Ministry of Health & Family Welfare က Director General of Health Services ျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡေဒါက္တာ အဘူ ကာလမ္ အဇက္ နဲ႔ေတြ့ဆံုျခင္း

This undated photo from UNICEF website shows Prof Azad giving a brief on how ICT applications are improving the coverage and quality of health services. 

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ရိုဒုကၡသည္ စခန္းကို က်န္းမာေရးကိစၥ တာ၀န္ယူကြပ္ကဲေနတဲ့ Ministry of Health & Family Welfare က Director General of Health Services ျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡေဒါက္တာ အဘူ ကာလမ္ အဇက္ နဲ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။
.
အီမိုးရွင္းေတြႏိုင္သေလာက္ထိန္းၿပီး ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေရးသာ အဓိကဆိုတဲ့ mindset နဲ႔ အခန္းထဲကို ၀င္ဖုိ႔၊ time & place အေနအထားအရ ေခါင္းစဥ္လြဲသြားႏိုင္တဲ့ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခငး္မ်ိဳးကို ေရွာင္ဖို႔ ကုိယ့္ကိုကိုယ္ ၂ ႀကိမ္ေလာက္ သတိေပးၿပီးမွ အခန္းထဲကို၀င္ပါတယ္။ ကိုယ့္ေၾကာင့္ ျမန္မာကို ထပ္ၿပီး အထင္ေသးမခံရေအာင္ ျပဳမူေျပာဆိုဖို႔လည္း ကိုယ့္ကိုကိုယ္ႀကိဳတင္ ဆုံးမပါတယ္။
.
ဘာဦးတည္ခ်က္ေတြနဲ႔ အခန္းထဲ၀င္မလဲဆိုတာလည္း ကိုယ့္ဘာသာ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနအထားအရ ကၽြန္ေတာ္လုပ္ႏိုင္တာ ၂ ခ်က္ပါပဲ။ (၁) သူ႔ရပ္တည္ရာကို အကဲခတ္မယ္ (၂) သူဘာဆက္လုပ္မလဲ ဆိုတာကို ရသေလာက္ ခန္႔မွန္းမယ္ ဆိုတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ ၂ ခုကိုပဲ ခ်ပါတယ္။
.
သူက presentation အရင္လုပ္ပါတယ္။ ၿပီးမွ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။
.
ရုိေတြဟာ ျမန္မာဘက္ကဆိုတဲ့ စြဲကိုင္မႈကို ေတြ႔ပါတယ္။ Forcibly Displaced Myanmar Nationals in Bangladesh လို႔ သုံးႏႈန္းပါတယ္။ သူ႔ Presentation ရဲ႕ ေခါင္းစဥ္မွာကိုက အဲလိုပဲ သုံးပါတယ္။
.
သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ စပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔သမိုင္းက ဦးေန၀င္းလက္ထက္ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ နဂါးမင္း စစ္ဆင္ေရးက စပါတယ္။ အဲဒီထက္ ေစာတဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းေတြကိုေတာ့ တစ္လုံးတစ္ပါဒမွ ေျပာဆိုသြားျခင္းမရွိပါဘူး။
.
ရိုေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္မွာ အၾကာႀကီး ထားခ်င္ပုံမရလို႔ ခန္႔မွန္းမိပါတယ္။ ျမန္မာဘက္ကို ျပန္ပုိ႔ခ်င္ပုံပါပဲ။
.
သူတို႔ကို ေနရာေဒသ ကန္႕သတ္ခ်က္မထားဘဲ သြားလိုရာ သြားခြင့္ေပးထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ (သူေျပာတာတဲ့အတိုင္း ျပန္ေျပာတာပါ)
.
ရိုေတြရဲ႕ ကေလးေမြးႏႈန္းကိုလည္း သူတို႔လည္း ေခါင္းကိုက္ေနရပုံေပၚပါတယ္။ ဒါကို မွတ္မွတ္ရရ ထည့္ေျပာပါတယ္။
.
အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ၊ တီဘီ ပိုးရိွတဲ့သူေတြလည္း ပါလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအတြက္လည္း က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈေတြ လုပ္ေနေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
.
တစ္ျခား အေထြေထြ က်န္းမာေရးလုိအပ္ခ်က္ေတြအေၾကာင္းလည္း တင္ျပပါတယ္။ သူတို႔လုပ္ထားတာေတြကိုလည္း စာရင္းအင္းေတြ၊ ဂရပ္ဖ္ပုံေတြနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ျပည့္ျပည့္စုံစုံ တင္ျပပါတယ္္။ very impressive ပါ။
.
သူေျပာၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့သူေတြက ၀ိုင္း၀န္းေမးျမန္းေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။
.
ကၽြန္ေတာ္အလွည့္ေရာက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း၊ အားထည့္ၿပီး စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြကို ကြန္ဂရက္က်ဴလိပ္ လုပ္ပါေၾကာင္းနဲ႔ အရင္စဖြင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ပါတယ္။
.
ရိုေတြဟာ ျမန္မာဘက္က မဟုတ္ဘဲ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က အႏြယ္ဖြားေတြလို႔ ေျပာဆိုေနသူေတြရွိတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲလုိ႔ ေမးပါတယ္။ သူကေတာ့ Of course, they are wrong လို႔ ျပန္ေျဖပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတိုင္း ၾကားေနက်ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာဘက္မွာေနထိုင္လာတာ မ်ိဳးဆက္ ၁ ခုမက ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းကုိပဲ စြဲကိုင္ၿပီး ေျဖဆိုပါတယ္။
.
အဲဒီဘက္မွာ ေနေနစဥ္ကာလအတြင္း ရိုမိသားစုေတြ ႏိုင္ငံတကာ အလွဴကို မီခိုေနရတဲ့ဘ၀က လြတ္ေအာင္ income generation လိုမ်ိဳး လုပ္ဖုိ႔အစီအစဥ္ရွိလားလို႔ ေမးပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အစီအစဥ္မရွိပါ လို႔ ေျဖပါတယ္။
.
ခင္ဗ်ားတို႔ဘက္က ၀န္ေဆာင္မႈေတြက သိပ္ေကာင္းေနေတာ့ ျမန္မာဘက္ကို ျပန္မလာခ်င္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲလို႔ ေမးပါတယ္။ ျပန္ၾကမွာပါ။ လူဆိုတာ ကိုယ့္အိမ္ကို ျပန္ခ်င္ၾကတာခ်ည္းပဲလို႔ သူက ေျဖပါတယ္။
.
ကၽြန္ေတာ္ အဓိက ေဆြးေႏြးတာကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဘယ္လို identify လုပ္သလဲ၊ ဘယ္လို ေရတြက္စာရင္းေကာက္ထားသလဲဆိုတာပါပဲ။ လူအမ်ားႀကီး ၀ုန္းကနဲေရာက္လာတာကို ဘယ္လို ေရတြက္သလဲ၊ identification ကဒ္ေတြ ဘာေတြ ေပးထားသလား၊ ခင္ဗ်ားတို႔ လုပ္ေနတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈေတြ ျပင္ဆင္လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အခရာ က်တဲ့ denominator ကို ဘယ္က ရသလဲလို႔၊ ဘယ္လိုေကာက္သလဲလို႔ ေမးပါတယ္။ သူကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ ကမာၻေပၚမွာ အႀကီးဆုံး electronic voter registration စနစ္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ခပ္ၾကြားၾကြားေလး ျပန္ေျဖပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းကဒ္ေတြ ထုတ္ေပးဖို႔ လုပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြဟာ ျပန္႔က်ဲေနတာ မဟုတ္ဘဲ စခန္းေတြထဲမွာ စုေနတဲ့အတြက္ စာရင္းေကာက္ရတာ သိပ္မခက္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
.
ကၽြန္ေတာ္က တစ္ဆင့္တက္ၿပီး စာရင္းေကာက္တဲ့အခါမွာ ဘယ္သူက ဘယ္သူဆိုတာ တိတိပပေျပာႏိုင္ဖို႔ biometrics ေတြ သုံးဖို႔ ရွိသလားလို႔ ေမးပါတယ္။ သူက တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကို လုပ္ထားၿပီးသား ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္တိုးခ်ဲ႕ၿပီး အားလုံးအတြက္ လုပ္ႏို္င္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္ဘာေၾကာင့္ ဒီကိစၥကို အစဆြဲထုတ္ရသလဲဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာျပန္ပို႔ၾကတဲ့အခါ identification မွာ biometrics ရဲ႕ အေရးပါပုံကို တြက္ဆထားမိလို႔ပါ။ ဒုကၡသည္လက္လႊဲဖို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ေၾကာင္းလိုက္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေရွ႕ဆက္ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ biometrics က အေရးပါလာပါလိမ့္မယ္။ ဒီကိစၥက သူတို႔ဘက္က လုပ္မထားခဲ့ရင္လည္း လက္လႊဲတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘက္က လုပ္ထားသင့္တဲ့ကိစၥလို႔ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္)
.
ကၽြန္ေတာ္က မရပ္ေသးဘဲ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အဲဒီ biometrics လႊမ္းၿခဳံတိုးခ်ဲ႕မႈအတြက္ timeline ရွိသလားလို႔ ေနာက္ထပ္တစ္ဆင့္တက္ၿပီး ထပ္ေမးပါတယ္။ မရွိေသးဘူးလို႔ ေျဖပါတယ္။
.
က်န္းမာေရးကိစၥနဲ႔ တိုက္ရုိက္ေတာ့ မသက္ဆိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ သြယ္၀ိုက္ၿပီးေတာ့ သက္ဆိုင္တယ္။ ဒီကိစၥကို ႏိုင္ငံေရးနည္းအရ ေျဖရွင္းႏိုင္မႈနဲ႔ အလားအလာကို ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ ေျပာလို႔ ရသေလာက္ ေျပာႏိုင္မလား (Could you please talk about it to the extent that you could comment? လို႔ သုံးၿပီး ေမးပါတယ္)။ အဲဒီ ေမးခြနး္ကိုေတာ့ သူမေျဖဘဲ ေရွာင္သြားခဲ့ပါတယ္။
.
ေနာက္ထပ္ ကၽြန္ေတာ္ သတိထားမိတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့ သူ႔ေျပာခဲ့ ေျဖခဲ့သမွ် ေတာက္ေလွ်ာက္မွာ သူတို႔ ရရွိၿပီးသားနဲ႔ ရလတၱံ႕ေသာ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေတြရဲ႕ ပမာဏကို ထည့္သြင္းေျပာဆိုျခင္းမရွိပါဘူး။
.
အဲဒီတစ္ခ်က္ရယ္၊ သူ႔စကားအသြားအလာရယ္၊ တစ္ျခားေသာ အခ်က္ေတြရယ္ ေထာက္ခ်င့္ၿပီး သူဒီကို ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လာတာလဲလို႔ ေတြးၾကည့္ပါတယ္။ အဓိကက အလွဴေငြရယ္၊ technical assistance ရယ္ လိုခ်င္လို႔ လာခ်ိတ္ဆက္တယ္လို႔ အေျဖထြက္ပါတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္တြက္တာ မွားခ်င္လည္း မွားပါမယ္)
.
အားလုံးေျပာၿပီးဆိုၿပီး ေဆြးေႏြးပြဲလည္း ၿပီးသြားေတာ့မွ ကၽြန္ေတာ္ေနာက္ဆုံးတစ္ခု ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ခင္ဗ်ား presentation မွာ နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးမွာ တြဲျပခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေန၀င္းလို႔ ေခါင္းစဥ္တပ္ထားတဲ့ပုံက ဦးေန၀င္းပုံ မဟုတ္ဘူး။ ဦးသန္းေရႊပုံျဖစ္ေနတယ္၊ ေနာင္အတြက္ ခင္ဗ်ားျပင္ႏုိင္ေအာင္ ေျပာျပတာပါလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူကလည္း ရယ္က်ဲက်ဲနဲ႔ အင္တာနက္က ရွာလာတာပါတဲ့။
.
အင္တာနက္ကို အယုံမလြယ္နဲ႔။ အင္တာနက္ကို အယုံလြယ္ရင္ လြဲတတ္တယ္ဆိုတာ သူလည္း နည္းနည္းေတာ့ သေဘာေပါက္ေလာက္ပါရဲ႕။
ထက္ေနလင္းဦး
.
(ေတာင္းပန္ခ်က္။ ။ကၽြန္ေတာ့္အေကာင့္ထဲမွာ ဟုိဘက္ဒီဘက္ လူမ်ိဳးစုံရွိတဲ့အတြက္ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းဆန္လြန္းတဲ့၊ ျမန္မာေတြကို ထပ္ၿပီး ဗီလိန္ပုံေပါက္ေစမယ့္၊ ရိုင္းစိုင္းတဲ့ ကြန္မန္႔ေတြ မေပးၾကဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ျမန္မာလုိပဲ ေရးပါ။ Let's try to be part of the solution, not of the problem.)
https://www.facebook.com/htetnlo/posts/10155114955641409