တရားစီရင္ေရးဟာအေရးအၾကီးဆံုးအရာ

တရားစီရင္ေရးဟာအေရးအၾကီးဆံုးအရာ

သရ၀ဏ္(ျပည္)

နိုင္ငံတနိုင္ငံတြင္အေရးအၾကီးဆံုးအရာမွာဘာျဖစ္သလဲဟုစဥ္းစားတိုင္း မဆိုင္းမတြေျဖမိေသာအရာမွာ လြတ္လပ္သန့္ရွင္းမ်ွတေသာတရားစီရင္ေရးျဖစ္သည္ ။ဤတြင္ လြတ္လပ္ ဟူေသာစကား၊ သန့္ရွင္းဟူေသာစကား၊ မ်ွတဟူေသာစကား သံုးလံုးကို ၀ိျဂိဳဟ္ျပဳထားရပါ၏ ။အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တရားစီရင္ေရးသည္ လြတ္လပ္မွုရွိျခင္းမရွိျခင္းအေပါ ္တြင္အသက္တမ်ွတည္၇ွိေန၍ျဖစ္သည္ ။ စစ္အာဏာရွင္လက္ေအာက္တြင္တရားသူၾကီးမ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ စီရင္ခ်က္မခ်နိုင္ျဖစ္ရပါ၏ ။တရားသူၾကီးမ်ားအထက္တြင္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးအာဏာပိုင္မ်ားရွိေနပါ၏ ။ အျပစ္ရွိျခင္းမရွိျခင္းကိုဥပေဒရွုေထာင့္အရလူသက္ေသ ပစၥည္းသက္ေသ နွစ္ဖက္ေရွ့ေနေလ်ွာက္လဲခ်က္မ်ားကိုတရားသူၾကီးက ၾကည့္ရွုဆံုးျဖတ္ၾကရျခင္းမဟုတ္ပဲ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားက ျဖစ္ေစခ်င္ေသာဆံုးျဖတ္ခ်က္ျပစ္ဒဏ္မ်ားကို တရားသူၾကီးပါးစပ္မွဖတ္ျပရျခင္းျဖစ္သည္ ။ သက္ေသခိုင္လံုသည္ျဖစ္ေစ မခိုင္လံုသည္ျဖစ္ေစ အျပစ္ရိွသည္ျဖစ္ေစ မရွိသည္ျဖစ္ေစ စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကေပးလာေသာ စာအိပ္ကိုေဖာက္၍ ျပစ္ဒဏ္စီရင္ခ်က္ကိုတရားသူၾကီးမ်ားက ဖတ္ရျခင္းျဖစ္သည္ ။ ထို့ေၾကာင့္တ၇ားစီရင္ေရး၏အသက္တမ်ွအေရးၾကီးေသာ လြပ္လပ္စြာတရားစီရင္ျခင္းဟူသည့္အခ်က္မွာ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ပါသည္ ။ အဘတို ့၏အလိုက်သာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ရေသာအမွုမ်ားစြာရိေလသည္ ။အခ်ိဳ့အမွုမ်ားမွာ ဥပေဒအရအျပစ္ရွိေနေၾကာင္းထင္ရွားေသာ္လည္း စစ္အာဏာပိုင္မ်ား၏လူျဖစ္ေနသျဖင့္ အမွုမွကြင္းလံုးက်ြတ္လြွတ္ေပးရေသာ ၊ အခ်ိဳ ့မွာ တရားရံုးသို ့ပင္ေရာက္မလာေတာ့ပဲ ရဲစခန္းမွာပင္  အမွုပိတ္ပစ္လုိက္သည္မ်ား ၊ ထို့ထက္အေကာင္ၾကီးၾကီး နွင့္ပါတ္သက္ေသာအမွုမ်ားတြင္ရဲစခန္းသို ့ပင္ေရာက္မလာပဲ ေလလိုအေငြ ့ပ်ံကြယ္ေပ်ာက္သြားေသာ အမွုမ်ားလဲမေရတြက္နိုင္ေအာင္ရိွိခဲ့ေလသည္ ။ဤကား တရားသူၾကီးတို ့လြတ္လပ္စြာတရားစီရင္ခြင့္မရခဲ့ေသာ အမွုမ်ားတြင္ တရားမ်ွတမွုကင္းမဲ့ခဲ့ပံုျဖစ္သည္ ။ လြတ္ခ်င္သူကိုလြွတ္ ၊ခ်ခ်င္သူကိုေထာင္ခ်ေသာတရားစီရင္ေရးျဖစ္သည္ ။ အထက္အလိုက်စနစ္ျဖစ္သည္ ။

သန္ ့ရွင္းဆိုေသာစကားမွာရွင္းသည္ ။ အဂတိမလိုက္စားေသာ ၊ လာဘ္မစားေသာတရားစီရင္ေရးျဖစ္သည္ ။ တရားသူၾကီးမ်ားလာဘ္စားေသာအခါ အမွုကို မ်ွတစြာ စီရင္မွုမျပဳေတာ့ ။ေငြေပးသူအလိုက်စီရင္ေသာစနစ္ျဖစ္သည္ ။ ေငြမ်ားတရားနိုင္ ေငြနည္းတရားရွံုးဆိုေသာစကားတို ့ထြက္ေပါ ္လာျခင္း၏အဓိကအေၾကာင္းျဖစ္သည္ ။ တရားသူၾကီးမ်ားလာဘ္စားျခင္းကိုအတိအက်လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပဖို့ခက္သည္ ။ အမွုနိုင္ခ်င္သူ ၊သို ့မဟုတ္ အမွုတြင္သက္သာရာရလိုသူက တိတ္တဆိတ္သြားေရာက္ေငြေပးျခင္းျဖစ္ရာ ေပးသူက သူ ့အက်ိဳးလည္းပါေနသျဖင့္ တိုင္လားေတာလားလုပ္ခဲသည္ ။ တိုင္ခဲ့လ်ွင္လည္းသက္ေသအတိအက် ျပနိုင္ဖို့
ခက္သည္ ။မ်ားေသာအားျဖင့္ တရားသူၾကီးမ်ားသည္ လာဘ္ေပးသူနွင့္တိုက္ရိုက္ေတြ ့ဆံုကာေငြေတာင္းခံမွုျပဳခဲသည္ ။ တဆင့္ခံအျဖစ္ ေရွ.ဖတ္စာေရးမ်ား ၊ေရွ့ေနမ်ား၊အမွုပြဲစားမ်ားမွတဆင့္သာ လာဘ္ေငြကိုလက္ခံသည္ ။ သူကိုယ္တိုင္လက္ခံရယူသည္မဟုတ္သျဖင့္ တရားသူၾကီးကိုလာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွုျဖင့္ တိုင္ၾကားဖို ့ခက္သည္ ။ ၾကားလူမ်ားသာလာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွုျဖင့္အေရးယူခံရသည္မွာမ်ားသည္ ။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူတိုက္ဖ်က္ေရးကိုယခုထက္ပို၍ ထိေရာက္ေစခ်င္သည္ဆိုလ်ွင္ ၊ တရားစီရင္ေရးတြင္သန္ ့ရွင္းေစခ်င္သည္ဆိုလ်ွင္ သြယ္၀ိုက္သက္ေသမ်ားျဖင့္တရားသူၾကီးကိုစစ္ေဆးအေရးယူနိုင္ေသာ ဥပေဒမ်ားကိုလြွတ္ေတာ္မွျပဌာန္းဖို့လိုသည္ ။ အမ်ားအားျဖင့္တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ဥပေဒက်ြမ္းက်င္သူမ်ားျဖစ္ရာ သူတို့ကိုဦးတည္လာနိုင္ေသာသဲလြန္စမွန္သမ်ွက်ြမ္းက်င္စြာေဖ်ာက္ဖ်က္တတ္သည္သာျဖစ္သည္ ။ ထို ့ေၾကာင့္တရားစီရင္ေရးကိုသန့္ရွင္းေစဖို့ ဥပေဒကိုပိုမိုထိေရာက္ေအာင္ျပဌာန္းရေပလိမ့္မည္ ။

 ေနာက္ဆံုးအခ်က္မွာမ်ွတဆိုသည့္စကားျဖစ္သည္ ။ တန္းတူညီမ်ွျဖစ္ျခင္းကိုဆိုလိုပါသည္ ။ ဆင္းရဲသူနွင့္ခ်မ္းသာသူ ၊ အာဏာရွိသူနွင့္အာဏာမဲ့သူ သာမာန္လူတန္းစား ၊တပ္မေတာ္သားနွင့္အရပ္သား ဥပေဒအရာတြင္ တန္းတူရည္တူရွိေရးသည္ ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ေသာတရားစီရင္ေရးျဖစ္သည္ ။ထိုအရာမ်ားခိ်ဳ ့ယြင္းေနလ်ွင္ ေရမ်ားရာမိုးရြာေသာတရားစီရင္ေရး ၊ မ်ွတမွုကင္းမဲ့ေသာတရားစီရင္ေရးသာျဖစ္ေပမည္ ။ ဥပမာမီးေလာင္မွုတခုျဖစ္လ်င္ မီးေပါ့ဆသူကို တရားခံစာရင္းတြင္ထည့္၍ မည္သူ ့ကိုေတာ့ ပုဒ္မဘယ္ေလာက္ျဖင့္အေရးယူထားသည္ဟု သတင္းမ်ားတြင္ပါေလ့ရွိသည္ ။ သို ့ေသာ္ တပ္မေတာ္တပ္၀င္းအတြင္း မီးေလာင္မွုျဖစ္ပြားေသာသတင္းမ်ားတြင္ မည္သူမည္၀ါကို တရားခံစာရင္းသြင္း၍မီးေပါ့ဆမွုျဖင့္အေရးယူထားေၾကာင္းဆိုေသာ By name ျဖင့္ေဖာ္ျပမွု မရွိသေလာက္ျဖစ္သည္ ။ မီးေလာင္မွုသတင္းကိုသာေဖာ္ျပျပီး တရားခံအမည္ကိုေဖာ္ျပေလ့မရွိျခင္းကိုလည္းသတိျပဳမိသည္ ။ ထို့အတူ ယဥ္တိုက္မွုမ်ားျဖစ္ပြားရာတြင္လည္းထိုနည္းနွင္နွင္ျဖစ္သည္ ။ တပ္မေတာ္သားတို့ နိုင္ငံျခာသံတမန္တို ့ ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားေသာယာဥ္တိုက္မွုသတင္းမ်ားတြင္ တရားခံကိုအေရးယူဖမ္းဆီးေၾကာင္းသတင္းမ်ား ေတြ ့ရေလ့မရွိေခ် ။ ဤသည္မွာလည္း Fair Play ေခါ ္ မ်ွတသည့္ကစားပြဲျဖစ္ေျမာက္ေရး အလွမ္းေ၀းသည့္သေဘာျဖစ္သည္ ။

    ယခုအခါ လြွတ္ေတာ္အမတ္မ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္တရားစီရင္ေရးစနစ္ၾကီးတခုလံုး ပ်က္ဆီးယိမ္းယိုင္ေနသည္ကိုသတိထားမိၾကသည္ ။ သို ့ေသာ္ ထိုကိစၥကိုဘယ္လိုကိုင္တြယ္ၾကမည္ဟု ဆံုးျဖတ္ရခက္ေနဆဲျဖစ္သည္ ။ ၾကက္တေကာင္ေသာင္းက်န္းေနေသာအိမ္တအိမ္တြင္ ၾကြက္ေတြကအၾကံေကာင္းတခုရၾကသည္ ။ထိုအၾကံမွာ ေၾကာင္လည္ပင္းတြင္ျခဴဆြဲေပးဖို့ျဖစ္သည္ ။
ေၾကာင္လည္ပင္းတြင္ျခဴတခုရွိခဲ့လ်ွင္ ေၾကာင္လာသည္နွင့္အသံၾကားနိုင္ေသာေၾကာင့္ ၾကြက္အေပါင္းေဘးရန္ကင္းမည္ျဖစ္သျဖင့္ထိုအၾကံမွာအလြန္တန္ဘိုးရွိေသာအၾကံျဖစ္သည္ ။ သို ့ေသာ္လက္ေတြ ့အခက္အခဲမွာ ေၾကာင္လည္ပင္းတြင္ျခူဆြဲသည့္တာ၀န္ကိုမည္သူက တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္မလဲဟူ၍ျဖစ္သည္ ။ယခုလည္းတရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္အဂတိတရားမ်ားျဖင့္ယိမ္းယိုင္ပ်က္စီးေနသည္ကိုလူအမ်ားသိၾကသည္ ။ အနာကိုသိ၏။ေဆးကိုကားမေတြ ့ၾကေသးေခ်။ သို့ေသာ္ မိုးေမွာင္ၾကီးက်ေနရာတြင္ လ်ွပ္ေရာင္ေလးတခ်က္ နွစ္ခ်က္၀င္းလက္လိုက္သလို အလင္းေရာင္ေလးအခ်ိဳ့ကားေပါ ္လာ၏ ။ ယခုတေလာတရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနွင့္ပါတ္သက္၍သတင္းနွစ္ပုဒ္ၾကားသိရသည္ ။ ပထမသတင္းကား တရားစီရင္ေရးက႑တိမ္းေစာင္းမွု ျပန္လည္တည့္မတ္ေရး အဆို လြွတ္ေတာ္တြင္ေဆြးေႏြးမည္ဟူေသာသတင္းျဖစ္သည္ ။တရားစီရင္ေရးက႑တိမ္းေစာင္းေနမွုကို ျပန္လည္တည့္မတ္နိုင္ေရး ျပည္ေထာင္စုတရားလြွတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သို ့တိုက္တြန္းသည့္အဆို ကိုလက္ခံေဆြးေႏြးရန္ ေဖေဖာ္၀ါရီ (၁၀)ရက္ကက်င္းပသည့္ ျပည္သူ ့လြွတ္ေတာ္အစည္းအေ၀း၌ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ ။ လက္ရွိတရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္တြင္ အာမခံေပးရမည့္အမွုမ်ားကို ေငြေၾကးလာဘ္လာဘမရပါက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပ၍ အခ်ိန္ဆြဲျခင္း ၊အာမခံမေပးနိုင္သည့္ရာဇ၀တ္မွုမ်ားကို ေငြေၾကးလာဘ္လာဘရသည့္အခါ ခ်က္ခ်င္းအာမခံေပး၍ မလိုလားအပ္သည့္ျပသနာမ်ားျဖစ္ေပါ ္ေနေၾကာင္း နွင့္ အယူခံျပင္ဆင္ရန္အထက္တရားရံုးမ်ားသို ့တက္ရာတြင္ မူလတရားရံုးမ်ား စစ္ေဆးခ်က္မွတ္တမ္းမ်ားကို လစ္လ်ဴရွုကာ ေငြေၾကးလာဘ္လာဘအေပါ ္အဓိကထား၍ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း ကိုေတြ ့ရသည္ဟု လြွတ္ေတာ္တြင္အဆိုတင္သြင္းသူ ဦးတင္ေထြးကေဆြးေနြးသည္ ။ ၎အျပင္ အခ်ိဳ့တရားသူၾကီးမ်ားသည္ ၎တို ့စာေရး၀န္ထမ္းမ်ားကို ၾကားခံဆက္သြယ္၍လာဘ္လာဘမ်ားရယူေနျပီး လက္ခံၾကားနာစစ္ေဆးသည့္အမွုနွင့္ပါတ္သက္ပါကလည္း တဖက္ဖက္ကတိုင္ၾကားမွုရွိလာပါက တိုင္ၾကားသူဘက္ကိုေၾကာက္ရြံ ့ျပီး အျခားတဖက္ကို ဖိအားေပးစစ္ေဆးျခင္း ၊အမွုပြဲစားမ်ားကိုမသိဟန္ေဆာင္၍လက္ခံေနျခင္းနွင့္ ေက်ေအးရုပ္သိမ္းခြင့္ရွိသည့္ ရာဇ၀န္မွုမ်ားကိုလည္း အမွုသည္အခ်င္းခ်င္းေက်ေအးရုပ္သိမ္းရာတြင္ ေတာင္းဆိုသည့္ေငြေၾကးမေပး နိုင္ပါက အခ်ိန္ဆြဲထားျခင္း နွင့္ ေက်ေအးရုပ္သိမ္းခြင့္မျပဳျခင္းစသည့္အေျခအေနမ်ားျဖစ္ေပါ ္ေနေၾကာင္း ဦးတင္ေထြးကေျပာၾကားသည္ ။ ဦးတင္ေထြး၏အဆိုကို လက္ခံေဆြးေႏြးရန္သင့္မသင့္လြွတ္ေတာ္၏ဆႏၵရယူရာ ကန္ ့ကြက္သူမရွိ၍ အဆိုကို လက္ခ့ေဆြးေႏြးရန္ျပည္သူ ့လြွတ္ေတာ္ကေၾကညာခဲ့သည္ ။ဤကားပထမအလင္းေရာင္တည္း ။

   ဒုတိယအလင္းေရာင္ကား ေရွ ့ေျပးတရားရံုး Pilot Court စီမံခ်က္ဟုအမည္ရသည့္တရားစီရင္ေရးစနစ္သစ္ကို အခ်ိဳ့ျမိဳ့မ်ားတြင္စတင္ေဆာင္ရြက္မည့္သတင္းျဖစ္သည္ ။ ထို Pilot Court စံနစ္ကိုပုသိမ္ျမိဳ့တြင္စမ္းသပ္သံုးစြဲေနသည္ဟုသိရသည္ ။ထိုစနစ္အရ
တရားရံုးမ်ား၏တရားစစ္ေဆးရန္ၾကာျမင့္သည့္အခ်ိန္ကာလကို သတ္မွတ္ထားျပီးထိုအခ်ိန္ကာလထက္မေက်ာ္ေစရန္ေစာင့္ၾကပ္ထိမ္းသိမ္းေသာစနစ္ျဖစ္သည္ဆို၏ ။ တကယ္ပဲတရားရံုးအားလံုးတြင္ထိုစနစ္ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္မလား ၊ျမန္မာ့ထံုးစံအတိုင္းအဖ်ားရွူးသြားကာ ပိုင္းေလာ့တရားရံုးမွ ပိုင္းလံုးတရားရံုး ျဖစ္သြားမလားဆိုတာေတာ့ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္သည္ ။ သူတို့ေျပာေသာ ပိုင္းေလာ့တရားရံုးစနစ္အရ ရာဇ၀တ္မွုမ်ား စစ္ေဆးဆံုးျဖတ္ရာတြင္ အၾကာျမင့္ဆံုးအခ်ိန္မွာ ရက္ေပါင္း ၂၇၀ ျဖစ္ျပီး တရားမမွုမ်ားအတြက္စစ္ေဆးဆံုးျဖတ္ရာတြင္ အၾကာျမင့္ဆံုးအခ်ိန္မွာ ရက္ေပါင္း ၅၄၀ အတြင္းျပီးရမည္ျဖစ္သည္ဟုသိရသည္ ။ ထိုစနစ္ကိုတရားရံုးအားလံုးကအတိအက်လိုက္နာက်င့္သံုးခဲ့လ်ွင္ ဘာမဟတု္သည့္အမွုကေလးမ်ားကို နွစ္ေပါက္ေအာင္စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ အခ်ိန္ကုန္လူပန္းျဖစ္ေနမွုမ်ား ၊ အခ်ဳပ္ထဲ ၊ေထာင္ထဲတြင္ အခ်ဳပ္သားမ်ား အဆမတန္မ်ားျပားေနျခင္းကိုေလ်ွာ့ခ်နိုင္မည္ျဖစ္သည္ ။ ေရွ့ေျပးတရားရံုးစနစ္အရ ရွုပ္ေထြးမွုမရွိေသာ ရာဇ၀တ္မွုမ်ားတြင္ရက္ေပါင္း ၉၀ အတြင္းအျပီးစစ္ေဆးရန္ ၊ အနည္းငယ္ရွုပ္ေထြးေသာ ရာဇ၀တ္မွုမ်ားတြင္ ရက္ေပါင္း ၁၈၀ အတြင္းအျပီးစစ္ေဆးရန္ ၊အလြန္ရွုပ္ေထြးေသာရာဇ၀တ္မွုမ်ားတြင္ ရက္ေပါင္း ၂၇၀ အတြင္း အျပီးစစ္ေဆးရန္ သတ္မွတ္ထားသည္ ။ တရားမမွုမ်ားတြင္ ရွုပ္ေထြးမွုမရွိသည့္အမွုမ်ားအားရက္ေပါင္း ၁၈၀ ၊ အနည္းငယ္ရွုပ္ေထြးသည့္တရားမမွုမ်ားတြင္ ရက္ေပါင္း ၂၇၀ နွင့္ ၃၆၀ အတြင္း ၊ ရွုပ္ေထြးသည့္တရားမမွုမ်ားတြင္ ရက္ေပါင္း ၅၄၀ အတြင္းအမွုအားျပီးျပတ္ေစရန္စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္မွု မ်ားလုပ္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္ ။

    ျမန္မာနိုင္ငံတရားစီရင္ေရး၏အဓိကအားနည္းခ်က္မွာ အမွုကိုမၾကာၾကာေအာင္တတိတိျဖင့္အခ်ိန္ယူစစ္ေဆးသည့္အေလ့အထျဖစ္သည္ ။ တရားလိုျဖစ္ေသာ ရဲမ်ားမွာလည္းတရားရံုးသို့သက္ေသခံရန္ခ်ိန္းထားေသာေန့တြင္ မွန္မွန္လာေလ့မရွိသျဖင့္ ေထာင္ထဲမွလက္ထိပ္တန္းလန္းျဖင့္တကူးတကေရာက္လာရေသာ  တရားခံမွာ ဘာမွအမွုမစစ္ေဆးျဖစ္ပဲ ေထာင္မွတရားရံုး ၊တရားရံုးမွေထာင္သ့ို သြားခ်ည္ျပန္ခ်ည္လုပ္ေနရျခင္းမွာမ်ားစြာနစ္နာေလသည္ ။ ေနာင္တြင္ ထိုသို့မျဖစ္ေအာင္ ရဲမ်ားကိုျဖစ္ေစ ၊ သက္ေသမ်ားကိုျဖစ္ေစ ေရွ ့ေနမ်ား ၊ဥပေဒအရာရွိမ်ား အားလံုးအမွုမၾကန့္ၾကာေရးအတြက္ ၾကန့္ၾကာေအာင္ျပဳလုပ္သူကိုအေရးယူအျပစ္ေပးနိုင္ေသာစနစ္ကိုျပဌာန္းသင့္ေပသည္ ။ ဤစနစ္တြင္ မၾကန့္ၾကာေအာင္စစ္ေဆး၇န္ဟုပါေသာ္လည္း ၾကန့္ၾကာေအာင္ျပဳလုပ္သူမ်ားရွိပါကမည္သို ့အေရးယူမည္ဆိုတာလည္း မပါ၀င္သျဖင့္ ဒံုရင္းဒံုရင္းဆိုက္မည္ကိုလည္းစိုးရိမ္မိပါသည္ ။ ထို ့အတူ ပုသိမ္ျမိဳ့တျမိဳ့တည္းကိုသာစမ္းသပ္ေဆာင္ရြက္မည့္အစား ျမန္မာတျပည္လံုးအတိုင္းအတာနွင့္ က်ယ္ျပန့္စြာခ်က္ျခင္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္ ။သရုပ္ေဆာင္ထက္ထက္မိုးဦးက
သတင္းေထာက္ေကာင္မေလးအား ပါးရိုက္မွု (လက္ေရာက္မွု) တြင္  အင္မတန္ရိုးရွင္းလြယ္ကူေသာအမွုတခုျဖစ္ေသာ္လည္း ထိပ္တန္းရာဇ၀တ္မွုၾကီးသဖြယ္ ရံုးခ်ိန္းအၾကိမ္ၾကိမ္ခ်ိန္းဆိုျပီး နွစ္ေပါက္ေအာင္စစ္ေဆးခဲ့တာလည္း ျမန္မာ့တရားစီရင္ေရးတြင္အခ်ိန္မကုန္သင့္ပဲကုန္ေနေသာသိသာထင္ရွားေစသည့္သာဓကျဖစ္သည္ ။Pilot Court စနစ္သစ္အရဆိုလ်ွင္ ထိုအမွုမ်ိဳးမွာ ရက္ေပါင္း ၉၀ (သံုးလ)အတြင္းအျပီးစစ္ေဆးရမည္ျဖစ္သည္။

        ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အဓိကအားနည္းခ်က္မွာ မ႑ိဳင္ၾကီးသံုးရပ္ျဖစ္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ဥပေဒျပဳေရး မ႑ိဳင္နွစ္ခုသည္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္အား ေစာင့္ၾကပ္ထိန္းညွိခြင့္ ( Check and Balance လုပ္နိုင္စြမ္း)မရွိျခင္းပင္ျဖစ္သည္ ။ အမွတ္တမဲ့ၾကည့္လ်ွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (အစိုးရ) နွင့္ ဥပေဒျပဳေရး (လြွတ္ေတာ္မ်ား) သည္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို အျပန္အလွန္ ထိမ္းညွိနိုင္သလိုလိုေျပာေနၾကေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏အားနည္းခ်က္အရ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္သည္ အျခားမ႑ိဳင္ၾကီးနွစ္ခု၏ထိမ္းညွိမွုမွ ကင္းလြတ္ေနပါသည္ ။ ရွင္းေအာင္ဆိုရလ်ွင္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ေကာင္းသည္ျဖစ္ေစဆိုးသည္ျဖစ္ေစ လြွတ္ေတာ္ကေရာ၊အစိုးရကပါဘာမွ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္၍မရျခင္းျဖစ္သည္ ။ က်ြန္ေတာ္တို့နိုင္ငံတြင္ရွိေသာ ၂၀၀၈ ဥပေဒမွာ မ႑ိဳင္သံုးရပ္အၾကား အျပန္အလွန္ထိမ္းေက်ာင္းနိုင္စြမ္းမရွိသေလာက္နည္းေပသည္ ။ လြွတ္ေတာ္က အစိုးရကို အေတာ္အတန္ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္၏ ( သမၼတ ၊ ၀န္ၾကီး စသည္မ်ားကိုလြွတ္ေတာ္ကစြပ္စြဲျပစ္တင္ကာ ရာထူးမွျဖုတ္ခ်နိုင္ခြင့္ရွိ၏ ) ။ သို ့ေသာ္ သမၼတက လြွတ္ေတာ္ကိုဖ်က္သိမ္းခြင့္မရွိေပ (ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ သမၼတသည္လြွတ္ေတာ္ကိုဖ်က္သိမ္းျပီးေရြးေကာက္ပြဲအသစ္လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာရွိ၏) ။တဖန္ လြွတ္ေတာ္ကဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို သမၼတက ဗီတိုအာဏာသံုးကာပယ္ခ်နိုင္ခြင့္ နိုင္ငံတကာတြင္ရွိေသာ္လည္း ျမန္မာသမၼတတြင္ထိုအာဏာမရွိေခ် ။ ထို ့ေၾကာင့္လြွတ္ေတာ္နွင့္ အစိုးရ အျပန္အလွန္အာဏာခ်ိန္ခြင္လ်ွာထိန္းညွိျခင္းတြင္ လြွတ္ေတာ္ကအေရးသာေနျပီးအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘက္မွအေရးနိမ့္ေန၏ ။ တဖန္ တရားစီရင္ေရးတြင္ေတာ့ လြွတ္ေတာ္ကေရာ ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘက္ကေရာဘာမွ ထိန္းေက်ာင္းမွုမလုပ္နိုင္ပဲ သီးျခားကင္းလြတ္ကာ ကိုယ့္သေဘာကိုယ္ေဆာင္ခြင့္ရေနေလ၏ ။

၂၀၀၈  ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စုတရားသူၾကီး ကို နိုင္ငံေတာ္သမၼတကခန္ ့အပ္၏ ။ ထိုသို ့အခန့္ခံရေသာ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္က တရားလြွတ္ေတာ္တရားသူၾကီးခုနစ္ဦးမွ ၁၁ ဦးအထိ ေရြးခ်ယ္ရျပီး တရားသူၾကီးမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုလြွတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးရ၏ ။လြွတ္ေတာ္မွအတည္ျပဳေပးရန္သာျဖစ္ျပီးအရည္အခ်င္းနွင့္မညီေၾကာင္းသက္ေသမျပနိုင္လ်ွင္မျငင္းပယ္ရဟု ဖြဲ.စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၉၉ (ဂ) (၁) နွင့္(၂)တြင္ ုျပဌာန္းထားသျဖင့္ လြွတ္ေတာ္၏တာ၀န္မွာလည္းမည္ကာမတၱသာျဖစ္ပါသည္ ။ ထိုသို ့သမၼတကခန့္သျဖင့္ရာထူးရလာေသာျပည္ေထာင္စုတရားသူၾကီးခ်ဳပ္သည္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားမွတပါး ရာထူးတြင္ အသက္ ၇၀ အထိ ေက်ာက္ခ်ရပ္နားေနေတာ့မည္ျဖစ္သည္ ။

 (က)မိမိသေဘာအေလ်ာက္ရာထူးမွနုတ္ထြက္ျခင္း
(ခ)ဖြဲ.စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါျပဌာန္းခ်က္မ်ားနွင္.အညီစြပ္စြဲျပစ္တင္ျခင္းခံရ၍ရာထူးမွရပ္စဲခံရျခင္း
(ဂ) ဥပေဒအရသတ္မွတ္ထားေသာေဆးအဖြဲ.၏စစ္ေဆးခ်က္အရကိုယ္စိတ္နွစ္ပါးအနက္တပါးပါးသည္ ထာ၀စဥ္ခ်ိဳ.ယြင္းသြားျခင္းေၾကာင္.တာ၀န္ကိုဆက္လက္ထမ္းေဆာင္နိုင္စြမ္းမရွိေၾကာင္းေတြ.ရွိရျခင္း
(ဃ) ကြယ္ လြန္ျခင္း  ဟုပါရွိေပ၏ ။

 ယခုျပည္ေထာင္စုတရားသူၾကီးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းထြန္းဦးကို ၂၀၁၁ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန့တြင္ ယခင္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွခန့္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ။ထိုတရားသူၾကီးခ်ဳပ္မွအမည္စာရင္းေပးေသာတရားသူၾကီးမ်ားကို တရားလြွတ္ေတာ္တရားသူၾကီးမ်ားအျဖစ္ ထိုစဥ္ကလြွတ္ေတာ္ကလက္ခံခန့္အပ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ။  ထို ့ေၾကာင့္ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္လက္ထက္ေရာက္ေသာအခါ ယခင္သမၼတခန္ ့အပ္ခဲ့ေသာ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္ကိုၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစမၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ အသစ္တေယာက္အစားထိုးခန့္အပ္ပိုင္ခြင့္မရွိေတာ့ေပ ။ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္ဦးထြန္းထြန္းဦးသည္ ၂၈.၇.၁၉၅၆ တြင္ေမြးဖြားခဲ့သူျဖစ္သျဖင့္ အထက္ပါအခ်က္ က၊ခ၊ဂ၊ဃ ထဲမွတခ်က္ခ်က္နွင့္မျငိမခ်င္း ဦးထြန္းထြန္းဦးသည္ လြွတ္ေတာ္ကိုလည္းေကာင္း၊အစိုးရကိုလည္းေကာင္း ေၾကာက္စရာမလိုပဲ အသက္ ၇၀ ျပည့္သည့္ ၂၀၂၆ အထိရာထူးတြင္ရွိေနေတာ့မည္ျဖစ္သည္ ။ တခုပဲရွိသည္ ။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ ယိမ္းယိုင္ေနျပီဟု လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပနိုင္ခဲ့လ်ွင္ လြွတ္ေတာ္သည္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္၏ အၾကီးဆံုးပုဂၢိဳလ္အား  ဖြဲ.စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါျပဌာန္းခ်က္မ်ားနွင္.အညီစြပ္စြဲျပစ္တင္ျခင္းဆိုေသာ နည္းလမ္းကိုသံုးခြင့္ရွိေလ၏ ။ အျခားနည္းျဖင့္တရားစီရင္ေရးကို၀င္ေရာက္ထိန္းေက်ာင္းခြင့္ေပးမထားေပ ။ NLD အမ်ားစုလြမ္းမိုးထားေသာ လြွတ္ေတာ္နွစ္ရပ္သည္ တပ္မေတာ္ကေျပာင္းေရြွ ့လာေသာ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္တေယာက္အားစြပ္စြဲျပစ္တင္မွုျပဳလုပ္၀ံ့ေလာက္ေအာင္ လက္သြက္ေျခသြက္ေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္ဟူ၍လည္းေမ်ွာ္လင့္၍မရေပ ။ အေ၀းမွေအာ္ေနရံုအဆိုတင္ရံုမ်ွနွင့္ပဲျပီးသြားမည္ဟု ယူဆရေပသည္ ။

ဤအေျခအေနေအာက္တြင္ျမန္မာတရားရံုးမ်ားနွင့္တရားသူၾကီးမ်ားသည္ေပ်ာ္ေပ်ာ္ၾကီးဆက္လက္ လာဘ္စားေနနိုင္ခြင့္ကိုရရွိေနဦးမည္ျဖစ္သည္ ။ ျဖစ္သင့္သည္ကား တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္၏အၾကီးအကဲဲျဖစ္ေသာ ျပည္ေထာင္စုတရားသူၾကီးခ်ဳပ္သည္ မိမိတာ၀န္ကိုမိမိအျပည့္အ၀တာ၀န္ယူလ်ွက္ နာမည္ဆိုးျဖင့္ေက်ာ္ၾကားေနခဲ့ျပီးျဖစ္ေသာ
ျမန္မာတျပည္လံုးမွတရားရံုးမ်ားနွင့္တရားသူၾကီးမ်ား ၊ ဥပေဒ၀န္ထမ္းမ်ားကို ဥပေဒနွင့္အညီတင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္စစ္ေဆးကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို ့ျဖစ္သည္။ထိုသို့ျပတ္ျပတ္သားသားကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ရန္မွာ ေနာက္ေတာင္က်ေနျပီျဖစ္သည္ ။သို ့ေသာ္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားတြင္ Better late than never ( မလုပ္တာနဲ့စာရင္ေနာက္က်တာကေတာ္ပါေသးတယ္)ဟူေသာဆိုရိုးတခုလို ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္ေသာ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ေရးကို တိတိက်က်မွန္မွန္ကန္ကန္ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ေဆာင္ရြက္သင့္ျပီျဖစ္ပါေၾကာင္း။

သရ၀ဏ္(ျပည္)
ေစာင့္ၾကည့္ ( News Watch) ဂ်ာနယ္
၁၇.၂.၂၀၁၇