ဖုန္းေၾကာ္ျငာမက္ေဆ့ခ်္ေတြေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မႈကို ဘယ္လိုတားဆီးၾကမလဲ

ဖုန္းေၾကာ္ျငာမက္ေဆ့ခ်္ေတြေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မႈကို ဘယ္လိုတားဆီးၾကမလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းမ္ကတ္မ်ားကို လိုသေလာက္၀ယ္ယူႏုိင္ၿပီးေနာက္ မိုဘိုင္းဖုန္းသံုးစြဲမႈမွာလည္း ျပည္သူမ်ားအၾကားတြင္ အလြန္တြင္ က်ယ္လာခဲ့သည္။ ယခင္က ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းတစ္ခုတည္းသာရွိခဲ့ရာမွ ယခုအခါ တယ္လီေနာ၊ အူရီဒူး စသည့္ျပည္ပဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာမ်ား ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကို အၿပိဳင္အဆိုင္လုပ္ကိုင္လာၾကသည္။ မၾကာမီတြင္ Mytel ဆိုသည့္ ေလးခုေျမာက္ ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာမွာလည္း ေပၚေပၚလာဦးမည္ ျဖစ္သည္။

ထိုအေျခအေနတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း အျခားႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူ ဖုန္းေျပာဆိုမႈ ၀န္ေဆာင္မႈတစ္ခုတည္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရ တာမ်ားမွာ ရပ္တည္၍မရႏိုင္ေတာ့ဘဲ အင္တာနက္၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၊ အျခားအြန္လိုင္း၀န္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ ေၾကာ္ျငာ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားမွာလည္း တိုးပြားလာခဲ့သည္။ ယခင္က မရွိခဲ့ေသာ ထပ္တိုး၀န္ေဆာင္မႈမ်ားမွာလည္း အမ်ားအျပားေပၚေပၚလာၿပီး သံုးစြဲသူမ်ားကို အေထာက္အကူ ျပဳျခင္းမ်ားရွိသကဲ့သို႔ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာမ်ား၊ လြဲမွားစြာရယူ မိျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေငြေၾကးပိုမို ကုန္က်ရျခင္းမ်ားကိုလည္း သံုးစြဲသူမ်ားအေနျဖင့္ ၾကံဳေတြ႕လာၾကရသည္။

ထို႔ထက္ပိုဆိုးသည္မွာ မိမိက ေရြးခ်ယ္ထားျခင္းမဟုတ္ဘဲ ဖုန္းေခၚဆို၍ေၾကာ္ျငာခံရျခင္း၊ ဖုန္းမက္ေဆ့ခ်္အေျမာက္အျမား ေပးပို႔ခံရၿပီး  ေၾကာ္ျငာခံရျခင္းမ်ားမွာ သံုးစြဲသူမ်ား ေန႔စဥ္ၾကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။

ယင္းကဲ့သို႔ ေၾကာ္ျငာမ်ားမွာ အလြန္အလုပ္မ်ားသူမ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ပညာရွင္မ်ားအတြက္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာ ၾကံဳေတြ႕လာရၿပီး သံုးစြဲသူအမ်ားစုမွာလည္း ႏွစ္သက္ျခင္းမရွိဘဲ ယင္းသို႔ေသာ ေၾကာ္ျငာမ်ားအေပၚ လ်စ္လ်ဴ႐ႈရာမွ အေရးႀကီးေသာ မက္ေဆ့ခ်္မ်ားႏွင့္ လြဲေခ်ာ္ျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း သံုးစြဲသူမ်ားထံမွ သိရသည္။

“အေရးႀကီးတဲ့ဖုန္းကို ေစာင့္ေနခ်ိန္မွာ နံပါတ္သံုးလံုးပူးနဲ႔ ဖုန္းတစ္ခု၀င္လာၿပီး ႀကိဳတင္အသံသြင္းထားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေလသံနဲ႔ ေၾကာ္ျငာတစ္ခုကိုေျပာသြားတယ္။ ဒါက ေတာ္ေတာ္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္စရာေကာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ ေၾကာ္ျငာ မက္ေဆ့ခ်္ေတြနဲ႔ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေနရတာ။ ဖုန္းဆက္ၿပီး ေၾကာ္ျငာတာကေတာ့ လြန္သြားပါၿပီ” ဟု မိုဘိုင္းဖုန္းသံုးစြဲသူ ကိုစိုးမိုး၀င္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ဒီလိုမ်ဳိးဖုန္းဆက္ၿပီး ေၾကာ္ျငာခံရတာကို မႀကိဳက္ရင္ Call Center ကိုအေၾကာင္းၾကားၿပီးေတာ့  Block လုပ္ထားခိုင္းလို႔ရပါတယ္။ ဒီလိုပဲ SMS ကို ပိတ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္လည္း ၅၀၀ ကို dndon ဆိုၿပီး ပို႔လိုက္ရင္ တယ္လီေနာမက္ေဆ့ခ်္မွန္သမွ် ၀င္လာေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပန္ျဖဳတ္ခ်င္ရင္၊ SMS ေတြ ျပန္၀င္ေစခ်င္ရင္ေတာ့ dndoff ဆိုၿပီး ျပန္ပို႔လိုက္႐ံုပါပဲ။ ေၾကာ္ျငာမက္ေဆ့ခ်္ တစ္ခုတည္းကို ကြက္ၿပီးပိတ္ထားခ်င္လို႔ေတာ့ မရပါဘူး။ ဖုန္းဆက္ၿပီး ေၾကာ္ျငာတဲ့၀န္ေဆာင္မႈကလည္း သိပ္အမ်ားႀကီးေတာ့ မရွိပါဘူး။ ေပၚစတုန္းကေတာ့ လွမ္းၿပီး Complain တက္ၾကတာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေျပာသံသိပ္မၾကားရေတာ့ပါဘူး” ဟု တယ္လီေနာျမန္မာမွ တာ၀န္ရွိသူက ေျပာၾကားသည္။

ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမွ တာ၀န္ရွိသူကမူ “MPT မွာေတာ့ ဖုန္းေခၚၿပီးေၾကာ္ျငာတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္မရွိတာလဲဆိုတာေတာ့ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ Call Center အေနနဲ႔ ၁၀၆ ဆိုတဲ့နံပါတ္နဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈပဲရွိမယ္။ တျခားဖုန္းဆက္ၿပီး ေၾကာ္ျငာတာမ်ဳိးေတြ မရွိပါဘူး” ဟု ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမွ တာ၀န္ရွိသူက ေျပာၾကားသည္။

“နံပါတ္သံုးလံုးပူးနဲ႔ ဖုန္းဆက္တယ္ဆိုတဲ့ကိစၥမွာ အူရီဒူးရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းျပခ်င္တာေတြ၊ စစ္တမ္းေကာက္တာေတြ အတြက္ပဲ ဆက္သြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအေၾကာင္းအရာမ်ဳိးေတြလဲ ဆိုတာကေတာ့ တစ္ခါနဲ႔တစ္ခါ မတူလို႔ ပံုေသေျပာလို႔မရပါဘူး။ တျခားေၾကာ္ျငာတာမ်ဳိးေတြေတာ့ မရွိပါဘူး။ Block SMS ၀န္ေဆာင္မႈကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းသံုး အစီအစဥ္ေတြမွာ မရွိေသးသလို တစ္ဦးခ်င္းအစီအစဥ္ေတြမွာလည္း မရွိပါဘူး။ Bulk SMS ဆိုတာကေတာ့ တစ္ႀကိမ္တည္းနဲ႔ SMS အမ်ားႀကီး ပို႔ႏုိင္တဲ့၀န္ေဆာင္မႈျဖစ္ၿပီး ဘယ္ဖုန္းနံပါတ္ကိုမဆို ပို႔လို႔ရပါတယ္။ ဒီ၀န္ေဆာင္မႈက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းသံုး Plan မွာပဲ အသံုးျပဳခြင့္ရႏိုင္ပါတယ္။ Bulk SMS ၀န္ေဆာင္မႈက အူရီဒူးဆီမွာပဲ ရွိပါတယ္။ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ေၾကာ္ျငာ မက္ေဆ့ခ်္ေတြ ၀င္မလာေအာင္ ထပ္ယူရတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး” ဟု အူရီဒူး ျမန္မာမွ တာ၀န္ရွိသူက ေျပာၾကားသည္။

“အရင္တုန္းကေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာေတြရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တာမ်ဳိးကိုပဲ  ဖုန္းေခၚၿပီး ေၾကာ္ျငာတာၾကံဳခဲ့ရေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ တျခားကုမၸဏီေတြ၊ တျခားအမွတ္တံဆိပ္ေတြနဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေတြအတြက္ ေၾကာ္ျငာတာကိုပါ ၾကံဳလိုက္ရတာပါ” ဟု မိုဘိုင္းဖုန္းသံုးစြဲသူ ကိုထြန္းႏိုင္၀င္းက ဆိုသည္။

သံုးစြဲသူမ်ား စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာ ၾကံဳေတြ႕ေနရေသာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ထပ္တိုး၀န္ေဆာင္မႈအခ်ဳိ႕ကို အခမဲ့ စမ္းသပ္သံုးစြဲခြင့္ေပးရာမွ သတ္မွတ္ရက္ၿပီးဆံုးသြားခ်ိန္တြင္ ပ်က္ျပယ္သြားျခင္းမရွိဘဲ အခေၾကးေငြ ေကာက္ခံေသာ ၀န္ေဆာင္မႈအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားကာ ဆက္လက္တည္ရွိေနျခင္း၊ အဆိုပါ ၀န္ေဆာင္မႈကို ျပန္လည္ျဖဳတ္ပစ္ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈျပဳလုပ္မွသာ ပ်က္ျပယ္သြားျခင္း၊ ပ႐ိုမိုးရွင္းေပးေသာ သံုးစြဲခြင့္မ်ားမွာ  သတ္မွတ္ကာလ တိုေတာင္းလြန္းၿပီး မရရွိျခင္းမ်ားလည္း ရွိေနျခင္း၊ ေအာ္ပေရတာမ်ားမွ ေပးပို႔ေသာ မက္ေဆ့ခ်္မ်ားမွာ လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမိုမ်ားျပားလြန္းေနျခင္း၊ 4G/ LTE ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား တိုးခ်ဲ႕လာၿပီးေနာက္  ေဒတာကုန္က်မႈ ပမာဏမ်ား ျမင့္တက္လာျခင္း စသည္တို႔ကို ၾကံဳေတြ႕ေနရသည္။

“ဖုန္းကိုင္ထားတဲ့အခ်ိန္မွာ သီခ်င္းသံျမည္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈကို အခမဲ့ေပးသံုးလို႔ စမ္းၾကည့္မိပါတယ္။ သူတို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရက္ျပည့္သြားတဲ့အခါ အဲဒီ၀န္ေဆာင္မႈက ေပ်ာက္မသြားဘဲ ဆက္ရွိေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အသံုးျပဳခေကာက္ခံပါၿပီ။ ေနာက္ေတာ့ စံုစမ္းၾကည့္ေတာ့မွ ဒီအတိုင္း ျပန္ေပ်ာက္မသြားဘဲ အဲဒီ၀န္ေဆာင္မႈကို ျပန္ျဖဳတ္ပစ္မွသာ ဖယ္ရွားလို႔ရမယ္ဆိုတာ သိလိုက္ရတယ္” ဟု သံုးစြဲသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

“အပိုသံုးစြဲခြင့္ရမယ္ဆိုတဲ့ ပိုက္ဆံပမာဏက ေရာက္မလာေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ Call Center ကို ေစာဒကတက္တယ္။ ဒါနဲ႔သူတို႔က ေျဖရွင္းေပးပါမယ္ဆိုၿပီး အေၾကာင္းျပန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆံုးမွာ အပိုသံုးစြဲခြင့္ျပဳတဲ့ ပိုက္ဆံပမာဏက သူ႔သတ္မွတ္ခ်ိန္ျဖစ္တဲ့ ည ၁၂ နာရီထိုးခါနီး အခ်ိန္ေရာက္မွ ၀င္လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါကို သံုးစြဲဖို႔ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး” ဟု ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာမ်ား၏ ၀န္ေဆာင္မႈကိုသံုးစြဲေနသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

ထို႔ျပင္ 4G/LTE ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာၿပီးေနာက္ သံုးစြဲသူမ်ားအေနျဖင့္ Data Usage ပမာဏ ျမင့္တက္လာမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရၿပီး အင္တာနက္ဖိုး ပိုမိုကုန္က်လာျခင္းေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ျခင္းမ်ား ရွိေနေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

“အင္တာနက္ျမန္ႏႈန္းျမင့္လာတဲ့အခါ သတိျပဳရမွာက ကိုယ္အစအဆံုး မၾကည့္ေပမယ့္လည္း ေဒတာသံုးစြဲမႈရွိသြားႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုပါ။ ဥပမာ- Youtube မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ Facebook ျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ဆံုးေအာင္ မၾကည့္ျဖစ္ဘဲ ၀င္ၾကည့္လိုက္ ထြက္လိုက္လုပ္တာေတြရွိတယ္။ အဲဒီအခါ ကိုယ္ကတစ္၀က္တစ္ပ်က္ၾကည့္တာ ျဖစ္ေပမယ့္လည္း အင္တာနက္ ျမန္ႏႈန္းအရမ္းေကာင္းမြန္တဲ့အခါ ဗီဒီယိုဖိုင္အဆံုးအထိ Download ခ်ၿပီးသားျဖစ္သြားတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ ဗီဒီယိုဖိုင္တစ္ခုကို အထစ္အေငါ့မရွိဘဲ ၾကည့္ႏိုင္တဲ့အခါ Download ခ်ၿပီးသားက ကိုယ္ၾကည့္ေနတဲ့ ေနရာထက္ ေရွ႕ေရာက္ေနတတ္တယ္။ အဆံုးအထိ မၾကည့္ေပမယ့္လည္း Data Usage က ရွိသြားတာမ်ဳိးေပါ့” ဟု ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာတစ္ခုမွ တာ၀န္ရွိသူက ေျပာၾကားသည္။

အင္တာနက္ဘီလ္ကုန္က်မႈ မ်ားျပားေနျခင္းတြင္ အင္တာနက္  Package တစ္ခုခု ၀ယ္မသံုးဘဲ မိုဘိုင္းဖုန္းအင္တာနက္ကို Pay As You Go (1MB လွ်င္ ရွစ္က်ပ္ စသည္ျဖင့္) ျဖင့္သာ သံုးစြဲေနျခင္းမ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရေၾကာင္း တယ္လီေနာက ေျပာၾကားသည္။

“အင္တာနက္ဘီလ္ေတြ ျဖစ္သင့္တာထက္ ပိုကုန္က်ေနတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြမွာ Data Pack တစ္ခုခု ၀ယ္မသံုးဘဲ Pay As You Go နဲ႔အသံုးမ်ားတဲ့ သူေတြျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒီတစ္ခုတည္းေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာမွမသံုးဘဲ အင္တာနက္ပမာဏေတြ ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ထဲမွာ Hotspot ကို အျမဲဖြင့္ထားတဲ့ သူေတြလည္းေတြ႕ရတယ္။ Wifi Hotspot လႊင့္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ လံုျခံဳေရးအတြက္ Password ေပးထားတာမ်ဳိး လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ကိုယ္လႊင့္ထားတဲ့၀ိုင္ဖိုင္ကို တျခားတစ္ေယာက္ေယာက္က အလြယ္တကူ ၀င္ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး သံုးစြဲတာမ်ဳိး လုပ္လို႔မရေတာ့ပါဘူး။ ေျပာရရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ဘီလ္ျဖတ္ေတာက္မႈေတြ မွန္မမွန္ကို စစ္ေဆးေပးတဲ့အဖြဲ႕ေတြက အျမဲစစ္ေဆးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ံုးတြင္းအဖြဲ႕ မဟုတ္ဘဲ ျပင္ပကေနေခၚယူ ငွားရမ္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း သံုးစြဲသူဘက္က သေဘာတူမွသာ၊ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ေတြရမွသာ စစ္ေဆးေပးတာျဖစ္ၿပီး ဒီအတိုင္းေနရင္ေတာ့ သံုးစြဲသူ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ သံုးစြဲမႈေတြကို လိုက္စစ္ေဆးလို႔ မရပါဘူး” ဟု တယ္လီေနာျမန္မာ၏ ေစ်းကြက္ေဖာ္ေဆာင္ေရးအရာရွိခ်ဳပ္ Joslin Myrthong က ေျပာၾကားသည္။

တယ္လီေနာက ဖုန္းဘီလ္ကုန္ဆံုးမႈ ျမန္ဆန္မ်ားျပားေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခ်က္ေလးခ်က္ကို အၾကံျပဳခဲ့ၿပီး ယင္းတို႔မွာ အင္တာနက္ သံုးစြဲမႈမ်ားအတြက္ Data Package မ်ားကို ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူသံုးစြဲျခင္း၊ ဗီဒီယို႐ုပ္ထြက္အတြက္ ေရြးခ်ယ္ၾကည့္႐ႈျခင္း၊ မိုဘိုင္းေဆာ့ဖ္၀ဲမ်ားကို ေနာက္ကြယ္မွ Update လုပ္ေနျခင္းမ်ားကို တားျမစ္ထားျခင္း၊ Wifi Hotspot လႊင့္ရာတြင္ အကာအကြယ္ျပဳလုပ္ထားျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

ငါးမိနစ္အတြင္း အင္တာနက္သံုးစြဲမႈ 500 MB ကုန္ဆံုးသြားေသာ ကိစၥတစ္ခုမွာ 4G အင္တာနက္ ျမန္ႏႈန္း 30 Mbps ရွိေနျခင္း၊ မိနစ္ ၂၀ အတြင္း အင္တာနက္ပမာဏ 1 GB ေက်ာ္ ကုန္ဆံုးသြားသည့္ျပႆနာ တစ္ခုမွာမူ Hotspot ကို Password မခံဘဲဖြင့္ထားမိျခင္းတို႔ အျဖစ္အေျဖရွာေတြ႕ရွိခဲ့ရေၾကာင္း တယ္လီေနာက ေျပာၾကားသည္။

ဖုန္းေျပာဆိုမႈအတြက္ အေျခခံႏႈန္းထားမွာ တစ္မိနစ္လွ်င္ ၂၇ က်ပ္ထက္မပိုႏိုင္ေသာ္လည္း အင္တာနက္သံုးစြဲမႈတြင္မူ တစ္မိနစ္အတြင္း ကုန္က်ႏိုင္ေျခမွာ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္းလည္း သတိေပး ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာမ်ား၏ ၀န္ေဆာင္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိး ႐ႈပ္ေထြးေနျခင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္သြယ္ေရးညႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနက ေခၚယူသတိေပးျခင္း၊ အေၾကာင္းၾကားျခင္းမ်ားရွိခဲ့သည္။ ဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာမ်ား အေနျဖင့္လည္း ၀န္ေဆာင္မႈအမ်ဳိးအစားမ်ားကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ျခင္းမ်ားရွိခဲ့ၿပီး ၀န္ေဆာင္မႈပံုစံမ်ားမွာ ဆင္တူနီးပါးျဖစ္လာခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ ဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာသံုးခုျဖစ္လာၿပီးေနာက္ သံုးစြဲသူမ်ားအၾကားတြင္ေ၀ဖန္မႈ အမ်ားဆံုးအေၾကာင္းအရာတစ္ခုမွာ မိမိတို႔ အမွန္တကယ္သံုးစြဲျခင္းထက္ အသံုးျပဳခမ်ား ပိုမိုကုန္က်ေနသည္ဟူေသာ ေ၀ဖန္မႈမ်ားျဖစ္ၿပီး ဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာ အသီးသီးတြင္ ေ၀ဖန္မႈမ်ားစြာအျမဲလို ရွိေနတတ္ေၾကာင္း သိရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာမ်ားအေပၚ ထိန္းေက်ာင္း ၾကပ္မတ္ရေသာ ဆက္သြယ္ေရး ညႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာနအေနျဖင့္ အဆိုပါ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ေပးရျခင္း တစ္ခုမွ်မရွိဟုဆိုသည္။

“အသံုးျပဳခေတြပိုေကာက္ခံတယ္။ ပိုကုန္က်ေနတယ္ဆိုတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆက္သြယ္ေရးညႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာနအေနနဲ႔ ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေပးရတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ သံုးစြဲသူေတြအေနနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာေတြရဲ႕ Call Center ကို Complaint တက္ၾကတာမ်ားပါတယ္။ အဲဒီအခါ ဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာေတြကလည္း ျပန္တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးေပးၿပီး ဘာေတြသံုးလို႔ ဘာေတြကုန္က်ခဲ့လဲဆိုတာကို အခ်က္အလက္ထုတ္ေပးပါတယ္။ မွားယြင္းတာမ်ဳိးရွိရင္လည္း ျပန္ၿပီးေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေပးလိုက္တာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ သံုးစြဲသူအေနနဲ႔လည္း ကိုယ္ရယူထားတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြအတြက္ ပံုမွန္ကုန္က်မႈရွိေနတာကို သတိလက္လြတ္ ျဖစ္သြားတတ္တာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရ တာေတြကပဲ ေျဖရွင္းေပးၿပီး အဆင္ေျပသြားတာမ်ားပါတယ္” ဟု ဆက္သြယ္ေရးညႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာနမွ တာ၀န္ရွိသူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ သံုးစြဲသူမ်ားအၾကားတြင္ လြဲမွားေသာ သံုးစြဲမႈပံုစံမ်ားကလည္း သံုးစြဲသူအခ်င္းခ်င္းစိတ္ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း သံုးသပ္ၾကသည္။

လက္ရွိတြင္ စားသံုးသူအခြင့္အေရးႏွင့္ အက်ဳိးစီးပြား ထိခိုက္နစ္နာပါက စားသံုးသူေရးရာဦးစီးဌာနမွ စားသံုးသူ သတင္းျပန္ၾကားေရးႏွင့္ တိုင္ၾကားမႈလက္ခံေဆာင္ရြက္ေရးစင္တာ (CICC) မ်ားသို႔ တိုင္ၾကားလာႏုိင္ၿပီး တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ခ႐ိုင္အဆင့္အထိ ဖြင့္လွစ္ထားသည္။ ကုန္စည္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားတြင္ အဆင္မေျပမႈမ်ား၊ နစ္နာမႈမ်ားအတြက္ တိုင္ၾကားႏုိင္ၿပီး လက္ရွိတြင္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑မ်ားအတြက္ တိုင္ၾကားမႈ မ်ားျပားလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

စားသံုးသူအကာအကြယ္ေပးေရး ဥပေဒကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မတ္ ၁၄ ရက္တြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီကာ ဥပေဒအရ ပိုမိုအကာအကြယ္ေပးႏိုင္ရန္အတြက္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရန္ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။

“စားသံုးသူ အကာအကြယ္ေပးေရး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ အစားထိုးျပင္ဆင္ ေရးဆြဲဖို႔ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ဦးေဆာင္တဲ့ ဌာနတြင္း ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးကို တင္ျပၿပီး သူတို႔ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြလည္း ရယူခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အခု ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕နဲ႔ လႊတ္ေတာ္အဆင့္ဆင့္ကို တင္ျပႏိုင္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါတယ္။ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ဥပေဒကိုခန္႔မွန္းအေနနဲ႔ ယခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ဒါမွမဟုတ္ရင္ လာမယ့္ႏွစ္ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာ ျပ႒ာန္းႏိုင္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္” ဟု စားသံုးသူေရးရာဦးစီးဌာနမွ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးစိုးေအာင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ဥပေဒသစ္မွာ UN Guidelines အရ စားသံုးသူေတြရရွိႏိုင္မယ့္ အခြင့္အေရးရွစ္ရပ္လံုးကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဥပေဒသစ္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြအတြက္ သူတို႔ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုန္စည္အေပၚ ထုတ္ကုန္လံုျခံဳစိတ္ခ်ရမႈ၊ ထုတ္ကုန္အေပၚတာ၀န္ရွိမႈ၊ Labeling နဲ႔ Market Surveillance ေတြကို အခန္းတစ္ခန္းစ ီထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ စားသံုးသူ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဥပေဒသစ္မွာ ဦးစီးဌာနက တရားလိုျပဳလုပ္ၿပီးေတာ့ အမႈဖြင့္တရားစြဲဆိုႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ ဥပေဒအရဆိုရင္ တိုင္တန္းမွသာ တရားစြဲဆိုႏိုင္ၿပီးေတာ့ ဗဟိုေကာ္မတီ၊ သက္ဆိုင္ရာ စားသံုးသူ အျငင္းပြားမႈေျဖရွင္းေရးအဖြဲ႕ေတြမွာသာ အေရးယူ ပိုင္ခြင့္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြက ဥပေဒသစ္ရဲ႕ အားသာခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၎က ဆက္ လက္ေျပာၾကားသည္။

UN Guidelines အရ စားသံုးသူမ်ားရရွိႏုိင္မည့္ အခြင့္အေရးရွစ္ရပ္မွာ စားသံုးသူမ်ား ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေဘးအႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းစြာ အသံုးျပဳခြင့္ရရွိေစေရး၊ ကုန္စည္ႏွင့္၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၏ မွန္ကန္ျပည့္စံုေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရရွိေစေရး၊ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားအား စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ခြင့္ ရရွိေစေရး၊ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားေၾကာင့္ နစ္နာဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ပါ၀င္ၾကားနာခြင့္ရရွိေစေရး၊ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ စားသံုးသူ၏ အေျခခံလို အပ္ခ်က္မ်ားေပၚတြင္ စိတ္ေက်နပ္မႈ ရရွိေစေရး၊ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာဆံုး႐ံႈး နစ္နာမႈမ်ားကို ကုစားခြင့္ရရွိေစေရး၊ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အသိပညာမ်ား၊ အခြင့္အေရးႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို သိရွိေလ့လာခြင့္ ရရွိေစေရး၊ က်န္းမာ၀ေျပာသည့္ ပတ္၀န္းက်င္ ေကာင္းတြင္ ရွင္သန္ေနထိုင္ခြင့္ရရွိ ေစေရးတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

အဆိုပါ ဥပေဒကိုျပင္ဆင္ေရးဆြဲႏိုင္ရန္အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၊ UNFCCI ႏွင့္ စားသံုးသူအေရးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ျမန္မာစားသံုးသူမ်ား သမဂၢႏွင့္ပူးေပါင္းအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္း၍ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားလည္း ရယူခဲ့သည့္အျပင္ USAID ၏ ပူးေပါင္းကူညီမႈျဖင့္ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားရွိ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ကာ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားရ ယူေရးဆြဲခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား တိုးပြားမ်ားျပားလာျခင္းမွာ ဆက္သြယ္ေရးက႑အတြက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အခ်င္းအရာ တစ္ခုသို႔ ဦးတည္ေနျခင္းသာ ျဖစ္သင့္သည္။ ထို႔အတူ ျပႆနာမ်ား ပိုမို႐ႈပ္ေထြးလာျခင္းထက္ မိမိတို႔၏ေန႔စဥ္ဘ၀ကို အေထာက္အကူျပဳလာျခင္းသာ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အရာရာတိုင္းတြင္ သံုးတတ္လွ်င္ေဆး၊ မသံုးတတ္လွ်င္ေဘးဆိုသည့္အတိုင္း အက်ဳိးျပဳႏိုင္ မျပဳႏိုင္ဆိုျခင္းမွာသံုး စြဲသူအေပၚတြင္မူတည္ ေနျခင္းရွိသကဲ့သို႔ စနစ္မ်ားေကာင္းမြန္ရန္ႏွင့္ သံုးစြဲသူမ်ားအေပၚ အကာအကြယ္ေပးထားမႈမ်ားလည္း လိုအပ္ပါသည္။ ေကာင္းမြန္ေသာ အရာမ်ားအတြက္ အကန္႔အသတ္ မလိုေသာ္လည္း မေကာင္းမြန္ေသာ အရာမ်ားအတြက္မူ အကန္႔အသတ္လိုမည္ ျဖစ္ပါသည္။

Eleven Media Group