အာဆီယံဥကၠ႒သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ က ရာသီဥ တုေျပာင္းလဲမႈကို ကာ ကြယ္ရန္ ပင္လယ္ ကမ္းေျခေဒသ မ်ားတြင္ ဒီေရေတာမ်ား စုိက္ပ်ဳိး ရန္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားကို ေမလ ၁၁ရက္တြင္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။
အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားကို တုိက္ တြန္းေနေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ ျပဳန္းတီးေနေသာဒီေရေတာ မ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ရန္ စိန္ ေခၚမႈမ်ားစြာရင္ဆုိင္ေနရသည္။
ဒီေရေတာျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရးအတြက္ ေငြေၾကး ေျမာက္ျမားစြာလုိအပ္ေနျခင္း၊ ျပဳန္းတီးေနေသာ လစ္လပ္ဒီေရ ေတာကြက္မ်ားတြင္ ဒီေရေတာမ်ားမစုိက္ပ်ဳိးႏုိင္ျခင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ ငန္းရွင္မ်ား၏ ပုစြန္တာပတ္ကန္ မ်ားတုိးပြားလာျခင္း၊ ေျမယာအ သုံးခ်မႈပုံစံေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ သစ္ေတာအသုံးခ်သည့္ ေဒသခံ မ်ားဆင္းရဲမြဲေတေသာေၾကာင့္ ဒီ ေရေတာမ်ားအသုံးျပဳေနၾကျခင္း၊ ၀န္ထမ္းမ်ားအဂတိလုိက္စားျခင္း တုိ႔သည္ ဒီေရေတာမ်ားစုိက္ပ်ဳိး ေရးအတြက္ အဓိကစိန္ေခၚခ်က္ မ်ားျဖစ္သည္။
ဒီေရေတာအမ်ားဆုံးျပဳန္း တီးေနသည္ ဧရာ၀တီႏွင့္ ရခုိင္ ျပည္နယ္တုိ႔တြင္ ျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရးလုပ္ငန္း အမ်ားစုမွာ အျခားႏုိင္ငံမ်ား၏ေထာက္ပံ့ေငြ ျဖင့္သာ လည္ပတ္ေနရသည္။ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား၏ ကူညီေထာက္ ပံ့ေငြမ်ားျဖင့္ လည္ပတ္ေနရေသာ ေၾကာင့္ စီမံကိန္းမ်ားကို အျပည့္ အ၀မလည္ပတ္ႏုိင္ေပ။
‘‘ဘဲအုပ္က တစ္ရာႏွစ္ရာ မေဗဒါကတစ္ပင္တည္းျဖစ္ေနသ လုိပါပဲဗ်ာ။ စိုက္တာေတာ့ စုိက္ ေနၾကတယ္။ လူဦးေရကလည္း တုိး၊ က်န္တဲ့ေတာကလည္း နည္း နည္းပဲရွိေတာ့ ဒီကိုပဲအစုလုိက္ အၿပဳံလုိက္လာ သုံးေနေတာ့ ထင္ သေလာက္ခရီးမေရာက္ဘူး’’ဟု နာဂစ္ဒဏ္ခံဧရာ၀တီတုိင္းေဒသ ႀကီးတြင္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနသူ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ေျပာသည္။
အလြန္အကြၽံထုတ္ယူသုံးစြဲ ျခင္းႏွင့္ ေျမယာအသုံးခ်မႈပုံစံမ်ား ေျပာင္းလဲလာျခင္းေၾကာင့္ ဆယ္ စုႏွစ္မ်ား စြာခ်ီ၍ ျပဳန္းတီးခဲ့ေသာ ဒီေရေတာအပင္မ်ားကို အစားထုိး ရသည့္လုပ္ငန္းမွာ ဆင့္ပါးစပ္ႏွမ္းပက္ သကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေနသည္။
ဒီေရေတာမ်ဳိးစိတ္အမ်ားဆုံးရွိၿပီး ဒီေရေတာအမ်ားဆုံး ေပါက္ေရာက္သည့္ ဧရာ၀တီ တုိင္းေဒသႀကီးတြင္ မီးေသြးဖုတ္ရန္အတြက္ ဒီေရေတာမ်ားခုတ္လွဲခြင့္ကုိ တရား၀င္ခြင့္ျပဳေပးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျပဳန္းတီးမႈျမန္ဆန္ခဲ့ သည္။
ဒီေရေတာေပါက္ေရာက္မႈ အမ်ားဆုံးေဒသျဖစ္ေသာ ဧရာ၀ တီတုိင္းေဒသႀကီးတြင္ မီးေသြး ဖုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ျပဳန္းတီးေနခ်ိန္ တြင္ ပုစြန္တာပတ္ေမြးျမဴျခင္း ေၾကာင့္အေျခအေနပုိဆုိးခဲ့သည္။
၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရခုိင္ ျပည္နယ္မွ တစ္ဆင့္ပ်ံ႕ႏွံ႔လာ ေသာ ပုစြန္တာပတ္ကန္ႏွင့္ငါး ေမြးကန္မ်ားေၾကာင့္ ျပဳန္းတီးမႈပုိ မုိျမန္ဆန္ခဲ့သည္။
ရခုိင္ကမ္း႐ုိးတန္းရွိ ဒီေရေတာမ်ားႏွင့္ေလွတစ္စီးကုိေတြ႕ရစဥ္(ဓာတ္ပုံ−ေမာင္ကံ)
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဧရာ၀တီ၊ တနသၤာရီတုိင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ရခုိင္ ျပည္နယ္တုိ႔တြင္ ဒီေရေတာဧက ရွစ္သိန္းခြဲခန္႔ သာက်န္ရွိေသာ ေၾကာင့္ ယခင္ကမွတ္တမ္းတင္ ထားသည့္ ဒီေရေတာဧကတစ္ သန္းခန္႔ပင္ရွိေတာ့မည္ မဟုတ္ ေၾကာင္း ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ ေဆာင္ေနသူမ်ားကဆုိသည္။
‘‘ဒီေရေတာ ဧရိယာကေတာ့ မေျပာင္းလဲဘူး။ ဒီအတုိင္းပဲ။ ဒါ ေပမဲ့ အဲဒီဧရိယာထဲမွာ ဒီေရေတာ ေတြမရွိေတာ့ဘူး။ ရွိတဲ့ေတာေတြ ကလည္း အရည္အေသြး၊အဆင့္ တန္းအေတာ္ႀကီးကိုအေျခအေန ဆုိးသြားၿပီ’’ဟု ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဒီေရေတာထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ကုိင္ ေနသူဦး၀င္းေမာင္ကေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဒီီေရေတာ ေပါက္ေရာက္ေသာေဒသမ်ားမွာ ဧရာ၀တီ၊ရန္ကုန္၊ တနသၤာရီတုိင္းေဒ သႀကီးႏွင့္ရခုိင္၊ မြန္ျပည္ နယ္တို႔တြင္ ျဖစ္သည္။ ဧရာ၀တီ တုိင္းေဒသႀကီးသည္ အျခားျပည္ နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားထက္ ဒီေရေတာ့သစ္မ်ဳိးစိတ္စုံလင္စြာ ေပါက္ေရာက္ၿပီး ဒီေရေတာအ မ်ားဆုံးရွိေသာ ေဒသလည္းျဖစ္ သည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဒုတိယအမ်ားဆုံးျဖစ္ၿပီး တတိယမွာ တနသၤာရီတုိင္းေဒသႀကီးျဖစ္ သည္။
ဒီေရေတာမ်ဳိးစိတ္မ်ားစုံ လင္ၿပီး ဒီေရေတာအမ်ားဆုံး ေပါက္ေရာက္သည့္ ဧရာ၀တီတုိင္းေဒသႀကီးတြင္ ဒီေရေတာ့ မ်ား တျဖည္းျဖည္းေပ်ာက္ကြယ္ လာၿပီျဖစ္သည္။ ထိန္းသိမ္းကာ ကြယ္ရန္ အစုိးရဖြဲ႕စည္းထား သည့္ ဒီေရေတာႀကဳိး၀ုိင္းကုိးခု တြင္ မိန္းမလွကြၽန္းေဘးမဲ့ေတာ၊ ျဗဳန္းေမႊးကြၽန္း၊ ကဒုံကနိကြၽန္းမွ လြဲ၍ က်န္ႀကဳိး၀ုိင္းမ်ားမွာ ေျမအ သုံးခ်မႈပုံစံမ်ားေျပာင္းလဲသြားၿပီျဖစ္သည္။
ဒီေရေတာသစ္ပင္မ်ားက ေငြေၾကးတန္ဖုိးျဖင့္တြက္ခ်က္ လွ်င္ေတာင္ေပၚသစ္ပင္မ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းကို မမီ။ သို႔ေသာ္ စိုက္ပ်ဳိး မႈကုန္က်စရိတ္မွာ ေတာင္ေပၚသစ္ ေတာမ်ားထက္အကုန္အက်မ်ားသည္။နာဂစ္မုန္တုိင္း တုိက္ခတ္ၿပီးေနာက္ ဒီေရေတာစုိက္ပ်ဳိး ေသာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းတစ္မု ဟုတ္ခ်င္း တိုးပြားခဲ့ေသာ္လည္း အဆုိပါလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ကာလတုိ အတြင္းပင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြား သည္။ ဒီေရေတာစုိက္ေသာ NGO၊ INGOအမ်ားစုမွာလည္း စုိက္ပ်ဳိး ၿပီးအပင္မ်ားကုိ မထိန္းသိမ္းႏုိင္ ၾကေသးေပ။
‘‘ဒီေရေတာစုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ ငန္းမွာ ေငြေရးေၾကးေရးကအဓိ ကက်တယ္။ ျပဳန္းတီးသြားတဲ့ ဧ ရိယာကို မီေအာင္ေငြအင္အား၊ လူအင္အားလုိတယ္’’ဟု သစ္ ေတာဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးဗုိလ္နီကေျပာသည္။
ဒီေရေတာသစ္မ်ား ျပန္လည္စုိက္ပ်ဳိးရန္ ဒီေရေတာမ်ဳိးစိတ္မ်ားအမ်ားအျပား၀ယ္ယူၿပီး စုိက္ခင္းမ်ားႏွင့္ ပ်ဳိးေထာင္ရသည္။ ပ်ဳိးပင္မ်ားကို ေရခ်ဳိ၊ ေရငန္စပ္ပင္လယ္ကမ္း႐ုိးတန္းမ်ားတြင္ စနစ္တက် စီတန္းစုိက္ပ်ဳိး ရသည္။ သစ္ပင္ရွင္သန္းေရးအတြက္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ်ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ရသည္။ ကုန္က်စ ရိတ္မ်ားသည္။ စုိက္ပ်ဳိးၿပီးသစ္ပင္မ်ားကို ေစ်းကြက္တင္ေရာင္း၍ မရသျဖင့္ ေဒသခံမ်ားကစိတ္မ၀င္စား။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေတာင္ေပၚသစ္ေတာမ်ားလုိ သစ္ေတာဧရိယာမ်ားအတြင္း ပုဂၢလိက သစ္စုိက္ခင္းလုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးလုိ႔မရ။
‘‘ကုန္က်စရိတ္မ်ားတယ္ ေလ။ ပုိက္ဆံေတြကုန္တာတန္ရဲ႕ လားလုိ႔ေမးရင္ ပုိက္ဆံနဲ႔တြက္ရင္ မတန္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ မတတ္ႏုိင္ဘူး ေလ။ အေႂကြးဆပ္သလုိ သေဘာ ထားၿပီး ဆပ္ရမွာေပါ့’’ဟု ဧရာ၀ တီတုိင္းေဒသႀကီးတြင္ ဒီေရေတာ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ကုိင္ေနသူဦး ေက်ာ္ၿငိမ္းကေျပာသည္။
ဒီေရေတာမ်ားေပါက္ ေရာက္သည့္ ျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္း ေဒသႀကီးငါးခုရွိသည့္အနက္ ဧရာ ၀တီတုိင္းေဒသ ႀကီးကို အစုိးရက ဦးစားေပးစုိက္ပ်ဳိးၿပီး က်န္ရခုိင္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တနသၤာရီတုိင္းေဒ သႀကီးတုိ႔တြင္ အနည္းငယ္သာ စုိက္ပ်ဳိးသည္ဟု သစ္ေတာမ်ားဦး စီးဌာနမွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးဦးဗုိလ္ နီကေျပာသည္။
စုိက္ပ်ဳိးႏုိင္သည့္ေဒသမ်ား တြင္လည္း တစ္ႏွစ္လွ်င္ပွ်မ္းမွ်သုံး ရာမွ တစ္ေထာင္ၾကားသာစုိက္ပ်ဳိး ႏိုင္ေသး သည္။ ယခုႏႈန္းျဖင့္သာ ဒီ ေရေတာမ်ား ဆက္လက္စုိက္ပ်ဳိး ရန္ အစုိးရလ်ာထားသည္။
ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ၍ ျပဳန္းတီးခဲ့ ေသာ ဒီေရေတာမ်ားကုိ အလ်ဥ္မီ ေအာင္ မစိုက္ပ်ဳိးႏိုင္ေသးသည့္အ ခ်ိန္တြင္ တစ္ဖက္ကလည္းလူဦး ေရထူထပ္မ်ားျပားရာေဒသတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာေဒသခံမ်ား က က်န္ရွိေနေသာ ဒီေရေတာမ်ား ကို မ်က္ေစာင္းထုိးေနၾကသည္။
ခုတ္လွဲသူက အေလးသာ ေနသျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္း က ထင္သေလာက္ခရီးမေရာက္။ ျပဳန္းတီးမႈမ်ား မရပ္တန္႔သြား။ ထုိ ျပႆနာသည္ ဧရာ၀တီတုိင္းေဒ သႀကီးတစ္ခုတည္းတြင္သာမက ဒီေရေတာ မ်ားေပါက္ေရာက္ သည့္ ကမ္း႐ုိးတန္းေဒသငါးခုလုံး ႀကဳံေတြ႕ေနရျခင္းျဖစ္သည္။
‘‘တနသၤာရီထဲမွာ ငါးမုန္႔ လုပ္တဲ့ စက္႐ုံေတြက ေလာင္စာ အတြက္ ထင္းကိုသုံးၾကေတာ့ ဒီ ေရေတာေတြက ျပဳန္းကုန္ၿပီ။ တ နသၤာရီက နဂိုအတိုင္းဒီေရေတာ ေတြ သဘာ၀အတုိင္းရွိတယ္လုိ႔ ေျပာတာ ဒုိင္ယာရီျဖစ္တာ့မယ္။ အဲဒီေနရာေတြမွာလည္း ပုစြန္ ကန္ေတြျဖစ္ကုန္ၿပီ’’ဟု တနသၤာရီ တုိင္းေဒသႀကီးတြင္ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးလႈပ္ရွား ေနသူ ကိုဥကၠာမင္းကေျပာသည္။
ဟုိးယခင္က ျပဳန္းတီးေန ေသာ ဒီေရေတာမ်ားျပန္လည္ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္ျခင္း၊ ရွိေနၿပီးသားဒီေရ ေတာမ်ားမေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရးစသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားသည္ လြယ္မေယာင္ ႏွင့္ခက္၊ တိမ္မေယာင္ႏွင့္နက္ခဲ့ သည္။
အလုိအပ္ဆုံးႏွင့္အေရးႀကီး ဆုံးမွာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈျဖစ္ သည္။ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈၿပီး လွ်င္ နည္းပညာျဖစ္သည္။ ထိန္း သိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေဒသ ခံျပည္သူမ်ားပူးေပါင္းပါ၀င္မႈမရွိ ပါက မေအာင္ျမင္ေသာေၾကာင့္ ဒီေရေတာမ်ားအသုံးခ်သည့္ ျပည္ သူတုိ႔၏ လူမႈဘ၀ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရမည္ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔ က သုံးစြဲသူမ်ားျဖစ္သည္။
သစ္ခုိးထုတ္သည့္သူကုိ ဖမ္း ဆီးအေရးယူသည့္နည္းလမ္းက လုိအပ္သည္မွန္ေသာ္လည္း ယင္း အခ်က္တစ္ခုတည္းႏွင့္မရ။ ေဒ သခံတုိ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္ရန္ အထူး လုိအပ္ေသာေၾကာင့္ ၎တုိ႔ အဆင္ေျပေသာလူမႈစီးပြားအ သုိက္အ၀န္းတစ္ခုကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေပးရမည္ျဖစ္သည္။
အျခားႏုိင္ငံမ်ားကို တုိက္ တြန္းေနေသာ ျမန္မာအစုိးရသည္ ဒီေရေတာမ်ားျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရးအတြက္ သစ္ေတာဦး စီးဌာနလက္ေအာက္တြင္ သီး သန္႔ဌာနထားရွိရန္ ယခုမွစီစဥ္ေန သည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံႏွင့္ ဥပေဒမူ၀ါဒ မ်ားေရးဆြဲရန္ ျပင္ဆင္ေနဆဲျဖစ္ သည္။ မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရန္ကုန္ တုိင္းေဒသႀကီးတို႔တြင္ ေပါက္ ေရာက္ေသာဒီေရေတာမ်ားကို ယ ေန႔အခ်ိန္ထိ မွတ္တမ္းတင္သုေတ သနပင္ မျပဳလုပ္ႏုိင္ေသး။ နည္း ပညာမ်ားကို အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ား သုိ႔ သြားေရာက္ေလ့လာေနဆဲျဖစ္ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အာဆီယံႏုိင္ငံ မ်ားကို ဒီေရေတာစုိက္ရန္အာဆီ ယံဥကၠ႒၏တုိက္တြန္းခ်က္ အ ေပၚေ၀ဖန္မႈမ်ားရွိေနသည္။
No comments:
Post a Comment