ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ဒုကၡေပးေနတဲ့၊ ဒုကၡဆက္ေပးမယ့္ Groupthink

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခ်စ္တဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မၾကာခဏ ေခါင္းထဲ ေရာက္ေရာက္လာတဲ့ စကားလုံးက Groupthink ပဲ။ ျမန္မာလိုဆိုရင္ေတာ့ အုပ္စုစြဲ၊ ဂိုဏ္းစြဲ ေပါ့။
.
Case Study တစ္ခ်ိဳ႕ကို ခပ္လြယ္လြယ္နဲ႔ ခပ္ျမန္ျမန္လုပ္ၾကည့္ရေအာင္လားဗ်ာ
.
(၁) ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေလာကထဲမွာ ကေန႔ထိ ေပါကားလည္း ရွိတယ္။ အဆင့္အတန္းတစ္ခုရွိတဲ့ ကားေတြလည္း ရွိတယ္။ ေပါကားအရိုက္မ်ားတဲ့သူေတြလည္း ရွိသလို၊ ေပါကားမဟုတ္တဲ့ကားေတြပဲ အမ်ားရိုက္တဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ ေပါကားေရာ မေပါကားေရာ ႀကဳံသလို ရိုက္တဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေပါကားေတြ ေ၀ဖန္ခံရတဲ့အခါ သိမ္းက်ဳံးနာၾကတယ္။
.
(၂) ဆရာ၀န္ထဲမွာ အသျပာမက္တဲ့သူရွိတယ္။ ေစတနာအရင္းခံနဲ႔ ကုတဲ့သူရွိတယ္။ အေဟာက္သန္တဲ့သူ ရွိတယ္။ သိပ္ေဟာက္ေလ့ မရွိတဲ့ ဆရာ၀န္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေ၀ဖန္ခံရရင္ ကိုယ္ပါပါ မပါပါ ငါတို႔ ဆရာ၀န္ေတြကို ေျပာရက္ေလျခင္း ဆိုၿပီး ျဖစ္ၾကတယ္။
.
(၃) စစ္တပ္ထဲမွာလည္း ရာထူးအာဏာကို သုံးၿပီး ေက်ာ္မေကာင္း ၾကားမေကာင္းခ်မ္းသာတဲ့သူရွိတယ္။ ရာထူးအာဏာကို အလြဲသုံးစားလုပ္ၿပီး မိသားစုေပါင္းမ်ားစြာကို ေသကြဲရွင္ကြဲ ဒုကၡေပးခဲ့သူရွိတယ္။ ရိုးရိုးသားသားနဲ႔ ထားရာေန ေစရာသြားၿပီး စည္းနဲ႔ ကမ္းနဲ႔ တိတိက်က် မွန္မွန္ကန္ကန္ လုပ္ေနသူလည္း ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္အဖြဲ႔ထဲက မွားယြင္းထားတဲ့သူတစ္ခ်ိဳ႕ကို ေ၀ဖန္ရင္ ဘာမွ မလုပ္ထားတဲ့သူေတြကလည္း အုံနဲ႔က်င္းနဲ႔ နာၾကတယ္။
.
(၄) NLD လည္း ထိုနည္းလည္းေကာငး္ပဲ။ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့သူလည္း ရွိတယ္။ အရည္အခ်င္းအေတာ္ေလး လိုေသးတဲ့ သူေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ လိုတဲ့သူကို ေ၀ဖန္ရင္ မ်က္ေထာင့္နီနဲ႔ ၾကည့္ခ်င္တဲ့သူေတြ ရွိတယ္။
.
အဲလို အုပ္စုစြဲေတြ ဥပမာဆက္ေပးရရင္ အမ်ားႀကီးပဲ။ ႏိုင္ငံျခားျပန္နဲ႔ ျပည္တြင္းျဖစ္၊ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဘာသာျခား၊ ေဇာ္ဂ်ီနဲ႔ ယူနီကုဒ္၊ သတင္းဂ်ာနယ္တိုက္ေတြ၊ စသျဖင့္ ေရးလို႔မကုန္ေတာ့ဘူး။
.
Groupthink ၀င္ေနတဲ့သူေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အမူအက်င့္ အခ်င္းအရာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြက .....
.
Out-group stereotyping - ကိုယ့္အဖြဲ႔က မဟုတ္တဲ့သူမွန္သမွ်ကို လူဆိုး၊ အသုံးမက်၊ အျမင္က်ဥ္း၊ အဆိုးျမင္၊ တလြဲေကာင္လို႔ ထင္တယ္။ (ဥပမာ - တပ္နဲ႔ NLD ကိုၾကည့္။ တစ္ဖက္အဖြဲ႕ကေကာင္ေတြထဲမွာ အသုံးက်တဲ့သူတစေ္ယာက္မွ မပါလို႔ ထင္ေနတဲ့သူေတြ တပ္ေရာ NLD မွာပါ ရွိတယ္။)
.
Collective rationalization - ကိုယ့္အဖြဲ႔ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို ေ၀ဖန္ရင္ ေထာက္ျပရင္ ငါတို႔တကယ္လိုအပ္အားနည္းေနသလားဆိုတာ စဥ္းစားဖို႔ထက္ ကိုယ့္ဘက္ကို ျဖည္ေတြး၊ ေဖာ့ေတြး ေတြးတယ္။ အေျဖမရွာဘဲ ဆင္ေျခေပးတယ္။ ေျခမမေကာင္း ေျခမ၊ လက္မမေကာင္း လက္မလို႔ မေတြးႏိုင္ဘဲ ၿခဳံငုံၿပီး ဖာေထးတယ္။ (ဥပမာ - ဆရာ၀န္မွန္သမွ် သမားေတာ္။ လာမျပစ္မွားနဲ႔။ အဲလိုေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မလဲဗ်ာ။ တကယ္ ေစတနာ ၀ါသနာ အရင္းခံနဲ႔ လုပ္ေနတဲ့သူေတြလည္း ရွိသလို က်င့္၀တ္နဲ႔ မညီသူေတြလည္းရွိကိုရွိတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ တစ္ခ်ိဳ႕ဆရာ၀န္ဖက္က ေဖာင္းမိတာလည္း ရွိမွာေပါ့။ ဒါကို လက္ခံရမယ္။)
.
Belief in Inherent Morality of the Group - ေနာက္တစ္ခ်က္ အေပၚကအခ်က္နဲ႔ ဆက္စပ္တယ္။ ကိုယ့္အဖြဲ႔ရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္ကို က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္စြာ ေထာက္ျပလာရင္ေတာင္ အရွိအတိုင္း လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ငါတို႔အဖြဲ႔ မေကာင္းဘူးဆိုတာ မဟုတ္။ ငါတို႔သည္သာ အေကာင္းဆုံးအဖြဲ႔အစည္း၊ ငါတို႔ မွားယြင္းသည္မွာ မျဖစ္ႏိုင္၊ ငါတို႔သည္ အစဥ္အၿမဲ ေကာင္းမြန္ေသာ အဖြဲ႔ လို႔ မ်က္လုံးမွိတ္ယုံၾကည္တယ္။ စာစကားနဲ႔ Unquestioned belief လို႔လည္း သုံးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာေတြသုံးေနက်စကားလုံးနဲ႔ ေျပာရင္ blind trust ေပါ့။ (ဥပမာ - ေျပာလိုက္ရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္သည္ အမ်ိဳးသားေရးကို ဘယ္ေတာ့မွ သစၥာမေဖာက္။ ၁၉၉၀ မွာ အႏုိင္ရပါတီကို ဘာလို႔ အာဏာမလႊဲတာတုန္း။ ဖုန္းကဒ္က ဘာလို႔ သိန္း ၄၀ ထိျဖစ္ခဲ့တာတုန္း။ ၂၀၀၇ မွာ ဘာလို႔ ဘုန္းႀကီးေတြကို နားပန္က်င္းတာတုန္း လို႔ ေမးလိုက္ရင္ေတာ့ ရြာသာႀကီးကလိုလို တိုးေၾကာင္ကေလးကလိုလို လုပ္ေနေရာ)
.
Illusion of unanimity - ကိုယ့္အဖြဲ႔ဟာ လုံး၀ညီညြတ္ေနတယ္၊ ေခါင္းေဆာင္ကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အခ်င္းခ်င္းကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အျမင္မတူသူေတြမရွိဘူးလို႔ မွားယြင္းစြာယူဆတယ္။
.
Direct pressure on dissenters to conform - အဲဒီလို ဇြတ္ကို ညီညြတ္ခ်င္ေနေတာ့ ကိုယ့္အဖြဲ႔ထဲကပင္ ျဖစ္ပေစ၊ အျမင္မတူရင္ အဲဒီအသံကို နားမေထာင္ႏိုင္ဘူး။ ပိုဆိုးတဲ့သူေတြက အဲဒီအသံကို တိတ္သြားေအာင္ ဖိအားေပးတယ္။ (ဥပမာ - ကၽြန္ေတာ္ ရြာသားလို႔ေျပာတာ လက္ခုပ္မတီးရင္ ရန္သူ)
.
Accusation of disloyalty - အဲဒီလို ဖိအားေပးလို႔မွ အဲဒီအျမင္မတူတဲ့ အသံက မတိတ္ေသးဘူးဆိုရင္ အဲဒီ အသံပိုင္ရွင္ကို သစၥာေဖာက္လို႔ စြပ္စြဲတယ္။ (ဥပမာ - ဘဘဘုိကေလး တင့္ေအာင္သိသြားရင္ ဘာျဖစ္မလဲ)
.
Self-censorship - အဲဒီေတာ့ အဖြဲ႔ထဲက လူေတြက အျပင္လူမပါဘဲ အဖြဲ႔အတြင္း အခ်င္းခ်င္းေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာေတာင္ မတူညီတဲ့ အျမင္ေတြကို မတင္ျပေတာ့ဘဲ အားလုံးေကာင္းပါသည္ခင္ဗ်ား လုပ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ တကယ္ရွိတာကို ကိုယ္ယုံၾကည္တာကို အဖြဲ႔အတြင္းမွာ မေျပာေတာ့ဘူး။ (ဥပမာ - စစ္တပ္မွာ ဒီျပႆနာက ေတာ္ေတာ္ႀကီးခဲ့တယ္။ ေတာက္ေလွ်ာက္ပဲ။ ဒါကို အားလုံးအသိ။ အခု NLD လည္း တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ စလာေနၿပီလို႔ ထင္တယ္)
.
Self-appointed mindguards - ျပီးေတာ့ အဖြဲ႔အျပင္က ေျပာတဲ့အသံကို ကိုယ့္အဖြဲ႔က မႀကိဳက္ေလာက္ဘူးလို႔ထင္ရင္ အဲဒါကို အဖြဲ႔ထဲမွာ အျပင္ကေတာ့ ဒီလို ေျပာေနၿပီေနာ္လို႔ မေျပာေတာ့ဘူး။ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အခ်င္းခ်င္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မေျပာေတာ့ပဲ ေရလိုက္ငါးလိုက္စကားကိုသာ ဆိုၾကေတာ့တယ္။ ပိုျပင္းထန္တဲ့သူေတြက အဖြဲ႔တြင္းမွာသာမက အျပင္ကိုပါ လိုက္လံဖာေထး ၾကတယ္။ (ဥပမာ - အစိမ္းေၾကာင္ အနီေၾကာင္ ၂ ဖက္လုံးမွာရွိ)
.
Illusion of Invulnerability - ေနာက္တစ္ခ်က္က ငါတို႔သည္ ထာ၀ရ စင္ေပၚက ေနေနမယ့္ အဖြဲ႔၊ ဘယ္ေတာ့မွ မရွဳံးမယ့္အဖြဲ႔ လုိ႔ ထင္ေနတယ္။ ငါသည္လည္း တစ္သက္လုံး လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ေနမယ္။ လူႀကီးျဖစ္ေနမယ္။ အာဏာရွိေနမယ္။ (ဥပမာ - NLD အဖြဲ႔၀င္တစ္ခ်ိဳ႕မွာလည္း အဲလို ေသြးနားထင္ေရာက္ေနတဲ့ ျပဳမူေျပာဆိုခ်က္ေတြ ေတြ႔ေတြ႕ေနရတယ္)
.
groupthink ဟာ လူတိုငး္မွာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ရွိတယ္။ (ကၽြန္ေတာ့္မွာလည္း ရွိတယ္။) ဒါကို သတိကပ္ၿပီး ထိန္းႏိုင္မွ ေတာ္ကာက်မယ္။ ကိုယ့္အဖြဲ႔က လုပ္သမွ်ေထာက္ခံဖာေထးေနရင္ အားနည္းခ်က္ကို မသုံးသပ္ျဖစ္ေတာ့ဘူး။ မသုံးသပ္ရင္ မသိဘူး။ ကိုယ့္အားနည္းခ်က္ကိုယ္မသိရင္ မတိုးတက္ဘူး။ ေ၀ဖန္သံမၾကားႏုိင္လို႔ လက္ ၂ ဖက္လုံးနဲ႔ နား ၂ ဖက္ကို ပိတ္ထားရင္ အမွန္တရားကို ဆုပ္ကိုင္ဖို႔ လက္မအားေတာ့ဘူး။
.
နိဂ်ဳံးခုတ္ရရင္ေတာ့ Groupthink ကို ေလွ်ာ႔မတြက္ပါနဲ႔။ ေသးေသးေလးလို႔ ထင္ရေပမယ့္ ကမာၻေပၚမွာ ျဖစ္ခဲ့သမွ်ႀကီးႀကီးမားမား ဆုိးဆိုးရြားရြား ကိစၥေတြဟာ groupthink စံနက္မကင္းဘူး။ Groupthink နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ case study ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ ခ်ယ္လင္ဂ်ာ ဒုံးပ်ံလႊတ္တုန္းက ေပါက္ကြဲပ်က္စီးတာကအစ၊ ကုမၸဏီအႀကီးႀကီးေတြ ၿပိဳလဲတာ အလယ္၊ ကမာၻစစ္ျဖစ္တာ အဆုံး သင္ခန္းစာေတြ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့တယ္။
.
ဒါကိုမွ သင္ခန္းစာမယူႏိုင္ဘဲ အုပ္စုစြဲ၊ ဂိုဏ္းစြဲ၊ အဖြဲ႔စြဲတိမ္က ဥာဏ္မ်က္လုံးကို ဖုံးေနသူေတြအဖို႔ေတာ့ လက္ရွိပကတိအမွန္တရားက ေ၀၀ါးေနမွာပဲ။ အုပ္စုစိတ္ေဇာႀကီးၿပီး အခ်င္းခ်င္းလက္မေထာင္ျပရင္း၊ ေက်ာသပ္ရင္း၊ အတင္းတုပ္ရင္း၊ အဖြဲ႔အုပ္စုမတူသူကို ႏွိပ္ကြပ္ဖို႔ႀကိဳးစားရင္း အခ်ိန္ေတြကုန္ၿပီး သံသရာလည္ေနမွာပဲ။ ကိုယ့္အစုအဖြဲ႔ကိုပဲ ကာကြယ္ရင္း အမွန္တရားကို လ်စ္လ်ဴရွဳမိလ်က္သား၊ တိုးတက္မႈကို ေက်ာခိုင္းမိလ်က္သား ျဖစ္ေနမွာပဲ။
.
.
(က်မ္းကိုးကို ကြန္မန္႔တြင္ရွဳပါ)
.
.
(ေတာင္းပန္ခ်က္။ စိတ္ထဲေတြးမိေနတာေတြကို အရိုးခံအတိုင္း ခ်ေရးမိပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမရွိဘဲ အေတြးတစ္ခုရသြားမလားဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ပါ။ ဆရာႀကီးလုပ္တယ္လည္း မထင္ေစခ်င္ဘူးဗ်ာ။ ေကာင္းေစ တိုးတက္ေစလိုတဲ့ ေစတနာကို ေပၚေအာင္ မေရးႏိုင္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ့္ညံ့ဖ်င္းခ်က္ပါ။ စာရွည္ႀကီးကို ဖတ္ေပးတာ ေက်းဇူးပါပဲခင္ဗ်ာ။)
ထက္ေနလင္းဦး
.
ေရးသားသူ - တပ္မေတာ္နဲ႔ NLD ကို ေကာင္းသထက္ေကာင္းေစခ်င္ေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ခ်စ္သူ ဆရာ၀န္တစ္ဦး