၂၀၁၇ မွာ ျမန္မာျပည္က်န္းမာေရး ကမာၻ႕အဆင့္ ၁၉၀ ေရာက္ေနတယ္လို႔ ဆိုၿပီး ေရးေနၾကတာေတြ႔လို႔
ဒါေလး ေရးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီလိုေရးေနတဲ့ သူအမ်ားစု ကိုးကားေနတဲ့ လင့္ ၂ ခုက ဒီမွာပါ။
.
လင့္ (၁) https://producaoindustrialblog.com/…/world-health-organiza…/
လင့္ (၂) http://thepatientfactor.com/…/world-health-organizations-r…/
.
ပထမလင့္က ၂၀၁၇ ဇန္န၀ါရီ ၁၅ မွာ ေရးထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒုတိယလင့္ကို ကိုးကားၿပီး ေရးထားတာပါ။ ဒုတိယလင့္က ပိုစ့္တင္တဲ့ ရက္စြဲမပါေပမယ့္ ေအာက္က ကြန္မန္႔ေတြရဲ႕ ရက္စြဲကို ၾကည့္ရင္ ၂၀၁၀ ေလာက္က ေရးထားတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ဒုတိယလင့္ကို ဆက္ဖတ္ၾကည့္ရင္ ဒုတိယလင့္ ကိုးကားထားတာက လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၇ ႏွစ္ ေက်ာ္က WHO က ထုတ္ျပန္တဲ့ report ျဖစ္ပါတယ္။
.
WHO က ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း World Health Report ဆိုၿပီး ထုတ္ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္စဥ္ထုတ္ခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီေနာက္ပိုင္း ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကားပဲ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး report က ၂၀၁၃ မွာပါ။ တစ္ႏွစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ အေၾကာင္းအရာ theme မတူပါဘူး။
.
လင့္ (၁) https://producaoindustrialblog.com/…/world-health-organiza…/
လင့္ (၂) http://thepatientfactor.com/…/world-health-organizations-r…/
.
ပထမလင့္က ၂၀၁၇ ဇန္န၀ါရီ ၁၅ မွာ ေရးထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒုတိယလင့္ကို ကိုးကားၿပီး ေရးထားတာပါ။ ဒုတိယလင့္က ပိုစ့္တင္တဲ့ ရက္စြဲမပါေပမယ့္ ေအာက္က ကြန္မန္႔ေတြရဲ႕ ရက္စြဲကို ၾကည့္ရင္ ၂၀၁၀ ေလာက္က ေရးထားတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ဒုတိယလင့္ကို ဆက္ဖတ္ၾကည့္ရင္ ဒုတိယလင့္ ကိုးကားထားတာက လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၇ ႏွစ္ ေက်ာ္က WHO က ထုတ္ျပန္တဲ့ report ျဖစ္ပါတယ္။
.
WHO က ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း World Health Report ဆိုၿပီး ထုတ္ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္စဥ္ထုတ္ခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီေနာက္ပိုင္း ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကားပဲ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး report က ၂၀၁၃ မွာပါ။ တစ္ႏွစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ အေၾကာင္းအရာ theme မတူပါဘူး။
2013: Research for universal health coverage
2010: Health systems financing: The path to universal coverage
2008: Primary health care: Now more than ever
2007: A safer future: global public health security in the 21st century
2006: Working together for health
2005: Make every mother and child count
2004: Changing history
2003: Shaping the future
2002: Reducing risks, promoting healthy life
2001: Mental health: new understanding, new hope
2000: Health systems: improving performance
1999: Making a difference
1998: Life in the 21st century: a vision for all
1997: Conquering suffering, enriching humanity
1996: Fighting disease, fostering development
1995: Bridging the gap
.
အခု လူေျပာမ်ားေနတဲ့ report ကို ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ Health System Performance ကို ႏိႈင္းယွဥ္ခဲ့ပါတယ္။ (ဒါကို comparative study လို႔ ေခၚပါတယ္။) အခ်က္ ၃ ခ်က္ေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ႏိႈင္းယွဥ္ခဲ့ပါတယ္။
.
(၁) Goal Attainment (တစ္နည္းအားျဖင့္ effectiveness)
(၂) က်န္းမာေရးအတြက္ တစ္ဦးခ်င္း သုံးစြဲမႈ (Health Expenditure per Capita)
(၃) Efficiency & overall health performance
တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
.
အဲဒီလို ႏိႈင္းယွဥ္ေတာ့ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးတက္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံအေနအထား၊ အေတြးအေခၚဖီေလာ္ဆိုဖီ၊ အစရွိသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၀ ေက်ာ္ကို ကိန္းဂဏန္းတစ္ခုတည္းနဲ႔ ကိုယ္စားျပဳေစတာပါ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ report မွာ သုံးခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေကာက္တြက္ခ်က္ပုံ methodology ေတြကလည္း ေထာက္စရာေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။
(စာရွည္မွာ စုိုးလို႔ အေသးစိတ္မေရးေတာ့ပါဘူး။ ဘာေတြေထာက္စရာျဖစ္ခဲ့သလဲ ဖတ္ခ်င္ရင္ ဒီမွာ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11425394https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1447380/)
.
ဒါေၾကာင့္ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ WHO မ်က္ႏွာပ်က္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း WHO က အဲဒီ report မ်ိဳးထပ္မေရးေတာ့ပါဘူး။ စာစကားနဲ႔ ေျပာရရင္ တိုင္းျပည္ေတြကို single composite measure တစ္ခုတည္းနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္တာေတြကို လက္ေရွာင္ခဲ့ပါတယ္။ ေရာဂါအလိုက္၊ theme အလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ indicator ေတြကိုပဲ ထုတ္ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။
.
ဒီစာကို ေရးတာ ျမန္မာျပည္က်န္းမာေရးစနစ္ႀကီး ၿပီးျပည့္စုံေအာင္ ေကာင္းမြန္ေနတယ္လို႔ သြယ္၀ိုက္ဖာေထးျခင္း မဟုတ္ပါ။ က်န္းမာေရးအပါအ၀င္ တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုေနတဲ့ ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာ အားလုံးအသိပါ။ ေဒတာအေဟာင္းသုံးၿပီး ဂ်င္းထည့္ေနခ်င္တဲ့သူေတြရဲ႕ ေထာင္ေခ်ာက္မမိေအာင္လို႔ပါ။
2010: Health systems financing: The path to universal coverage
2008: Primary health care: Now more than ever
2007: A safer future: global public health security in the 21st century
2006: Working together for health
2005: Make every mother and child count
2004: Changing history
2003: Shaping the future
2002: Reducing risks, promoting healthy life
2001: Mental health: new understanding, new hope
2000: Health systems: improving performance
1999: Making a difference
1998: Life in the 21st century: a vision for all
1997: Conquering suffering, enriching humanity
1996: Fighting disease, fostering development
1995: Bridging the gap
.
အခု လူေျပာမ်ားေနတဲ့ report ကို ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ Health System Performance ကို ႏိႈင္းယွဥ္ခဲ့ပါတယ္။ (ဒါကို comparative study လို႔ ေခၚပါတယ္။) အခ်က္ ၃ ခ်က္ေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ႏိႈင္းယွဥ္ခဲ့ပါတယ္။
.
(၁) Goal Attainment (တစ္နည္းအားျဖင့္ effectiveness)
(၂) က်န္းမာေရးအတြက္ တစ္ဦးခ်င္း သုံးစြဲမႈ (Health Expenditure per Capita)
(၃) Efficiency & overall health performance
တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
.
အဲဒီလို ႏိႈင္းယွဥ္ေတာ့ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးတက္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံအေနအထား၊ အေတြးအေခၚဖီေလာ္ဆိုဖီ၊ အစရွိသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၀ ေက်ာ္ကို ကိန္းဂဏန္းတစ္ခုတည္းနဲ႔ ကိုယ္စားျပဳေစတာပါ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ report မွာ သုံးခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေကာက္တြက္ခ်က္ပုံ methodology ေတြကလည္း ေထာက္စရာေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။
(စာရွည္မွာ စုိုးလို႔ အေသးစိတ္မေရးေတာ့ပါဘူး။ ဘာေတြေထာက္စရာျဖစ္ခဲ့သလဲ ဖတ္ခ်င္ရင္ ဒီမွာ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11425394https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1447380/)
.
ဒါေၾကာင့္ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ WHO မ်က္ႏွာပ်က္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း WHO က အဲဒီ report မ်ိဳးထပ္မေရးေတာ့ပါဘူး။ စာစကားနဲ႔ ေျပာရရင္ တိုင္းျပည္ေတြကို single composite measure တစ္ခုတည္းနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္တာေတြကို လက္ေရွာင္ခဲ့ပါတယ္။ ေရာဂါအလိုက္၊ theme အလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ indicator ေတြကိုပဲ ထုတ္ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။
.
ဒီစာကို ေရးတာ ျမန္မာျပည္က်န္းမာေရးစနစ္ႀကီး ၿပီးျပည့္စုံေအာင္ ေကာင္းမြန္ေနတယ္လို႔ သြယ္၀ိုက္ဖာေထးျခင္း မဟုတ္ပါ။ က်န္းမာေရးအပါအ၀င္ တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုေနတဲ့ ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာ အားလုံးအသိပါ။ ေဒတာအေဟာင္းသုံးၿပီး ဂ်င္းထည့္ေနခ်င္တဲ့သူေတြရဲ႕ ေထာင္ေခ်ာက္မမိေအာင္လို႔ပါ။
ထက္ေနလင္းဦး
No comments:
Post a Comment