သာမာန္ က်မ္းမာေရး ေဆးစစ္ေဆးျခင္း(၃)

"ဟဲ့သားတို့ သားအဖ မထျကေသးဘူးလား။ လာမုန့္ဟင္းခါးေတြ ဝယ္လာတယ္။ ပူပူေလး စားလိုက္ျကဦး"
"အလို ေမေမဒီေန့ ေဆးရံုမနက္စာ လာပို့တာ ေစာလွပါလား"
"ေအးဟုတ္တယ္ သားရဲ့။ မေန့ညက အိမ္ျပန္ေနာက္က်တာနဲ့ မနက္စာ မစီစဥ္နိုင္ေတာ့ဘူး။
ဒါနဲ့ပဲ ေစာေစာ မုန့္ဟင္းခါးပဲ ဝယ္လာလိုက္ေတာ့တယ္။ ျပီးေတာ့ မေန့က ဆက္မယ္ေျပာထားတဲ့ ဆီးခ်ိဳေဆးစစ္တာေလးလဲ ျကားခ်င္တာနဲ့ပါကြယ္"
“ဟုတ္ကဲ့ပါေမေမ။ မေန႕ထဲက ေျပာလာတဲ႕ ေသြး၊ ဆီး ေတြစစ္တဲ့ အခါ ဆီးခ်ိဳ အသည္း နဲ႕ ေက်ာက္ကပ္ အေျခအေနေတြလည္း သိနိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ဌာနေတြကေတာ့ သာမာန္ေဆးစစ္တဲ႕ အခါမွာ တစ္လက္စတည္း သလိပ္၊ ၀မ္း ကိုပါ ထည့္စစ္ေပမဲ႕ ဒီတစ္ေခါက္ကေတာ့ ေသြး၊ ဆီးစစ္လို႕ ထြက္လာတဲ့အေျဖရဲ႕ ေ၀ၚဟာရေတြကိုပဲ အဓိက ထားေျပာျပပါ့မယ္”
“ေအးေကာင္းတယ္။ ကိုယ္နဲ႕ဆိုင္ေတာ့ သိခ်င္တာေပါ့”

“ဟုတ္ပါတယ္ေမေမ။ ေမေမလို ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္ေတာင္မွ ကိုယ္နဲ႕ဆိုင္တာပဲသိခ်င္တယ္ဆိုေတာ့၊ က်မ္းမာေနတဲ့သူ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို က်မ္းေမေနတယ္လို႕ ထင္ေနသူေတြဆို ပိုေတာင္ စိတ္မ၀င္စားဘူး။ ဒါေပမဲ႕ သားကေတာ့ ကိုယ္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ကို ရသေလာက္ ေတာ့ ေျပာသြားမွာပဲ”
“သာဓုပါကြယ္၊ သာဓုပါ”
“ဆီးခ်ိဳရွိမရွိကို စစ္ေဆးရာမွာ တစ္ခုအပါျဖစ္တာက ဆီထဲမွာ သၾကားဓါတ္ ပါမပါ ဆိုတဲ႕ sugar metabolismအခ်က္ပါပဲ။

Urine Sugar: Urinary Sugar ဆိုတဲ႕ ဓါတ္ကို ဆီးထဲမွာ ေတြ႕ျပီဆိုရင္ေတာ့
(သေကၤတ ကေတာ့ (-) အႏွတ္ လကၡဏာေပါ့) ဆီးခ်ိဳ ဒါမွမဟုတ္ ပန္ကရိယ ဒါမွမဟုတ္ သိုဳင္းရြက္မွာ တစ္ခုခုေတာ့ ျပႆနာရွိျပီလို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်လို႕ ရပါတယ္”
“ေအးဒါေတာ့ ဟုတ္မယ္ထင္တယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိတဲ႕သူရဲ႕ ဆီးေတြကို ပရြက္ဆိပ္ေတြ အံုတယ္တဲ့”
“သား ေသေသခ်ာခ်ာ မသိေပမဲ႕ ဟုတ္ခ်င္လည္း ဟုတ္လိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ႕ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြက ဒီတစ္ခုထဲနဲ႕ေတာ့ ဆီးခ်ိဳလို႕ မေျပာေသးပါဘူး။ အခု သားေျပာမဲ႕ အေၾကာင္းအရာေတြကို ထပ္စစ္ၾကပါေသးတယ္။ အဲ့တာကေတာ့ အစာအိမ္ထဲမွာ အစာမရွိခိုက္မွာ စစ္လိုက္တဲ႕ ေသြး  ၁dLအထဲမွာFBS / FBG ဆိုတဲ႕ ကိန္းက ၈၀ (တစ္ခ်ိဳကကေတာ့ ၇၀ mgလို႕ ေျပာပါတယ္) ကေန ၁၁၀ mg မွာ ရွိမရွိ စစ္ပါတယ္။ မရွိဘူးဆိုရင္ တစ္ခ်ိဳ႕ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြက သၾကားရည္တစ္မ်ိဳးကို သပ္မွတ္ထားတဲ႕ ပမာဏ အထိ ေပးတိုက္ျပီး ၂နာရီအၾကာမွာ ေသြးထပ္ေဖါက္ၾကည့္ပါတယ္။ တစ္ကယ္လို႕ ၂၀၀ေက်ာ္သြားရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္လို႕ သပ္မွတ္ေတာ့တာပါပဲ။ ဒီကိန္းဂဏန္းထက္ ပိုျပီး ေျပာနိုင္တဲ႕ အရာတစ္ခုကေတာ့…..
HbA1c ဆိုတဲ႕ ေဟမိုဂလိုဘင္နဲ႕ဆိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္တစ္ခုပါပဲ။

ေသြးခ်ိဳပမာဏက ေသြးေဖါက္တဲ႕အခ်ိန္မွာ စားထားတဲ့ အစားအစာအေပၚမွာ လိုက္ျပီးေျပာင္းလဲနိုင္ေပမဲ႕ ဒီ HbA1c ကေတာ့ ေသြးထဲမွာ ရက္ေပါင္း ၁၂၀ေလာက္ရွိေနတတ္လို႕ အခ်ိန္အၾကာၾကီးထဲက ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေနတယ္လို႕ ပိုျပီး သိနိုင္၊ ေျပာနိုင္ပါတယ္။ နိုင္ငံတစ္ကာက ၆%ေအာက္ရွိရမယ္လို႕ သပ္မွတ္ထားေပမဲ့ ဂ်ပန္ကေတာ့ ၅.၆%ေအာက္ရွိရမယ္၊ အဲ့တာကိုေက်ာ္တာနဲ႕ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိေနျပီလို႕ သပ္မွတ္ၾကပါတယ္”
“ေအး အဲ့သည့္တိုင္းျပည္ကေတာ့ တစ္ကယ္ကို က်မ္းမာေရး လိုက္စားတဲ့ တိုင္းျပည္ပဲ။ ေဖေဖတို႕သြားတံုးကလည္း နည္းနည္းေလး အေအးမိခ်င္သလို ျဖစ္တာနဲ႕ ခ်က္ျခင္း ႏွာေခါင္းေတြအုပ္ေစတယ္။ သူတို႕ၾကေတာ့လည္း လူတိုင္းလိုလို မာစ္မ်က္နွာဖံုးေတြ သံုးၾကသဗ်ား”
“ဟုတ္တယ္ေဖေဖ။ သူတို႕က က်ြန္းနိုင္ငံေလးျဖစ္တာရယ္။ နဂိုထဲက ဒီလိုကူးဆက္မွူေတြကို ေၾကာက္လန္႕တာမို႕ က်မ္းမာေရးကို သူမ်ားတိုင္ျပည္ေတြထက္ ဂရုျပဳတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ အခုဆက္ေျပာမွာကေတာ့ ေဂါက္ေရာဂါသမားေတြ အတြက္ အေရးပါတဲ႕ အခ်က္ပါ။

ယူရစ္အက္ဆစ္ဓါတ္ Uric Acid metabolism ေတြမ်ားျပားျခင္းေပါ့။ ဆလ္ေတြက ပူရင္းဆိုတဲ့ အဏုျမဴကေလးက အိုမင္းပ်က္စီးလာလို႕ ျဖစ္တာလို႕ ၾကားဘူးပါတယ္။ သူက ေသြးထဲမွာ ရွိသင့္တာကို ေက်ာ္လာျပီဆိုရင္ ေျခလက္ အဆစ္အျမစ္ေတြ ကိုက္ခဲတဲ႕ ေဂါက္ေရာဂါ ျဖစ္ေနျပီ။ ျဖစ္နိုင္ျပီလို႕ ဆိုနိုင္ပါတယ္”
“ဘာကိုၾကည့္ျပီး ေျပာတာလဲသားရဲ႕”
“အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီး အနညး္ငယ္ ကြာျခားပါတယ္။ ေသြး  ၁dLအထဲမွာ အမ်ိဳးသားဆို ကိန္းက ၃.၅ ကေန ၇။ အမ်ိဳးသမီးဆို ၂.၅ ကေန ၆ mg အတြင္းမွာ မရွိပဲ ေက်ာ္ေနရင္ေတာ့ သတိထားရပါေတာ့မယ္။ အစားအေသာက္ကို ဆင္ျခင္ရေတာ့မွာေပါ့”
“အခုဆက္ေျပာမွာက ေသြးထဲကေျပာတဲ႕ အသည္းနဲ႕ ပါတ္သက္တာပါ။

ေဖေဖရုပ္ရွင္ဇတ္ကားအမည္ စကားေျပာေသာ အသည္းႏွလံုး မဟုတ္၊ ေသြးကေျပာေသာ အသည္းႏွလံုးေပါ့”
“ဟားဟားဟား သားကေတာ့ ေျပာေရာ့မယ္”
“စုစုေပါင္း ပရိုတင္း To: Total proteinေတြ ေသြးထဲမွာ မ်ားေနတဲ့အခါ
အသည္းေရာင္ေနတယ္၊ အသည္းမာလာတယ္လို႕ ေျပာနိုင္သလို၊ နည္းေနတဲ့ အခါမွာေတာ အဟာရဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့့လို႕လား၊ ဒါမွမဟုတ္ အသည္းက သိပ္ကို အသည္းအသန္ျဖစ္ေနတယ္လို႕ သံသယေတြ ၀င္နိုင္တယ္ေဖေဖ”
“သိပ္မ်ားတယ္၊ နည္းတယ္ဆိုတာက ဘာလဲသား”
“ဒီလိုပါေဖေဖ ေသြး  ၁dLအထဲမွာ ၆.၅ ကေန ၈ g အတြင္းမွာ မရွိတာကို ဆိုလိုတာပါ။ တစ္လက္စတည္း အသည္းနဲ႕သည္းေျခေတြ ပ်က္စီးယို႕ယြင္းေနတာကို ဆီးထဲကေန သိနိုင္တာလည္းရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ နာမည္ကနည္းနည္းေတာ့ ေခၚရခက္တယ္”
“ရပါတယ္ကြယ္။ တို႕ကနာမည္က အဓိကမဟုတ္။ ဘာေတြတံုးဆိုတာကို အၾကမ္းျပင္း သိထားရင္ ေတာ္ပါျပီကြယ္”
“ဟုတ္ကဲ့။ ဆီထဲကေနလည္း သိနိုင္တဲ႕ အရာကေတာ့ ယူရိီဗီလိုနိုဂ်င္ ပါ”

“ေအး မင္းနာမည္ကလည္း ေခၚရေတာ့ ခက္သား”
“Urine Urobilinogen ဆိုတာဟာ သာမာန္ က်မ္းမာေရးနဲ႕ ျပည္စံုေနသူေတြရဲ႕ ဆီးထဲမွာ လွ်ံထြက္လာျခင္း မရွိေပမဲ႕၊ ရုတ္တစ္ရက္ အသည္းေတြေယာင္ေနသူေတြရဲ႕ ဆီးထဲမွာ ေတြ႕နိုင္ပါတယ္”
“အင္း…. လွ်ံထြက္လာတယ္ဆိုေတာ့ အဲ့သည့္မတိုင္ခင္ထဲက ျဖစ္ေနဖို႕မ်ားတယ္ေနာ္”
“ဟုတ္တယ္ေဖေဖ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္ျမန္ေဆးစစ္တာက ေကာင္းတယ္လို႕ သားကေျပာတာေပါ့။ အဲ့သလို လွ်ံထြက္လာလို႕ သိနိုင္တာ တစ္ခုလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူကေတာ့ ေသြးစစ္မွ သိနိုင္တာမို႕ ေဖေဖက နည္းနည္းေတာ့ ေက်ာခ်မ္းလိမ့္မယ္နဲ႕တူတယ္”
“သားရွင္းျပထားတာေလးေတြ ၾကားျပီးထဲက နာေပမဲ့၊ အညိုအမဲ စြဲေပမဲ့ လုပ္သင့္တယ္လို ယူဆထားပါျပီကြယ္”

“ေကာင္းလိုက္တာေဖေဖ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့
သည္းေျခနီ လို႕ေျပာရမလား၊ လိေမၼာနီေရာင္ ပံုေဆာင္ခဲ ဒါမွမဟုတ္ အမွုန္ကေနျပီး သည္းေျခေယာင္တာ၊ မာတာ၊ ကင္ဆာနဲ႕ သည္းေျခေက်ာက္၊ သည္ေျခေယာင္၊ ကင္ဆာေတြကိုလည္း သိနိုင္သတဲ့။
T bil:  Total bilirubinဆိုတဲ႕ သေကၤတနဲ႕ ေဖၚျပသတဲ့။ ေသြး  ၁dLအထဲမွာ ၀.၃ ကေန ၁.၂ mg ရွိသင့္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ တစ္လက္စထဲ အသည္းနဲ႕ ပါတ္သက္တာေလးေတြကို အမည္ကေလး ၾကားဘူးေအာင္လို႕ လြယ္လြယ္ကေလး ရေျပာျပပါ့မယ္။ သိပ္မ်ားသြားရင္ ရွုပ္ကုန္မွာစိုးလို႕”
“ေအးေကာင္းတယ္ သား။ ၾကားဖူးနား၀ သေဘာေလးေပါ့”
“ဟုတ္ကဲ့ပါေဖေဖ။ အသည္းရဲ႕ အေျခအေနေတြကို ေသြးထဲကေန သိနိုင္တာေတြကေတာ့……
ZTT: Serum colloidal reaction
(၃ ကေန ၄ အတြင္း)
AST(Aspartate transaminase) / GOT（Glutamic Oxaloacetic Transaminase）
(၁၀ ကေန ၃၄အတြင္း)
ALT(Glutamic Pyruvic Transaminase) / GPT(Glutamic Pyruvic Transaminase)
(၅ ကေန ၄၆အတြင္း)
y-GTP(y-glutamyltransferase)

(အမ်ိဳးသမီး ၅ ကေန ၂၄။ အမ်ိဳးသား ၈ ကေန ၆၁)
ေတြပါပဲ”
“တို႕ေဆးစစ္လို႕ အဲ႕သည့္အမည္ေတြကို ေတြရင္ နည္းနည္းေတာ့ အဓိပြါယ္သိနိုင္ျပီေပါ့ကြယ္”
"ဟုတ္ပါတယ္ေမေမ။ တစ္ခါတစ္ခါမွ ဒီ့ထက္ပိုျပီး သိနိုင္သလို၊ တစ္ခါတစ္ခါၾကေတာ့ ဒီအထိလည္း မရွာေဖြျကတဲ့ ေဆးစစ္ဌာနေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ေဆးသြားစစ္လို့ ရလာတဲ့ ေဆးစစ္ခ်က္ကေလးကို အခြင့္သင့္ရင္ တိုက္ျကည့္ျပီး ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က ေရွာင္သင့္တာေလးေတြ သိထားေတာ့ ေကာင္းမယ္ထင္လို့ သားက ေျပာျပတာပါ။ က်န္တာကေတာ့ ဆရာဝန္ျကီးေတြ ညွြန္ျကားတာကို တိတိက်က် လိုက္နာဖို့ပါပဲ"
"ေအးဒါေပါ့ကြာ။ ဒါမွလည္း သမားေတာ္ျကီးေတြခမ်ာ ကုသရက်ိ‌ဳးနပ္မယ္။ ကိုယ္လည္း ေငြကုန္၊ လူပင္ပန္းရက်ိဳး နပ္ေတာ့မေပါ့"
“ေဖေဖၾကေတာ့ အညိုအမဲေတြ က်န္ရက်ိဳးနပ္တယ္လို႕ ေျပာရမယ္ ထင္ပါတယ္”
“ေအးဟုတ္တယ္ သားေရ။ ကဲကဲ။ မုန္႕ဟင္းခါး စားၾကစို႕”
 “ဟုတ္ကဲ့ပါ ေမေမ”

သုခ(သား)