ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီးအတြင္းရွိ လိႈင္သာယာ၊ အင္းစိန္၊ တြံေတး၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္ႏွင့္ သာေကတၿမိဳ႕နယ္တုိ႔တြင္၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ေနာက္ဆံုးပတ္ႏွင့္၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလဆန္းပိုင္းက ၁၅ ႏွစ္ေအာက္အရြယ္ ကေလးမ်ားတြင္ ၀က္သက္ေရာဂါ ကပ္အသြင္ျဖစ္ပြားမႈမ်ား ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ၀က္သက္ေရာဂါ ကပ္အသြင္ျဖစ္ပြားမႈေၾကာင့္ ၿမိဳ႕နယ္ ငါးၿမိဳ႕နယ္တြင္ လူနာစုစုေပါင္း ၁၂၀ ခန္႔ ေရာဂါျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ေသဆံုးလူနာ မရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ေရာဂါျဖစ္ပြားသူမ်ားအနက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ရာ အသက္ ၂၀ ႏွင့္အထက္ လူနာမ်ားလည္းရွိခဲ့ေၾကာင္း ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနမွ သိရသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ၀က္သက္ေရာဂါ ကပ္အသြင္ျဖစ္ပြားမႈမ်ားေၾကာင့္ ယင္းၿမိဳ႕နယ္ ငါးၿမိဳ႕နယ္ရွိ အသက္ ကိုးလမွ ၁၅ ႏွစ္အတြင္း ကေလးမ်ားအား ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနက ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆ ရက္မွ ၂၀ ရက္အထိ ၀က္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး အစုလိုက္ ထိုးႏွံေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
“၀က္သက္ေရာဂါ ကပ္အသြင္ျဖစ္တာက ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာနဲ႔ ဒီႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလဆန္းပိုင္းက ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ က်န္းမာေရးဌာနက ၀က္သက္ကို ပံုမွန္ကာကြယ္ေဆး တစ္ခုအေနနဲ႔ ထိုးေပးေနေပမယ့္ ကာကြယ္ေဆး မထိုးလိုက္ရတဲ့ ကေလးေတြ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးထိုးစဥ္က ေဆးထိုးဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့ ကေလးေတြမွာ ကာကြယ္ေဆး မရတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆးမထိုးလိုက္ရတဲ့ ကေလးေတြ မ်ားလာတယ္။ ဒီလိုမ်ားလာတဲ့အခါ ေရာဂါက ကပ္အသြင္ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ေတြ႕ရွိရသေလာက္ သံုး ေလးႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ ဒီလိုကပ္အသြင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခု ေရာဂါျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးတယ္ဆိုတာ ေရာဂါကူးစက္မႈေတြ ဆက္မျဖစ္ေအာင္ ထိုးေပးတာပါ။ ဒီလို အစုလိုက္ ထိုးေပးတာမ်ဳိးဆိုရင္ အရင္က ကာကြယ္ေဆးထိုးဖူးသည္ျဖစ္ေစ၊ မထိုးဖူးသည္ျဖစ္ေစ မျဖစ္မေန မပ်က္မကြက္ လာထိုးဖို႔ လိုပါတယ္။ ၀က္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆ ရက္ေန႔ ကတည္းက စလုပ္ခဲ့တယ္။ လက္ရွိအထိဆိုကာ ကြယ္ေဆးထိုးၿပီးသူ ဦးေရ ၃၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိပါၿပီ။ ၾကည့္ျမင္တိုင္ၿမိဳ႕နယ္မွာ ၀က္သက္ျဖစ္ပြားခဲ့သူ ငါးဦးရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီငါးဦးမွာ အသက္ေလးႏွစ္က တစ္ဦး၊ ခုနစ္ႏွစ္က တစ္ဦးနဲ႔ ၁၅ ႏွစ္အထက္က သံုးဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေသဆံုးသူ ဦးေရမရွိခဲ့ပါဘူး။ သိရသေလာက္ အျခားၿမိဳ႕နယ္ေလးခုမွာလည္း ေသဆံုးလူနာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အခုလူနာအားလံုးက သက္သာေနပါၿပီ။ ေရာဂါထပ္ျဖစ္တဲ့သူေတြလည္း မေတြ႕ေတာ့ဘူး။ အခုလက္ရွိေတာ့ ကိုးလကေန ၁၅ ႏွစ္အတြင္း ကေလးေတြကို ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံေပးေနၿပီး ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀ ရက္အထိ ထိုးႏွံေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၾကည့္ျမင္တိုင္ၿမိဳ႕နယ္ က်န္းမာေရးမွဴး ေဒါက္တာခင္ေမာင္လြင္က ေျပာၾကားသည္။
အစုလိုက္ ၀က္သက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ရျခင္းမွာ ကေလးအသက္ ကိုးလအရြယ္တြင္ ပထမအႀကိမ္ စတင္ထိုးေပးေသာ ၀က္သက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးသည္ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီး ကေလးမ်ား၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ ကာကြယ္မႈေပးၿပီး က်န္ကေလး ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေရာဂါကာကြယ္မႈ မရႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထိုကဲ့သို႔ ေရာဂါကာကြယ္မႈ မရႏုိင္ေသာ ကေလးမ်ားသည္ ကာလတစ္ခုအတြင္း စုျပံဳလာၿပီး အေရအတြက္မ်ားလာကာ ထိုအခါတြင္ ၀က္သက္ေရာဂါသည္ ကပ္ေရာဂါအသြင္ျဖင့္ ျဖစ္ေပၚတတ္ျခင္းေၾကာင့္ ကေလးမ်ားကို အစုလိုက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံေပးျခင္းျဖင့္ ေရာဂါကာကြယ္ႏုိင္စြမ္းအား တိုးျမႇင့္ေပးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ကာကြယ္ေဆးကို အသက္ကိုးလမွ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးလူငယ္တိုင္း ကာကြယ္ေဆးထိုးဖူးသည္ျဖစ္ေစ၊ မထိုးဖူးသည္ျဖစ္ေစ၊ ၀က္သက္ေရာဂါ ေပါက္ဖူးသည္ျဖစ္ေစ၊ မေပါက္ဖူးသည္ျဖစ္ေစ ေယာက်္ားေလး၊ မိန္းကေလးမ်ားအားလံုး ထိုးႏွံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မ်ား တြင္ ၀က္သက္ေရာဂါ ကပ္အသြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ၁၈ ႏွစ္မွ အသက္ ၂၀ ခန္႔အုပ္စုမ်ား၌ ၀က္သက္ေရာဂါ ကပ္အသြင္ျဖစ္ပြားမႈ ၁၅ ႀကိမ္ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ နယ္စပ္ေဒသ၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံမႈ အားနည္းခဲ့ေသာ ေဒသမ်ား၌ ျဖစ္ပြားေသဆံုးမႈမ်ားပင္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ထားသည္။
၀က္သက္ေရာဂါသည္ ၀က္သက္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး အလြန္ကူးစက္ျမန္၍ ျပင္းထန္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစသည့္ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ ဖ်ားျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔အျပားတြင္ အနီစက္၊ အနီေရာင္အပိမ့္မ်ား ထြက္ျခင္း (အရည္ၾကည္ဖုမ်ား မဟုတ္ပါ)၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ႏွာရည္ယိုျခင္း၊ မ်က္လံုးနီလ်က္ မ်က္၀တ္ထြက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ၿပီး ၀က္သက္ေရာဂါျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ အဆုတ္ေရာင္ျခင္း (နမိုးနီးယား)၊ ၀မ္းေလွ်ာ၀မ္းပ်က္ ျဖစ္ပြားျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ေရာင္ရမ္းျခင္း စသည့္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားတတ္ၿပီး အသက္ေသဆံုးႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။
ေရာဂါျဖစ္ေနေသာ လူနာမ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ထိေတြ႕ျခင္း၊ ႏွပ္၊ ခြၽဲသလိပ္မ်ားကို ထိေတြ႕ျခင္းျဖင့္လည္း ကူးစက္ႏုိင္ၿပီး ေရာဂါပိုးသည္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္းတို႔ျဖင့္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းမွတစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားသို႔ ကူးစက္တတ္သည္။ အနီကြက္ အဖုအပိမ့္မ်ားမထြက္မီ ေလးရက္ႏွင့္ ထြက္ၿပီး ေလးရက္ကာလတြင္ လူနာထံမွ ေရာဂါကူးစက္ႏုိင္သျဖင့္ ေရာဂါရွိေသာလူနာႏွင့္ ထိေတြ႕ကူးစက္ၿပီး ၁၀ ရက္မွ ၁၂ ရက္အတြင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား စတင္ခံစားရေၾကာင္း၊ ဦးဆံုးလကၡဏာမွာ အျပင္းဖ်ားျခင္းျဖစ္ၿပီး ႏွာေစးျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ မ်က္စိနီျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္ရာ ပါးေစာင္အတြင္း အျဖဴစက္မ်ား ထြက္လာတတ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ေရာဂါ ကူးစက္ခံရၿပီး ရက္နည္းနည္း ၾကာတဲ့အခါ အနီကြက္ အဖုအပိမ့္ေတြ ထြက္လာမယ္။ မ်က္ႏွာဆံပင္အစပ္က စၿပီး ထြက္လာတတ္တယ္။ သံုးရက္ေလာက္ၾကာရင္ အကြက္ေတြက ရင္ဘတ္၊ ၀မ္းဗိုက္ေၾကာကို ျပန္႔သြားၿပီး ေျခလက္အထိ ေရာက္သြားတတ္တယ္။ ငါးရက္၊ ေျခာက္ရက္ေလာက္အၾကာဆုိ တစ္ကိုယ္လံုးအႏွံ႔ ၀က္သက္ေပါက္ၿပီးေနာက္ အနီေရာင္အကြက္ေတြက အေရာင္မွိန္ၿပီး ေပ်ာက္သြားတာမ်ဳိးပါ။ ၀က္သက္ေရာဂါက ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြလည္း ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ သတိထားဖို႔လိုပါတယ္။ မ်က္စိကြယ္တာ၊ ဦးေႏွာက္ေရာင္ရမ္းတာ၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ၀မ္းေလွ်ာတာ၊ နားျပည္ယိုတာ၊ နမိုးနီးယား စတဲ့ေရာဂါေတြကို ဆက္ျဖစ္တတ္ၿပီး ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြမွာ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြက ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္” ဟု ကေလးအထူးကုဆရာ၀န္ ေဒါက္တာစည္သူက ေျပာၾကားသည္။
၀က္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး မထိုးထားေသာ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ၀က္သက္ ႏွင့္ အျခားေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္ အမ်ားဆံုးရွိႏုိင္ေၾကာင္း၊ ၀က္သက္ေရာဂါ မျဖစ္ဖူးေသးေသာ သူမ်ားလည္း ကာကြယ္ေဆး မထိုးရေသးပါက ေရာဂါျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိေၾကာင္း၊ ေရာဂါျပင္းထန္ပါက အသက္ေသဆံုးသည္အထိ ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ကေလးအထူးကုဆရာ၀န္မ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သိရသည္။
ကေလးအသက္ ကိုးလတြင္ တစ္ႀကိမ္၊ တစ္ႏွစ္ခြဲတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ၀က္သက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆး ႏွစ္ႀကိမ္ထိုးေပးျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားအနက္ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး၊ မေကြး ႏွင့္ ဧရာ၀တီတိုင္းေဒသႀကီးတုိ႔တြင္ ၀က္သက္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ မ်ားေလ့ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၀က္သက္ႏွင့္ ဂ်ဳိက္သိုးေရာဂါ ကပ္ေရာဂါအသြင္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိျခင္းေၾကာင့္ ေရာဂါကာကြယ္ေဆးမ်ားကုိ တစ္ႏုိင္ငံလံုး၌ အစုလိုက္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ထိုးႏွံေပးခဲ့သည္။ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံရာတြင္ ေက်ာင္းအေျချပဳ ႏွင့္ ျပည္သူလူထုအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္ဟူ၍ အစီအစဥ္ႏွစ္ရပ္ခြဲ၍ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ က ငါးႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္အၾကား ကေလးငယ္မ်ားကို ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံေပးခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္သူလူထုအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီက ကိုးလမွ ငါးႏွစ္အၾကား ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ပထမအႀကိမ္တြင္ ေဆးထိုးရန္ က်န္ရွိေသာ ကေလးမ်ားအားလံုးကို ထိုးႏွံေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေက်ာင္းအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္တြင္ အစုိးရ၊ ပုဂၢလိက၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ တက္ေရာက္ေနေသာ (ေက်ာင္းအပ္စာရင္းသြင္းထားေသာ) မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္ တန္းမ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ားအနက္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ မေက်ာ္ေသာ (၁၅ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္သူအပါအ၀င္) ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံေပးခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္သူလူထုအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္တြင္ လူထုအတြင္းရွိ အသက္ကိုးလမွ ၁၅ ႏွစ္အထိ ေက်ာင္းမေနေသာ ကေလးမ်ား ႏွင့္ ေက်ာင္းအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္တြင္ ကာကြယ္ေဆး မထိုးလုိက္ရဘဲ က်န္ခဲ့ေသာကေလးမ်ားကို အစုလိုက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တိုးခ်ဲ႕ကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္းကို ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ဘီ၊ စီ၊ ဂ်ီ ကာကြယ္ေဆး၊ ဆံုဆို႔ၾကက္ညႇာ ေမးခိုင္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးႏွင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္တို႔ အတြက္ ေမးခိုင္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးတို႔ျဖင့္ စတင္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ပိုလီယိုအစက္ခ် ကာကြယ္ေဆးႏွင့္ ၀က္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး၊ ပထမအႀကိမ္ထိုးႏွံျခင္းတို႔ကို တိုးခ်ဲ႕ထည့္သြင္းခဲ့ၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ၀က္သက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆး ဒုတိယအႀကိမ္ ထိုးႏွံျခင္းကို ဆက္လက္တိုးခ်ဲ႕ထည့္သြင္းခဲ့သည္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အထိ သံုးႀကိမ္ခြဲၿပီး ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုး၌ အစုလိုက္ ၀က္သက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ သံုးႀကိမ္ခြဲၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုး၌ အစုလိုက္ ၀က္သက္ေရာဂါကာကြယ္ ေဆးထိုးျခင္း၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ (နာဂစ္မုန္တိုင္း) က်ေရာက္ေသာေဒသမ်ားတြင္ အေရးေပၚ ၀က္သက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ၀က္သက္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၊ ၀က္သက္ေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ၀က္သက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈမ်ား က်ဆင္းခဲ့သည္ဟု က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနမွ ရရွိသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားအရ သိရသည္။
Writer:
အိသဥၨာေက်ာ္
Eleven Media Group
No comments:
Post a Comment