''ေက်ာင္းသားသပိတ္ဟာကြၽန္ပညာေရးဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားမႈႀကီးတစ္ခုကေန အမ်ဳိးသားအံုၾကြမႈႀကီးအထိ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္''ဟု ဆရာႀကီး ဦးတင္ေမာင္ထြန္း ေျပာခဲ့သည္ကို အမွတ္ရမိသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ၁ဝ ႏွစ္ေလာက္က ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္သည္ အမ်ဳိးသား ေအာင္ပြဲေန႔မတိုင္မီ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကို ပံုမွန္ေရာက္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔အေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေရးရန္ ဆရာႀကီးႏွင့္ စကားေျပာျဖစ္ခဲ့သည္။
''ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈကေန အမ်ဳိးသားလႈပ္ရွားမႈကို စတင္ေမြးဖြား ေပးခဲ့တဲ့ ေန႔ရက္လို႔ ဆိုႏိုင္တယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈကေန လြတ္လပ္ေရးရယူ လိုစိတ္ေတြကို အစပ်ဳိးေပးလိုက္တာပဲ'' ဆရာႀကီး ဦးတင္ေမာင္ထြန္း ေျပာခဲ့သည္။
ဆရာႀကီး ဦးတင္ေမာင္ထြန္းသည္ ထိုအခ်ိန္က ၿမိဳ႕မေက်ာင္းအုပ္ ဆရာႀကီးျဖစ္သည္။ ယခု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ျဖစ္သည္။
အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔ျဖစ္ေပၚလာပံုအက်ဥ္း
ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၈၂ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ဝရက္ (၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္) ေန႔တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားက သပိတ္ေမွာက္ဆန္႔က်င္ခဲ့ရာမွ စသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္အထိ တကၠသိုလ္အဆင့္ မရွိေသးေပ။ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ဂ်ပ္ဆင္ (ယခင္ ယုဒသန္ေကာလိပ္) ေကာလိပ္သာရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ ကာလကတၱားယူနီဗာစီတီ၏လက္ေအာက္ခံ ေကာလိပ္ ေက်ာင္းခြဲမွ်သာ ျဖစ္သည္။ ဝိုင္အမ္ဘီေအက ျမန္မာျပည္တြင္ ယူနီဗာစီတီ (တကၠသိုလ္) သီးျခားရွိရမည္ဟု တိုက္တြန္းေျပာဆိုခဲ့သည္။
ပညာမင္းႀကီး မစၥတာ မက္သယူးဟန္တား ဦးစီးသည့္ ယူနီဗာစီတီ အက္ဥပေဒေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီတစ္ရပ္ကို ၁၉၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ထိုေကာ္မတီသည္ တကၠသိုလ္ဥပေဒတစ္ရပ္ကိုေရးဆြဲၿပီး ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ဥပေဒတင္သြင္းခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ဥပေဒျပဳေကာင္စီက အတည္ျပဳခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကလည္းေကာင္း၊ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကလည္းေကာင္း သေဘာတူလိုက္သည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ တြင္ အာဏာတည္ခဲ့သည္။
ထုိဥပေဒတြင္ ယူနီဗာစီတီဟူ၍ ျမန္္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤတစ္ေက်ာင္းသာ ရွိရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ ယင္းယူနီဗာစီတီ၏ေအာက္တြင္လည္း ေကာလိပ္ တစ္ေက်ာင္းသာ ရွိရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ ယင္းေကာလိပ္ႏွင့္ တကၠသိုလ္ တည္ေနရာသည္လည္း ရန္ကုန္တြင္သာ ျဖစ္ရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ သင္ၾကားရမည့္သူမ်ား၏ အရည္အခ်င္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအိပ္ ေက်ာင္းစား မ်ားသာ ျဖစ္ေစရမည္ဟုလည္းေကာင္း ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခ်က္ေပါင္း မ်ားစြာပါဝင္ေနေသာ အက္ဥပေဒ ျဖစ္သည္။
ယင္းယူနီဗာစီတီအက္ဥပေဒသည္ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံႏိုင္ေသာ ေျမရွင္၊ ဓနရွင္ လူတန္းစားႏွင့္ ဗ်ဴ႐ိုကရက္ အရာရွိႀကီးတို႔၏ အႏြယ္မ်ားမွတစ္ပါး သာမန္ျပည္သူတို႔ႏွင့္ မအပ္စပ္ေသာဥပေဒ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ဥပေဒၾကမ္း ထြက္လာသည္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္ ျပင္းထန္စြာ ျပစ္တင္ေဝဖန္ ၾကသည္။ ေက်ာင္းသားမိဘမ်ားကလည္း မေက်မနပ္ ျဖစ္လာၾကသည္။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒသည္ အုပ္စိုးသူၿဗိတိသွ်တို႔အႀကိဳက္ ပံုစံမ်ဳိးသာ
ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔၏ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီယႏၲရား လည္ပတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာတို႔က ထိုပညာေရးကို ကြၽန္ပညာေရးဟု ေခၚဆိုၾကသည္။
၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ထိုယူနီဗာစီတီအက္ဥပေဒ ႏွင့္အညီ ရန္ကုန္ေကာလိပ္အား ယူနီဗာစီတီအျဖစ္သို႔ တိုးျမႇင့္ဖြင့္လွစ္ေတာ့ မည္ဟု ဘုရင္ခံက ေၾကညာသည္။ (ေနာက္တြင္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ေၾကာင့္ မူလေၾကညာထားေသာ ယူနီဗာစီတီဖြင့္ပြဲကို ဘုရင္ခံသည္ ရက္ေျပာင္း၍ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔သို႔ ေရႊ႕ဆိုင္းခဲ့သည္) ရန္ကုန္ေကာလိပ္မွ ေက်ာင္းသား ႀကီးမ်ားသည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒပ်က္စီးရန္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ မဖြင့္လွစ္ႏိုင္ရန္ တိုင္ပင္ၾကသည္။ ၁၂၈၂ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၈ ရက္ (၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္)ေန႔လယ္တြင္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္မွ ေက်ာင္းသားႀကီး ၁၁ ဦးတို႔သည္ ေရႊတိဂံုအေနာက္ေတာင္ေထာင့္ (စေန ေထာင့္)တြင္ သပိတ္ေမွာက္ေရး လွ်ဳိ႕ဝွက္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
ထိုေက်ာင္းသား ၁၁ ဦးမွာ ကိုဘရွင္၊ ကိုညီိပိတ္၊ ကိုဖိုးကြန္း၊ ကိုေအး၊ ကိုလွတင္၊ ကိုေဖသိန္း၊ ကိုထြန္းဝင္း၊ ကိုဘရွင္၊ ကိုဘခင္၊ ကိုေအာင္ဒင္၊ ကိုဘဦးတို႔ ျဖစ္သည္။ (ယခုအခါ ထိုေနရာတြင္ အထိမ္းအမွတ္ေက်ာက္စာ တိုင္ စိုက္ထူထားသည္)။ အမိႏိုင္ငံ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ကယ္တင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ေကာလိပ္ ေကာလိပ္ႏွစ္ခုမွ ေက်ာင္းသား ၆ဝဝ ခန္႔ စည္းေဝးၾကသည္။
အစည္းအေဝးတြင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သုံးခုခ်မွတ္ခဲ့သည္။ (၁) ၁၉၂ဝ ျပည့္ ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ (အဂၤါေန႔)တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒုတိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ေက်ာင္းသို႔လာေရာက္ၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဖြင့္လွစ္ေၾကာင္း ေၾကညာေသာအခါ ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားသည္ မိမိတို႔စာအုပ္မ်ားကိုပိုက္၍ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို သပိတ္ေမွာက္ၿပီ ဟုေအာ္ဟစ္ကာ ေက်ာင္းမ်ားမွ ထြက္လာရန္၊ (၂) သပိတ္ေမွာက္ၿပီးမွ ထိုရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒသည္ ျမန္မာမ်ား အထက္တန္းပညာသင္ၾကားေရးအတြက္ နစ္နာေအာင္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ သည့္ဥပေဒသမ်ားျဖစ္၍ ယင္းတို႔ကိုျပဳျပင္ေပးရန္ အဂၤလိပ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္အစိုးရ သို႔ အေရးဆိုရန္ႏွင့္ (၃) ျပဳျပင္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေသာအခ်က္မ်ားကို ျပဳျပင္ ၍ မေပးသမွ်ကာလပတ္လံုး ေက်ာင္းျပန္၍မတက္ရန္တို႔ ျဖစ္သည္။
သပိတ္ေမွာက္ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ကိစၥအဝဝကို ေဆာင္ရြက္သြားရန္ ၂၆ ဦး ေကာ္မတီကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ယူနီဗာစီတီအက္ဥပေဒ ပ်က္စီးပါေစ၊ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ ျပန္သြား ဆိုသည့္ လႈံ႔ေဆာ္စာမ်ားျဖန္႔ေဝခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား ေက်ာင္းျပန္မတက္ေရး၊ စည္းလံုးညီၫြတ္ေရးတရားမ်ားကို ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားက ေဟာၾကားၾကသည္။
ဒီဇင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ေကာလိပ္ႏွစ္ခုတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား မရွိသေလာက္ နည္းပါးသြားခဲ့သည္။ သပိတ္ေမွာက္လႈပ္ရွားမႈသည္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ သပိတ္ေမွာက္ေကာင္စီသည္ ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ တိုင္းျပည္သို႔ ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
''ရန္ကုန္ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ေကာလိပ္ရွိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းသား အားလံုးတို႔သည္ အဆံုး၌ ဘယ္လိုျဖစ္မည္ကို ေသခ်ာမသိေသးရေသးေသာ ကိစၥတစ္ခုကို စတင္၍ ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ တရားနည္းလမ္း မွန္ကန္ေၾကာင္းကို ေကာင္းမြန္ခိုင္ၿမဲစြာ သိရွိပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ တစ္တိုင္းျပည္လံုး ကြၽန္တြင္းက မည္သည့္အခါမွ မလြတ္ကင္းမည့္ ဗ်ဴ႐ိုကရက္တို႔၏ သိပၸံေက်ာင္းဥပေဒကို ထုေခ်ဖ်က္ဆီးရန္ အႀကံရွိပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ တိုင္းသူျပည္သားတို႔၏ စိတ္အား ထက္သန္ေသာ အကူအညီအားျဖင့္ လူငယ္မ်ားတို႔က ခုခံၿဖိဳဖ်က္ျခင္းမွတစ္ပါး အျခားေသာနည္းျဖင့္ တိုင္းျပည္ကို ကယ္ဆယ္ဖို႔ရာ နည္းလမ္းမရွိၿပီဟု ယံုၾကည္ပါ၏။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လူအမ်ားစုတို႔၏ အဆီ အႏွစ္ျဖင့္ျပည့္စံုေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္မည္ကို ရည္သန္၍ ကူညီ ေစာင္မဖို႔ရာ ေတာင္းပန္ေျပာၾကားပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔စိတ္ထဲ၌ စြဲၿမဲစြာ ယံုၾကည္ေသာ ဤလုပ္ငန္းႀကီးသည္ တိုင္းျပည္၌ လိုအပ္ေသာအခ်က္ႀကီး တစ္ခုကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိျခင္းပင္မည္ပါသည္။ (ဤကား အျခားမဟုတ္ အမ်ဳိးသားသိပၸံေက်ာင္းႀကီးေပတည္း) ထိုေက်ာင္းႀကီးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သားသမီးမ်ားႏွင့္သင့္ေလ်ာ္ေသာ ပညာရပ္မ်ားကို ရႏိုင္ေပရာသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၌ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေတြ အလိုအေလ်ာက္ ေပၚလာၾကေပရာ ျမန္မာႏိုင္ငံကလည္း ေနာက္မက်ရေအာင္ ျမန္မာတို႔သည္ ႏိုင္ငံသားစစ္၍ ခ်စ္ခဲ့ပါလွ်င္ ဘယ္နံေရာအခါမွ် မတည္ေထာင္ႏိုင္ဘဲ ရွိလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။ စိတ္ပါလက္ပါလုပ္လွ်င္ မုခ်ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။''
ထိုေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား သည္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ားအတြင္း စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး၊ ျပည္သူျပည္သားမ်ားထံမွ ေထာက္ခံအားေပးမႈရယူေရး အစရွိသည့္ လုပ္ငန္း မ်ားကို လုပ္ကိုင္ၾကသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚရွိ ေက်ာင္းမ်ားအားလံုးသည္လည္း သပိတ္ ေမွာက္ၾကေလသည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သပိတ္သည္ ရန္ကုန္ေက်ာင္းေပါင္းစံု ပါဝင္ေသာ သပိတ္အထိ က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီပညာေရးလက္ေအာက္တြင္ တကၠသိုလ္ပညာ၏ အျမင့္ဆံုးအတန္းျဖစ္ေသာ ဘီေအ၊ ဘီအက္စ္စီ၊ ေနာက္ဆံုးတန္းမွ မူလတန္း အထိျဖစ္ေသာ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားပါဝင္သည့္ သပိတ္အျဖစ္ လႈပ္ရွားေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထိုမွ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြား ခဲ့သည္။
မႏၲေလးေက်ာင္းသားမ်ားသပိတ္က ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ စတင္သည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔အထိ ၁ဝ ရက္တာကာလအတြင္း မႏၲေလး၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ျပည္၊ ပုသိမ္၊ ပဲခူး၊ လက္ပံတန္း၊ သာယာဝတီ၊ ေညာင္တုန္း၊ သထံု၊ ပ်ဥ္းမနား၊ စစ္ကိုင္း၊ ေရႊေတာင္၊ ျမင္းၿခံ၊ ဟသၤာတ၊ သံုးခြ၊ မင္းဘူး၊ ျမန္ေအာင္ၿမိဳ႕တုိ႔သုိ႔ သပိတ္ကူးစက္သြားၿပီး ေက်ာင္းေပါင္း ၄၄ ေက်ာင္း သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။
ယူနီဗာစီတီဥပေဒမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားအေပါင္းတို႔အား သခင္ျဖစ္ရန္ ပညာမ်ဳိးမဟုတ္။ ''ကြၽန္''ျဖစ္ရန္ ပညာဟု ယံုၾကည္ၾကေသာေၾကာင့္ သပိတ္ ေမွာက္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု မိဘျပည္သူမ်ားကို ရွင္းျပခဲ့သည္။
ထိုေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈသပိတ္အေရးေတာ္ပံုသည္ တစ္မ်ဳိးသားလံုး ၏ အေရးေတာ္ပံုႀကီးအျဖစ္ တစ္ဟုန္ထိုးႀကီးထြားလာခဲ့သည္။ ျပည္သူလူထု၏ အံုၾ<ြကမႈအေရးေတာ္ပံုႀကီး ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ်ဗ်ဴ႐ိုကရက္ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရး အမ်ဳိးသားလႈပ္ရွားမႈႀကီးအထိ က်ယ္ျပန္႔နက္႐ႈိင္းစြာ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ ထိုအေရးေတာ္ပံုသည္ ျမန္္မာႏိုင္ငံ သူ႔ကြၽန္ဘဝသို႔က်ေရာက္ၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးေသာ အၾကမ္းမဖက္ေသာ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရးအမ်ဳိးသားလႈပ္ရွားမႈႀကီး စတင္ေပၚထြန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိးခံစားေနရေသာ ျပည္သူျပည္သားတို႔အား အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္မ်ား ႏိုးၾကားလာေစခဲ့သည္။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္သည္ အမ်ဳိးသားပညာေရးလႈပ္ရွားမႈတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ ပညာေရးအဆင္မေျပမႈကို အေျခခံခဲ့ေသာ္လည္း တစ္မ်ဳိးသားလံုး ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အမ်ဳိးသားလႈပ္ရွားမႈအဆင့္အထိ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့သည္။
၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလအတြင္း ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ထိုေက်ာင္းမ်ားမွ ေအာင္ျမင္လာသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဆက္လက္ပညာသင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ကို တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ရန္ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔ကျပဳလုပ္သည့္ အစည္းအေဝးက ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။
၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗဟန္းရပ္ ေရႊက်င္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးအတြင္းတြင္ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ကို ဖြင့္လွစ္ ခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားပညာေရးေကာင္စီဟုလည္း ေပၚေပါက္လာကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ဝန္းလုံး၌ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔သတ္မွတ္ျခင္း
၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ကြန္ဖရင့္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒကို ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ဝ ရက္ ေန႔ကို အမွတ္တရဂုဏ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ေက်ာင္းမ်ားပိတ္ေပးရန္ အမ်ဳိးသား ပညာေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ထံတင္ျပရန္ အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ မႏၲေလး၌က်င္းပေသာ နဝမအႀကိမ္ေျမာက္ ဂ်ီစီဘီေအကြန္ဖရင့္က အမ်ဳိးသားေန႔ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရးကို စတင္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ သီေပါမင္း နန္းက်သည့္ ပါေတာ္မူေန႔၊ ဦးဥတၱမေထာင္က်ေသာေန႔၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကို သပိတ္ေမွာက္သည့္ေန႔ တစ္ေန႔ေန႔ကို အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ရန္ အၾကမ္းသေဘာတူၾကသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဂ်ဴဗလီေဟာ၌က်င္းပေသာ ဂ်ီစီဘီေအအသင္းခ်ဳပ္ႀကီးကြန္ဖရင့္က ၁၉၂ဝ ျပည့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒကို ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ဝ ရက္ေန႔ကို အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔ဟု သတ္မွတ္ ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ ထိုေန႔သည္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရကို ေတာ္လွန္ေသာေန႔၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဥပေဒကို သပိတ္ေမွာက္သည့္ေန႔၊ အမ်ဳိးသားေတာ္လွန္ေရး စတင္သည့္ေန႔ျဖစ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔အျဖစ္ တညီ တၫြတ္တည္း ဆုံးျဖတ္အတည္ျပဳခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ရက္သတ္မွတ္ရာတြင္ပင္ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔၏ အဓိပၸာယ္ ျပည့္စုံေပၚလြင္ပီျပင္ေစရန္ တကၠသိုလ္ဥပေဒကို သပိတ္ေမွာက္ေသာ အဂၤလိပ္ရက္ျဖစ္သည့္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ဟု မသတ္မွတ္ဘဲ ျမန္မာရက္ ျဖစ္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ဝ ရက္ေန႔ဟု တမင္သတ္မွတ္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရးလကၡဏာသည္ ပို၍ေပၚလြင္ထင္ရွား ေစခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔ကို ႏွစ္စဥ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးကာလတြင္ က်င္းပသည့္ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔သည္ လူသိမ်ားလာခဲ့သည္။ ''ကြၽန္ေတာ္ တို႔ လြတ္လပ္ေရးရတာဟာ ဒီေန႔ေၾကာင့္ပဲ''ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္စဥ္မျပတ္ က်င္းပလာခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔သည္ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ၉၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီ။ ေနာက္လာမည့္ ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၂ဝ၂ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ႏွစ္ ၁ဝဝ ျပည့္ေတာ့မည္။
ဆိုရေသာ္ လြန္ခဲ့ေသာ ၉၈ ႏွစ္၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၈၂ ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ဝ ရက္ေန႔ (၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္)။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားက သပိတ္ေမွာက္ဆန္႔က်င္ခဲ့ရာမွ အမ်ဳိးသားလႈပ္ရွားမႈမွသည္ လြတ္လပ္ေရးရယူ လိုစိတ္မ်ား ေမြးဖြားေပးလိုက္သည့္ ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလံုးႏွင့္ဆိုင္သည့္ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔ပင္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
ကိုးကား
၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း
၂။ အမ်ဳိးသားေန႔ႏွင့္ အမ်ဳိးသားပညာေရးလႈပ္ရွားမႈသမိုင္း (အမ်ဳိးသားေန႔ ေရႊရတုသဘင္အထူးထုတ္)
ေက်ာ္စြာမင္း
No comments:
Post a Comment