က်န္းမာေရးအတြက္ ဟင္းႏုနယ္ရြက္ေဆး တစ္ခြက္

က်န္းမာေရးအတြက္ ဟင္းႏုနယ္ရြက္ေဆး တစ္ခြက္

ဟင္းႏုနယ္ပင္တုိ႔ဟာ ေဆာင္းဦးကာလမွ ေႏြလယ္အထိ ရရွိႏုိင္ေသာ ရာသီစာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ပင္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ အေစ့မွ အပင္ေပါက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ေရကုိ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာ အပင္အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ေသာ္လည္းပဲ လုိအပ္သည္ထက္ပုိ၍ ေရရရွိပါက အပင္ႀကီးထြားမႈကို ဆုတ္ယုတ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ မ်ဳိးရင္းေလးခုကုိ အေရွ႕အာရွတြင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ပင္အျဖစ္ စုိက္ပ်ဳိးၾကပါတယ္။ ၎တုိ႔မွာ Amaranthus cruenuts, A.blitum, A.dubius, A. tricalor တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ကမၻာအႏွံ႔ ဟင္းႏုနယ္မ်ဳိးစိတ္ေပါင္း ၆ဝ ခန္႔ရွိရာ ပန္းမ်ားမွာ အစိမ္းေရာင္၊ အဝါေရာင္၊ အနီေရာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိၾကၿပီး အခ်ဳိ႕မ်ဳိးစိတ္မ်ားမွာ ပန္းပြင့္ခ်ိန္တြင္ ပန္းခုိင္မ်ား လြန္စြာလွပၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ အလယ္ပုိုင္းတြင္ ပန္းပြင့္အစိမ္းေရာင္၊အဝါေရာင္၊ အညိဳေရာင္ရွိေသာ ဟင္းႏုနယ္မ်ဳိးမ်ားကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ဟင္းႏုနယ္ဆူးေပါက္

ယာေျမတုိ႔၏ သဘာဝမွ ထယ္ေရးမညက္လွ်င္ စုိက္ခင္းမ်ားထဲ၌ ေပါင္းပင္မ်ဳိးစုံေတြ႕ရတတ္ၿပီး ၎ေပါင္းပင္မ်ားထဲမွ သန္မာေသာ ဆူးမ်ားျဖင့္ ဟင္းႏုနယ္ပင္တစ္မ်ဳိးမွာ ႏွိမ္နင္းရန္ အလြန္ခက္ပါတယ္။ ေဒသအေခၚ ဟင္းႏုနယ္ဆူးေပါက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အျမစ္မ်ား တုတ္ခုိင္သန္စြမ္းၿပီး ေျမႀကီးကုိ ကုပ္တြယ္စြမ္းအား ေကာင္းတာေၾကာင့္ ေပါင္းႏုတ္ရာတြင္ အလြန္လက္ဝင္ၿပီး  ခက္ခဲၾကန္႔ၾကာေစပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ဆူးမ်ားက ရင့္လွ်င္သန္မာၿပီး လူကုိဆူးစူးမိလွ်င္ အဆိပ္ရွိသည့္ အေကာင္ကုိက္မိသည့္အလား လြန္စြာနာက်င္ပါတယ္။ ေရွးတုိင္းရင္း ေဆးဆရာႀကီးမ်ားက ဟင္းႏုနယ္ ဆူးေပါက္ပင္ကို ခြန္အားတုိးေဆး ေဖာ္စပ္ရာမွာ အသုံးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။

ဟင္းႏုနယ္ရြက္ႏွင့္ ကမၻာ့အစားအစာ

ေက်ာက္စိမ္းရင့္ေရာင္ ဟင္းႏုနယ္ အရြက္ဖားဖားတုိ႔၏ အရသာမွာ   ပင္ကုိသဘာဝအရ အနည္းငယ္ခါးသက္ၿပီး အငန္ဓာတ္လည္း မဆုိသေလာက္ ပါရွိပါတယ္။ အရြက္သာမက အပင္၏ ႐ုိးတံကိုလည္း စားသုံးႏုိင္ပါတယ္။ ႐ုိးတံေပၚရွိ  အေၾကာမွ်င္မ်ားကုိ စင္ေအာင္ ႏႊာသင္ေပးရပါတယ္။ ႐ုိးတံ၏ အရသာမွာ အရြက္ထက္ပင္ ပုိ၍ႏူးညံ့ပါတယ္။ ကမၻာ့ႏုိင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ဟင္းႏုနယ္ရြက္ကုိ ဟင္းသီးဟင္းရြက္အျဖစ္ စားသုံးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ဂြါတီမာလာ၊ပီ႐ူးႏွင့္မကၠဆီကုိ ႏုိင္ငံတုိ႔တြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ဟင္းႏုနယ္ကုိ အမ်ားအျပား စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ၾကပါတယ္။ အိႏၵိယ၊တ႐ုတ္၊ နီေပါႏွင့္ အျခားအပူပုိင္းေဒသမ်ားတြင္လည္း စိုက္ပ်ဳိးၾကပါတယ္။ အိႏၵိယတြင္ ဟင္းႏုနယ္ရြက္ကုိ ဟင္းခတ္အေမႊးအႀကိဳင္၊ င႐ုတ္သီးတုိ႔ျဖင့္ေၾကာ္၍ စားၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္လည္း ဟင္းႏုနယ္ရြက္ကုိ ေမႊေၾကာ္ သုိ႔မဟုတ္ ဟင္းခ်ဳိခ်က္၍ စားၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဟင္းႏုနယ္ကုိ ေၾကာ္စားေလ့ရွိပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ဟင္းခ်ဳိအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ပုစြန္ေျခာက္ သုိ႔မဟုတ္ ငါးက်ည္းေျခာက္တုိ႔ျဖင့္  ေရာကာေၾကာ္ခ်က္ ဟင္းရည္အျဖစ္ လည္းေကာင္း စားသုံးႏုိင္ပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ရြက္သုပ္သည္လည္း အလြန္ထမင္းၿမိန္ေစပါတယ္။

ဟင္းႏုနယ္အေစ့ အသုံးဝင္ပုံ

ဟင္းႏုနယ္ပင္ပန္းပြင့္ခ်ိန္တြင္ အႏွံကဲ့သုိ႔ေသာ ပန္းခုိင္အတြင္း၌ အပြင့္ငယ္မ်ား ျပြတ္သိပ္လ်က္ ပြင့္ၾကၿပီး ၎ပန္းခုိင္အတြင္းမွ အေစ့ေပါင္းမ်ားစြာကို ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္၏ အေစ့ကုိ ေကာက္ႏွံကဲ့သုိ႔ စားသုံးႏုိင္ပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ပင္က ေကာက္ႏွံပင္ႏွင့္ မ်ဳိးရင္းမတူညီေသာ္လည္း အာဟာရတန္ဖုိး ပါဝင္မႈက ေကာက္ႏွံပင္၏ အေစ့မ်ားႏွင့္ ဆင္တူပါတယ္။အေစ့၏ အရသာမွာ အခြံမာေစ့မ်ား၏ အရသာကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ေစ့မွာ ေကာက္ႏွံပင္၏ အေစ့တခ်ဳိ႕ထက္ ပ႐ုိတင္းဓာတ္ပုိမုိ ပါဝင္ေနပါတယ္။ အမွ်င္ဓာတ္၊ သတၱဳဓာတ္ႏွင့္ ဗီတာမင္ဓာတ္မ်ားလည္း ၾကြယ္ဝၾကပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ေစ့တြင္ ပါရွိေသာ ကယ္စီယမ္ဓာတ္က ႏုိ႔မွာပါေသာ  ပမာဏထက္ ႏွစ္ဆပုိ၍ ပါဝင္ေနပါတယ္။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အခ်ဳိ႕တြင္ ဟင္းႏုနယ္ေစ့ကုိ ဆန္၊ ဂ်ဳံတုိ႔ကဲ့သုိ႔ စားသုံးရန္ႏွစ္ေပါင္း ၈ဝဝဝ ေက်ာ္ကတည္းက စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ၾကေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရပါတယ္။ မကၠဆီကုိႏုိင္ငံတြင္လည္း ပြဲေတာ္ရက္ေတြမွာ မုန္႔လုပ္ရန္အတြက္ ဟင္းႏုနယ္ေစ့ကို စားသုံးသီးႏွံအျဖစ္ စုိက္ပ်ဳိးေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ မကၠဆီကန္ လူမ်ဳိးမ်ားကဟင္းႏုနယ္ေစ့ကုိ ေပါက္ေပါက္ေဖာက္ၿပီး ပ်ားရည္ႏွင့္နယ္ကာ မုန္႔လုပ္ၾကပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ႏွင့္က်န္းမာေရး ကမၻာေပၚတြင္ လူသားတုိ႔ က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳေစသည့္ အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ပင္ အေျမာက္အျမားကုိ သဘာဝတရားႀကီးက အဆင္သင့္ ဖန္တီးေပးထားပါတယ္။

၎တုိ႔အနက္ ဟင္းႏုနယ္၏ အာဟာရ ျဖစ္ေစႏုိင္မႈက အသာလြန္ဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ အမဲသား၊ ဝက္သားစသည့္ အနီေရာင္အသားတုိ႔ျဖင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ ကယ္လုိရီႏွင့္ သံဓာတ္တုိ႔ပါဝင္မႈ ပမာဏ ပုိမုိမ်ားျပားသည့္အျပင္ အဆီႏွင့္ ကိုလက္စထေရာတုိ႔ ပါဝင္မႈ အလြန္နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ထုိအနီေရာင္အသားမ်ားထက္ ဟင္းႏုနယ္က က်န္းမာေရးအတြက္ ပုိမုိသင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ potassium, manganese,zinc, magnesium, iron, calcium, folate, niacin, vitamin A, vitamin B2,vitamin  စသည့္ ဗီတာမင္ႏွင့္ သတၱဳဓာတ္တုိ႔စုေဝးရာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ beta carotene, lutein, xanthenes ႏွင့္ chlorophyllin တုိ႔လည္း ၾကြယ္ဝစြာ ပါရွိေနၾကပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ ပါရွိေသာ flavonoids ဓာတ္ေပါင္းစုဟာ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အေရျပားကင္ဆာ၊ အူကင္ဆာ၊ အမ်ဳိးသားမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ    ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ၊      အဆုတ္ကင္ဆာ စသည့္ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကို ေသေစႏုိင္ပါတယ္။

ထုိ႔ျပင္ ဟင္းႏုနယ္ကိုစားေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ ဟင္းႏုနယ္ လုံးဝမစားေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားထက္ သားဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခ အလြန္နည္းပါးပါတယ္။ အစာေခ်ဖ်က္မႈကို ေကာင္းမြန္ေစၿပီး ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အစာအိမ္နာ ေဝဒနာမ်ားကိုလည္း ေပ်ာက္ကင္း သက္သာလာေစပါတယ္။ ေသြးထဲရွိ သၾကားပမာဏကုိ က်ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ျခင္းမွ သက္သာေစႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ားအတြင္း အဆီပိတ္ဆုိ႔ျခင္းကုိ ကာကြယ္ေပးသည့္အျပင္ ေသြးလည္ပတ္ စီးဆင္းမႈကုိလည္း ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။

 ေသြးတုိးေရာဂါသည္မ်ား အထူး စားသုံးေပးသင့္ပါတယ္။ မ်က္စိအတြင္းတိမ္ ျဖစ္ျခင္း၊ ျပည္တည္ျခင္း၊ မ်က္ၾကည္လႊာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေဝဒနာအမ်ဳိးမ်ဳိး မ်က္စိယားယံျခင္းႏွင့္ ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း တုိ႔ကုိ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဟင္းႏုနယ္ကုိ သံလြင္ဆီ အနည္းငယ္ျဖင့္ ေၾကာ္စားေပးပါက အဆိုပါေရာဂါမ်ားအတြက္ အာနိသင္ပုိရွိေစပါတယ္။ ကုိယ္ခံစြမ္းအားကုိ တုိးတက္ျမင့္မားလာေစပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ Vitamin A အလုံအေလာက္ ပါရွိ၍ အေရျပားအစုိဓာတ္ကုိ ထိန္းသိမ္းေပးၿပီး က်န္းမာေသာ အေရျပားကုိလည္း ပုိင္ဆုိင္ေစပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ အသားအေရေနေလာင္ျခင္း၊ အနီကြက္ထျခင္း၊ ဝက္ၿခံမ်ားႏွင့္ မ်က္ႏွာေပၚရွိ အေရးအေၾကာင္းမ်ားကုိလည္း ေလ်ာ့ပါးသက္သာေစႏုိင္ပါတယ္။

ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာ႐ုံေၾကာ အဖြဲ႕အစည္းကုိ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ အယ္ဇုိင္းမား ေရာဂါကုိလည္း သက္သာေစႏုိင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ခ်ီကာဂုိရွိ ေဆးသုေတသနျပဳခ်က္အရ လူတစ္ဦးသည္ ဟင္းႏုနယ္ရြက္ သုံးရြက္ကုိ  ေန႔စဥ္မွန္မွန္ စားသုံးေပးျခင္းျဖင့္ စိတ္က်ေဝဒနာကုိ ၄ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ်  သက္သာလာေစသည့္ အျပင္ ဦးေႏွာက္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ေသာ   စြမ္းရည္မွာလည္း ေနာက္ထပ္ ငါးႏွစ္ေလာက္ ႏုပ်ဳိသြားသည္ဟု အဆုိရွိပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္တြင္ Vitamin K ဓာတ္ၾကြယ္ဝစြာ ပါရွိ၍ အ႐ုိးပြျခင္းမွ အထူးကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ကုိ မွန္မွန္စားေပးပါက အ႐ုိးကုိ က်န္းမာသန္စြမ္းေစပါတယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ား မွန္မွန္စားေပးျခင္းျဖင့္ သေႏၶသား၏ DNA  ႏွင့္ အာ႐ုံေၾကာ အဖြဲ႕အစည္းတုိ႔ကုိ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေစသည့္ အျပင္ ရင္ေသြးငယ္အတြက္ ႏႈတ္ခမ္းကြဲ၊ အာေခါင္ကြဲမျဖစ္ေစပါ။ ထုိ႔ျပင္ သားေလွ်ာျခင္းမွလည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ သံဓာတ္ၾကြယ္ဝစြာ ပါရွိျခင္းေၾကာင့္ ေသြးအားေကာင္းေစပါတယ္။

ခႏၶာကုိယ္၏ PH  ပမာဏကုိ ပုံမွန္ျဖစ္ေစ႐ုံသာမက ကိုလက္စထေရာ က်ေစပါတယ္။ ႏုိ႔ထြက္အားေကာင္းသျဖင့္ ႏုိ႔တုိက္မိခင္မ်ား ဟင္းႏုနယ္ကို စားသုံးေပးသင့္ပါတယ္။ မၾကာခဏ သြားဖုံးေသြးယုိ စီးေသာသူမ်ားဟာ ဟင္းႏုနယ္ သတၱဳရည္ကုိ မုန္လာဥနီႏွင့္ ေရာစပ္ကာ ေဖ်ာ္ရည္အျဖစ္ မၾကာခဏ ေသာက္သုံးေပးျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္း သက္သာလာေစႏုိင္ပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ ဓာတ္တုိးဆန္႔က်င္ပစၥည္းမ်ား ၾကြယ္ဝစြာပါရွိ၍ ႏွလုံးေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ား ပိတ္ဆုိ႔ျခင္း၊ ခ်ဳိးကပ္ျခင္းမ်ားကုိ ေပ်ာက္ကင္း သက္သာေစသည့္အျပင္ ႏွလုံးၾကြက္သားမ်ား ညႇစ္အားေကာင္းေစေသာေၾကာင့္ ႏွလုံးေရာဂါ ေဝဒနာသည္မ်ားအတြက္ အထူးသင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။  ေလျဖတ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။

သတိျပဳရန္

ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ oxalates ဓာတ္ပါရွိေသာေၾကာင့္  ေက်ာက္ကပ္၊  သုိင္း႐ြိဳက္ႏွင့္ ေဂါက္ေရာဂါေဝဒနာသည္မ်ား အလြန္အကြၽံ မစားသင့္ပါ။ ကမၻာ့အစားအေသာက္ႏွင့္ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုျဖစ္သည့္ WHFods မွ ဟင္းႏုနယ္ပင္တုိ႔သည္ လူသားတုိ႔ကုိ အလြန္အာဟာရ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ေထာက္ခံထားပါတယ္။ သုိ႔ပါ၍ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာေနႏုိင္ေသာ ဘဝတစ္ခုကုိ ဖန္တီးေပးသည့္ သဘာဝအရင္းအျမစ္တုိ႔ စုေဝးရာ ဟင္းႏုနယ္ကုိ က်န္းမာေရးအတြက္ ေဆးတစ္ခြက္အျဖစ္ စားသုံးႏုိင္ၾကပါေစေၾကာင္း တုိက္တြန္းလုိက္ရပါတယ္။  ။

MWD