Latest News

Sunday, July 30, 2017

H1N1 သမိုင္းတစ္စ လူထုတာဝန္ႏွင့္ လူထုအားျဖင့္ တြန္းလွန္ႏိုင္ မည့္ နည္းလမ္းေကာင္းမ်ား

H1N1 သမိုင္းတစ္စ လူထုတာဝန္ႏွင့္ လူထုအားျဖင့္ တြန္းလွန္ႏိုင္
မည့္ နည္းလမ္းေကာင္းမ်ား


ေက်ာ္စိုးဦး(မႏၱေလး)

ဘယ္ေနရာသြားသြား မလုံၿခံဳ စိတ္မခ်ရဘူးလို႔ ခံစား ေနရတဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေသာကေတြအတြက္ ဘယ္သူ႔ကိုမွ အျပစ္မျမင္ၾကဖို႔ပါပဲ စာခ်စ္သူ။ ဘာလို႔လဲ။ လူသား သတၱဝါ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိေနသမွ် ကပ္ေရာဂါဆိုတာ ရွိေန မွာပါပဲ။ သတင္းမွားေတြလႊင့္၊ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး အျပစ္ျမင္ ေနမည့္အစား စည္းလုံးမႈနဲ႔ ဒီကပ္ေရာဂါဆိုးကို တာဝန္ရွိ သူေတြနဲ႔အတူ လက္တြဲကာကြယ္ၿပီး ျဖစ္လာလွ်င္လည္း အတူရင္ဆိုင္ကာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကူညီႏိုင္တာ ကူညီရင္း ဝိုင္းဝန္းလုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔သာ ႏိုင္ငံသားေကာင္း တစ္ေယာက္တာဝန္မဟုတ္ပါလား။

အခုကြၽန္ေတာ္တို႔တစ္ေတြ ေျပာေျပာေနၾကတဲ့ H1N1 (Hacmagglutinin Neuraminidase)ဟာ အခုမွစတင္ အေျခတည္ခဲ့တာမဟုတ္ပါဘူး။ H1N1 ကို ကမၻာ့ပ်ံ႕ႏွံ႔ ကူးစက္လြယ္ေရာဂါဆိုး၊ ကမၻာအႏွံ႔ျဖစ္ပြားတတ္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုလို႔ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္ကတည္းက သုေတသနေတြ ျပဳလုပ္ကာ အသိအမွတ္ျပဳႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ ဒီေရာဂါဆိုးေၾကာင့္ အေျခအေနဆိုးရြားလာတဲ့အတြက္ သူ႔ကို ပညာရွင္ေတြအသိုင္းအဝိုင္း၊ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းမွာ H1N1 2009၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ Seasonal Influenza A(H1N1)2009)လို႔ အမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။Influenza A(H1N1) ဗိုင္းရပ္(စ္)ဟာ စပိန္ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး တစ္မ်ဳိးလို ၁၉၁၈ ခုႏွစ္မွာ လူသိမ်ားခဲ့တဲ့ ဗိုင္းရပ္(စ္)တစ္မ်ဳိးနဲ႔ ႏွီးႏႊယ္ေနျပန္ပါတယ္။

အခ်ဳိ႕ေသာH1N1ဗိုင္းရပ္(စ္)က ေသြးဆဲလ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ေရာဂါရွိေသာ တစ္သွ်ဴးဆဲလ္မ်ားမွာ အတူ ခ်ည္ေႏွာင္ကာ ခႏၶာကိုယ္မွလက္ခံထားတဲ့ တစ္သွ်ဴးဆဲလ္ မ်ားမွတစ္ဆင့္ကူးစက္ကာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ခႏၶာကိုယ္မွာ အဖုအပိန္႔ေလးေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာH1N1ဗိုင္းရပ္(စ္)ေတြက်ေတာ့ လူစုလူေဝးမ်ား အတြင္းမွသည္ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ လူစုလူေဝးမ်ား တင္လား၊ ဒီလိုလည္းမဟုတ္ေသးဘဲ ၂ဝဝ၄-၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ မွာ ငွက္ေတြ၊ ဝက္ေတြ၊ ၾကက္ေတြအခ်ဳိ႕မွာပါ ကူးစက္လာ ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ကိုယ္ခံအားမေကာင္းသူေတြ၊ အာဟာရမွ်တစြာမစားသူေတြ၊ တစ္ကိုယ္ေရနဲ႔ ပတ္ဝန္း က်င္မေကာင္းတဲ့ေနရာ၊ လူ၊ တိရစၧာန္ေတြအားလုံးမွာ ကူးစက္တတ္ပါတယ္။

ဒီ H1N1 ေရာဂါဆိုးကို ကမၻာအႏွံ႔မွာ ျဖစ္ပြားတတ္ တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါတစ္မ်ဳိးလို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး (WHO)က ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ ထပ္မံေၾကညာကာ ကာကြယ္ တုံ႔ျပန္မႈေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ H1N1 ေၾကာင့္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ မွစတင္ၿပီး ကမၻာေပၚမွာ လူေပါင္း ၁၇ဝဝဝ ခန္႔ ေသဆုံးခဲ့ တယ္လို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ဆိုခဲ့ပါတယ္။

၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွစတင္ကာH1N1 ကို ကမၻာအႏွံ႔ျဖစ္တတ္ေသာ ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ႀကိဳတင္ကာကြယ္မည့္နည္းလမ္းေတြ၊ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္အစီအစဥ္ေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈေတြ ကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။

ကမၻာအႏွံ႔ျဖစ္တတ္တဲ့ 2009 A(H1N1)ဟာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံGujarat နဲ႔ Rajasthan ေတြမွာ အဆိုးရြားဆုံးသက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္မွာ တုပ္ေကြးျပႆနာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ျပႆနာေပါင္း၊ တစ္နည္း အမႈေပါင္း ၉၃၇ ခုမွာ ေသဆုံးသူ ၂၁၈ ဦးအထိရွိေၾကာင္း ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ အိႏၵိယ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္အရ ေဖာ္ျပထားျပန္ပါတယ္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လူဦးေရ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ နီးပါး ဒီေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

H1N1 ဗိုင္းရပ္(စ္)ဟာ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ အိႏၵိယမွာ ျဖစ္ပြားၿပီး ကမၻာအႏွံ႔ျဖစ္ပြားတတ္တဲ့ ရာသီတုပ္ေကြး ျဖစ္ၿပီး ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ ၉၈၁ ဦး၊ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္မွာ ၁၇၆၃ ဦး၊ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မွာ ေလ်ာ့နည္းလာၿပီး ၇၅ ဦးအထိ ေသဆုံးခဲ့ရပါတယ္။ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္မွာ ၄ဝ၅ ဦးကိုလည္း ေကာင္း ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္မွာ ၆၉၉ ဦးကိုလည္းေကာင္း အသက္ ဆက္လက္ရွင္သန္ေစခဲ့ျပန္ပါတယ္။

ဒီ H1N1 ဗိုင္းရပ္(စ္)ဟာ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး မေကာင္းသူေတြ၊ ခုခံအားက်ဆင္းသူေတြ၊ အစာအာဟာရ မမွ်တသူေတြ၊ အိပ္ေရးပ်က္မ်ားလြန္းသူေတြတင္မက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြဟာ ကူးစက္ခံရမႈအလြယ္ဆုံးနဲ႔ အျမန္ဆုံးလို႔လည္း ႏိုင္ငံတကာပညာရွင္တို႔က online စာမ်က္ႏွာေတြမွာ ေရးသားထားျပန္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္မိခင္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ့hormonal changes (ေဟာ္မုန္းဓာတ္)ေတြ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ကိုယ္ခံအားစနစ္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေၾကာင့္ အဲဒီအေျခအေနေတြမွာ ကူးစက္ခံရႏိုင္ၿပီး ဒါဟာ ႀကီးမားတဲ့စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစိန္ေခၚ မႈေတြကိုသိၿပီး စိတ္ညစ္ေန၊ စိုးရိမ္ေနဖို႔မဟုတ္၊ ရင္ဆိုင္ႏိုင္ မယ့္နည္းလမ္းကို ရွာေဖြႏိုင္ဖို႔ပဲလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ မိုးရာသီ၊ မိုးအကုန္ ေဆာင္းအကူးကာလေတြမွာျဖစ္တတ္တဲ့ H1N1 ဟာ ေလထဲမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္လြယ္တဲ့ ဗိုင္းရပ္(စ္)တစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ကေလးငယ္၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ သက္ႀကီးရြယ္အို၊ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ေတြနဲ႔ ကိုယ္ခံ အားက်ေနသူေတြ၊ အလြန္အမင္းအိပ္ေရးပ်က္သူေတြမွာ ကူးစက္တတ္ေလ့ရွိၿပီး ကူးစက္ခံရၿပီဆိုတာနဲ႔ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲ မအီမသာျဖစ္ကာ ဖ်ားမယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္၊ ႏွာေခ်မယ္၊ ႏုံးေနၿပီး ေခြၽးပ်ံေနတတ္ပါတယ္။ H1N1 ရဲ႕ သမိုင္းတစ္စကို ကြၽန္ေတာ္ဒီမွာတင္ ခဏထားခဲ့ခ်င္ပါ တယ္။ လိုအပ္မယ္ထင္ရင္ ေနာက္ထပ္ရွာေဖြကာ ဆက္လက္ဘာသာျပန္ဆိုေပးပါ့မယ္ စာခ်စ္သူ။ တုံ႔ျပန္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြကို ေျပာခ်င္လို႔ပါ။

ဒါဆို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာကိုစိုးရိမ္ၾကမွာလဲ။ ရင္ဆိုင္ဖို႔ နည္းလမ္းကို လူထုအားလုံး ပူးေပါင္းပါဝင္ျခင္းျဖင့္ တြန္းလွန္ႏိုင္႐ုံသာရွိေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာဝက္ဘ္ဆိုက္ အသီးသီးမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕(WHO) ရဲ႕နည္းလမ္းေကာင္းေလးေတြရယ္၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ က်န္းမာ ေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဒီ H1N1 ဗိုင္းရပ္(စ္)ကို ခုခံတြန္းလွန္ႏိုင္မည့္နည္းလမ္းေတြကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္ၾကမည္ဆိုလွ်င္
(၁) တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈေတြ ပိုမိုဂ႐ုျပဳဖို႔၊
(၂) ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္းေရးကို အေလးျပဳဖို႔၊
(၃) Mask(ႏွာေခါင္းစည္းေတြ စနစ္တက်သုံးဖို႔)၊ ဒီအခ်က္သုံးခ်က္ကိုသာ ေတြ႕ၾကရမွာပါ။ ဒီအခ်က္သုံးခ်က္ ကိုသာ လူထုအားလုံး ပူးေပါင္းၿပီး ကိုယ္စီတာဝန္ယူၾကရင္ ဒီH1N1
 ဗိုင္းရပ္(စ္)ေၾကာင့္ျဖစ္မယ့္ ရာသီတုပ္ေကြး ေရာဂါဆိုးႀကီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကမၻာကေန
 လြင့္ေပ်ာက္သြားမွာပါ။

(၁) တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး(Personal Cleaning)
ကူးစက္ေရာဂါေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ၊ ကူးစက္ခံရသူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈ အားနည္း သူေတြ သို႔တည္းမဟုတ္ တစ္ခါတစ္ရံ ေမ့ေလ်ာ့သြားသူ ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္လို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးဝက္ဘ္ဆိုက္ အသီးသီးမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈ ဆိုတာ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္စနစ္တက် သန္႔ရွင္းေနဖို႔လိုအပ္ၿပီး မသန္႔ရွင္းတဲ့အရာကိုလည္း ကိုယ္ကိုယ္တိုင္သတိျဖင့္ ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ မိမိကေတာ့ အၿမဲ သန္႔ရွင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ မိမိအသုံးျပဳမည့္ အရာဝတၴဳ တစ္ခုခုကို နေမာ္နမဲ့ကိုင္တြယ္မိလိုက္တယ္။ အဲဒီပစၥည္း မွာ ညစ္ပတ္ေနတဲ့ အရာတစ္ခု သို႔မဟုတ္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ေတြ ကပ္ေနမယ္ဆိုရင္ သင့္အေရျပားမွတစ္ဆင့္ ကူးႏိုင္ပါ ၿပီ။ တစ္နည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔လြယ္တဲ့ ဗိုင္းရပ္(စ္)ဆိုလွ်င္လည္း ေလထဲမွ ကူးႏိုင္ပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈသာ မိမိ မ်ဳိးဆက္၊ မိမိကိုယ္တိုင္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိုမွအားလုံး ပိုမိုဂ႐ုျပဳၾကမည္ဆိုလွ်င္ ဒီေရာဂါဆိုးမွကင္းလြတ္မည္ပင္။Influenza A(H1N1) ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲလို႔ ၫႊန္ၾကား ခ်က္ကို ေလ့လာမိရင္ (က) ႏွာေခ်တိုင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးတိုင္း ပါးစပ္၊ ႏွာေခါင္းတို႔အား အုပ္၍ဆိုးပါ။ (ခ) သုံးၿပီးသား တစ္သွ်ဴးမ်ားကို စနစ္တက်စြန္႔ပါ။ (ဂ) လက္ကို မၾကာခဏ
စနစ္တက်ေဆးေၾကာပါ။

(ဃ) မသန္႔ရွင္းေသာလက္ျဖင့္ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔အား မကိုင္ပါႏွင့္ စတဲ့ဒီအခ်က္ေတြ အားလုံးကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္ရင္ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးကို ဆိုလိုျခင္းပါပဲ စာခ်စ္သူ။

(၂) ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္းေရး(Surrounding Cleaning)
ကူးစက္ေစႏိုင္တဲ့ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစတဲ့ေရာဂါေတြ လ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္ျခင္းရဲ႕ ဒုတိယတရားခံဟာ ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္း ေရးမေကာင္းမႈေၾကာင့္ပါပဲလို႔လည္း ႏိုင္ငံတကာပညာ ရွင္တို႔က ဆိုၾကျပန္ပါတယ္ စာခ်စ္သူ။ ပတ္ဝန္းက်င္ မသန္႔ရွင္းလွ်င္ ျခင္၊ ယင္ ေပါမယ္။ ျခင္၊ ယင္ေတြဟာ ေရာဂါေတြကို သယ္ေဆာင္ေပးသူလို႔ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း အဂၤလိပ္စာသင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းမွာဆိုထားပါတယ္။ ျခင္၊ ယင္ ေတြကမွတစ္ဆင့္ အစားအစာေတြနားမယ္၊ ထိုမွ လူကို ျခင္၊ ယင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြ ကူးမယ္။ ဒါေတြက အခ်ိန္အတိုင္းအတာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုအထိ ေစာင့္ဆိုင္း ႏိုင္ပါတယ္။ အခုH1N1 ဗိုင္းရပ္(စ္)ကေတာ့ အခ်ိန္တို အတြင္း ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္(စ္)ဆိုတာ အညစ္ အေၾကး၊ ညစ္ညမ္းေနရာမွာ ေပ်ာ္တာမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုလုံးသာ သန္႔ရွင္းေနမယ္ဆိုရင္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ဆိုတာ ေနစရာရွိမည္ မထင္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို စနစ္တက်ဝိုင္းဝန္း သန္႔ရွင္းၾကမယ္ဆိုရင္ ဒီေရာဂါေဘးမွ လြတ္ေျမာက္သြား မွာပါ စာခ်စ္သူ။Influenza A(H1N1) ဘယ္လိုကာကြယ္ မလဲ၊ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားလႊာေလးကို ဆက္လက္ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ (က) တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားပါက အိမ္တြင္ေနပါတဲ့၊ ဘာလို႔လဲ၊ သူအျပင္သြားရင္ အျခားသူ ေတြအတြက္ ေရာဂါပိုးပ်ံ႕ႏွံ႔မႈအမ်ားဆုံးမို႔ အိမ္မွာ အနားယူ ခိုင္းတာပါ။

(ခ) တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ေပၚပါက အျခားသူ မ်ားႏွင့္ တစ္မီတာခန္႔အကြာတြင္ ေနပါ။ (ဂ) ေပြ႕ဖက္ နမ္း႐ႈံ႕ျခင္းကိုမျပဳရ၊ အေနနီးရင္ ကူးတတ္လို႔ပါ။ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕(WHO)ရဲ႕ Influenza A(H1N1) ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ နည္းလမ္းေကာင္းေလးေတြကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္လိုက္မည္ဆိုပါလွ်င္ အခုကြၽန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ သန္႔ရွင္းမႈဟာ အဓိကဆိုတာ လူထုနားလည္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
(၃) Maskႏွာေခါင္းစည္းေတြစနစ္တက်တပ္ဆင္ပါ။ကိုယ္ခံအားမက်ေအာင္ေနပါ။

အထက္က အခ်က္ႏွစ္ခ်က္သာ လူထုအားလုံး လိုက္နာၾကရင္ ေရာဂါရွိတဲ့၊ ကုသေနတဲ့ပတ္ဝန္းက်င္ ေနရာမွလြဲၿပီး ဒီ Mask ေတြမတပ္လည္း စိုးရိမ္ဖို႔မလိုပါဘူး။ ဘာလို႔လဲ၊ သြားေလရာ ဒီ (Mask) ႏွာေခါင္းစည္းေတြနဲ႔ တပ္ေနၾကမွာလား၊ တပ္ေတာ့ေရာ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလား၊N95 Mask ႏွာေခါင္းစည္းက အေကာင္းဆုံးဆိုပါလွ်င္ ဒီႏွာေခါင္းစည္းကို သင္ အၿမဲတပ္ထားႏိုင္ပါ့မလား။ N95 ႏွာေခါင္းစည္းကို ကူးစက္ပိုးျပင္းထန္တဲ့လူနာေတြ ကုသတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ အထူးကုဆရာဝန္ ႀကီးေတြ တပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ။ ဒီ Maskကို မတပ္ခင္ သူတို႔ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးသန္႔စင္ခန္းမွာ အရင္လုပ္ၾကပါတယ္။ ၿပီးမွN95 ကိုတပ္ဆင္ကာ အဆင္သင့္ျဖစ္မွ ခြဲစိတ္ခန္း၊ လူနာအခန္းေတြဆီ ဝင္ၾက ပါတယ္။ ဒီႏွာေခါင္းစည္းဟာ အခ်ိန္ ၁၅ မိနစ္ေနရင္ တစ္ခါျဖဳတ္ရပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ။ ပူလာတတ္ပါတယ္။တစ္ရက္ကို သုံးႀကိမ္ျပန္သုံးၿပီး အသစ္လဲၾကပါတယ္။ ကဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အဲဒီလိုလိုက္နာႏိုင္ပါ့မလား။ လိုက္နာမယ္ ဆိုဦးေတာ့N95 ရဲ႕ေစ်းႏႈန္းနဲ႔ သာမန္လူေတြတပ္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒါၿမိဳ႕ျပအေနနဲ႔ စဥ္းစားတာပါ။ ေက်းလက္ မွာဆိုရင္ေကာ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ယူဆၾကပါ တယ္။ သြားေလရာ Mask တပ္မွH1N1 လြတ္ေျမာက္ ႏိုင္မွာလိုလို။ ၿပီးေတာ့N 95 ကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ နည္းစနစ္ ေကာ သိၿပီးၿပီလား။

ရန္ကုန္နဲ႔ တခ်ဳိ႕ၿမိဳ႕ေတြမွာ ဒီေရာဂါကာကြယ္ဖို႔ဆိုၿပီးMask ေတြ ေဝတာေတြ႕ရေတာ့ ကိုင္တြယ္မႈစနစ္ကို ေျပာျပခ်င္မိတယ္။ ံ H1N1 ဆိုတာ ေလထဲကေန ပ်ံ႕ႏွံ႔ေန တဲ့ေရာဂါပိုးမို႔ စာခ်စ္သူကကုသိုလ္လုပ္ဖို႔Maskတစ္ခုကို ထုတ္လိုက္ၿပီ၊ လူတစ္ေယာက္ကလည္း ယူလိုက္ၿပီ၊ ေပးခ်ိန္ ယူခ်ိန္ဟာ ႏွစ္မိနစ္ခန္႔ၾကာႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္(စ္)သုေတ သနတစ္ခုအရ ေလထဲမွာ တစ္စကၠန္႔အတြင္းမွာပင္ ဗိုင္းရပ္(စ္) ငါးသန္းခန္႔ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္တယ္လို႔ဆိုၾကတယ္။ ကဲ ေဝေနတဲ့ ၾကာခ်ိန္ေလးမွာ စဥ္းစားၾကည့္။ ေဝတဲ့ပုံ တခ်ဳိ႕ ၾကည့္ေတာ့ Plane ပဲေနာ္ စာခ်စ္သူ။ ဆိုလိုတာက တန္ဖိုး နည္း Maskပါကင္ကိုၿဖဲၿပီး အိတ္ကိုပစ္လိုက္တယ္။ ၿပီးမွ လက္တစ္ဖက္က တစ္ခုခ်င္းခြာေပးတယ္။ ဒါဆို လက္ခံ သူက ထားပါဦး၊ ျဖန္႔ေဝကုသိုလ္ယူသူရဲ႕ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး(Personal Cleaning) ဟာ အေရးႀကီးလာ ျပန္ပါၿပီ။ ေနပူမိုးရြာထဲ သူ႔ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္က အညစ္အေၾကး သို႔မဟုတ္ ပိုးမႊား၊ ေဝလိုက္တဲ့ Mask မွာ ကပ္ၿငိမသြားႏိုင္ ဘူးလို႔ ဘယ္သူေျပာႏိုင္ပါ့မလဲ။ ျဖစ္သင့္သည္က ပါကင္ လိုက္အိတ္ကို ဟ႐ုံဟထား၊ မိမိေပးခ်င္တဲ့သူအနီးဆုံး ေရာက္ေအာင္သြား၊ လက္ခံသူကိုလည္း အသင့္ျပင္ခိုင္း၊ ႏွစ္ဖက္အသင့္ျဖစ္မွ Mask ရဲ႕ ႀကိဳးသားတစ္ေနရာ သို႔မဟုတ္ ေထာင့္စြန္းတစ္ေနရာကေန ေသခ်ာကိုင္ၿပီး ျဖန္႔ေဝ၊ လက္ခံသူကလည္း ေထာင့္စြန္းတစ္ေနရာမွာပဲ ကိုင္၊Mask ရဲ႕မ်က္ႏွာျပင္ကို လက္နဲ႔ ေယာင္လို႔ေတာင္ မထိနဲ႔ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါက သိပ္ကို အေသးစိတ္တဲ့Distribution Plan ေတြပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သိထား၊ ကာကြယ္ထားဖို႔ လိုအပ္လွၿပီး ေနရာတကာ Mask ေတြတပ္ဖို႔ေတာ့ မလိုေလာက္ဘူးလို႔ေတာ့ထင္ပါတယ္။ ဒါက ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက မိတ္ေဆြအခ်ဳိ႕ရဲ႕ ံ၁ၿ၁ အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အယူအဆပါ။ တပ္မယ္ဆိုရင္လည္း စနစ္တက် လိုအပ္တဲ့ေနရာေဒသေတြမွာ တပ္ၾကဖို႔ပါပဲ။ကိုယ္ခံအားမက်ေအာင္ေနပါ။ အခ်ိန္မွန္မွန္စားပါ။ အခ်ိန္မွန္မွန္အိပ္ပါ။ အစားအေသာက္ အေနအထိုင္ ဂ႐ုျပဳပါ။ အားကစားလိုက္စားၾကမယ္ဆိုရင္ ကူးစက္ခံရမႈ မွ ကင္းေဝးႏိုင္ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ online မွာH1N1 အေၾကာင္း ႏိုင္ငံ တကာပညာရွင္အခ်ဳိ႕နဲ႔ေဆြးေႏြးေနတုန္း မိတ္ေဆြတစ္ဦး ေရာက္လာတယ္။ ဆရာေက်ာ္စိုးဦးတဲ့ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ၁ဝ ဦး၊ ရန္ကုန္မွာ ၁၁ ဦး၊ ပဲခူးမွာ တစ္ဦးH1N1 ျဖစ္ၿပီဗ်။ မႏၲေလးလာရင္ေတာ့ ကေလးေတြ ဒုကၡပါပဲတဲ့။ ကြၽန္ေတာ္ ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။ ဒါေတြဟာ သတင္းမို႔ သိသင့္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန၊ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕တို႔က လိုက္နာရမယ့္ၫႊန္ၾကားခ်က္ ေတြရွိတယ္။ ခင္ဗ်ားသိလားဆိုေတာ့ မသိဘူးတဲ့။ စိုးရိမ္ေနမည့္အစား ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြလိုက္နာၾကဖို႔ လိုအပ္မည္မဟုတ္ပါလား။ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြထဲက သင္ဘယ္ေလာက္ျပင္ဆင္ၿပီးၿပီဆိုတာပါပဲ။

အႏွစ္ခ်ဳပ္ျပန္ေျပာရပါလွ်င္ ကူးစက္ေရာဂါမွန္သမွ် ဟာ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္သန္႔ရွင္းမႈတို႔အေပၚတြင္ အလြန္တည္မွီေနသည္ျဖစ္ရာ အဆိုပါကိစၥ ႏွစ္ရပ္ကို ဌာနဆိုင္ရာမ်ားႏွင့္အတူပူးေပါင္းကာ ပိုမို အေလးထား၍ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန တို႔၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္မ်ားကို စနစ္တက်လိုက္နာကာN1H1 တြန္းလွန္ကာကြယ္ရန္မွာ လူထုအားလုံးတြင္ တာဝန္ရွိသည္ျဖစ္ရာ ဝိုင္းဝန္းပူးေပါင္း ကာကြယ္ၾကပါစို႔ဟု N1H1 ကို လူထုအားအားျဖင့္ တြန္းလွန္ႏိုင္မည့္ နည္း လမ္းေကာင္းေလးကို ေရးသားလိုက္ရပါတယ္ စာခ်စ္သူ။ အားလုံး ကူးစက္ေရာဂါဆိုးမ်ားမွ ကင္းလြတ္ၾကပါေစ။ ။

MOI

No comments:

Post a Comment