Latest News

Wednesday, August 29, 2018

ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈခံုရံုးမွ … တ ရား စီ ရင္ ျပစ္ ဒဏ္ ခ် မွတ္ သည့္ စစ္ ေခါင္း ေဆာင္ မ်ား


Democratic Republic of the Congo ႏိုင္ငံက Thomas Lubanga ရဲ႕အမႈျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကို “အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ရွိတဲ့ ကေလးေတြကို စစ္သားအျဖစ္စုေဆာင္းမႈ၊ ကေလးစစ္သားမ်ားကို ေသေၾကပ်က္ဆီးေစသည့္ စစ္မက္ျဖစ္ပြားရာ၌ ပါဝင္ ေစမႈ၊ အသံုးျပဳမႈ” ေတြနဲ႔ စြဲခ်က္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိုင္စီစီက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္မွာ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ျပီး ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္ခ်မွတ္ပါတယ္။
..
DRC ႏိုင္ငံက သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Germain Katanga and Mathieu Ngudjolo Chui တို႔ကိုလဲ ၂၀ဝ၉ မွာ ICC က စတင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးတယ္။ Katanga ကို ၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္မွာ Bogoro ေက်းရြာအားတိုက္ခိုက္ခဲ့မႈ (လူသတ္မႈ၊ အရပ္သားမ်ားအား တိုက္ခိုက္မႈ၊ အေဆာက္အအံုမ်ားအားဖ်က္ဆီးမႈ၊ လုယက္မႈ)၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားဆန္႔က်င္သည့္ စစ္ရာဇဝတ္မႈ (လူသတ္မႈ) ေတြနဲ႔ စြဲခ်က္တင္ပါတယ္။ Ngudjolo Chui လဲ “စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ား၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားဆန္႔က်င္သည့္ စစ္ရာဇဝတ္မႈ” ေတြနဲ႔ စြဲခ်က္တင္ ခံရပါတယ္။ ၂၀၁၄ မွာ Katanga ကို ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ မွာ ျပစ္ဒဏ္ေလ်ာ့ေပါ့ဖို႔ ေတာင္းခံခဲ့ျပီး ICC က သူ႔အမႈကို ျပီးဆံုးခဲ့တယ္။ Katanga ကို သူ႔ႏိုင္ငံမွာပဲ ဖမ္းဆီးထိမ္းသိမ္းထားျပီး အျခားအမႈေတြကို ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
..
DRC ႏိုင္ငံက Jean-Pierre Bemba (ဒုသမၼတ ၂၀ဝ၃-၂၀ဝ၆) လဲ စစ္ရာဇဝတ္မႈ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အား ဆန္႔က်င္သည့္စစ္ရာဇဝတ္မႈ (သူ႔အမိန္႔ေပးမႈေအာက္မွာရွိတဲ့ စစ္သားမ်ားရဲ႕အရပ္သားမ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ မဒိမ္းက်င့္ျခင္း) စတာေတြနဲ႔ စြဲခ်က္တင္ခံရပါတယ္။ သူ႔ကို ၂၀ဝ၈ မွာ ဘယ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံ Brussels မွာ ICC က ထုတ္ထားတဲ့ဝရမ္းနဲ႔ ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။ သူ႔အမႈကို ICC က ၂၀၁၀ မွာ စံုစမ္း စစ္ေဆးျပီး ၂၀၁၆ မွာ သူ႔ကို ေထာင္ဒဏ္ ၁၈ ႏွစ္ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ပါတယ္။ Jean-Pierre Bemba ရဲ႕အမႈမွာေတာ့ သူ႔ေၾကာင့္ ဓါးစာခံ ျဖစ္ခဲ့ရသူေတြ ၅၂၀ဝ ေက်ာ္ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၈ မွာ သူ႔အမႈကို အိုင္စီစီရဲ႕ အယူခံတင္ ျပန္လည္စစ္ေဆးတဲ့ တရားလႊတ္ေတာ္က ကြာဟခ်က္ၾကီးမားတာေၾကာင့္ အမွုကို ပလပ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ကို အျခားအမႈေတြ ဆက္လက္ရက္ဆိုင္ဖို႔ ထိမ္းသိမ္း ထားဆဲျဖစ္ပါတယ္။
..
DRC ႏိုင္ငံက Bosco Ntaganda ရဲ႕ အမႈ တရားရင္ဆိုင္ေရးကို စက္တင္ဘာ ၂၊ ၂၀၁၅ မွာ စပါတယ္။ သူ႔ကို စစ္ရာဇဝတ္မႈ (၁၃) မႈ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားဆန္႔က်င့္သည့္ရာဇဝတ္မႈ (၅) မႈနဲ႔ စြဲခ်က္တင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ DRC ႏိုင္ငံ ‘Ituri’ ေဒသမွာ ၂၀ဝ၂-၂၀ဝ၃ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡအတြင္း က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ စြဲခ်က္တင္ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
..
Ivory Coast ႏိုင္ငံက ဒုသမၼတ Laurent Gbagbo နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသမား Charles Ble’ Goude’ တို႔အမႈကို ဇန္နဝါရီ ၂၀၁၆ မွာ တရားရင္ ဆိုင္ဖို႔ စပါတယ္။ ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၁ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့/တာဝန္ခံရမယ့္ အမႈေတြက လူသတ္မႈ၊ မဒိမ္းမႈတို႔အပါအဝင္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားဆန္႔က်င့္သည့္ရာဇဝတ္မႈ (၅) မႈတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
..
ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈခံုရံုးက ေရွ႕ေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အေမြအႏွစ္ေတြကို ဖ်က္ဆီးတာကိုလဲ စစ္ရာဇဝတ္မႈလို႔ သတ္မွတ္ျပီး တရားစီရင္ပါတယ္။ အစၥလမ္မစ္တပ္ဖြဲ႔က Ahmad al-Faqi al-Mahdi ႏိုင္ငံ၊ ေရွ႕ေဟာင္းျမိဳ႕ေတာ္ Timbuktu မွာရွိတဲ့ ဘာသာေရး ဆိုင္ရာနဲ႔ သမိုင္းဆိုင္ရာ အထိမ္းအမွတ္အေဆာက္အအံုေတြကို ဖ်က္ဆီးခဲ့မႈနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၉ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
..
Ref:
CNN. “International Criminal Court Fast Facts.” CNN Library. 27 March, 2018. Retrieved 8 August, 2018 from https://www.cnn.com/…/international-criminal-cou…/index.html.
..
ကိုခ်မ္းမွိဳင္း
ၾသဂုတ္ ၂၀၁၈

No comments:

Post a Comment