Latest News

Wednesday, November 15, 2017

အားက်သင့္ေသာ အမ်ဳိးသား ရင္ၾကားေစ့ႏူိင္ခဲ့မႈ


စက္တင္ဘာ (၁) ရက္ေန႕က ျမဳိ႕ေတာ္ ဘုိဂုိတာ၏ လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ကုိလံဘီယာ ေတာ္လွန္ေရး လက္နက္ကုိင္ တပ္ဖဲြ႕ Revolution Armed Forces of Columbia (FARC) မွ အဖဲြ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ၎တုိ႕ကုိ ေထာက္ခံသူ မ်ား ဆူညံစြာ ေအာ္ဟစ္ကခုန္ကာ စင္တင္ ဂီတ ေဖ်ာ္ေျဖပဲြမ်ားလည္း က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။
အဆုိပါ ျဖစ္စဥ္အား လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္အတြင္း တခ်ိန္ခ်ိန္ မွာ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ၾကရရင္ျဖင့္ ကုိလံဘီယာ အစုိးရ ျပဳတ္က် သြားေလျပီလားဟုပင္ ယူဆစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္ အဆုိပါ လက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕အစည္းၾကီးက ၎တုိ႕၏ စစ္ေရး ေအာင္ျမင္မႈ မ်ား အတြက္ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴတူးစြာ ေအာင္ပဲြ ခံေနၾကျခင္း မဟုတ္ေပ။ ၎တုိ႕ အသစ္ ဖဲြ႕စည္း လုိက္တဲ့ ႏူိင္ငံေရး ပါတီသစ္ၾကီး ေပၚထြန္းလာျခင္းကုိ ၾကဳိဆုိေနၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုိလံဘီယာ က လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္က အစုိးရ လက္မႈိင္ခ်ေလာက္ရေအာင္ ႏူိင္ငံပ်က္စီးလုနီးပါး အေျခအေန ဆုိက္ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၉၂-၉၉ ကာလမ်ား အတြင္း ႏူိင္ငံ ရဲ႕ သုံးပုံ တပုံခန္႕က အဆုိပါ ေပ်ာက္ၾကား လက္နက္ကုိင္ အဖဲြ႕ၾကီးရဲ႕ လက္ေအာက္ကုိ က်ေရာက္ေနခဲ့ပါတယ္။
ထုိ႕အတြက္ ၂၀၀၂ မွာ ထုိစဥ္က သမၼတ ယူရီဘီ က ထုိးစစ္ၾကီး စတင္ဆင္ႏႊဲလာခဲ့တဲ့ အတြက္ FARC အဖဲြ႕ စစ္ေရးအရ အၾကီးအက်ယ္ နိမ့္ပါးသြားခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္တက္လာတဲ့ သမၼတ ျဖစ္သူ မန္ညဴရယ္ ဆန္တုိ႕စ္ က ထုိးစစ္ အရွိန္အဟုန္ကုိ ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းထားခဲ့ျပီး တဆက္တည္းမွာ အဆုိပါ ေျပာက္္ၾကားမ်ားကုိ ျငိမ္းခ်မ္းေရး စားပဲြ၀ုိင္းဆီ ေခၚယူလာႏူိင္ခဲ့ပါတယ္။
ေလးႏွစ္နီးပါး အခ်ိန္ယူ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကျပီးေနာက္ ၂၀၁၆ မွာ သေဘာတူညီခ်က္ တရပ္ ကုိ က်ဳးဘား ႏူိင္ငံ ျမဳိ႕ေတာ္ ဟာဗာနားမွာ လက္မွတ္ေရးထုိးႏူိင္ခဲ့ပါတယ္။ သုိ႕ေသာ္လည္း အဆုိပါ သေဘာတူညီခ်က္က ကုိလံဘီယာ ျပည္သူမ်ားအၾကား အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္လာခဲ့ရျပန္ပါတယ္။
အဆုိပါ သေဘာတူညီခ်က္အရ FARC ေျပာက္က်ား တပ္ဖဲြ႕၀င္မ်ားအားလုံး လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ရရွိခဲ့ယုံမက ၎တုိ႕ရဲ႕ တပ္မႈးမ်ားကုိ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပဳဳိင္ႏူိင္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ FARC သည္ ယခင္က ျပည္တြင္းမွာ ျပန္ေပးဆဲြ လူသတ္္မႈေတြ အၾကီးအက်ယ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ထုိ႕အတြက္ အဆုိပါ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ အစုိးရက ၂၀၁၆ ေအာက္တုိဘာလမွာ လူထုဆႏၵခံယူပဲြနဲ႕ အတည္ျပဳေစခဲ့ရာမွ ပြတ္ကာသီကာ မဲ နဲ႕ လူထူုရဲ႕ ျငင္းပါယ္ျခင္းကုိ ခံခဲ့ရတဲ့ အတြက္ သေဘာတူညီခ်က္ ကုိ ျပန္လည္ ေရးဆဲြျပီး ဒီတခါေတာ့ ဆႏၵခံယူပဲြ ျပန္မလုပ္ေတာ့ပဲ ကြန္ဂရက္ရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္ကုိ ရယူခဲ့ၾကပါတယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႕မွာပဲ FARC က ၎တုိ႕ရဲ႕ လက္နက္ေတြကုိ ကုလသမဂၢ ထံ အျပီး အပ္ႏွံခဲ့ၾကျပီး မဲျပားမ်ားကတဆင့္သာ အာဏာရရွိေရး ၾကဳိးပမ္းဖုိ႕ ဦးတည္လာျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆုိပါ ျငိမ္းခ်မ္းေရး သာ တည္ျမဲသြာပါက ႏူိင္ငံေရးစင္ျမင္ေပၚ FARC တရား၀င္တက္လွမ္းလာႏူိင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
FARC က သေဘာတူညီခ်က္အရ ၎တုိ႕အဖဲြ႕ပုိင္ ပစၥည္းမ်ား ဘြတ္ဖိနပ္ ကအစ လက္နက္မ်ားအဆုံး၊ ေဒသ ဖြံ႕ျဖဳိးေရး အတြက္ ေဆာက္ေပးခဲ့ရတဲ့ လမ္းမ်ားပါ မက်န္ အစုိးရကုိ တင္ျပခဲ့ရပါတယ္။
ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းကလည္း သူတုိ႕ပုိင္ဆုိင္တဲ့ ေျမေတြ၊ ကၽြဲႏြားေတြ၊ ေရႊ အေလးခ်ိန္ ၂၆၇, ၅၂၀ ဂရမ္၊ ေငြသားခ်ည္းပဲ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၄၅၀,၀၀၀ စုစုေပါင္း တန္ဖုိး အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၃၂၈ သန္း ဖုိး အတိအက် တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
FARC က ၎တုိ႕ရဲ႕ ေျပာရုိးေျပာစဥ္ မက္စ္ အေတုြးအခၚေတြကုိ ဖယ္ရွားျပီး က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ႏွင့္ လူတုိင္း အလုပ္အကုိင္ ဖူလုံေရးကုိ အဓိက ထား မဲဆြယ္သြားမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ လက္ရွိ ႏူိင္ငံေရးပါတီေတြကုိ သေဘာမက်သူ စစ္တမ္းမ်ားအရ ၈၇% ရွိေနတဲ့ ကုိလံဘီယာ က ပါတီၾကီးေတြ အတြက္ အခက္ေတြ႕စရာေတာ့ ျဖစ္လာေနပါတယ္။
သုိ႕ေသာ္လည္း FARC က ၂၀၁၈ သမၼတ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ၀င္ေရာက္မယွဥ္ျပဳိင္ေသးဖူးလုိ႕ ဆုိပါတယ္။ ကြန္ဂရက္ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ေတာ့ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပဳိင္မယ္လုိ႕ ဆုိပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္အရ အထက္ ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ငါးေနရာစီ ေသခ်ာေပါက္ ေပးဖုိ႕ အစုိးရကလည္း သေဘာတူထားျပီး ျဖစ္တဲ့အျပင္ အစုိးရ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ ၁၆ ေနရာမွာ ေလာေလာဆယ္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပဳိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထုိ႕အျပင္ ၎တုိ႕ ထိမ္းခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ နယ္ေျမေတြမွာ အေျခခံ အေဆာက္အအုံမ်ား နဲ႕ ဖြံျဖဳိးေရး စီမံကိန္းေတြ အေကာင္အထည္ ေဖၚေပးဖုိ႕ အစုိးရရဲ႕ သေဘာတူညီမႈကုိ ျငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္မွာ ထည့္သြင္းေပးေရး ေတာင္းဆုိႏူိင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ေဒသခံ မ်ားက အားရေက်နပ္ေနၾကပါတယ္။
ကဲ..ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကုိ ဘာျဖစ္လုိ႔ မလုပ္ႏူိင္ရမွာလဲ၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ သုံးပုံတပုံ ကုိ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏူိင္စြမ္း ရွိခဲ့တဲ့ လက္နက္ကုိင္ အဖဲြ႕အစည္းၾကီးက ေတာင္ လက္နက္ စြန္႕ႏူိင္ခဲ့ေသးရင္ ဘယ္သူမွ အႏူိင္မရႏူိင္တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ၾကီးကုိ ေရရွည္ အက်ဳိးမရွိပဲ ဘာလုိ႕ ဆက္တုိက္ေနၾကမွာလဲ။
တုိင္းျပည္နဲ႕ မိမိတုိ႕ လူမ်ဳိး အတြက္ လက္နက္ေတြ ေဘးခ်ျပီး ၀ုိင္း၀န္း ၾကဳိးစားၾကပါစုိ႕ လုိ႕ ယခုလက္ရွိ အစုိးရ နဲ႕ UNFC တုိ႕ရဲ႕ န၀မအၾကိမ္ ေျမာက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြ တက္ေရာက္ေနသူမ်ားကုိ ေတာင္းဆုိလုိက္ရပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။
လွစိုးေ၀
ကုိးကား ၊ ၊ Colombia Peace Process: Joining the party (The Economist September 9th 2017)

No comments:

Post a Comment