"ၿမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္ရဲ႕ အနာဂတ္ ရာသီဥတု စိန္ေခၚမႈမ်ား"

"ၿမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္ရဲ႕ အနာဂတ္ ရာသီဥတု စိန္ေခၚမႈမ်ား"

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္တဲ့ မဟာရန္ကုန္ဟာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ စိန္ေခၚမႈေတြရွိလာေနၿပီျဖစ္္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရ ၅၁ သန္းေက်ာ္ (၅၁,၄၁၉,၄၂၀ ဦး) ရွိၿပီး ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရမွာ ၁၄ သန္း ေက်ာ္ (၁၄,၈၆၄,၁၁၉ ဦး) ရွိေနပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး လူဦးေရရဲ႕ ၂၉ ဒသမ ၆ ရာ ခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ အဆိုပါၿမိဳ႕ေန လူဦးေရ အမ်ားဆံုးဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေနထုိင္ၾကၿပီး ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရအားလံုးရဲ႕ ၇၀ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရအခ်ိဳးအစား အနည္းဆံုး တိုင္းေဒသႀကီးမွာ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီးျဖစ္ၿပီး စုစုေပါင္း ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရရဲ႕ ၁၄ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရျဖစ္ပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လူဦးေရမွာ လ်င္ ျမန္စြာတိုးေနပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေနလူဦးေရမွာ ၂၀၁၃ တြင္ ငါးသန္းေက်ာ္ရွိေနရာမွ သကၠရာဇ္ ၂၀၅၀ မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လူဦးေရမွာ သန္း ၂၀ ခန္႔အထိ ရွိလာမယ္လို႔ ခန္႔ မွန္းထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ ရာသီဥတုစိန္ေခၚမႈေတြအေနနဲ႔ ေတြ႕ ရွိထားတာေတြကေတာ့ -

(၁) ေယဘုယ်အားျဖင့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ အပူခ်ိန္ေတြ တိုးေနပါ တယ္။ တစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာ အပူခ်ိန္တိုးေနၿပီး အထူးသျဖင့္ ဒီဇင္ဘာမွ ေမလအထိ (ေအးၿပီးေျခာက္ေသြ႕ ေသာ ရာသီနဲ႔ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕ ေသာရာသီ) ကာလဟာ အသိသာ ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ အပူခ်ိန္တိုးမႈကို ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္းနဲ႔ ေျမာက္ ပိုင္းေဒသေတြမွာ အသိသာဆံုးနဲ႔ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ပူတဲ့ေန႔ ေတြ၊ အေအးေပါ့တဲ့ညေတြ၊ အပူေပါ့တဲ့ေန႔ေတြ ေလ်ာ့နည္းလာေန ပါတယ္။

(၂) တိမ္ကင္းစင္ေသာေန႔ေတြ (သို႔မဟုတ္) ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ေန႔ ေတြဟာ တိုးလာေနပါတယ္။ ဒါဟာ ေျခာက္ေသြ႕ေသာရာသီကာလေတြ၊ မိုးနည္းေသာရာသီကာလ ေတြ တိုးလာေနတာကို ေတြ႕ေနရ ပါတယ္။ ေျခာက္ေသြ႕မႈအၫႊန္း ကိန္း (Drought Index)ကို တြက္ခ်က္ၾကည့္ရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၇၈ ကစတင္ကာ လက္ရွိကာလအထိ မွန္မွန္တိုးလာေနပါတယ္။

(၃) မိုးေရခ်ိန္အေျပာင္းအလဲ မတည္ၿငိမ္မႈေတြ ပိုမ်ားလာပါ တယ္။  ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ဝန္း ရြာ သြန္းေသာ မိုးရြာသြန္းမႈပံုစံဟာ မွ် တတဲ့မိုးေရခ်ိန္ရရွိမႈ မေတြ႕ရေတာ့ ဘဲပို၍ ေျခာက္ေသြ႕ေသာ (Drier) နဲ႔ ပို၍စြတ္စိုေသာ (Wetter) မိုးေရ ခ်ိန္ရရွိမႈပံုစံသာ ေတြ႕ေနၾကရပါ တယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မိုးေရ ခ်ိန္ရရွိမႈပံုစံဟာ လြန္ကဲရာသီဥတု ပံုစံ (Extreme Events)ကိုသာ ေတြ႕ေနရပါတယ္။

(၄) ေရႀကီးမႈေဘးအႏၲရာယ္က် ေရာက္ႏိုင္မႈ အလားအလာေတြ တိုးေနပါတယ္။ ၂၀၁၅-၁၆ ေရ ႀကီးမႈမ်ားအရ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေရႀကီးမႈေဘးကို ေတာင္က်ေရမ်ား ေၾကာင့္ ပိုမိုဆိုးရြားမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕ လာရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆိုးရြားစြာျဖစ္ေပၚေနေသာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈေၾကာင့္ ကုန္းျမင့္ေဒသေတြ၊ ေတာင္ကုန္း  ေဒသေတြမွာ ေရကိုထိန္းသိမ္းႏိုင္ ေသာ ေဂဟစနစ္မ်ား ပ်က္စီးကုန္ သျဖင့္ မိုးအနည္းငယ္ရြာသည္ႏွင့္ ပင္ ေျမအနိမ့္ပိုင္းေတြမွာ ေရဖံုး လႊမ္းမႈကို ႀကံဳေတြ႕လာၾကရပါ တယ္။ ေရႀကီးမႈကို ႏွစ္စဥ္ႀကံဳေတြ႕ ရၿပီး ဧရာဝတီတိုင္း၊ ပဲခူးတိုင္း၊ရန္ကုန္တိုင္း၊ ကရင္ျပည္နယ္၊ မြန္ ျပည္နယ္တို႔တြင္ ေျမအနိမ့္ပိုင္းေဒ သမ်ား ေရဖံုးလႊမ္းျခင္းကို ႏွစ္စဥ္ ႀကံဳေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္။

(၅) လြန္ကဲရာသီဥတုျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားရာ အႀကိမ္ေပါင္း၌ သာမက ျပင္းထန္မႈအင္အားတြင္ပါ တိုးလာေနပါတယ္။ မုန္တိုင္းက်ေရာက္ျခင္း၊ က်ယ္ျပန္႔ေရႀကီး ျခင္း၊ မုန္တိုင္းဒီေရတက္ျခင္း၊ အပူလႈိင္းျဖတ္ျခင္း၊ မိုးေခါင္ျခင္း၊ မိုး ႀကီးျခင္း၊ လွ်ပ္တစ္ျပက္ေရႀကီးျခင္း စတာေတြအျပင္ မိုးတိမ္ေတာင္ျဖစ္ေပၚမႈ မ်ားလာမႈေၾကာင့္ မိုးတိမ္ေတာင္ရာသီဥတု မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေလျပင္းတိုက္ ခတ္ျခင္း၊ မိုးသီးေႂကြျခင္း၊ မိုးႀကိဳးပစ္ျခင္း၊ ေလဆင္ႏွာေမာင္း တိုက္ခတ္ျခင္း၊ မိုးသည္းထန္ျခင္း စတဲ့ ျဖစ္စဥ္မ်ား တိုးပြားေနရပါတယ္။ မိုးႀကိဳးပစ္ခံရတဲ့ အေရအတြက္ ဟာ အခ်ိဳ႕ႏွစ္မ်ားမွာ ေသဆံုးသူ တစ္ရာေက်ာ္အထိ ျမင့္မားေနတတ္ပါတယ္။

(၆) အပူဒဏ္က်ေရာက္မႈ ျမင့္မားလာျခင္း၊ လြန္ကဲေသာအပူခ်ိန္မ်ား (Extreme Temperatures) က်ေရာက္ျခင္း၊ အပူဒဏ္ (Heat Stress) သင့္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ခံစား ရေသာအပူခ်ိန္ (Feel Temperature or Heat Index) ျမင့္မားၿပီး အလြန္အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အဆင့္ (Extreme Danger) အဆင့္ကို မၾကာမၾကာ ေရာက္ရွိလာေနပါတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အ ၫႊန္းကိန္းေတြလည္း အႏၲရာယ္အလြန္ျမင့္မားတဲ့အေျခအေနကို ေႏြရာသီကာလေတြမွာ ေရာက္ရွိ ေနတဲ့ရက္ေတြ တိုးလာေနပါ တယ္။

(၇) ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ ျမင့္မား လာျခင္း။ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ေျမငလ်င္လႈပ္ရွားမႈမ်ားျပားေသာ ႏုိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ျပင္းထန္ေသာ ေျမငလ်င္ႀကီး အမ်ားစုုဟာလည္း ျပန္လည္လႈပ္ရွားမည့္ ကာလ (Return Period)ကုိ ေက်ာ္လြန္လာေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္အား ရစ္ခ်္တာစေကး ၆ အထက္ ျပင္းထန္ေသာ ေျမငလ်င္မ်ား အခ်ိန္မေရြး လႈပ္ရွားႏုိင္ ေၾကာင္း ေျမငလ်င္ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပုိင္း ေဒသနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာ ရစ္ခ်္တာစေကး ၉ ခန္႔ရွိတဲ့ အလြန္ျပင္းထန္တဲ့ ေျမငလ်င္ႀကီးတစ္ခု မၾကာမီ လႈပ္ရွားႏုိင္ေၾကာင္းကုိ အေမရိကန္ ေျမ ငလ်င္ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္း ထားၾကပါတယ္။ အထပ္ျမင့္ အ ေဆာက္အအုံမ်ား (High Rise Buildings)မ်ား တစ္ႏုိင္ငံလုံးတြင္ အမ်ားဆုံးရိွေသာၿမိဳ႕မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ (High Rise Building Code)ႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ အေဆာက္အအုံမ်ား မဟုတ္ၾကသျဖင့္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္က်ေရာက္ႏုိင္မႈ (Risk) သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးတြင္ အလြန္ ျမင့္မားေနပါတယ္။

(၈) ယခုအခါတြင္ မၾကာမီက် ေရာက္လာေတာ့မယ့္ သကၠရာဇ္ ၂၀၅၀ ႏွင့္ ၂၁၀၀ တြင္ ျဖစ္လာႏုိင္မည့္ ရာသီဥတုအေျခအေနႏွင့္ ထိခိုက္မႈမ်ားကုိ ႀကိဳတင္တြက္ခ်က္ ၾကည့္ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ထိခုိက္မႈမ်ားႏုိင္ေသာ ေဒသျဖစ္ေနသည္ကုိ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ယူေကႏုိင္ငံ၊ Hadley Centre ရဲ႕ တြက္ခ်က္မႈအရ သကၠရာဇ္ ၂၁၀၀ တြင္ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ဟာ 5°C ခန္႔အထိ ျမင့္တက္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ အျခားေသာ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားဟာ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ 4°C ခန္႔သာ ျမင့္တက္ႏုိင္ၾကတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံက အာဆီယံႏုိင္ငံေတြထဲမွာ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ေနပါတယ္။ အလားတူပဲ UK Met Office မွ South-east Asia Climate Analysis and Modelling Framework ဆန္းစစ္ခ်က္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ဟာ သကၠရာဇ္ ၂၀၃၁-၂၀၅၀ အတြင္း 2°C ခန္႔ ျမင့္တက္လာႏိုင္ၿပီး သကၠရာဇ္ ၂၀၅၁-၂၁၀၀ အတြင္း 4°C အထိ ျမင့္တက္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

(၉)ကမၻာ့အပူခ်ိန္မ်ား 2°C ျမင့္ တက္လာပါက အပူေၾကာင့္ ေရ မ်ားပြလာျခင္း၊ အာတိတ္ေရခဲမ်ား အရည္ေပ်ာ္ျခင္း၊ ဂရင္လန္ကြၽန္း ေရခဲမ်ားအရည္ေပ်ာ္ျခင္း၊ အႏၲာတိကေရခဲမ်ား အရည္ေပ်ာ္ျခင္းစတဲ့အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ပင္ လယ္ေရမ်ားဟာ လာမယ့္ သကၠရာဇ္ ၂၀၅၀ တြင္ လက္ရွိပင္လယ္ ေရအျမင့္မ်ားအထက္ ေျခာက္မီ တာ (သုိ႔မဟုတ္) ေပ ၂၀ ခန္႔ ျမင့္ တက္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားခဲ့ၾကပါ တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အပူခ်ိန္ျမင့္ တက္ႏုိင္မႈမွာ 2°C to 5°C အထိရွိ ေနသျဖင့္ ေပ ၂၀ ျမင့္တက္ႏုိင္သည့္ အပူခ်ိန္ 2°C ထက္ ႏွစ္ဆ ေက်ာ္ခန္႔ ေက်ာ္လြန္ေနပါတယ္။ အကယ္၍ ပင္လယ္ေရအျမင့္ လက္ရိွထက္ ေပ ၂၀ ျမင့္တက္လာပါက ေရဖုံးလႊမ္းခံရမႈေဘး ႀကံဳ ေတြ႕ႏုိုင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ျမန္ မာႏုိင္ငံ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚေဒသနဲ႔ မြန္ျပည္နယ္တို႔ ပါ၀င္ေနပါတယ္။

ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ ေပ ၂၀ ျမင့္တက္လာပါက ေရဖုံးလႊမ္းခံရမည့္ ပထမဦးစားေပးၿမိဳ႕ ၂၀ နဲ႔ အရန္ခုနစ္ၿမိဳ႕တို႔ကုိ တြက္ခ်က္ ေဖာ္ျပရာမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သည္ အ ရန္ခုနစ္ၿမိဳ႕တြင္ ထိပ္ဆုံးမွ ပါ၀င္ ေနပါတယ္။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ၿမိဳ႕ျပဖြံ႕ ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ားအရ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ လူဦးေရထူထပ္တိုးပြားေန ျခင္း၊ အပူရွိန္ဒဏ္ျမင့္မားေနျခင္း၊ ၿမိဳ႕ျပအပူခ်ိန္ျမင့္တက္မႈ (Heat Island Effect) ရွိေနျခင္း၊ ပူျပင္းမႈဒဏ္ေၾကာင့္ မီးေလာင္မႈေဘး (Urban Fire)၊ ေရစီးေရလာပိတ္ဆုိ႔မႈျပႆနာ (Drainage Pro-blem) ရွိေနျခင္း၊ ေျမေအာက္ေရစီးေရလာကြန္ရက္မ်ား ပ်က္စီးျခင္း၊ ေရစီးေရလာေျမာင္းမ်ား တည္ေဆာက္ရာတြင္ ေရထြက္ေပါက္ Drain Direction အားနည္းျခင္း စသည္တို႔ေၾကာင့္ အနာဂတ္ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ ရာသီဥတုစိန္ေခၚမႈမ်ား မ်ားစြာရင္ဆုိင္ေနရပါေၾကာင္း ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္းေရးဆြဲၾကသူမ်ား၊ ျပင္ထိန္းလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ၾကသူမ်ားအေနျဖင့္ အထူးသတိထား ေဆာင္ရြက္ၾက မွသာ အရွည္တည္တံ့ႏုိင္တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (Sustainable Development) ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

—Ref: Provisional Census Re-port 2014; Yangon City deve-lopment Committee; NAPA Report; UN HABITAT
7Day News