နယူးေယာက္ တုိင္းမ္ က ေျပာေသာ ျမန္မာ တပ္မေတာ္

နယူးေယာက္ တုိင္းမ္ က ေျပာေသာ ျမန္မာ တပ္မေတာ္

ျမန္မာ တပ္မေတာ္အား လြန္ခဲ့ေသာ ၇၆ ႏွစ္က ေသြးေျမအက်ခံ၍ စတင္ ဖဲြ႕စည္းခဲ့ေသာ္လည္း ယခုထက္တုိင္ ေသြးမ်ားက စီးက်ေနဆဲ ျဖစ္သည္။

၁၉၄၁ တြင္ ဘန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္ ဟု အမည္ေပးထားသူ မ်ား က ေငြဖလားတခုတြင္ လက္ေမာင္းေသြး ေဖါက္၍ သစၥာေရ အျဖစ္ ေသာက္ခဲ့က်ရာမွ စတင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

အဆုိပါ တပ္မေတာကပင္ ၁၉၄၈ တြင္ ျမန္မာ လြတ္လပ္ေရးကုိ အရယူေပးႏူိင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ပုိင္း တုိေတာင္းလွေသာ အခ်ိန္ကေလးတြင္သာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အရသာ ကုိ ခံစားခဲ့ရျပီး ႏူိင္ငံတြင္းရွိ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ စစ္မက္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ၾကာေညာင္းလာခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။

၁၉၆၂ တြင္ တပ္မေတာ္ကပင္ အရပ္သား အစုိးရဆီမွ အာဏာ သိမ္းယူခဲ့ျပန္သည္။ ၁၉၈၈ တြင္ ၎တုိ႕ လက္၀ယ္ရရွိေသာ အာဏာကုိ ဆက္လက္ ဆုပ္ကုိင္ႏူိင္ရန္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသာ ျပည္သူမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကျပန္သည္။ ၂၀၀၇ တြင္ လည္း အလားတူ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဆက္လက္ႏွိမ္ႏွင္းခဲ့ၾကသည္။

တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ တုိက္ခုိက္လာမႈမ်ားၾကားတြင္ လူေပါင္း သန္းႏွင့္ခ်ီ၍ အုိးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ၾကရေသာ္လည္း ၎တုိ႕အဖုိ႕ကား ေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ား၊ ကၽြန္းသစ္မ်ားႏွင့္ အျခား သယံဇာတ မ်ားမွ ၀င္ေငြ ေဒၚလာ ဘီလီယံ ႏွင့္ ခ်ီျပီး ရရွိခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႕အတြက္ ၎တုိ႕၏ မဟာဗ်ဳဟာသည္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္မ်ားကုိ ေရွ႕ဆက္မတုိးႏူိင္ေအာင္ ဟန္႕တားထားေရး၊ ပဋိပကၡမ်ားကုိ အျပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆုိသည္ျဖင့္ စီမံ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏူိင္ေရး ႏွင့္ မိမိတုိ႕ တပ္တြင္း အရာရွိမ်ားကုိ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးႏူိင္ေရး တုိ႕ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

၎တုိ႕အဖုိ႕ကား တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ ခ်စ္ၾကည္ကုိးစားမႈ ကုိ ရရွိရန္ မည္သည့္အခါမွ် စိတ္မကူးခဲ့၊ ႏူိင္ငံသားမ်ားကုိ အေၾကာက္တရားျဖင့္ ေခါင္းငုံ႕ေနေစေရးသာ ျဖစ္ျပီး ထုိရည္မွန္းခ်က္အတြက္လည္း မလုပ္ႏူိင္တာ မရွိသေလာက္ဟု ခံယူထားေၾကာင္း ၀ါရွင္တန္ရွိ အမ်ဳိးသား စစ္ေကာလိပ္မွ ပါေမာကၡ ဇာကာရီ အဘူဇာ (Zachary Abuza) က ေျပာျပခဲ့သည္။

တဖက္္တြင္ ျပည္သူမ်ားကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအျဖစ္ ခံယူထားေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္သူမ်ားကုိ ႏွိပ္စက္ကလူ ျပဳက်င့္ခဲ့ၾကသည္မွာ ကာလၾကာျမင့္စြာ ကတည္းက တည္ရွိလာခဲ့သည္။

ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တုိင္းျပည္ကုိ ကမၻာႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ၾကေသာ္လည္း ၂၀၁၁ တြင္ အာဏာ ဆုပ္ကုိင္ထားမႈကုိ စတင္ေျဖေလ်ာ့ေပးလာခဲ့ၾကသည္။ ေရြးေကာက္ပဲြမ်ား က်င္းပေပးလာခဲ့ၾကျပီး အရပ္သား ေခါင္းေဆာင္မ်ား လက္၀ယ္သုိ႕ ၀န္ထမ္းမ်ား အေပၚ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ႏူိင္ငံျခားေရးရာမ်ား ႏွင့္ စီးပြားေရး မူ၀ါဒမ်ားကုိ စီမံခန္႕ခဲြခြင့္ မ်ား အေပၚ အရပ္သား ေခါင္းေဆာင္မ်ား အား ေပးအပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းႏွင့္အတူ အင္တာနက္ ႏွင့္ ဆဲလူလာဖုန္း အား ႏူိင္ငံသားမ်ား တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသုံးျပဳႏူိင္ရန္ ခြင့္ျပဳလာခဲ့သည္။

စီးပြားေရးအား မႏူိင္ရင္ကာ ရုန္းကန္ေနရမႈမွ ျပန္လည္ ရွင္သန္လာေစရန္ ရည္ရြယ္လႈပ္ရွားခဲ့မႈႏွင့္အတူ ႏူိင္ငံအား အေပၚယံ ေရႊမႈန္ၾကဲ ဒီမုိကေရစီအား ေပးအပ္လာခဲ့ျပန္သျဖင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ အီးယူတုိ႕မွ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႕မႈမ်ား ဖယ္ရွားေပးခဲ့သည့္အထိ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

သုိ႕ေသာ္ ၂၀၀၈ တြင္ ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ဖဲြ႕စည္းပုံအရ တပ္မေတာ္သည္ အရပ္ဖက္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ မရွိပဲ လႊတ္ေတာ္အမတ္ဦးေရ၏ ေလးပုံတပုံကုိ တပ္မေတာ္သား ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအား တဖက္သတ္ ခန္႕အပ္ႏူိင္ခဲ့ျပီး အေရးပါေသာ ျပည္ထဲေရး ႏွင့္ နယ္စပ္လုံျခဳံေရး ၀န္ၾကီးဌာနမ်ားအား ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္၏ လက္ေအာက္တြင္ ထားရွိခဲ့သည္။ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ား အေပၚ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ဆက္ဆံမႈမ်ားက ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနျမဲ ျဖစ္သည္။

တပ္မေတာ္သည္ ေနာင္တတရား မရရွိပဲ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းလည္း မရွိပဲ ၎တုိ႕၏ အူတုိင္ အျဖစ္ က်င့္သုံးေနေသာ ရုန္႕ရင္းၾကမ္းတမ္းေသာ အျပဳအမူမ်ားက ဆက္လက္ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္ဟု ရန္ကုန္ရွိ ေလ့လာဆန္းစစ္ေရး သမား ျဖစ္သူ ေဒးဗစ္ မက္သီဆန္ (David Mathieson) က ဆုိသည္။

ရခုိင္ရွိ ရုိဟင္ဂ်ာ ဆုိသူမ်ား အေရး ေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႏွင့္ ကုလသမဂၢ တုိ႕မွ လူမ်ဳိးေရး သန္႕စင္မႈ အျဖစ္ ရႈတ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ လူ႕အခြင့္အေရး အဖဲြ႕မ်ားကလည္း အဆုိပါအေရးတြင္ လူသားမ်ား အေပၚ က်ဳးလြန္ခဲ့ေသာ ျပစ္မႈမ်ား အတြက္ တပ္မေတာ္အား စုံစမ္းစစ္ေဆးအေရးယူရန္ ဟိတ္ဂ္ ရွိ ႏူိင္ငံတကာ တရားရုံးအား ေတာင္းဆုိသည္အထိ ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကသည္။

စစ္တပ္ႏွင့္ အစုိးရမွ အဆုိပါ အခင္းျဖစ္ေဒသအား လြတ္လပ္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ ၾကားေနေလ့လာေရးသမား မ်ားအား လွည့္လည္ ၾကည့္ရႈ႕ခြင့္ေပးရန္ ပိတ္ဆုိ႕ခဲ့ၾကသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႈးၾကီး မင္းေအာင္လႈိင္မွလည္း ဘဂၤါလီမ်ားအေပၚ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ျပဳမူခဲ့ျခင္း မရွိဟု လည္း ျငင္းဆုိသြားခဲ့သည္။

သုိ႕ေသာ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဖိအားမ်ား တုိးျမွင့္လာမႈကုိ မလူးသာ မလြန္႔သာ အေျခအေနမ်ား ရင္ဆုိင္လာခဲ့ရသည့္ လကၡဏမ်ား ေတြ႕လာခဲ့ရသည္။

သုိ႕အတြက္ ၎တုိ႕၏ လုံျခဳံေရး တပ္ဖဲြ႕၀င္ ေလးဦးက ဘဂၤါလီ ဆယ္ဦး အား သတ္ျဖတ္ခဲ့ျပီး က်င္းၾကီးတခုတြင္ ျမဳတ္ႏွံခဲ့သည္ဟု ယခုလအတြင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး မင္းေအာင္လႈိင္က ၀န္ခံခဲ့ၾကရသည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ စစ္ဆင္ေရးမ်ားကုိ ၾကီးၾကပ္ခဲ့ရသူ အေနာက္ပုိင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တုိင္းမႈး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေမာင္ေမာင္စုိး ႏွင့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္မ်ား အၾကီးအကဲ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ သူရေစာလြင္အား အေၾကာင္းတစုံတရာ မျပပဲ ရာထူးမ်ားမွ ဖယ္ရွားခဲ့သည္။

၀ါရွင္တန္မွလည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေမာင္ေမာင္စုိး အား အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႕ အေရးယူခဲ့သည္။ ထုိ႕အတြက္ ရခုိင္ျပည္နယ္ အၾကမ္းဖက္မႈ ႏွင့္ ပါတ္သက္၍ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွ အေရးယူခံရေသာ ျမန္မာျပည္မွ တဦးတည္းေသာ အရာရွိ ျဖစ္လာခဲ့ရသည္။

တပ္မေတာ္က ေတာ့ ၎တုိ႕၏ အတိတ္သမုိင္းကုိ လြန္စြာ ဂုဏ္ယူလ်က္ရွိျပီး ေနျပည္ေတာ္အနီးတြင္ ျပတုိက္ၾကီး တခု အျဖစ္ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားစြာ တည္ေဆာက္ ျပသထားခဲ့သည္။

ထုိျပတုိက္ၾကီးထဲတြင္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္ သစၥာေရ ေသာက္ရာတြင္ သုံးခဲ့ေသာ ေဆးထုိးအပ္ ႏွင့္ ေငြဖလားကုိ ျပသထားခဲ့သည္။

ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္၏ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ ေအာင္ဆန္းကုိ တင္ေျမွာက္ခဲ့ၾကျပီး ႏူိင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရး ဖခင္ၾကီးအျဖစ္ ေနာက္ပုိင္း ေပၚထြန္းလာခဲ့ရသည္။

လြတ္လပ္ေရး ရျပီး ေနာက္ပုိင္း ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္ အဖဲြ႕၀င္တဦး ျဖစ္ေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းမွ အာဏာ သိမ္းယူခဲ့ျပီး ေနာက္ပုိင္း စစ္အစုိးရက တုိင္းျပည္ကုိ အျပင္ေလာကႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ကာ ႏူိင္ငံေရး အတုိက္အခံမ်ားအား အက်ဥ္းခ်ျခင္း၊ တကၠသုိလ္မ်ားအား ဖြင့္လုိက္ပိတ္လုိက္ ျဖင့္ ထားရွိခဲ့ျပီး လူထုကုိလည္း အင္တာနက္ သုံးစဲြခြင့္ကုိ ပိတ္ပင္ထားခဲ့ၾကသည္။ အတုိက္အခံမ်ားကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့သူ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏူိဘဲလ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ဆယ့္ငါးႏွစ္ခန္႕ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ျဖင့္ ဖမ္းဆီး ထိမ္းသိမ္းထားခဲ့ၾကသည္။

တပ္မေတာ္မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဆည္းကပ္ကုိးကြယ္မႈ ျဖစ္ေပၚေအာင္ ၾကဳိးပမ္းခဲ့ျခင္း မရွိေသးေသာ္လည္း တပ္မေတာ္အား သီးျခားရပိတည္ေသာ အဖဲြ႕အစည္း အျဖစ္ ရပ္တည္ႏူိင္ရန္ ဖန္တီးခဲ့ျပီး ကုိယ္ပုိင္ တကၠသုိလ္မ်ား၊ ေဆးရုံမ်ား၊ ကုိယ္ပုိင္ တရားစီရင္ေရး စနစ္ႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းၾကီးမ်ား တည္ေထာင္လာခဲ့ၾကသည္။

တပ္မေတာ္ အကယ္ဒမီ ၏ ေဆာင္ပုဒ္က “အနာဂါတ္၏ ေအာင္ပဲြခံ သားေကာင္း ရတနာမ်ား” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ေအာင္ပဲြခံသည္ အခံသည္ေတာ့ အပထား အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အခ်မ္းသာဆုံး ႏူိင္ငံ အျဖစ္မွ ၎တုိ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္ ႏွစ္ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ အတြင္း အဆင္းရဲဆုံး ႏူိင္ငံ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ရသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ ျဖစ္သည္။

၂၀၁၀ တြင္ေတာ့ ၎တုိ႕အဖုိ႕ တုိင္းျပည္ကုိ တံခါးဖြင့္ ေပးရန္မွအပ အျခား ေရြးခ်ယ္စရာ မက်န္ေတာ့။ ႏူိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ရရွိႏူိင္ေရး အတြက္ ၎တုိ႕၏ စီးပြားေရးတြင္ လက္၀ါးၾကီးအုပ္မႈမ်ားကုိ ေျဖေလ်ာ့ေပးလာခဲ့ရသည္။ သုိ႕ေသာ္လည္း စစ္တပ္အတြက္ အကာအကြယ္အရံအတား မ်ားစြာ ထည့္သြင္းထားသည့္ ဖဲြ႕စည္းပုံကုိေတာ့ ျပဌာန္းေပးခဲ့ျပန္သည္။

ထုိအထဲတြင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အရပ္သား အစုိးရအား အာဏာ မလႊဲေျပာင္းမီ ကာလက တပ္မေတာ္မွ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားအတြက္ တရားစဲြဆုိျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ ကုိ ထည့္သြင္းထားခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ၎တုိ႕ အဖဲြ႕၀င္မ်ား က်ဳးလြန္ေသာ အမႈမ်ားအတြက္ ကုိယ္တုိင္ စစ္ေဆးခြင့္ရရွိခဲ့ျပီး စစ္ခုံရုံးမွသာ စီရင္ပုိင္ခြင့္ ရရွိခဲ့ျပန္သည္။

ထုိကဲ့သုိ႕ စစ္တပ္အား တရားစဲြဆုိခြင့္မွ ကင္းလြတ္ခြင့္ ျပဳခဲ့ျခင္းသည္ ႏူိင္ငံအတြင္း တရားဥပေဒစုိးမုိးေရး အတြက္ ၾကီးမားေသာ အဟန္႕အတား ျဖစ္လာခဲ့ရသည္ဟု ရန္ကုန္ရွိ International Commission for Jurist အတြက္ ဥပေဒ အၾကံေပး ျဖစ္ေသာ ေရွာင္ ဘိန္း (Sean Bain) က ဆုိသည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အေရးအခင္းတြင္ ထုိေဒသ၌ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ သယံဇာတ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္ယူႏူိင္စရာ မယ္မယ္ရရ မရွိေသာ္လည္း ၎တုိ႕အဖဲြ႕အစည္းသည္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ လူမ်ားစုၾကီးအတြက္ ေရွ႕တန္းမွ ကာကြယ္ေပးသူ အမ်ဳိးသား ေရး ေအာင္ပဲြအျဖစ္ ပုံေဖၚႏူိင္ခဲ့သျဖင့္ သိသာေသာ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား ရရွိလာခဲ့သည္။

တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားႏွင့္ စစ္ပဲြမ်ား ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲႏူိင္ခြင့္ ရရွိေနျပန္သျဖင့္ စီးပြားေရးတြင္ အက်ဳိးအျမတ္ အရ အေရးသာလာခဲ့ျပန္သည္။ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ား ေနထုိင္ရာ ေဒသမ်ားသည္ ေတာေတာင္ ထူထပ္သည့္ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားမ်ားတြင္ရွိေနျပီး ေက်ာက္စိမ္း၊  အျခား ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားွႏွင့္ ကၽြန္းသစ္ အစရွိေသာ သယံဇာတ ပစၥည္းမ်ား ထြက္ရွိရာ ေဒသ လည္း ျဖစ္ေနျပန္သည္။

လြတ္လပ္ေရး ရရွိျပီးေနာက္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရွိရန္ ၾကဳိးပမ္းလာၾကေသာ လက္နက္ကုိင္ အဖဲြ႕မ်ားကုိ စစ္ေရး အရ အစြန္အဖ်ားသုိ႕ တြန္းပုိ႕ ႏူိင္ခဲ့ၾကသည္။

ယင္းႏွင့္အတူ ျဖတ္ေလးျဖတ္ဟု ေခၚေသာ ေသာင္းက်န္းသူ တုိက္ဖ်က္ေရး မဟာဗ်ဳဟာ အျဖစ္ ၎တုိ႕အေပၚ ပံံပုိးမႈမ်ား မေပးႏူိင္ေစရန္ တုိင္းရင္းသား အားလုံးအေပၚ ရက္စက္စြာ က်င့္သုံးခဲ့ၾကျပန္သည္။

၂၀၁၁ တြင္ အရပ္သားတပုိင္း အစုိးရ တာ၀န္ ယူျပီးေနာက္ပုိင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးရရန္ ၾကဳိးပမ္းမႈမ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ လက္နက္ကုိင္တုိက္ပဲြမ်ား တုိးတက္ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ရသည္။ ထုိင္းႏူိင္ငံႏွင့္ ျမန္မာရွိ ဒုကၡသည္မ်ား စခန္းတြင္ ေနထုိင္ရသူ ၃၄၀,၀၀၀ ခန္႕ ေရာက္ရွိလာခဲ့ရသည္။

တပ္မေတာ္အဖုိ႕လည္း ပဋိပကၡမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသေရြ႕ မေရရွာေသာ အေနအထားမ်ား ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းႏူိင္ခဲ့သျဖင့္ အဆုိပါ ေဒသမ်ားတြင္ ၎တုိ႕ သေဘာရွိ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားႏူိင္ခြင့္ ရရွိေနခဲ့သည္။ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ သယံဇာတ မ်ား ေပါမ်ားေသာ ေဒသမ်ားကုိ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏူိင္ခဲ့ျပီး အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေဒသခံ အုပ္စုမ်ားႏွင့္ အျပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကုိ ျပဳလုပ္ႏူိင္ခဲ့သည္။

ျငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္မရရွိေသာ အဖဲြ႕မ်ား ၏ ေဒသမ်ား တြင္ ၎တုိ႕ ဆက္လက္ တည္ရွိေနမႈမ်ားက တရားမွ်တ သေယာင္ ျဖစ္ေစျပီး အခုိင္အမာ ထိမ္းခ်ဳပ္ ထားႏူိင္ခြင့္ ရရွိေနခဲ့သည္။

တပ္မေတာ္၏ ခ်ည္းကပ္မႈမ်ားအား ဟုိႏူိလူလူရွိ East-West Centre မွ ဧည့္ပညာရွင္ ကဲဗင္ ၀ုဒ္ က ceasefire-capitalism အျပစ္ရပ္ အရင္းရွင္၀ါဒ ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့သည္။

စစ္ပဲြမ်ား ျဖစ္ပြားေနေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ေျမက္ပုိင္းေဒသတြင္ စစ္တပ္၊ ကရုိနီမ်ား ႏွင့္ မူးယစ္ရာဇာမ်ားက အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာကုိ ေက်ာက္စိမ္း အေရာင္းအ၀ယ္မွ ရရွိႏူိင္ခဲ့ၾကသျဖင့္ “ေခတ္သစ္ သမုိင္းတြင္ အၾကီးမားဆုံးေသာ သယံဇာတ ပစၥည္းမ်ား လုယက္မႈၾကီး” အျဖစ္ ၂၀၁၅ တြင္ လန္ဒန္ အေျခစုိက္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ ေလ့လာေရး အဖဲြ႕ၾကီးျဖစ္ေသာ Global Witness က ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့ေပသည္။

ထုိ႕အျပင္ စစ္တပ္ ႏွင့္ လက္နက္ကုိင္ တုိင္းရင္းသား အဖဲြ႕မ်ားက ထိတ္တုိက္ရင္ဆုိင္ေတြ႕ေနရမႈမ်ားေၾကာင့္ တရုတ္ နယ္စပ္တေလ်ာက္ တရားဥပေဒ စုိးမုိးမႈ ကင္းမဲ့ရာ ေဒသမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္ႏွင့္အမွ် ကမၻာေပၚတြင္ ၀င္ေငြ အေကာင္းဆုံး မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ထြက္ရွိရာ ေဒသၾကီး ျဖစ္လာခဲ့ရျပန္သည္။

လွစိုး​ေ၀


ရည္ညြန္း။ ၊ ၂၀၁၈ ဇန္န၀ါရီ ၂၇ ေန႕ နယူးေယာက္တုိင္းမ္ သတင္းစာပါ Richard C. Paddock ေရးသားေသာ “For Myanmar'’ Army, Ethnic Bloodletting is Key to Power and Riches"”ေဆာင္းပါးကုိ ေကာက္ႏႈတ္ တင္ျပသည္။