ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿခိမ္းေျခာက္လာတဲ့ မကူးစက္ေရာဂါ

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿခိမ္းေျခာက္လာတဲ့ မကူးစက္ေရာဂါ

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းက ပုဂၢလိကေဆးခန္း တစ္ခုေရွ႕မွာ ေရာဂါျပဖို႔အတြက္ လူနာေတြ တန္းစီေနပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေရာဂါသည္းတဲ့အတြက္ ထိုင္ခံုေပၚမွာ ပင္ပန္းခ်ည့္နဲ႔စြာ ထိုင္ေနတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဦးလွသိန္း တစ္ ေယာက္ ႏွလံုးေရာဂါျပဖို႔အတြက္ ဆရာ၀န္အလာကို ေစာင့္ေနပါတယ္။

ႏွလံုးအထူးကု ဆရာ၀န္ျဖစ္တဲ့အတြက္ လာေရာက္ျပသတဲ့ လူနာအေရအတြက္ မ်ားတာေၾကာင့္ သူ႔တိုကင္နံပါတ္အရဆိုရင္ မိုးေတာ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွ အိမ္ျပန္ေရာက္မယ့္ အေနအထားပါ။ သူ႔လိုလာေရာက္ျပသတဲ့ လူနာ ေတြကိုၾကည့္ရင္း ဦးလွသိန္းတစ္ေယာက္ သက္ျပင္းရွည္ႀကီးတစ္ခု ခ်လိုက္ပါတယ္။

“ဦးေလးက ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတာ။ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပေနတာေတာ့ ၾကာၿပီ။ ဒီလိုပဲ ေသာက္ေဆးေလးနဲ႔ ထိန္းေသာက္ေနရတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

သူ႔မွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့ ေရာဂါအျပင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါကလည္း ရွိေနတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုေဆးခန္းေတြက သူ႔နဲ႔ မစိမ္းေတာ့တဲ့ အေနအထားပါ။ အနည္းဆံုး ႏွစ္ပတ္ တစ္ခါေလာက္ ေဆးခန္းျပေနရတဲ့အျပင္ ေဆးေတြကလည္း ေရရွည္ စြဲေသာက္ေနရတဲ့ အတြက္ ေဆးဖိုးက မနည္းလွပါဘူး။

ဒီလို နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဦးလွသိန္းတစ္ေယာက္ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္လို႔ ၀င္ေငြေလ်ာ့က်ခဲ့တဲ့အျပင္ ေဆးကုသမႈ ခံယူေနရတဲ့အတြက္ ကုန္က်စရိတ္က ေတာ္ေတာ္မ်ားလာပါတယ္။

“တစ္လတစ္လ ေဆးဖိုးနဲ႔ ေဆးခန္းဖိုးက မနည္းဘူး။ ဦးေလးလည္း အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာၾကာၿပီ။ လူက နည္းနည္းေလာက္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားလုပ္လိုက္တာနဲ႔ ေမာေမာေနေတာ့ အလုပ္လုပ္လို႔မရဘူး။ ေျပာရရင္ သူေဌး ေရာဂါေပါ့”လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ဦးလွသိန္းတစ္ေယာက္ ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါက မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါပါ။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ကမၻာတစ္၀န္းလံုးက လူသားေတြကို မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြက ၿခိမ္းေျခာက္လို႔ လာပါတယ္။

ဒီလို မကူးစက္ေရာဂါေတြ ျဖစ္ပြားမႈမ်ားျပားလာတဲ့အတြက္ လူသားေတြရဲ႕ အသက္ဟာ အႏၲရာယ္ရွိလာတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္လာပါတယ္။

ကမၻာတစ္၀န္းလံုးမွာ ႏွစ္စဥ္ ေသဆံုးမႈအားလံုးရဲ႕ သံုးပံု ႏွစ္ပံုေလာက္ဟာ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ဆိုပါတယ္။ အေရးအႀကီးဆံုး မကူးစက္ေတြကေတာ့ ကင္ဆာ ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ၊ နာတာရွည္ အဆုတ္နဲ႔ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀န္းမွာ ေသဆံုးမႈအေရအတြက္ဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္အတြင္း လူဦးေရ ၃၈ သန္း ေလာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေသဆံုးသူဦးေရဟာ လာအိုႏိုင္ငံနဲ႔ မေလးရွားႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္တဲ့ လူဦးေရ စုစုေပါင္းထက္ ပိုမ်ားပါတယ္။

မကူးစက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါ (Non Communicable Diseases) ဆိုတာ လူတစ္ဦးကေန တစ္ဦးဆီ ေရာဂါကူးစက္ျခင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အစားအစာေတြ စားေသာက္ျခင္းနဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ လူမႈဘ၀ ေနထိုင္မႈပုံစံေတြမွာ ၾကာရွည္စြာ စားေသာက္ေနထိုင္ ထိေတြ႕ေနရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေရာဂါ အစုအေ၀းကို ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို မကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ေဆးလိပ္ နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္းေတြ ေသာက္သံုးမႈ၊ အရက္ကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အထိ ေသာက္သံုးမႈ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ စားေသာက္မႈနဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေသဆုံးခဲ့တဲ့ လူအားလုံးရဲ႕ ရာခိုင္ႏႈန္း ၇၀ ေလာက္ဟာ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ေသဆုံးသူေတြ အားလုံးရဲ႕ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကေတာ့ သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ အရြယ္မတိုင္မီေသဆုံးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြရဲ႕ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး အမ်ားဆံုး ခံစားေနရတဲ့ ကမၻာ့ ၂၃ ႏိုင္ငံထဲမွာ ပါ၀င္ေနၿပီး အဆင့္ (၈) မွာ ရပ္တည္ေနပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မကူးစက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါေတြကို ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးရဲ႕ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑အျဖစ္ အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရး စီမံခ်က္(၂၀၁၁-၂၀၁၆)မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ မကူးစက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားဆိုင္ရာ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ငန္းေတြကို ပိုမိုထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန လက္ေအာက္မွာ မကူးစက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရးဌာနခြဲကို ၂၀၁၅ ခုနစ္ ဧၿပီ ၁ ရက္က စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။

မကူးစက္ႏိုင္ေသာေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ ႏွိမ္နင္းေရး ဌာနကေန PEN စီမံခ်က္အျဖစ္နဲ႔ အဓိက အျဖစ္မ်ားေနတဲ့ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရးစီမံခ်က္၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္၊ နာတာရွည္အဆုတ္ႏွင့္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ စီမံခ်က္၊ ကင္ဆာေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္ေတြအျပင္ တျခား မကူးစက္ ေရာဂါမ်ားျဖစ္တဲ့ စိတ္က်န္းမာေရး  စီမံခ်က္၊ နားေလးေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္၊ ေႁမြကိုက္ေရာဂါစီမံခ်က္၊ ထိခိုက္မႈ အႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရးစီမံခ်က္၊ လူထုအေျချပဳ မသန္စြမ္းမႈကာကြယ္ေရး စီမံခ်က္၊ အတက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္၊ ေဆးလိပ္ေဆးရြက္ႀကီး ကင္းေ၀းေရးစီမံခ်က္ စတဲ့ စီမံခ်က္ ၁၁ ခုအတြက္ ေရာဂါကာကြယ္ တိုက္ဖ်က္ကုသေရး လုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ဒီ PEN စီမံခ်က္မွာ အဓိက မကူးစက္ ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ၊နာတာရွည္ အဆုတ္နဲ႔ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြကို စမ္းသပ္ရွာေဖြျခင္းနဲ႔ စနစ္တက် ကုသေပးတဲ့ စီမံခ်က္ေတြကို တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြက  ၿမိဳ႕နယ္ ၇၀ မွာ ျဖန္႔ၾကက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ လို႔ မကူးစက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရး ဌာနခြဲကေန သိရပါတယ္။

ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ၂၀၁၄ ခုနစ္ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေၾကာင့္ အသက္ ၇၀ ႏွစ္ေအာက္ ေသဆံုးမႈႏႈန္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက အမ်ဳိးသား ၅၈ ဒႆမ ၇ ရာ ခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ၅၀ ဒႆမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း နဲ႔ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။



■ မကူးစက္ေရာဂါနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနအထား

ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ၂၀၁၄ ခုနစ္က ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ Non Communicable Diseases Country Profile” မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း စုစုေပါင္းေသဆံုးသူရဲ႕ ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ မကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္

ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။  ကူးစက္ေရာ ဂါပ်ံ႕ႏွံ႔မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသူက ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀  သာရွိၿပီး က်န္တဲ့ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အဓိက မကူးစက္ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ေသဆံုးသူဦးေရက ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရက ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ နာတာရွည္အဆုတ္နဲ႔ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရက ကိုးရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရက သံုးရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ အျခားမကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရက ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေသဆံုးသူ စုစုေပါင္း ၄၄၁၀၀၀ မွာ မကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရဟာ ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတဲ့အတြက္ လူဦးေရ ၂၆၀၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနပါတယ္။

ဒီအေနအထားကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရဟာ ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရထက္ မ်ားျပားေနတာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ထဲမွာ အစာ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးတဲ့သူေတြ ပါ၀င္ေနတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိအသင္း ဥကၠ႒ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ တင့္ေဆြလတ္က “အဓိကက်တဲ့ ကူးစက္မႈ မဟုတ္ေသာ ေရာဂါႀကီးေလးခုက ႏွလံုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့ ေရာဂါ၊ ကင္ဆာ ေရာဂါမ်ား၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ။ နာတာရွည္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါေတြက ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္း။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ထင္ထားတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ဆိုတာထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တာ၀န္ရွိသူေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူလူထုေတြ ဒါေတြ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အင္မတန္ကို နည္းပါးပါတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။



■ မကူးစက္ေရာဂါ ကင္ဆာ

ကင္ဆာေရာဂါဆိုတာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အေသးငယ္ဆံုး ဆဲလ္ေတြကေန စတင္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပံုမွန္ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ႀကီးထြားမႈ၊ ပြားမ်ားလာမႈ၊ ေသဆံုးမႈေတြကို အစီအစဥ္တက်ျဖစ္ေအာင္ စနစ္တစ္ခုနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေပမယ့္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ မူမမွန္တဲ့ဆဲလ္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကင္းမဲ့စြာ ပြားမ်ားလာရာကေန ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္လာတာပါ။

ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြကေတာ့ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးရြက္ႀကီးငံုျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း၊ ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား၊ အစားအေသာက္မ်ား၊ လုပ္ငန္းခြင္ ဓာတုပစၥည္းမ်ား၊ ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းျခင္း၊ အခ်ဳိ႕ေဆး၀ါးမ်ား၊ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ေပါက္ျခင္း၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕မႈမ်ားျခင္း၊ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါရွိျခင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုး ကင္ဆာေတြအနက္ အမ်ဳိးသားေတြမွာ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ ပါး၊ ခံတြင္း၊ ေမး႐ိုးကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာတို႔ အျဖစ္မ်ားၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ရင္သားကင္ဆာ၊ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ၊ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာ၊ သားဥအိမ္ကင္ဆာေတြ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ စာရင္း၊ ဇယားေတြအရ တစ္ကမၻာလုံးမွာ ကင္ဆာေရာဂါအသစ္ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းဟာ ႏွစ္ စဥ္ ၁၄ ဒသမ ၁ သန္းေလာက္ရွိၿပီး ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးမႈႏႈန္းက ၇ ဒသမ ၄ သန္းေလာက္ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံအပါအ၀င္ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ကင္ဆာေရာဂါ အသစ္ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းဟာ ႏွစ္စဥ္ ခုနစ္သိန္းေလာက္ရွိၿပီး ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးမႈႏႈန္းက ႏွစ္စဥ္ ငါးသိန္းေလာက္ရွိပါတယ္။



■ ေသြးတိုးနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါ

ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ၁၄၀/၉၀ mmHg နဲ႔ အထက္ရွိရင္ ေသြးတိုးေရာဂါလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ အငန္၊ အဆီအစားမ်ားသူမ်ား၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူမ်ား၊ အ၀လြန္သူမ်ား၊ မိဘမ်ဳိး႐ိုး ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူမ်ား၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ား၊ အရက္ေသာက္သူမ်ား၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါနဲ႔ အျခားေရာဂါမ်ား၊ အခ်ဳိ႕မွီ၀ဲေသာ ေဆး၀ါးမ်ား (ဥပမာ- ပဋိသေႏၶ တားေဆး)၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ား စတဲ့ သူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါကေတာ့ ႏွလံုးဆီ စီးဆင္းေပးပို႔ေနတဲ့ ေသြးေၾကာေတြထဲမွာ အဆီပိတ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ပိုမိုျဖစ္ပြားႏိုင္သူေတြကေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ား၊ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူမ်ား၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူမ်ား၊ အဆီဓာတ္မ်ားသူမ်ား၊ အ၀လြန္သူမ်ား၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးသူမ်ား၊ အဆီအစားမ်ားသူမ်ား၊ အရက္အလြန္အကြၽံ ေသာက္သူမ်ား၊ မိဘမ်ဳိး႐ုိးတြင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါရွိသူမ်ား၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားသူမ်ား စတဲ့သူေတြက ပိုမိုျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။



■ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ိဳေရာဂါ

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ိဳေရာဂါဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အင္ဆူလင္ဓာတ္ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့နည္းေနတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အင္ဆူလင္ရဲ႕ အာနိသင္ေလ်ာ့နည္းမႈေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္မ်ားေနရာကေန ျဖစ္ ေပၚလာတဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြကေတာ့ ဆီးခဏခဏ သြားျခင္း၊ ေရအငတ္လြန္ျခင္း၊ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ျခင္း၊ ပိန္သြားျခင္း၊ ႏုံးခ်ည့္ ေနျခင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္အား စိတ္၀င္စားမႈမရွိျခင္း၊ စိတ္အာ႐ုံစူးစိုက္မႈ မရွိျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္း၊ ေျခလက္မ်ား ထုံျခင္း/က်ဥ္ျခင္း၊ အျမင္အာ႐ုံ၀ါးျခင္း၊ အနာမ်ား မၾကာခဏေပါက္ျခင္း၊ အနာက်က္ခဲျခင္းစတဲ့ လကၡဏာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြကေတာ့ မိသားစု၀င္ထဲမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွိျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားလြန္းျခင္း (အဓိက ၀မ္းတြင္းအဆီမ်ားလြန္းျခင္း)၊ အသက္ (၄၅ ႏွစ္)အထက္ျဖစ္ျခင္း၊ ကိုယ္ကာယ လႈပ္ရွား မႈနည္းျခင္း၊ ယခင္က ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိခဲ့ဖူးျခင္း၊ ယခင္က ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ကနဦးအဆင့္မ်ားရွိေၾကာင္း စမ္းသပ္ သတ္မွတ္ခံထားခဲ့ရျခင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆင့္ပြားေရာဂါေတြအျဖစ္  ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ ပ်က္စီးတဲ့ေရာဂါ၊ အာ႐ုံေၾကာထိခိုက္ေသာ ေရာဂါ၊ ဦးေႏွာက္အာ႐ုံေၾကာပိတ္ၿပီး ေလျဖတ္တဲ့ ေရာဂါ၊ ႏွလုံး၊ ေသြးေၾကာေရာဂါ၊  ေရာဂါပိုး၀င္လြယ္ၿပီး အနာက်က္ခဲတဲ့ ေရာဂါ စတဲ့ေရာဂါေတြ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို ေသခ်ာစနစ္တက် ေဆး၀ါးကုသမႈ မခံယူဘူးဆိုရင္ အခ်ိန္မတိုင္မီ ေသဆံုးႏိုင္ျခင္း၊ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ လူ႔သက္တမ္းတိုႏိုင္ျခင္း၊ အသက္ရွင္ေနခ်ိန္မွာ ကိုယ္အဂၤါေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးၿပီး လူစဥ္မမီ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကမၻာတစ္၀န္းမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္ ရွစ္စကၠန္႔ကို လူတစ္ေယာက္ ေသဆံုးေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းေဒသႀကီး ျပည္နယ္အလိုက္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အေျခအေနကေတာ့ ရန္ကုန္တိုင္းမွာ ၁၈ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မြန္ျပည္နယ္မွာ ၁၃ ဒသမ ၈ ရခိုင္ ႏႈန္း၊ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ၁၃ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မေကြးတိုင္းမွာ ၁၂ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကခ်င္ ျပည္နယ္မွာ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ စစ္ကိုင္းတိုင္းမွာ ၁၀ ဒသမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မႏၲေလးတိုင္းမွာ ၁၀ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ တနသၤာရီတိုင္းမွာ ၁၀ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဧရာ၀တီတိုင္းမွာ ၈ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ၆ ဒသမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ၆ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ ႏႈန္း၊ ကယားျပည္နယ္မွာ ၆ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ပဲခူးတိုင္းမွာ ၆ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကရင္ျပည္နယ္မွာ ၆ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာေတာ့ ၄ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတဲ့အနက္ တိုင္နဲ႔ျပည္နယ္ေတြထဲမွာ ရန္ကုန္တိုင္းက ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြားေနတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။



■ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူေတြရဲ႕ ျပဳစားေသာက္ေနထိုင္တဲ့ ဘ၀ပံုစံေတြေၾကာင့္ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြထက္ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါအႏၲရာယ္ေတြက ပိုၿပီးေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

မကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ေဆးလိပ္နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီး ထြက္ပစၥည္းေတြ ေသာက္သံုးမႈ၊ အရက္ကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အထိ ေသာက္သံုးမႈ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့အစားအေသာက္ေတြ စားေသာက္မႈနဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးမႈတို႔ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

“ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုရင္ လူေတြမွာ ေသြးခ်ဳိတာေတြ၊ ေသြးတိုးတာေတြ၊ အဆီမ်ားတာေတြ၊ အ၀လြန္တာေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေတြ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုရင္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညႊတ္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ ကိုယ္ကာယ လႈပ္ရွားမႈေတြ နည္းလာတယ္။ ေဆးလိပ္ေတြ အတားအဆီး မရွိ ေသာက္ေနလို႔ အရက္ေတြ အတားအဆီးမရွိ ေသာက္ေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆီခ်ဳိေသြးခ်ဳိအသင္းဥကၠ႒ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာတင့္ေဆြလတ္က ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူေတြ ရဲ႕ ၂ ဒသမ ၅ သန္းက ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီပမာဏ ႏွစ္ဆျဖစ္တဲ့ ငါးသန္းကေတာ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ဖို႔ မ်ားေနတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။

ေသြးတိုးသူ ဦးေရကေတာ့ ၆ ဒသမ ၃ သန္းရွိေနၿပီး ကိုလက္စထေရာမ်ားတဲ့ လူဦးေရကေတာ့  ၈ ဒသမ ၈  သန္း ရွိေနပါတယ္။ အ၀လြန္သူဦးေရက ၁ ဒသမ ၃ သန္းသာရွိ ၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားသူဦးေရကေတာ့ ၅ ဒသမ ၃ သန္းအထိ ရွိေနပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ သူက ၆ ဒသမ ၂ သန္းရွိေနသလို ကြမ္းစားတဲ့သူဦးေရက ၁၀ ဒသမ ၃ သန္းမွာ ရွိေနတယ္လို႔ သိရပါ တယ္။ အရက္ေသာက္သံုးသူက ၄ ဒသမ ၇ သန္းရွိ ေနၿပီး အလြန္အကြၽံ ေသာက္သံုးသူကေတာ့ ၂ ဒသမ ၄ သန္း ရွိေနပါတယ္။

ဒါ့ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆီစားသံုးမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အသီးအရြက္ဆီ စားသံုးသူက ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေျမပဲဆီစားသံုးသူက ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ စားအုန္းဆီစားသံုးသူက ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ေရာေႏွာဆီေတြကို စားသံုးသူက ၂၂ ရာခိုင္ ႏႈန္းရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

“စားအုန္းဆီမ်ားသည္ ျပည့္၀ဆီေတြ အမ်ားစု ေသြးထဲမွာခဲသြားၿပီး ကိုလက္စထေရာေတြ တက္ၿပီး ေလျဖတ္ၿပီးေသမယ့္ အဆီမ်ဳိးကို ကြၽန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာ မူ၀ါဒနဲ႔ခ်ၿပီးေတာ့  စိုက္ပ်ဳိးေရးေတြ ခ်ၿပီးေတာ့ တင္သြင္း ေနၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြေသေနတာကို သိေရာ သိၾကရဲ႕လား” လို႔ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ တင့္ေဆြလတ္က ဆိုပါတယ္။

ဒီလို က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညႊတ္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို စားေသာက္ေနရတဲ့ ျပည္သူေတြမွာ အသက္ ၃၀ ကေန ၇၀ မတိုင္မီ ေစာၿပီးေသဆံုးေနရတာက ၂၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတဲ့အတြက္ လူေလးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ ေသဖို႔မ်ားေနတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

“ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူလူထုက က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မိုလို႔ အသက္ ၃၀ ကေန အသက္ ၇၀ မတိုင္ခင္ ေစာ၍ ေသဆံုးျခင္းက ၂၄ ရာခိုင္ႏႈန္း လူေလးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ကေစာၿပီး ေသဖို႔ မ်ားေနတယ္။ အခုျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးေနရလဲဆိုရင္ ကင္ဆာ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးခ်ဳိဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ နာတာရွည္ ေလျဖတ္ေရာဂါ ဒါေတြနဲ႔ ေသဆံုးေနရပါတယ္။ ဒါကို ႏိုင္ငံေတာ္က ကာကြယ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေတြက အစားအေသာက္နဲ႔ ဆိုင္တယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။



■ ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿခိမ္းေျခာက္လာတဲ့ မကူးစက္ေရာဂါ အႏၲရာယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုရင္ နည္းလမ္းသံုးမ်ဳိးရွိတယ္လို႔ ေဒါက္တာတင့္ေဆြလတ္က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ ကာကြယ္ဖို႔ နည္းလမ္းသံုးခုကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ ကာကြယ္တားဆီးျခင္းနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

“ဒါေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ဆိုရင္ နည္းလမ္းသံုးလမ္းပဲလိုတယ္။ ဒီေရာဂါေတြ ဘယ္ေလာက္ ျဖစ္ေနလဲဆိုၿပီး Data  ေတြ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္သူလူထုကို အစားအေသာက္ မသန္႔ရွင္းျခင္း၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ကိုယ္ကာယလႈပ္ရွားမႈ နည္းျခင္းဆိုတဲ့ Risk Factors နယ္ပယ္နည္းေအာင္လို႔  လုပ္ေပးရမယ္။ ေဒသမေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူခြင့္ရေအာင္ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ လိုတယ္” လို႔ ေဒါက္တာ တင့္ေဆြလတ္က ေျပာပါတယ္။

ဒါ့ျပင္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္ေစဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ေနထိုင္လိုက္နာရမယ့္ အခ်က္ငါးခ်က္ကို ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေတြကေတာ့ (၁) က်န္းမာေရးေကာင္းေသာ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ျဖစ္ဖို႔၊ (၂) ဆီစားသံုးမႈပမာဏေလွ်ာ့ခ်ဖို႔၊ (၃) ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ အသီးေတြစားဖို႔၊ (၄)အခ်ဳိေလွ်ာ့စားဖို႔နဲ႔ (၅) အငန္စားသံုးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိအခ်ိန္မွာ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာနကေန အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရး စီမံကိန္း (၂၀၁၇-၂၀၂၁) စတင္ေဆာင္ရြက္မႈ အသိေပးျခင္းအခမ္းအနားကို ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္ ၃၁ ရက္က  ေနျပည္ေတာ္မွာရွိတဲ့ ျမန္မာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္းဗဟိုဌာန (၂) (MICC-2) မွာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

ဒီအခမ္းအနားကို တက္ေရာက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အမွာစကားေျပာၾကားရာမွာ “ကြၽန္မေျပာခ်င္တာက ျပည္သူမ်ားရဲ႕က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံတစ္ခုအ တြက္လည္း အေကာင္းဆံုး လာဘ္လာဘျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မတို႔ လာဘ္လာဘလို႔ေျပာတဲ့အခါမွာ အမ်ားကေပးတဲ့ လြယ္လြယ္နဲ႔ရတဲ့ လာဘ္လာဘမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဥာဏ္ပညာ၊ ၀ီရိယတို႔နဲ႔ ယွဥ္တြဲၿပီးေတာ့ စနစ္တက်ရယူတဲ့ ဆုလာဘ္မ်ဳိးပဲ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီလိုအေတြးအေခၚနဲ႔ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရးစီမံကိန္းကို ေရးဆြဲထားတာပါ။ စိတ္ကူးယဥ္နဲ႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ ေယဘုယ်အားျဖင့္လည္းမဟုတ္ဘူး။ တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ ဘယ္လိုဆက္လက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ၿပီးေတာ့ ေရးဆြဲထားတဲ႔ စီမံကိန္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံအတြက္ ျပည္သူျပည္ သားမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးဟာ အင္မတန္မွပဲ အေရးႀကီးပါတယ္” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျပည္သူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးက အေရးႀကီးတယ္လို႔ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားခဲ့ေပမယ့္ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ႕အသက္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ မကူးစက္ေရာဂါ အႏၲရာယ္က ေတာ္ေတာ္ေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ရွိလို႔လာေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။

က်န္းမာေရး မေကာင္းသူတစ္ေယာက္ဟာ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း မလုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ၀င္ေငြက်ဆင္းလာၿပီး ေရရွည္ေဆးကုသမႈ ခံယူရတဲ့အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြေၾကာင့္ မိသားစုမွာလည္း စီးပြားေရးက်ပ္တည္းလာပါတယ္။

ဒီအတိုင္းသာ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္သူေတြ မ်ားလာခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံ၀င္ေငြက်ဆင္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုးတက္မႈက က်ဆင္းလာႏိုင္ပါတယ္။

၂၀၁၀ ကေန ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀န္းလံုးမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေလ်ာ့က်ျခင္းနဲ႔ ေဆးကုသရျခင္းဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၀ ထရီလ်ံေလာက္ (ကုေဋသံုး သန္း) ဆံုး႐ံႈးလိမ့္မယ္လို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ မကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္တဲ့ အဓိကလမ္းေၾကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဆးလိပ္နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ပစၥည္းေတြ ေသာက္သံုးမႈကိုေလွ်ာ့ခ်ဖို႔၊ အရက္အလြန္အကြၽံ ေသာက္သံုးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႔၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေနမႈကို ထိထိေရာက္ေရာက္ တားဆီးႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ျပည္သူေတြ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ Public ဧရိယာေတြကို အစိုးရအေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးတႀကီး လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးခန္းျပၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ဦးလွသိန္း အိတ္ကပ္ထဲကေန ေငြက်ပ္ တစ္ေသာင္းခြဲေလာက္က ေဆးခန္းေကာင္တာက အံဆြဲထဲဆီ ခုန္ထြက္သြားပါတယ္။ က်သင့္ေငြကို ရွင္းေပးၿပီး ေဆးခန္းအျပင္ဘက္ကို ေရာက္ရွိခ်ိန္ မွာေတာ့ ညက ေတာ္ေတာ္မိုးခ်ဳပ္ေနပါၿပီ။

ဦးလွသိန္းတစ္ေယာက္ ေဆးထုပ္ေလးကိုင္ၿပီး သူ႔အိမ္ရွိရာဆီ ေလးပင္တဲ့ေျခလွမ္းေတြနဲ႔ တစ္လွမ္းခ်င္းေလွ်ာက္ရင္း သူ႔အေတြးထဲမွာ ဘာေတြေတြးေနမလဲဆိုတာကို မိတ္ေဆြတို႔ သိပါသလား။

“ဒီေရာဂါေတြက သူေဌးေရာဂါလို႔သာ ေနာက္ၿပီးေျပာေပမယ့္ ဦးက အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ မိသားစုကိုလည္း ေတာ္ေတာ္ထိခိုက္ေနၿပီ”လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
Eleven Media Group