Latest News

Monday, January 29, 2018

လာနီညာႏွင္႕ရာသီဥတုအေျခအေန

လာနီညာႏွင္႕ရာသီဥတုအေျခအေန




လာနီညာဆိုသည္မွာ စပိန္ဘာသာစကားမွ ဆင္းသက္ လာၿပီး လာနီညာကို ''မိန္းကေလးငယ္'' ဟု အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ လာနီညာကာလအတြင္း အီေကြတာ အနီးရွိ အေရွ႕ပစိဖိတ္သမုဒၵရာအ တြင္းရွိ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ အပူခ်ိန္သည္ ပုံမွန္ေအာက္ ေလ်ာ့နည္း သြားရာ အႏုတ္(ဝ.၅) ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ႏွင့္ေအာက္ ေလ်ာ့နည္းျခင္းကို ''လာနီညာ'' ဟု ေခၚသည္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အပူခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းသြားသည့္ ပမာဏေပၚမွာ မူတည္ၿပီး အပူခ်ိန္ပုံမွန္ေအာက္ (-၁.၅) ဒီဂရီေအာက္ ေလ်ာ့နည္းသြားေသာ အေျခအေနအား အားေကာင္းေသာ လာနီညာအေျခအေန၊ (-၁.ဝ မွ -၁.၄)အထိကို အားအသင့္အတင့္ရွိေသာ လာနီညာ အဆင့္၊ (-ဝ.၅ မွ -ဝ.၉) အထိကို အားနည္းသည့္ လာနီညာအဆင့္ ဟူ၍ သတ္မွတ္ပါသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္(၁ဝ)စုႏွစ္အတြင္းလာနီညာျဖစ္ေပၚခဲ့ ေသာ ႏွစ္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္မည္ဆိုပါက ၂ဝဝ၅-၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္၊ ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္၊ ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္တို႔တြင္ အားနည္းသည့္ လာနီညာႏွစ္မ်ားျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တို႔မွာ အားအသင့္အတင့္ရွိေသာ လာနီညာႏွစ္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၇-၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္၊ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ အားေကာင္းသည့္ လာနီညာႏွစ္ မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

လာနီညာျဖစ္ခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ား၏ မိုးေလဝသျဖစ္စဥ္ မ်ားကိုေလ့လာၾကည့္ ပါက ၂ဝဝ၇-၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ အားေကာင္းသည့္ လာနီညာျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၇ ရက္ေန႔မွ ေမလ ၃ ရက္ေန႔အတြင္းမွာ အဖ်က္ စြမ္းအားအလြန္ေကာင္းသည့္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း ''နာဂစ္'' ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈ ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရသည့္ အားေကာင္းသည့္ လာနီညာျဖစ္စဥ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲအက်ဳိးဆက္ေၾကာင့္ ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁ဝ စုႏွစ္အတြင္း ဒုတိယ အႀကိမ္ အားေကာင္းသည့္လာနီညာျဖစ္ခဲ့သည့္ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ကို ၾကည့္မည္ဆိုပါက ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔မွ ၂၃ ရက္ေန႔အထိ အားေကာင္းေသာဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း ''ဂီရိ'' ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ၿပီး ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၉ ရက္မွ ၂ဝ ရက္ေန႔အထိျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ မုန္တိုင္းငယ္ (04BOB) ေၾကာင့္ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး ပခုကၠဴၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေရႊေခ်ာင္း လွ်ပ္တစ္ျပက္ေရႀကီးမႈျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး အသက္ အိုးအိမ္ေပါင္းမ်ားစြာဆုံး႐ႈံးခဲ့ရသည္။

မိုးရြာသြန္းမႈပုံစံမွာလည္း ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ အေနာက္ေတာင္ မုတ္သုံကာလအတြင္း မိုးရြာသြန္းမႈ သည္ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္အားလုံးတြင္ ရြာသြန္း ၿမဲကို ျပည့္မီေအာင္ ရြာသြန္းခဲ့သည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ပုံမွန္အားျဖင့္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ မုန္တိုင္း ျဖစ္ေပၚမႈမွာ မရွိသေလာက္နည္းခဲ့ေသာ္လည္း ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္း၌ ေလဖိအားနည္းရပ္ဝန္း ျဖစ္ေပၚ ၿပီး ပိုမိုအားေကာင္းလာကာ မုန္တိုင္းငယ္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည့္အျပင္ စခန္းေပါင္း ၃၃ ခု စံခ်ိန္သစ္တင္ မိုးမ်ားရြာသြန္းခဲ့ၿပီး မိုးေရခ်ိန္စံခ်ိန္သစ္ သတင္းကိုအႀကိမ္ ၄ဝ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။

၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ အမည္ေပးမုန္တိုင္း သုံးႀကိမ္ႏွင့္ မုန္တိုင္းငယ္ ေျခာက္ႀကိမ္၊ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တြင္ အမည္ေပး မုန္တိုင္း ေလးႀကိမ္ႏွင့္ မုန္တိုင္းငယ္ ေလးႀကိမ္၊ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အမည္ေပးမုန္တိုင္း သုံးႀကိမ္ႏွင့္ မုန္တိုင္းငယ္ သုံးႀကိမ္၊ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အမည္ေပးမုန္တိုင္း တစ္ႀကိမ္ ႏွင့္ မုန္တိုင္းငယ္ ေလးႀကိမ္ အသီးသီးျဖစ္ပြားခဲ့သည္ ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါသည္။

၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ စခန္း ၁၃ ခုသာ စံခ်ိန္သစ္တင္ခဲ့ပါ သည္။ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တစ္ႏွစ္လုံးကို ေလ့လာရာတြင္ မုန္တိုင္းငယ္ ႏွစ္ႀကိမ္ႏွင့္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တစ္ႀကိမ္တို႔ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရာ ျမန္မာ့ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသသို႔ ဦးတည္ခဲ့ျခင္း မရွိသည့္အျပင္ မုန္တိုင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စံခ်ိန္သစ္တင္ ရြာသြန္းခဲ့ေသာ မိုးေရခ်ိန္မ်ားလည္းမရွိေၾကာင္း ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရပါသည္။

၂၁-၇-၂ဝ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေတာင္ကုတ္စခန္း၌ ၁၂ နာရီအတြင္း ရြာသြန္းသည့္ မိုးေရခ်ိန္စုစုေပါင္းမွာ ၂၉ ဒသမ ၁ဝ လက္မ ရရွိခဲ့ျခင္း သည္ လာနီညာ၏ သက္ေရာက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုနည္းတူ အယ္လ္နီညိဳႏွစ္တစ္ႏွစ္ျဖစ္သည့္ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ၁၄-၅-၂ဝ၁ဝ ရက္တြင္ ျမင္းမူစခန္းမွာလည္း အျမင့္ဆုံး အပူခ်ိန္ ၄၇ ဒသမ ၂ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး တြင္ အျမင့္ဆုံး အပူခ်ိန္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္တြင္ အားနည္းသည့္ လာနီညာျဖစ္ခဲ့ၿပီး ယခုႏွစ္ ၂ဝ၁၇-၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ကို ေလ့လာၾကည့္မည္ ဆိုပါက လက္ရွိအီေကြတာ အနီးရွိ အပူပိုင္းပစိဖိတ္သမုဒၵရာ (Tropical Pacific Ocean) ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ အပူခ်ိန္သည္ သိသိသာသာေလ်ာ့နည္းေနၿပီး လက္ရွိျဖစ္ေပၚ ေနေသာ ေလထုျဖစ္စဥ္မ်ားမွာလည္း လာနီညာအေျခအေန သို႔ ေရာက္ရွိေနပါသည္။ လာနီညာျဖစ္ေပၚမႈ ခန္႔မွန္းသည့္ သခ်ၤာပုံစံေမာ္ဒယ္ မ်ား အရ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလအထိ လာနီညာျဖစ္ရန္ အျမင့္ဆုံး ၉၇ ရာခိုႏႈန္းအထိရွိခဲ့ၿပီး ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ လလယ္ ခန္႔မွန္းခ်က္တြင္ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလႏွင့္ မတ္လတို႔တြင္ ၆၉ ရာခုိင္ႏႈန္းသို႔ ျပန္လည္ေလ်ာ့က်ႏိုင္သည္ဟု ႏိုင္ငံတကာ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အပူခ်ိန္ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရးဗဟိုဌာနမ်ားမွ ထုတ္ျပန္ထားသည္။ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္လည္း ေလဖိအားနည္း ရပ္ဝန္း ႏွစ္ႀကိမ္ႏွင့္ မုန္တိုင္းငယ္ တစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးအနိမ့္ဆုံး အပူခ်ိန္စံခ်ိန္သစ္ ႏွစ္ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ကာ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ေလဖိအားနည္းရပ္ဝန္း တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ ၿပီး တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္တို႔ရွိ ၿမိဳ႕ေပါင္း ၁၆ ၿမိဳ႕ တြင္ မိုးေရခ်ိန္ စံခ်ိန္သစ္ ၁၇ ႀကိမ္ႏွင့္ အနိမ့္ဆုံးအပူခ်ိန္ စံခ်ိန္သစ္တစ္ႀကိမ္ တိုင္းထြာရရွိခဲ့ပါသည္။

လာနီညာ၏ သက္ေရာက္မႈသည္ ကာလအပိုင္း အျခားကို ရာသီအလိုက္ ေျပာင္းလဲတတ္ျခင္းေၾကာင့္ လာနီညာျဖစ္စဥ္ဟာ ရွစ္လမွ တစ္ႏွစ္ခြဲခန္႔အထိ ၾကာျမင့္ တတ္သည္။ အဆုိပါျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရာသီဥတုႏွင့္ မည္သို႔ဆက္ႏႊယ္မႈ (Correlation) ရွိသည္ ကို သိရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။ သို႔မွသာ လာနီညာျဖစ္ေပၚ ပါက မိမိႏိုင္ငံသို႔ မည္သို႔သက္ေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္း သိရွိ ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

ယခင္ကျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ လာနီညာႏွစ္မ်ား၏ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ၌ ျဖစ္ေပၚသည့္ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေသာ္လည္း အဆိုပါ လာနီညာ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ မွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေဆာင္းရာသီကာလအတြင္း ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ တြင္ မုန္တိုင္းမ်ား ပိုမိုျဖစ္ေပၚ လာႏိုင္ျခင္း၊ ေဆာင္းရာသီကာလ အေရွ႕ေျမာက္ မုတ္သုံေလအားေကာင္းမႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ညအပူခ်ိန္မ်ား ေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ အေအးပိုျခင္း၊ အေရွ႕ဘက္မွ ေလေပြလႈိင္းမ်ား တိုက္ခတ္ျခင္း၊ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ မိုးရြာသြန္းမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ား ပိုမိုျဖစ္ေပၚ လာျခင္းစသည့္ ရာသီဥတုျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာ ႏိုင္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ လာနီညာျဖစ္ေပၚမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေျခအေနမ်ား အား အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားကို အေလးထားလိုက္နာေဆာင္ရြက္မွသာလွ်င္ မိမိတို႔၏ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ႏွင့္ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈမ်ားကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ လာနီညာ ျဖစ္ေပၚသည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္ မုန္တိုင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဦးတည္ တိုက္ခတ္သည့္ မုန္တိုင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ ေၾကာင့္ လာမည့္မုန္တိုင္းရာသီျဖစ္ေသာ မိုးႀကိဳကာလ (ဧၿပီလ၊ ေမလ)ႏွင့္ မိုးလြန္ကာလ(ေအာက္တိုဘာလ၊ ႏိုဝင္ဘာလ)မ်ားတြင္လည္း မုန္တိုင္းအႏၲရာယ္ကို အထူး သတိျပဳရန္လိုအပ္ပါေၾကာင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရအေန ျဖင့္လည္း သဘာဝေဘးႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္ေရး အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ ေဟာေျပာပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ သဘာဝေဘးက်ေရာက္ တတ္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ဆိုင္ကလုန္းခိုလႈံရာ အေဆာက္အအုံ ေဆာက္လုပ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ေပးလ်က္ရွိရာ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ရာသီဥတုႏွင့္ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ ျပဳမူေနထိုင္ေရးတို႔အတြက္ အေလးထား ေဆာင္ရြက္သင့္ပါေၾကာင္းႏွင့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ မ်ား က်ေရာက္လာပါက သက္ဆိုင္ရာသဘာဝေဘး ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ား၏ လမ္းၫႊန္မႈမ်ား အတိုင္း ေဆာင္ရြက္သြားရန္ လိုအပ္ပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းေျပာၾကားလိုပါသည္။ ။ ေက်ာ္မိုးဦး(မိုး/ဇလ)ျပန္​ၾကား​ေရး၀န္​ႀကီး႒ာန

No comments:

Post a Comment