေျမေအာက္တြင္ လိုဏ္တူး၍ ဆက္သြယ္ထားၾကသည္။

လူးတြင္း၊ တြင္းဝိုင္းႏွင့္ ေလးပင္လိမ္တြင္းမ်ားတူးၾကရာတြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ျပတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ရန္ သစ္ရြက္စိမ္းမ်ားကို ယူေဆာင္သြားေလ့ရွိၾကသည္။ သစ္ရြက္စိမ္းမ်ားသည္ အပင္တြင္ရွိေနစဥ္ ေန႔ပိုင္း၌ ေအာက္ဆီဂ်င္ဓာတ္ေငြ႕ကို ထုတ္လႊတ္ၾကသျဖင့္ တြင္းတူးသမားမ်ားသည္ တြင္းတူးေဖာ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴ က်ပ္လာပါက သစ္ရြက္စိမ္းမ်ားကို ႐ွဴေလ့ရွိၾကသည္ဟု သိရေပသည္။ ယခုေခတ္တြင္မူ ႀကီးမားေသာ စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ တူးေဖာ္ကာ ျဗဳန္းေျမမ်ားကို ေရေဆး၍ ပတၱျမားမ်ားကို ရွာေဖြထုတ္လုပ္လ်က္ရွိၾကသည္။ ျဗဳန္းေျမမ်ားအျပင္ ေဒသအေခၚ အီးေပါက္ေက်ာက္ဟု အမည္တြင္သည့္ ဆာလ္ဖာ ပါဝင္ေသာ ေက်ာက္ျဖဴတုံးမ်ားၾကားတြင္ ပတၱျမားမ်ားရွိေနႏိုင္သျဖင့္ ယင္းေက်ာက္တုံးမ်ားကို တူငယ္မ်ားျဖင့္ထုခြဲကာ ေက်ာက္ရွာေနၾကသူမ်ားကို မိုးကုတ္ေက်ာက္တူးနယ္ေျမမ်ားတြင္ အေျမာက္အျမား ေတြ႕ရွိႏိုင္ေပသည္။
လက္တြင္းတူးမ်ားျဖင့္ ပတၱျမားကို ထုတ္လုပ္ၾကရာတြင္ ေက်ာက္တြင္းပိုင္ရွင္၊ လုပ္ငန္းရွင္(ေပါလန္)ႏွင့္ တြင္းဆရာတို႔က ေဝစုခြဲေဝၾကသည့္စနစ္ျဖင့္ တူးေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခုအခါတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွခ်ထားေပးသည့္ လုပ္ကြက္မ်ားတြင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ အခြန္အခမ်ား ေပးေဆာင္လ်က္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ႏွစ္ကာလအတြင္း တူးေဖာ္ၾကရသျဖင့္ စက္မ်ားျဖင့္ တူးေဖာ္မႈမ်ားကိုသာ အမ်ားဆုံးေတြ႕ရွိၾကရေပသည္။

▲▲ေက်ာက္ေသြးျခင္း▲▲

တူးေဖာ္ရရွိသည့္ ပတၱျမားမ်ားသည္ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ အ႐ိုင္းတုံးမ်ားသာ ျဖစ္သျဖင့္ ယင္းတို႔ကို လွပေကာင္းမြန္၍ အလင္းမ်ားထြက္လာေစရန္ ေသြးယူၾကရသည္။ ပတၱျမားအ႐ိုင္းတုံးမ်ားကို လက္ျဖင့္ေသြးကာ အကြက္ေဖာ္ေလ့ရွိၾက ရာေက်ာက္ေသြး ပညာသည္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေလာကတြင္ အလြန္အေရးပါေသာ က႑တြင္ ရွိေနသည္။

ေက်ာက္ေသြးညံ့ဖ်င္းပါက သိန္းေက်ာ္တန္ေက်ာက္သည္ ေထာင္ဂဏန္းမွ်သာ တန္ေၾကးရႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာစမွတ္ ရွိခဲ့ၾကသည္။ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္းတြင္ တူးေဖာ္ျခင္း၊ ေသြးျခင္းႏွင့္ ေရာင္းဝယ္ျခင္းဟူ၍ အဓိကလုပ္ငန္း သုံးခုသာ ရွိေပသည္။
တူးေဖာ္ၿပီးရရွိလာသည့္ ပတၱျမားအ႐ိုင္းတုံးကို ေရျဖင့္ သန္႔စင္ေအာင္ေဆးေၾကာၿပီး အေျခာက္ခံထားၿပီးမွ ေက်ာက္ေသြးခုံတြင္ ေသြးၾကရသည္။ ေရွးဦးစြာ အ႐ိုင္းတုံးကို အပူေပးထားသည့္ ထုံးဖေယာင္းႏွင့္ကပ္၍ စိန္မွတ္ဟုေခၚသည့္ေၾကးျပားေပၚတြင္ လက္ျဖင့္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းပြတ္ကာ မိမိအလိုရွိသည့္အကြက္ကို ေဖာ္ၾကရသည္။ စိန္မွတ္သည္ အေပၚမ်က္ႏွာျပင္တြင္ ေၾကးျပားကပ္ထားသည့္ မ်က္ႏွာျပင္ညီ ေထာင့္မွန္စတုဂံပုံ သံတုံးျဖစ္ကာ ယင္းေၾကးျပားေပၚတြင္ ပတၱျမားအ႐ိုင္းတုံးကို ညႇပ္ျဖင့္ညႇပ္လ်က္ စိတ္ရွည္စြာ ေသြးၾကရသည္။ ေက်ာက္႐ိုင္းတုံးတစ္ခုကို မည္သို႔အကြက္ေဖာ္ရမည္ဆိုသည္ကို ေက်ာက္ေသြးဆရာကသာ ဆုံးျဖတ္ ေပးေလ့ရွိသည္။

မိမိစိတ္ႀကိဳက္အကြက္ေပၚလာသည့္ ေက်ာက္ကို ညႇပ္တြင္ညႇပ္လ်က္ အေရာင္တင္ခုံတြင္ အေရာင္တင္ၾကရသည္။ အေရာင္တင္ခုံတြင္ ေျခေထာက္ျဖင့္ နင္းကာလည္ေနေစသည့္ ေရာင္တင္ျပား(ေၾကးျပင္)ေပၚတြင္ အေရာင္တင္ဆီ သုတ္လိမ္း၍ ေသြးထားေသာေက်ာက္ကို ပြတ္တိုက္ေပးျခင္းသည္ပင္ အေရာင္တင္ျခင္းျဖစ္ေပ သည္။ ေက်ာက္ကို ေသြးထားသည့္အကြက္အတိုင္း ေၾကးျပင္တြင္ ပြတ္တိုက္ေပးရာတြင္ ကြၽဲခ်ဳိညႇပ္ျဖင့္ ေက်ာက္ကိုညႇပ္ကာ အေရာင္တင္ၾကရသည္။ ယခုအခါတြင္ ကြၽဲခ်ဳိျဖင့္ျပဳလုပ္သည့္ ညႇပ္မ်ား ရွားပါးလာသျဖင့္ သတၱဳညႇပ္မ်ားကို အသုံးျပဳၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရေပသည္။ အကြက္ေဖာ္ထားၿပီး အေရာင္တင္ထားသည့္ ေက်ာက္မ်ားကို အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ၾကသည္။

▲▲ဌာပြဲ▲▲

မိုးကုတ္ပတၱျမားေျမ၏ အေခၚအေဝၚအရ ဌာပြဲသည္ ေက်ာက္အေရာင္းအဝယ္ ျပဳလုပ္သည့္ေနရာ သို႔မဟုတ္ ေက်ာက္ေစ်းတန္းကို ဆိုလိုသည္။ ဌာပြဲမ်ားတြင္ ပတၱျမားသာမက မိုးကုတ္မွထြက္ရွိသည့္ နီလာေက်ာက္မ်ားကိုလည္း အေရာင္းအဝယ္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ဌာပြဲမ်ားတြင္ ေက်ာက္အ႐ိုင္းတုံးမ်ားႏွင့္ ေသြးၿပီးေက်ာက္ေခ်ာမ်ားကို ေရာင္းဝယ္ၾကရာ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားအျပင္ မိုးကုတ္ေဒသတြင္ေနထိုင္ၾကသည့္ ေဂၚရခါးလူမ်ိဳးမ်ား အမ်ားအျပားကို ေတြ႕ရွိၾကရေပသည္။

ကြက္ရပ္ဌာပြဲသည္ ေက်ာက္တြင္းမ်ားရွိသည့္ေနရာ အနီးဝန္းက်င္တြင္ရွိကာနံနက္ပိုင္းမွ မြန္းတည့္ခ်ိန္အထိ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ မိုးကုတ္သို႔ေရာက္ရွိေနစဥ္ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ သဖန္းပင္ရပ္ ဌာပြဲတြင္ လူငယ္အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အမ်ားဆုံးေတြ႕ရွိရကာ ေက်ာက္ပြင့္မ်ားကို ဗန္းမ်ားေပၚတြင္ခင္းလ်က္ ေက်ာက္ၾကည့္ဓာတ္မီး တစ္လက္စီကို ကိုင္ထားၾကသည္ကို ေတြ႕ရွိရေပသည္။ ေက်ာက္မ်ားကိုစိတ္ဝင္စား၍ ၾကည့္႐ႈသူအား ေက်ာက္တစ္ခုစီကို ဓာတ္မီးျဖင့္ထိုးျပကာ ေစ်းစကားဆိုၾကသည္။ ဌာပြဲေက်ာက္မ်က္ေစ်းကြက္တြင္ ေက်ာက္ေစ်းႏႈန္းကို မည္သူကမွ သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိဘဲ မိမိတုိ႔ စိတ္ႀကိဳက္ေစ်းျဖင့္ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ၾကရာ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ဆုံး႐ံႈးမႈမ်ားလည္း ရွိႏိုင္သည္ဟု ဆိုေပသည္။

ကြက္ရပ္ဌာပြဲမ်ားတြင္ နံနက္ပိုင္း အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ၾကၿပီးေနာက္ မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ေပၚရွိဌာပြဲသို႔ သြားေရာက္ကာ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ၾက သျဖင့္ေက်ာက္ေစ်းတန္း သည္ အၿမဲစည္ကားေနေလ့ရွိေပသည္။ ပတၱျမားေျမတြင္ပတၱျမားႏွင့္ နီလာေက်ာက္မ်ားကို အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ၾကရာတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ၌ အတုမ်ားလည္း ပါရွိလာတတ္ေၾကာင္း ေက်ာက္သမားတစ္ဦးက ရွင္းျပခဲ့သည္။

ေခတ္မီနည္းပညာမ်ား တိုးတက္လာခ်ိန္တြင္ ေက်ာက္အတုမ်ားကို အစစ္ႏွင့္မျခား ျပဳလုပ္လာႏိုင္ၾကသျဖင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈျဖင့္သာ အေရာင္းအဝယ္ေဆာင္ရြက္ၾကရေပသည္။

▲▲မိုးကုတ္ ပတၱျမားေျမ▲▲

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ မႏုႆေဗဒပညာဌာနမွ ဘြဲ႕လြန္သင္တန္းသားမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ကိုေအးလြင္၊ ကိုကံဝင္း၊ ကိုဇီဝ၊ ကိုေဇယ်ာထြန္းတို႔ႏွင့္အတူ မိုးကုတ္ပတၱျမားေျမသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ရာ ဒယ္အိုးပုံစံျဖစ္ေနသည့္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ကို မ်ားစြာစိတ္ဝင္စားမိခဲ့ပါသည္။ ကမာၻေပၚတြင္ အရည္အေသြးအေကာင္းဆုံး ပတၱျမားေက်ာက္မ်ား ထြက္ရွိသည့္ မိုးကုတ္သည္ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ၁၂၈ မိုင္ကြာေဝးကာ မႏၲေလး-မတၱရာ-က်ပ္ျပင္မိုးကုတ္လမ္းႏွင့္ မႏၲေလး-ျပင္ဦးလြင္-မိုးကုတ္လမ္းတို႕မွ အလြယ္တကူ သြားေရာက္ႏိုင္သည္။ မတၱရာမွသြားသည့္လမ္းသည္ ေတာင္ဆင္းေတာင္တက္ အေကြ႕အေကာက္မ်ားၿပီး ျပင္ဦးလြင္မွသြားသည့္လမ္းသည္ အထူးေကာင္းမြန္ကာ အဆင္းအတက္ အလြန္နည္းပါးသည္။

မိုးကုတ္ၿမိဳ႕သည္ အေရွ႕အေနာက္ မိုင္ ၃၀ ႏွင့္ ေတာင္ေျမာက္ ၁၄ ဒသမ ၁၂ မိုင္ ရွည္လ်ားလ်က္ စတုရန္းမိုင္ ၄၂၃ ဒသမ ၆ မိုင္ က်ယ္ဝန္းကာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ၃၈၅၈ ေပ ျမင့္သည္။ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕လယ္တြင္ ၿမိဳ႕လယ္အင္းႀကီးရွိေနၿပီးမိုးကုတ္ ႏွစ္ ၈၀၀ ျပည့္အခမ္းအနားကို ၿမိဳ႕လယ္အင္းပတ္လည္တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ကို အေရွ႕ဘက္တြင္ ၆၇၃၃ ေပျမင့္ေသာ ေၾကးနီေတာင္၊ အေနာက္ဘက္တြင္ ၅၃၄၅ ေပျမင့္ေသာ ပင့္ကူေတာင္၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ ၅၆၀၆ ေပျမင့္ေသာထင္း႐ွဴးေတာင္ႏွင့္ ေတာင္ဘက္တြင္ ၇၅၄၄ ေပျမင့္ေသာ ေတာင္မည္းေတာင္တို႔က ဝိုင္းရံထားသျဖင့္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕သည္ ေတာင္မ်ားအၾကားတြင္ ဒယ္အိုးတစ္လုံးပုံစံ တည္ရွိေနေပသည္။
မိုးကုတ္ၿမိဳ႕၏ေျမသားသည္ လိပ္သည္းေက်ာက္ႏွင့္ ပုံေဆာင္ထုံးေက်ာက္မ်ား ျဖစ္ၿပီး ယင္းေက်ာက္မ်ားမွ ပတၱျမား၊ နီလာ၊ ေက်ာက္နီ၊ ဣႏၵနီလာ၊ ဥႆဖယား၊ ဖရဲအူ၊ ေမ်ာ၊ ေျပာင္ေခါင္းစိမ္း၊ နဂါးသြဲ႕၊ မွတ္မီးစသည့္ ေက်ာက္မ်ား ထြက္ရွိသည္။ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ကိုတည္ေထာင္သည့္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၅၇၉ ခုႏွစ္ကို ''ကိတ္ နဂါး ႂကြက္ သုံးေဖာ္ယွက္၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ ေပၚထြက္လာ၊ ဂႏၶာလတိုင္း၊ သမိုင္းပြင့္ဆန္း၊ ပင္သဖန္းဟု၊ ေမာ္ကြန္းထိုးထုတ္၊ ၿမိဳ႕မိုးကုတ္''ဟု မွတ္သားခဲ့ၾကသည္။ မိုးကုတ္သည္ ရွမ္းအမည္ မိန္းကြတ္မွ ဆင္းသက္လာကာ မိန္းသည္ ၿမိဳ႕၊ ကြတ္သည္ ေကြ႕ေကာက္ျခင္းဟု ဆိုလိုသျဖင့္ ေကာက္ေကြ႕ေနသည့္ ေတာင္ၾကားတြင္ ေကြ႕ေကြ႕ ေကာက္ေကာက္တည္ရွိေနသည့္ၿမိဳ႕ဟု အဓိပၸာယ္ရေပသည္။

ေဒသခံအမ်ားစုသည္ ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ျခင္းလုပ္ငန္းအျပင္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းကို လည္း စီးပြားျဖစ္ လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ မိုးကုတ္၏ အဓိကထြက္ကုန္သည္ ပတၱျမားႏွင့္ နီလာအပါအဝင္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားႏွင့္ လက္ဖက္ျဖစ္သည္။
သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ထင္ရွားခဲ့သည့္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဘုရားခုနစ္ဆူ၊ ေစတီ ၂၁၈ ဆူ၊ ပုထိုး ၄၆ ခု၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ၃ဝ၇ ေက်ာင္းႏွင့္ သီလရွင္ေက်ာင္း ေလးေက်ာင္း တည္ရွိသည့္အနက္ ေဖာင္ေတာ္ဦး၊ ခ်မ္းသာႀကီး၊ မဟာမုနိ၊ ေရႊကူႀကီး၊ ေဒၚနန္းၾကည္ေတာင္၊ ပင့္ကူေတာင္ႏွင့္ ေက်ာက္ျပာသာဒ္ဘုရားတို႕သည္ အထင္ရွားဆုံးျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရး အေဆာက္အအံု ၇၅ ခု၊ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအေဆာက္အအံု သုံးခု၊ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း ၃၅ ခုႏွင့္ တ႐ုတ္ဘုရားေက်ာင္း ရွစ္ခုတို႔ တည္ရွိသည္။

ၿမိဳ႕ကိုတည္ေထာင္ခဲ့သည့္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၈၀၀ ကတည္းက မိုးကုတ္သည္ ပတၱျမားေၾကာင့္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားခဲ့ရာ မိုးကုတ္ပတၱျမားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသာမက ကမာၻကပါ တန္ဖိုးထားႏွစ္သက္ၾကသည့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတစ္ပါး ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ ေရွးအခါက ေဒသေနျပည္သူမ်ားသည္ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ တူးေဖာ္ ေရာင္းခ် အသက္ေမြးႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း စက္ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္လာခ်ိန္တြင္ ေဒသေနသူမ်ားသည္ ေက်ာက္ရွာေဖြရန္လုပ္ကြက္မ်ား ေလ်ာ့ပါးလာခဲ့သည္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ဝါရွင္တန္ဒီစီရွိ သဘာဝသမိုင္း သဘာဝျပတိုက္ (NMNH) တြင္ ျပသထားသည့္ ကမာၻေပၚတြင္အႀကီးဆုံးေသာ ပတၱျမားႀကီးသည္ အေလးခ်ိန္ ၂၃ ဒသမ ၁ ကရက္ရွိကာ ပလက္တီနမ္ျဖင့္ကြပ္၍ စိန္မ်ား စီျခယ္ထားသည္။ ယင္းပတၱျမားႀကီးကို ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ မိုးကုတ္မွ တူးေဖာ္ရရွိခဲ့ၿပီး ပရဟိတသမား လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ပီတာဘာ့ခ္က ျပတိုက္သို႔ လွဴဒါန္းခဲ့သည္။

တစ္ခ်ိန္က ဗန္းတစ္ခ်ပ္ျဖင့္ ေက်ာက္ရွာထြက္လွ်င္ တစ္ရက္တာစားရန္ မပူရဟု ဆိုခဲ့သည့္ ပတၱျမားေျမသည္ ယေန႔တိုင္ အရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေသာေက်ာက္မ်ား ထြက္ရွိေနဆဲျဖစ္ရာ မိုးကုတ္ပတၱျမားမ်ားသည္ ႏွစ္ကာလရွည္ၾကာစြာ ကမာၻေက်ာ္ေနဦးမည္သာျဖစ္ေပသည္။ ။

ေမာင္သာ (ေရွးေဟာင္းသုေတသန)